장음표시 사용
491쪽
Cap. II I. De Peripneumonia. 449
Praeterea pleuriti ἐi peripneumonia succedens periculosissima est, ut docet Hipp. aph. II. sect. 7. quia humoris translatio a parte ignobiliore ad noniliorem mala est ; & vires a praegret In morbo fatigatae noui &deterioris vim perferre non possunt. Urinae circa initia crassae & postmodum ante diem quartum tenues factae , mortem porten d nnr. Hippocr. in Coacis. Peripneumoniae curatio pleuritidis curatiooni simillima est. Ac primum in ea utramque paginam implet phlebotomia, quantum vires ferre possunt, semel aut bis in die, donec morbuς mitescat. Cum enim pulmo multo sanguine abundet , & a corde aestuante magnam illius copiam attrahat ; minime verendum est, ter, quater, quinquies, & sexies sanguinem
Si tamen peripneumonia anginae. & pleutitidi sit c-
Cedar,maiori cum religione sanguis mittendus est, quia vires afflictae sunt priori morbo. Muti vero debet sanguis e basilica utraque, si totus pulmo aequaliter assiciatur ; vel ab alterutra, quae lateri affecto magis respondeat; in quo scilicEt aeger dolorem, aut grauitatem maiorem percipiat, & ex quo sputum potius euehi sentiar. Mulieribus peripneumonicis, quibus sanguis menstruus actu fluit, a talo primo, & mox intra sex horas a
brachio sanguinem mittere oportet; ni si adco urgeat periculum, ut cogat primo accessu sanguinem e brachio fundere. Quo in casu,tota venae sectionis tempore, & parum ante illud, cucurbitulae femoribus suntcssigendae. Posteaquὶim ver b non videntur vires ulteriorem venae sectionem ferre posse cucurbitulae admouendae sunt,
492쪽
4 , 6 Praxeos Galediea Lib. VII.
scapulis ,& dorso, tum siccae , tum maxime scarificatae, quantum vires ferre possunt. . Clysteres etiam emollientes, & lenientes reuulsorij sunt; ne tamen in iis vehementiora cathartica misceantur , metu alui fluxus, qui in hoc morbo periculosus est. Si humor erudus, & pituitosui a capite irruens morbum essiciat, vel foueat , vesicatorium posteriori ceruicis parti admotum summopere proderit. Interim usurpentur ivlepi, & emulsiones in cura pleuritidis descriptae. Pectus illinatur oleo violaceo, amygdal .dule. butyro recenti,& similibus, vel sequenti lini mento.
V. Olei violae.& nymphaeae, ana J.j.Ωbutyri recentis,& muci lag. sem .psyllii,ana 3 .j.Ol. rosae. S.6. trochisc. de caphura g. j. Fiat linimentum. Vel. Ol. violae. iij. ol. de siem. cucurbitae, & lactis muliebris, ana 3. j. butyri recentis j. R. Misce, fiat lini mentum.. Anacat harsis promouetur strupo violac. ivlubino, aliisque in cura pleuritidis propositis. Quemadmodum eclegmata, & condita ibidem descripta usurpari pol runt, hac cautione adhibita , ut in materia tenuiori inis crassimila, in crassiori attenuantia usurpentur. Potus ordinarius sit decoctum hordei, & liquiritiae, quemadmodum in pleuritide. Purgatio in hoc affectu non conuenit, nisi declinante morbo; illiusque materia seligenda, qualis in cura pleuritidis proposita est.
493쪽
LIcet empyematis nomen omnem suppurationem significet , usus tamen obtinuit , ut non nisi pro puris collectione in thoracis capacitate usurpetur. Haec autem puris inter pulmonem & thoracem coulectio triplicem agnoscit causam: Prima est inflammatio suppurara quae in pleuritide aut peripneumonia continis git : & rupto abcessu, pus in thoracis cauitatem effunditur. Idem fieri potest in angina ut docuit Hipp. gpb.ΦO.se 2. s. his verbis : Quicunque ab angina liberantur iis ad pulmonem vertitur , ct in septem diebus pereum; Si vero hos effugerint, suppurantur. Secunda est sanguis in thoracem effusus,ubi moram trahens necessario suppurarur. Sic apud Hipp. aph sto. sin. Si in venerem sanguis praeter natur m estiundit', necessaria Dppuratur. Illa autem suppuratio ut docet Gal. in comis metit.) non semper est vera & proprie dicta suppuratio, sed potius corruptio dicenta, ex qua materia quaedam puri analoga generatur. Essi uere autem potest ille sanguis in thoracem ex vulnere aut vena quaedam disrupta. Tertia est pituita a capite vel aliis partibus in thoracem emissa & ibi putrefacta. sic apud Hipp. aph. 38. sect. 7. Desistationes in ventrem superiorem sum purantur intra viginti dies. Gal. in comm. per ventrem superiorem , thoracem intelligendum esse assiimat. Illa autem pituita putrescens non verum ac legitimum pus,
sed quippiam ipsi analogum producit, quemadmodum
videmus tumores pituitosos, ut atheromata, steatomata Mmelicerides,quasdam abcessuum species constituere.. Ff a Signa
494쪽
Q Signa diagnostica duorum sunt generum: Quaedam recentem & incipientem affectum ostendunt, alia vero diuturnum & confirmatum. Incipientis suppurationis tria proponuntur singna ab Hippocr. a. Prognost. Primum est si pleuritide vel peripneumonia non expurgata febris intensior euadat, dum enim pus conficirur, febris intenditur, ex Hipp. aph. 47. Dct. I. Secundum est rigor , qui fit. dum puris acrimonia partes vellicat membranosas. Tertium est pondus 6c sensus grauitatis in parte , humor enim in ea uitate contentus magis grauat, quam dum in patris substantiam estu sus est. Addit Gal. . de loc. affect . c. s. fluctuationem. Nam ubi quis inquit affatim a decubitu transmutatur idque maxime si ab uno Iarere in aliud se conuertem destuere aliquid sentiat, puris multitudinem ibi contineri haud dubia coniectura est. Quin etiam in his fluctuatio taepe numero haud obscure auditur,nisi puris crassities aut copia quae rotam thoracis cauitatem impleat , fluctuationein impediat. His etiam accedit respiratio dissicilior. Quamuiςenim rupto obcessu dolor lateris sedetur , & hinc diaphragma &thoracis muscusi liberius moueri possint, quia tamen pulmo a circumfuso pure grauatur, ut libere moueri non possint , & praeterea quaedam puris portio in spongiosa pulmonis substantia imbibitur . inde pulmo grauior redditur, bronchiaque a pure imbibito obstruuntur, respiratio redditur difficilior. Ex illa etiam puris in pulmonem & biochia transmissione sputum purulemum exoritur,quod etiam factum empyema significat , non semper tamen puris excretio fit propter iulius crassitiem ; ob quam ad bronchia peruenire non potest. Diuturniorem vero ac confirmatum laffectum
significant febris lenta continuo infestans quae. v partim
495쪽
partim putrida , partim hectica videtur , interditi
mitior , noctu vero uchementior , sudores multi, noctu praesertim aduenientes , tussis frequens molesta , temporis vero processu maxillae ruborem contrahunt , oculi concaui redduntur , ungues incuruantur , pedes intumescunt , & pustulae circa pectus erumpunt , acriore puris parte ad extremam usque cutem penetrante. Latus affectum distinguitur ex iis qvie habentur apud Hippocr. a. progn. text. Σι. Mempyema inquit ) in altera tantum parte existat , hos conuertere ac discere oportet , doleantne in altero latere & an alterum altero calidius sit atque cubantem supra sanum latus interrogare , arivideatur sibi onus aliquod desuper suspendi, si enim ita est,in quodcunque latus pondus sit, in altero suppuratio existit. Q hiemadmodum si utrinque calor & pon dus sentiatur, in tota thoracis cauitate pus continetur Addit Anieennas etiam coniecturam quam deprompsit
ex Hipp. 3. de morbis. i Applicetur inquit) linteunt
thoraci madefactum, secundum utramque patrem,dextram & sinistram , citius enim exiccabitur illud , quod supra partem pus continentem appositum est. Aliud denique signum ab experientia nostra desumptum proponere liceat, quod ab authoribus non fuit animadue sum ; quod nimirum in latere affccto tumor vl- plurim tim cedematosus apparet, ex tenuiore materiae collectae portione in thoracis mustulos resudante. Et quando in sospicione empyematis , huiusmodi tumor, aut cutis inflatio in alterutro latere apparer, certo pronuntiare licet, empyema intus latitare, dc aper
tio lateris tuto fieri potest. . . .
Signa pingnostica praecipua proponuntur ab Hipp. insigni contextu , qui habetur 1. Progn. t. 63: bis
496쪽
verbis , Suppuratorum ' potissimum supersunt , quos febris eadem die dimiserit post ruptionem , ac cibum cuius appetunt ct siti liberati sunt, ct venter exigua ac consistentia delicii ; ct pus album , Due, concolor que s ct vacans pituita ct absque iobore ae valida tussexpurgatur. Itaque optime quidem sic ac celerrime iudicantur , sin minus, quibus ad hac proxime accedunt. Moriuntur vero ' quos febris non desierit , aut cum videtur dese=ere , denuo recalescens innotescit , ct sitiunt nec cibum appetunt , alum humida est , pus viride, ιiuidumque lyuunt, vel pituitosum tum umque. Pereunt si hac desint omnia. At quibus alia veniunt, alia non, horum qMidam intereunι , quidam in multo tempore imcolumes evadunt. His & nos sequentia Prognostica
Empyici, quibus ob magnam puris copiam totus thorax in respiratione attollitur, celerrime tutacantur, ex Gal. . de loc. a T. c.7. Empyema si o. dierum spatio per sputum non rein purgetur , in tabem degenerat, quae mortem accersit, ex Hipp. aph. Is . sect. s. Suppuratio quae utramque thoracis partem ocincupat , periculosior est quam quae unicam. Item quae sinistram occupat periculosior est quam quae dextram , propter sinistrum cordis ventriculum. qui a pure , in illa parte collecto , grauius affi
Quicunque sirppurati uruntur vel secantur , si pus purum fluxerit & album , evadunt : Si vero subcruentiun , faeculentum ac foetidum , pereunt. aphor. 4. scct.T. Si pus Empyicorum per aluum 6c urinam , Ualidis viribus existentibus , satis copiosὸ expurgetur , salutem portendit. Licet rara sit putis hae e Pet
497쪽
per aluum aut urinas euacuatio : illa tamen a Galeno, Paulo & Aetio proponitur ; tum viae , per quas fit, a Galeno proponuntur D deloc. assi c.. q. & comm.aph. 3 o. s.7. In priori sic loquitur e me quo et Er. pistrati sectatore/ non parum urget, quippe qus putaης solum stiritum in arteriis contineri. Nobis vero nihil dij- cultatis afνι , utpote intelligentibus quod iauis arteria pulmonis , quantum puris ex rupta vomica suscipit , id in
sinistram cordis simum deferre perest , quod inde per
arteriam magnam in renes fluit. In posteriori loco dieit, materiam in pulmone contentam primum ad ventriculos cordis peruenire, & inde vel ad arteriam magnam , vel
per cauam venam ad gibba hepatis, deindὸ illine ad caua, & ita per porras ad intestina. Ex quibus facilEpatent viae per quas empyema per aluum & urinas expurgari potest. Empyici melius habentes , & qui sere expurgati via dentur , si sputum foetidum excernant, cum recidiva
intereunt. Hipp. in Coacis. - . '
Quibus specillum a pure, velut ab igne coloratur, i, fere moriuntur. Hipp. in Coacis. 'Pro huius affectus curatione : Primum si materiae in thorace collectae suppuratio prohiberi nequeat,adiuuan da est cataplasmatis conuenientibus. V. Rad. althaeae ficuum pinguium n.x. passisl. mundat S. j. florum chamaem. & melilol. ana P. i. Co- quantur omnia perfecte , deinde contundantur, & peccribrum traiiciantur. Postea adde farinae sem. lini, foe- nugr. & tritici,ana J.j. ol lilior.amygdal. butyri recent.& terebinth. ana δ. i. Fiat cataplasma. 'Ad concoctionem, & maturationem intus etiam adiuuandam , apoZema sequens in usum vocari P
498쪽
4 1 6 Praxeos Medica Lib. V II.
an a P. j. Fiat decoctio ad ib. j. g. In colat. dissolue sy-ru p. de tussi lag. de liquirit. & sacchari candi, ana 3. ij.
Fiat apo Zema, aromati sat. pulu. rad. ireos florent. 5. j. pro v. do sibus matutinis. In eumdem finem utatur eclegmate sequenti.
V Pulpae ficuum pinguium 3.j. butyri recentis S. ii.
ol. amygdal. dulc. recenter sine igne extracti j. lacchati candi S. ij. amyli. 3. ij. Fiat lo och, capiat lambendo. Terebinthma venera aqua hordei lota, ad 3. iiii exhibita cum puluere liqui riciae,multum plodest ad maturandum, discutiendum, & detergendum. Si denique per anacatharsim em prema solui non ponse videatur quemadmodu viplurimum non fit)ad lateris apertionem veniendum est,quae fit inter quartam,&quintam costam , ab inferioribus, & nothis incipiendo, multis cautionibus adhibitis;quae apud Chirurgiae scriptores , & praesertim apud Hieronymum Fabricium ab Aqua pendente, in libro de operationibus Chirurgicis eleganter descriptae reperiuntur. At ver 3 multo utilius est abscessum.qui pleuritidi succedit,aperire. antequam disrumpatur,& pus in thoracis capacitatem effluat. Quod dignoscitur ex tumore , qui iuxta suppurationis locum eleuatur.aliisque signis empyemati omni communibus. Tum vero apertio molienda est,non in parte thoracis inferiori in inter quartam,& quintam costam; quia aperto foramine longe ab abscessu pus nullum exiret; sed in
medio rumore admoto prius caustico. Si vero nullus tumor appareat. dissicillimum est apertionem tentare ante abscediis ruptionei -
499쪽
si tamen eam quis aggredi voluerit, eligere debet locum,in quo aeger dolorem, & pondus percipit,& qui
maiori calore pollet. Fieri autem debet apertio inter duas eo stas, supra partem coitae superiorem. quia inferiori adiacet vena & arteria. Quod in omni empyem iis apertione obseruandum est. Dum pus, aperto thor Ce,per interualla educitur,utatur aeger bis in die potione vulneraria, quae sanguinem expurget , ulcera deter
gat, & putredinem inhibeat. V. Saniculae, bugulae, scabiose, betonicae, hyperici, card. benedict. pilosellae , pinpinellae, Vincae peruincae, agrimo. plantag. ana M. j.sem. hyperici, card. bened .ana 5. si .flor.cord .ana P j. Coquantur in hydromel. ad la .j. si . cuius capiat 3. vj. singulis vicibus. Hoc eodem decocto poterunt fieri iniectiones in
Pro potu uratur hydromel. vel aqua hordei sacch gata, vel saccharata simplici. Si aperto thorace pus debite non fluat, sequenti emplastro eliciendum est, quod ex omnibus abscessibus potentissime pus attrahit, & foras educit. . Resinae pini recentis clarae, & odoratae m. g.ol. laurini, & terebinthinae an. 3. j. gummi elemni fi . it. primo resina & gummi in igne liquentur, donee smul misceantur, poste adde terebinthinam, & oleum, omniaque simul bulliant tantillum,& per linteum cras. sus transeolent r.Massa: istius portio extendatur super alutam , & fiat emplastrum , quod mutetur semel ici die tant lim hyemis tempore ι bis autem in die in testate. Perforetur in medio duabus,aut tribus incisuris oblongis, ut pus attractum effluat.
500쪽
FMpyemari simillimus est hydrops pectoris , qui fit
, seroso humore in pectoris capacitate collecto. Practicorum vulgus hunc morbum non describit, licet ab Hippocrate graphice delineatus sit 1. de morbis sub nomine hydropis pulmonis , in hunc modum. Febris ct tussis tener, ct aceruatim resfirat , ct pedes rument , ct ungues contrahuntur , ct Patiuntur talia, qualia is qui suppuratus est , sed debilius ct diuturnius Et si quid infundas , aut stum aut sussitum adhibem, non sequitur. Atque ex hoc sane cognoueris , non pus , sed aquam intus esse. Et si multo tempore, aure ad latera adhibita , audire tentaueris , ebullit intus velut acetum , ct hoc quidem aliquando patitur , possitea erumpit ad alvsm, ct fatim qAidem onm esse vid rar ac morbo liberatus. Verum progressu temporis aluus incenditur , eademque illa patitur 9 adhuc amptaui, Aliqui etiam intumesunt ventre , scroto ct facie. Haec
Hic morbus rarissime contingit, frequentior tamen est, quam vulgd creditur; sed plerumque non agnoscitur. Plures illius historiae a Schenckio collectae sunt, ex quibus patet, eum non , nisi post dissecta cadauera ex hoc morbo defunctorum , innotuisse. Ideo exacte describendus est, ut Medici curantis peritiam non sub
Serosus iste humor vel in ipso pulmone gigni potest, proprio ipsius vitio ; dum scilicet proprium alimentum non bene concoquit, sed illud in derosum