Institutio astronomica iuxta hypotheseis tam veterum, quam Copernici, et Tychonis. Dictata à Petro Gassendo regio matheseos professore. Eiusdem oratio inauguralis iteratò edita

발행: 1647년

분량: 314페이지

출처: archive.org

분류: 천문학

291쪽

as A vG RI 2Is. 229 quam Monadem, seu unitatem pariati; quoniam. unum semel, unum tantum est. Et cum binarius, ternariuS, caeterique numeri multiplici sui in seipso, ductu, reductuque, sese in quadratos, cubos, quadra---quadratos,quadratincubos, Cub cubos, alios uemaiores, maioresque numeros, ut in radios quosdam

veluti diffundant: ipsa Monas, seu unitas in seipsam perpetuo rediens, sibique & radix, & quadratum, decubus, & alia exsistens, ipsos sui radios, seu nominqalio ipsum sui ardorem in seipsam reflectat.

. Hac proinde ratione Deus ver Monas est, quate

nus non potest enunciando duci in ullum sui attria butum, quod Deus non sit, aut aliud de Dςo, quam Deum declaret. Quippe, dumquis dicit, Deus bonus est, nihil aliud, quam dicit, Deus Deus est; quod

Deus sit bonitas saa , neque tam istud atrrib rum , quam Sapientia, quam coera, aliud sint, quam ipsemet Deus. Vnde &dici potest Monas enunciari de Monade, ac suum in se renectere ardorem , quatenui diuina natura quodvis attributum enunciando refert ad se, suamque cum ipso communicat denominationem. Ac rurstis esse idem cum Cuentro, quod ubique sit; quatenus nullum est attributum , in quo, α cupio uo idem non quodque in seipsam qu si non reflectat ; instar lucidi in centro Sphaerae collocati, dum

radij ut exeunt, sic redeunt in centrum. Exinde vero intelligitur non modo Vnitu diuina; prout tam repugnat natuxam Diu inani, quam aut Monadem, aut centrum sphaerae multiplicari ι verum etiam Simplicitat,iprout tam a Deo aliena est

292쪽

omnis compescio attributorum, quae musmons At , quam ab unitate omnis contextura quadratorum, . 2 euborum, qui unitas non snt. Et cum aliunde Sphaera si, cuius centrum ubique est, circumferen- ti; sine extremo, intelligitur etiam, ut persectione Infinitus, sic spatio Immensus, duratione AEustia . . Imo & intelligitur, ut immutabilis, prout nulla persectio est, quam acquirere, nulla, quam amitterς Vatiat ; ita es Immobilis, prout non est locus, ad quem accedere, aut a quo recedere possit , ω Ingenitus, at que Immortalis, prout incceptionis, desitionisque est e incapax , ut pura τα νη, idipsum, ci od est. Prolixim aequo euaderem, si percensere caetera vellem, aut in ijs etiam ostendere quas rationes Ge

metiacas Deus contempletur.: Nam circaPotentiam,

vi exemplo dicam , relationem intelligens, quae est inter vim motricem, & Pondus, comparat creabiliae . .

omnia in nihilo sit quali quiescentia, cum sua illa omnipodentia, quae ola est par ii sis e nihilo dimo

fidis. Circa Iustitiam , tum similitudinis, tum ualitatis rationes persim Fons, priorem agnoscit in specibilia iustitiae: quam Distributivam appellant, , quatenus tribuit unicuique secundum propria opera, pineriorem vero in illa , quam Commutatiuam, quatenus ilicet nemo priordare, quod illi retribuatur, possit ; ipse tamen est adeo bonus, ut ea, quae largitur, 'munera coronet. Circa Bonitatem proinde, atque Ndeo circa Clementiam, Misericordiamque: ad tantquam minoris inaequalitatiS rationes alter Mns ,x uidet qui iuxta Priorem remuneretur vltra H

293쪽

ccondignirm, probos; qui iuxta posteriore puria cirrae condignum improbos. Circa Scientiam, atque itiis co, circa Sapientiam, Procides' inque; Artiter a tingens a fine ad finem, sic, ut inter figuras congruas, incongruasque, intelligit quicquid est rebus omniabus vel contentaneum, vel dissentaneum, ut exinde sit ratio, qua omnia suauiter disponit. Circa denique Praedestinationem; altitudinem diuitiatum scientiae. sapientiaeque considerans, ac pernoscens quae longi rudo, quae latitudo, quod prorundum ,seu quae abys.sus sit iudiciorum, decretorumque aeternorum, commensurationem intuetur, quae est inteae hominum, massim, operaque eorum vel dona, vel mala cum iso

beneplacito ; tametsi nobis fecerit iudicia incomprehenti Dilia, & non vestigabileis vias; ut sit quod miremur,potiusquam scrutemur: quasi hae sint i bis in commensurabiles, oe veluti irrationales, su sirdae, ac ineffabiles, ut vocant Geometrae, quantitates.

Iam, quod ad sacram Hypostaseon , Personarum ve Triadem spectat; ipsa sane esse videtur, ob quam

dici potest Deus contemplando, ita aeterent quan m. ac ipsam quidem super-eminentem, super- excelletem, nulli comparandam, exertere

iuxta illud, Pater meus usque modo operatur,.& egoeoperor. Videlicet actu iplo contemplandi duae Hypostases, seu Personae exsi stunt; altera Intel ligentis, seu Patris aeterni altera Verbi, seu aeterni Filij. Et quasi Contemplatio haec, qua Pater, & Filius constituti se mutuo spectant, sit eminentissima ratione,Pro

positio simul, oc Assumptio incomparabilis Syllogic

294쪽

.at ORATIO MImi; non porest non consequi ardor, seu potius nom simul accendi, coexsistereve reciprocus Amor, tertia. nimirum Hypoibisis,Persona-veis ritus Sancti quae.

Conclusionis cuiuspiam instar, numerum terminet productionum, Personarumque aeternarum. rA n ne proinde hoc adorandum Trinitatis myste rium habebimus rursus vuSpha ram, cuius quasi Centrum sit Pater aeternus, qui totius Diuinitatis fons, origo, principium accommodato dicitur i Circumferentia Filius,.in quo legitur habitare plenitudo Diuinitatis: &Radij centro, circumferentiaeque intercedente&Spiritus Sanctus, qui est Patris,& Fiiij com

munis, quasi intercedens ardor, ac veluti nexus, vinculum e mutuumὶ An ne potius dicendum est

eminere in Eoc Mysterio quicquid sublime, magni

ficumque humana Geometria etiana mim requirit 'trircelebre est latere eam adhuc , quam Quadraturam circuli vocanti atque idcirco in eo esse , ut de scribat Titan lum, cuius si basin ostenderit circuli ambitui aequalem, tum demum esse Circulo Trian gulum aequale demonstret, Atilia hoc Mysterio augustissimo gloriosiuirna Personarum Trias ita in finita essentiae, ipsiusquς cunditati, tanquam Cir culo exaequatur, seu, ut sic loquar, & Verius quidem, penitus ideiatificatur , ut cum sit omniuria, Ad cuius que una, atque eadem esςnti Vna Proinde, ac ea dem sit inlinensita , . tarnix S, & perfectionum ple

inondum norit humana Geometria tri secare diuidei c-ve, dc citra accommodationem

295쪽

INA vcvR A Lis et tisnem mechanicam , ostendere diuisum esse in tria aequalia: habemus in hocce Mysterio unam Essen

tiam non tam trisectam, quam integram communicatam in tria aequalia Supposita, quae cem simul, sigillatimque totam, indiuiduamque possideant, sint inter se tamen realiter distincta. Et cum illa adhuc miretur in ijs Angulis , quae ad contactum circuli fiunt, dari quidpiam majus, dari quidpiam minus, non dari aequale ; seu posse a minore ad majus, a majore ad minus, de non tamen unquam per aequale transiri: ecce in hisce Suppositis, Hypostasibus-vediuinis cum ipsa Essentia identificatis, datur quidem producens, datur & productiim quae inter,esse vulgo

solet Dis quiparantiae relatio in & tamen non majus, non minus, sed aequalitas mera est, quando neque Persona producens est causta, ut ea ratione major sit, neque producta sic oritur, ut quasi effectus deperiadeat, sicque censeri minor possit. Adhaec, ignorat illa adhuc descriptionem aliam, quam mechanicam,duarum linearum proportionalium datis duabus intermediarum , ut factum super secunda, facto super prima simile solidum, rationem cum ipso reserat extremarum. Nemrem hac re ignorata, notum est nesciri qui duplicandus cubiis sit, ac Deccatum propterea esse , cum iubente Minoe sepulta crum Glauci, & iubente Apolline Deliorum aram duplicare oportuit uti & peccauit in oppositum Chares, cum duplicare Rhodium Colossum in diamensionem omnem aggressias, non-nisi materiae du

plum postulauit. At Lac, miro modo, inter Deum,

296쪽

,3 ORATIO i& Hominem, quasi extrema, datur. qui ex duabus Naturis constituitur, & cui inclitum Mediatoris nomen, in is in , Christus , compositum nempe admirabile, quod in secunda Hypostasi, seu persona Verbi s assumpta in illam natura humana ) veluti

sundatur; atque idcirco comparatum cum Natura alterutra, & reconcilians ima summis ut in Ecclesia canitur) orationem resert extremorum. Quippe &cum vulgo Geometria, suam commendet Hyperbolen , ob descriptionem M incoincidentiam linearum, etsi productae in infinitum ad se inuicem con- . tinuo accedant datur hic Hyperboles genus, omni majui hyperbole,ut pote, in quo illa potius, quae infinite distant, iunῖuntur. Quin-etiam, cum sese efferat Geometria, ob illud Problema , quo, Datis daabus figuris, conscribitur tertia, quae alteri aequalis, alterissimilis sit nimirum reputat Plutarchus ipsum potius esse, ob quod Pythagoras immolarit, lino celebre . illud Theorema, de Quadrato subtensae, includentium rectum laterum quadratis aequali Illud hic mirabile est, ut hinc Deo, hinc Homine, si modo liceat dicere, datis, constitua- tur, quasi quid tertilina pse idem , seu Meta diator Dei, Sc hominum Christus, qui ex Symbolo, sit aequalis Patri ssecundumdiuinitatem ; de secundum: naturam assumptam, si ex Apollolo, in similitudinem hominum factus, habituque inuentus, ut Homo. Vcxviii haec satis de pristre, siue Contemplativa

parte.

Ad posteriorem, seu Achivam, respectu nempe hi

297쪽

IN vcvR ALIS. 2 Us Mundi, vitiuersitatis e rerum , quatenus Deus hius est Author, Moderatorque, quod attinet , per-' spicuum est sane, non Philosophiam mota,sed Sacra

etiam oracula edicere νε-- ῶν τὸν AD, Exercere Geome

triam Deum; quando non aliud sonant ea verba, quibus dicitur omnia facere in Numero, Pondere, SMens ira: Et quoniam Deus non alio ratione, vel 'ipso Platone authore, Mundum regit, quam condi dit ex quo essicitur, ut Mundi, rer3amque conserua- tio intelligatur nihil 'esse aliud, quam continens quaedam productio ) ideo suffcit pauca attingamus de ipsa diuina Geometria, tam circa originem Mundi,' praecipuarumque eius partium, quae constanter eaedem perdurant , quam circa institutam seriem suba

orientium continuo rerum. Imprimis vero, cumDeus aeternam Mundi Ideam

praehabuerit quemadmodum ipse, ut praediximus, intelligibilis Sphaera fuit; sic Sphaerae corporeae ideam, qua esse formosior figura non posset, concepit, acipiam deinceps expresse in opere, r-- , T u culina superno Ducis ab Exemplo; pularitim pulcerrimus ipse, Mundum mente gerens', similique ab imagine

formans.

Quid enim pulcrius ea figura, inquit ille, quaeso la' omneis atras liguras complexa continet', quaeque inihil asperitatis habere, nil ii ossensionis potest; ni- 'hil incisum angulis ; nihil anfractibus , nihil emi neps, nihil lacunosum Nimirum, tametsi figurae Geometricae ea persectione aequabilitatis, indiui sibi- Gg. il

298쪽

stario rlitatis, & 'milium, quibus definiri etiam vulo Galent, reperiantur sollim in Ideis diuinis fac proinde

solus Deus. ad illas attendens agere censeatur perie eiusmum Geometram in &.taleis que assequi mens, neque exhibere manus nostra valeat ut ideo causari

solitus sit Plato labefactari Geometriae bonum, cum illae ex statu intelligibi ad sensibilem demittuntur 3 AN tamen, quae su ni immediate ex ini manu opera, uo a pomini non perfectissime Exemplaris sui perfectionem referre. Unde est idem mei professiis, dedisse Deum figuram Mundo & decoram, & sibi congruam quoniam consentaneum foret, ut quod animal continere debebat omnia animalia, ea esset figura, quae omneis figuras caperet) ac ideo globosum fuisse fatactum Mandum , ut paribus a medio radiis eius extremum attingeretur.

Ac adnotari quidem posset, quod nonnulli notant , Platonem ad memoratum respexisse Problema, cum, datis Materia ioordinatissima, & Idea pulcerrima, docuit fuisse Mundum a Deo, ut a Geometra praestantissimo, Materiae aequalem, Ideae similem esseditam: verum displicet, quod Materiam coaeternam fecerit Deo , Ii voluit eam quidem duratione praecedere Mundum, ut plaerique intelligunt, aut coaeternum etiam ipsum Mundum, si praecessisse solum

naturae, ut Interpretes celebriores accipiunt. siquiden utrumque repugnat sacro Genes eos C dici, iuxta quem satius est obseruare Senarium dierum numerum , quo Deus Mundam conditum voluit.

Quippe non modo hic numerus designandae Mundi

299쪽

chorum primus, constans scilicet exquisite ex aliquo-tis partibus, qua Gint unitas, binarius, ternarius: verum etiam praulin quod Plato contendit . unitate nempe Ideam, binario Materiam, ternario ipsum Solidum , corpusve Mundi reserens , quod Philo quoque ex parte habet. Vt taceam aliunde numerum Senarium, licet in se ductus, reductusque excrescat innumeros, redire tamen semper in sese s quoniam sexies sex sunt triginta sex & hic numerus sexies, ducenta decem, & sex i & hic rursus sexies, mille ducenata nonaginta sex, atque ita porro ut intelligamus esse quidem Mundum & actu compositum, & potestate multiplicem , sed reipsa tamen oc unicum esse.

ipsam Exemplatis, Authorisque sui, quantum

potest, simplicitatem, unitatemque aemulari.

An autem, cum Geometria non agnoscat corpo

ra plura vocata Regularia, quam quinque : tribuit Deus illorum formas corporibus quinque simplicibus Mundi; Cubicam videlicet Tertae, Icosahedricam Aquae, Ochahedricam Aeri, Pyramidalem Igni, Do- decabedricam Casto 3 Ita quidem ipsemet Plato Pythagoreos imitatus: utcumque id esse accipiendum constet, non de figura sane totali, ac externa , sed aut

de Proprietatibus sy mbolice significatis, verbi caussa

soliditate, qui litate, mobilitate, & caeteris, ut vulgutis sententia est , aut de Harmonicis regionum Plan tartarum interuallis, Ut non desunt, qui autument=aut citra ambages, de figuris A to morum, corpusculorumve obparuitatem inconspicuorui

300쪽

contexuerit, urille in Timaeo non obscure insinuat, , de nonnulli, quos inter Simplicius 'achimeriusque, iinterpretantur. Vtcumque ut aut a, & quaecumque habeantur praecipua Mundi corpora , constat nos cto posse nihil ipsis regularius formari. Nam de quamvis nonadmittatur illa Mundi Ani ma, quae si diu, ex Eodem, oe Diuerso composita, & quasi tertiaeNatura facta, contineat in sese

rationes harmonicorum numerorum, ipsique adeo. accommodetur decantatus ille Quaternio , Sacra

mentum Pythagorae, αεννάου υαως - γἰ,sempiterna natu

rae .m,propter denarium S ipsum quidemPrincipio- rum in numerum, quem eius partes iunctae compo- nunt , propterque praecipuas Consonantiae species, , quarum proportiones ambitu suo compi ectitur cum quatuor ad duo, Sc duorum ad unum sit proportio cupla , qua constat Diapason, seu vocata Octava, trium ad duo, sesqui-altera, qua Diapente,seu Quinta ; quatuor ad tria, sesqui-tertia, qua Diatessaron, si ue Quarta in Nihilominus manifestum est, eam esse 'maturam Munda noxiam corporum, ut, seu molem

spectes, qua maxima sunt , seu contexturam, qua integerrima , seu cohaesionem , qua congruentissima, seu sgurationem, qua specios stirna; seu positionem, qua decentissima ; seu mutuam habitudinem, qua ordinatissima; seu motionem, quietemo, qua durabilissirna, seu finem, ac destinationem, qua appositissima seu aliud demum qMidlibet, esse nihil possit r

SEARCH

MENU NAVIGATION