장음표시 사용
261쪽
CEniere ninairum in eo primum licet, esse Firmanentum, seu Sphaeram Fixarum partem Mundi eximam e, intimam Vero , occupantemo ipsius cen-rum, esse Terram: ac in interstitio collocari Plane
qui motus illeic suos obeant per liberrima, hoc fluidissima spatia limirum Tycho maxime fuit, qui solidas si h
confregit, deturbauitque ex aethere , postquam
262쪽
cornetas traijcere per aetherea spatia ut obseruauit, sic demonstrauit primus, ac Mercurium, & Venerem ultra, ac citra Solem ferri deprehendit; aliaque humiulcemoda: interim autem censuit fusam esse per illa spatia tenuissimam quandam, de purissimam, fluxi
bilissimamque substantiam, quam & dixit Auram
Deinde,Tria quaedam mobilia ferri circa Terram.
tanquam circa centrum, Lunam quidem proximam, motu menstruo; Solem remotiorem, & quasi medium, motu annuo 4 Firmamentum, seu sphaeram Fixarum remotissimam, motu illo lentissimo viginti quinque millium annorum. Ad-haec, Quinque Stellas Erranteis motus specialeis circa Solem tanquam circa centrum obire νMercurium scilicet trimestrem, Veneram octimestrem, Martem biennem, dcc. de ea quidem lege, ut Sol annuo motu Zodiacum percurrens, illos O neis circumvehat; ac ipsi interim Mercurius, & V 'nus,suis circa illum reuolutionibus, non complectam tur Terram; complectantur autem suis, Mars, Iupiter , atque Saturnus, & Mars speciatim fiat inte dum Tertae propior, quam ipse Sol. Postremo, cum nullam heic fieri motus diuinimentionem videas, intelligendum esse videtur, tria illa eadem Mobilia, Lunam, Solem, Sphaeram Fix rum , dum suis illis motibus secundum Zodiacumseruntur, volui interim diecim in occasum , veluti per se: Quinque autem stellas Erranteis, p ter in xus proprios circa Solem, & secundum Zodiacum
263쪽
acro I NsTIT v et Iovis se versus eam accedit: Pari prorsus modo, si sint dii a
machinae, altera ad ortum, altera ad occasum, ad soinuicem paribus viribus collineantes, tantu ridens
spatij ab explose ex oraque globo supra superis
ci em Terrae confici: quoniam licet globus explo assis in ortum, habeat superadditam a Terra vim, ex plosiis in occasem, subductam , interim tamen, quae machina explosit in ortum , tantumdeni globum consequitur, quantum ipsi motus a Terra accepti impressit , & quae explosit in occasum , tantumdem a globo abducitur, quantum ipsi motus a terra accepti subduxit: sicque compensatione additionis, & sub ductionis facta, globus perinde supra Terram tam, ac supra quietam promouetur. Deinde, globum siue in boream, siue in alis runt directum, perinde attingere scopum , ac si Terra quiesceret; quod dum & machina, S scopus versus Ortum feruntur, feratur simul & globus per aerens trajectus, ob superadditam a Terra vim ex quaestacitur, ut haec tria , machina, scopus, globus, intra
eandem re tam semper contineantur
Pos TREMO illud, quod nubes, aues, ali Sque in acre suspensa, apparerent semper rapidissime ferri
Sed respondent; primum ; ut qui per transtra natuis salit, non modo motum sibi proprium , donec
per aerem est, habet et, verum etiam motum impres sum a naui, quo una cum naui transfertur , qua uinque in partem motu proprio saliat : Ita voli FSςmo. c. dum supra.THrx saperficiem ac per aerem volitate.
264쪽
inditat, habere praeter motum proprium,etiam generalem a Terra impressum, quo una cum ipse trans fertur, quamcumque in partem ipsa interim volitet, iaut quomodocumque in aere haerear, suspensatave videatur. Quod idem proportione de nube, caeterisque .dicendum est. Deinde, sicut alienti pertranstra nauis, tunc motus nauis imprimitur, cum eius pedes attolluntur; ita motus Terrae tunc imprimimr auibus, cum primum e Tura, arbore, aliave re Terrae haerente , simulque translata, assurgunt, repeti autem , ac velut inculcatari, quoties volucres, ne ad perpendiculum, seu in locum Terrae, cui imminent, cadant, alis acrem Verberant: Nempe aer etiam cum Terra tramlatus fulci
menti loco est, cui illae innixae motus suos instaurent, ut esse possunt scamna transtris imposita, per uuae ille
Denique, ut res melius concipiatur considerariados esse pisceis intra aquam cuppa contentam, quam transferat nauis. Quippe, ut pisces Una cum aqRamotu generali nauis transferuntur , -& interim latamen perinde aut haerent,aut huc illuc varie molle tur intra cuppam , ac si aqua quiesceret, neque cum naui transueheretur; sic auos , M quaecumque alia in aere sunt, ita motu Terrae generas transserunt itivi perinde aut haereant, aut quolibet Versum per a rem moueantur, ac si aer quiesceret, neque cum Te transferretur,
265쪽
Quid ad ea, qua ex S. scriptura. OVAE demum loca Scripturae Sacrae objiciuntud
eiusmodi sunt, ut videantur quietem Terrae paritim expresse asserere, ut illa, Terra in aeterarum stati, α Dudasti Terram super stabilitatem suam, &c. vel tacit quatenus motus non Terrae, sed Soli tribuitis , ut illa, Oritur Sol, Ur occidim, oc, Regressus est Sol decem lineis ; &, Sol contra Gabaon ne mouearis, &c. Verum respondent illi, imprimis; Scripturae Sacrae scopum ncm esse, ut homines aut Physicos, aut Mathematicos essiciat; sed ut pios, & ad salutem , seu gxatiam , gloriamque supernaturalem comparatos reddat. Quare & loqui eam de rebus, quatenus apparent omnibus vulgo hominibus ; ut quoniam sua salus omnium interest, intelligi ab amnibus
possit. Ρarum curare ipsam proinde, quales res in se, α.reuera sint , c in erudiendis alioquin ad salutem ho
minibu vulgares de rebus notiones sussiciant.'Nempe, nisi plaeraque loca hoc modo exposuerimus hoc est, dixerimus Scripturam ad vulgi captum se demississe, Scriptorestve Sacros sese temperasse , a ommodasse ue rudi populo; suturos nos procul iermano sensu, quo Spiritus Sanctus intelligi volui n longe ab argumento, quod sit prae manibusa
266쪽
eatur; Reputare Scripturam sacram paruminter esse,Terr ne cumCaelo collata punctum sit,an non Ac ideo de Caelo, Terraque, ut de duabus Mundi par hibus insignibus loqui; quoniam tales esse videantur, dum Casum, ut fornix, Terra, Vt tabulatum Munia dant aedificij apparet. Ac rursus, parum interessi Minimae ne stellae in Firmamento lucentes maiora sint luminaria, quam Luna, an-non: atque idcirco loqui de Luna, ut de luminari secundum Solem magno; quoniam Luna, utcumque minor, minusque in se lucida, quam stellae, ob viciniam tamen & maior, &liore luce illustrans apparet. - . Eodem ergo modo Scripturam reputare, parum referre, Terra-ne moueatur, Sol Vero quiescat, annoni ac propterea loqui de Τerra, Vt quiescente,quoniam quiescere; & de Sole, ut moto, quoniam mo
Quare & posteriora quidem illa loca paucis expes diri ; Sapientem scilicet, cum dixit, oriri Solem, Cr o 'rid re : contendisse solum significare vicissitudiriem in ortu, occasuqus S olis apparentem , scii foret deinde Terra, seu Sol, cuius motu contingeret. Et Prophetam, cum dixit, se em regressum i cem si is aliud nihil volitisse, quam quod apparuis et i elligi Solis, seu Terrae fecillet regressio. Et Patriarcham, Solem non moueri cum iussit, id solum curasse, ut Sol appareret supra Terram consistere ; seu Sol demuna foret, seu Terra, cuius statu id praesaretur.
' Posse addi circa priora , intelligenda illa viderii Cc ij
267쪽
ic 'Is s T I T v T I o N is non de eo statu, qui motui, sed de eo, qui exsolutidani, corruptioni-Ve OpPonatur. Et cum verba praelertim illa, Terra in aeremum stat. in ore sint omnium, adnotandum esse locum inte grum his exstare verbis, Generatio praterit,c Veneratio aduenit; Terra autem in aeternum stat. Nimirum, ut dum cereae massae sigilla varia applicantur, figurationes Variae fiunt; de dum aliae praeteria eunt, aliae adueniunt, leu sigurarum aliae .abole uti
aliae in vicem earum succeaunt, massa tamen cerae non corrumpitur, seu nec minuitur, nec augetur, sed
perseuerat eadem: Ita videri intelligendum, licet abusque Mundi initio fame sint in Terra , ac etiamnum fiant, & faciendae deinceps sint generationes
variae , non idcirco tamen, dum generationes prae tereunt, M adueniunt, seu aliae formae terrenorum corporum dispereunt, aliae incipsarum locum . induta cuntur, ipsam Terrae massam corrumpi, augeri-ve, aut minui, sed eandem constanter perstare, ac tantam adhuc esse, futuramque in posterum, Quanta abusque initio fuit. Itaque, calm ista videatur loci praesertim celebris interpretatio esse germana; videri ex ipso, Terrae anseri, non tam in loco consistentiam, quam in integritate constantiam.
Urgeri heic solet Sententia Congregrationis Cariadinalium Inquisitioni praesectorum, qui in Galile opinionem hanc de motu Terrae damnauerint: : spondent vero Orthodoxi nam Heterodori
268쪽
cialem, seu Galileum sic attinentem, ut habere adue sus ipsum specialeis causas potuerit, aduersus alios non ivalituras. Addunt sententiam quidem illam, permagni esse ponderis 3 sed non ideo tamen neces lario habendam, ut articulita fidei, cuiusmodi ha bentur, qui sunt a Conciliis generalibus constitutu. Subijciunt, non videri eam saltem, quousque promulgata,hoc est,praescripta legitime, ut dogma quodsdam Fidei fuerit, Fideleis omneis obligare. Tandem profitentur, si semel praescripta legitime fuerit, se aἀ
Et sic illi quidem tueri se solent. CAPUT XI. cuid is siderum a Terris distantia, magnitudine
C V M p xtim ex rationibu , partim ex exceptio
nibus, responsionibusve Copernicanorum , perviderimus ut illi conentur omnia saluare Phaenomena λ .vix quicquam aliud heic superesst , quam vepaucis commemoremus, quam Sideribus a Terra distantiam, quam magnitudinemsingulis attribuant. Et Copemicus quidem ipse dicere contentus Sphaiaram, regionemve Fixarum adeo a Terris esse disti tem, ut comparatus adipiam Magnus orbis,tanquam punctum habendus sit , mensuram praeterea non ad-
nibuit, qua specialius quid de hac distantia pronum: Cc ii,
269쪽
IssTIT UTIONI sciaret. Contentus etiam de Solis, ac Lunae magnitudine dicere Solem nempe esse maiorem Terra vi, cibus ici. fere, & Lunam 43. proximeὶ nihil de Staderum aliorum, siue Errantium, siue Inerrantium imagniti dine consimile dixit Verum succurrit antrennos quindecim Philippus Lansbergius, qui, ut Planetarum distantiam, magni rudinemque comparate ad Terram definht , ita Fixa rum tum distantiam, tum magnitudinem designatiit comparate ad Magnum Orbem, quem & Sphaeram Terrae appellauit.
Quod itaque primum ad Distantiam spviat, De
Planetis quidem huuc in modum statuit. Distantia mediocris, qua absunt
227 F8o91 De Flius vero tappotita midiametro Magni os bis terrenarum semidiametr6rum isoo, supposuit quoque Fixarum stellarum ad Magnum orbem Patarallaxin, vix unam octauam, aut nonamiminuti partem excedere, ac proinde edixit Fixas, Fixarum vesphaeram abesse a Terra semidiametris Magni orbis Σ8oo O;seu mauis semidiametris Terrenis 42oo oo oo 'Quod deindσ ad ipsam Magnitudinem attinet, supposis primum circa Plaoetas, este apparente i
270쪽
Miametros, Lunae quidem, minutorum sere 33. Solis fere 31. ceterorum, non aliam, quam quae superita ex Albategrio, Alphraganoque recensita est. Circa Fixas autem, propter telescopium, quo spu ita ab ipsis rescinditur lux, minores earum diame cros, quam Vulgo putarentur,habuit et, Nimirum stet larum L magnitudinis, minuti I. II. secundo eum o, III. 3o , IV. 2o; V. io; VI. 4. Vnde & de magnitudine Planetarum sic censititi'
De Fixarum vero magnitudine sic. C I. Tl
Ita scilicet correctione numerisiscius adhibita: cum prius edidisset stellas Magnitudinis I tace orbem Magnum vicibus zoo 13, II. 3931 , III. aso 6 IV. 7 , V. 92, VI. II Porro, quia non modo stellae Inerrantes, sed Editantes etiam, intercedente iclescopio, depreliendus