P. Cornelii Taciti ... Ab excessu Augusti annalium libri sedecim

611쪽

cro P. CORNELII TACITI nam operi pontis intentum, duo praetoriarum cohortium tribuni colloquium e postulantes uenerunt. Audire conditiones,ac reddere para' bat, cum praecipites exploratores adesti ho item nutiauere. Int erruptus tribunorum sermo. Eo, incertum fuit,insidias, an proditisuem, uel aliquod honeHum consillium coeptauerint. Caecinna dimisit, tribunis,reuectus iliciaLDa. Datum

iussu Fabii v alentis pugna signum, militem

in armis inuenit. Dum legiones de ordine agminis sortiuntur, equites prorupere, mirum dioctu, a paucioribus Othonianis quo minus in 'uallum impingerentur, Italica legionis uirtute

deterriti sunt. E a frictis mucronibus redire pulsos, oe pugnam resumere coegit. Distosita vitellianarum legionum acie sine trepidatione, σenim qualiquam uicino hoste) aspectus armorum densis arbutas prohibebatur, apud otbο-nianos pauidi duces, miles ducibus infensius, misZauebicula oe lixa, praeruptis utrinque Dissis uia quieto quos agmini angusta. Circui Asiere alii, signasua quaerere alis: incertus un

dique clamor accurrentium, clamantium: ψ ut

euis audacia uel formido, in primam pol rem imue aciem prorumpebςnt, uel revehebatur. Attonitis subito terrore mentes , falsum dii dium in languorem uertit, repertis qui desiluisse a Vitellio exercitum ementirentur. Is rumor

ab evploratoribus visessis dispersus, ait in ipsa Othon s

612쪽

ANNALIUM LIB. xv III. Qxothonis parte, seu dolo ineu forte surrexerit,pa rum compertum. Omisso pugnae ardore Othoniani ultro salutauere, oe botali murmure ex repti, pleri quesuorum ignaris quae caussalu randi, metu 1, proditionis fecere. Tum incubuithoitium acies integris ordinibus,robore numero praesZantior. Othoniani quanquam .ssi, spersi, auctores, fessi, praelium tamen a itersum sere. Et per Acos arboribus ac uineis imo

peditos, nou.una praua facies. cominus, em nusi ,. cateruis cuneis concurrebant: in agogere uia collato gradu, corpor bu3 γ umbonis bus, omisso pilorum iaciu , gladiis securibus galeas loricasi: perrumpere , noscentes inter se, cateru conspicui, in euentum totius besii certabant. Forte inter Padum Miams, patenti cam-to duae letiones couli se sunt : pro . vitellio unaetvicesima, cui cognomen Rapaci, uetere gloria in ditis: e parte Othonis, prima A diuo trix, non ante in aciem dedusta, sed ferou noui decoris auida. Primani fratis Unaetvicesimanorum principi. s aquilam abHulere. Quo dolore accensa legio , impulit rumsus primam nos, iure1θLIO Orphidio Benigno legato, mplurima siqua uexillaque ex hostibus rapuit. A' parte alia, pro uisa Quintanorum impe tu tertiadecima legio circumuenti iturium a cursu quartadecimani. Et ducibus Othonis

iam pridem profugis, Caecinna ac Valens sub

613쪽

M2 P. eo RNELIL TACITIsdiis μοι firmabant. Accessit recens auxilium Varus Alphenus cum Batavis, fusa gladiatorum manu, quam nauibuου transuecium opposse cohortes in ipso sumine trucidauerant. Ita uictores latus bolitum inuecti. Et media acie perrupta, fugere passim Othoniani B ebria cum petentes. Immensium i patium. Oblaucitas, asge corporum uia. Quo plus caedis fuit. Neque enim ciuilibus pratiis, capti in praedam uertuntur. Suetonius Paulinus γ Licinius Proculus diuersis itineribus GHra uitauere. Vedium Α- uilam tertiadecima legionis legatum, ira m titum inconsuum pauor obtulit. Multo adhue die vastum ingressus, clamore seditiosiorum fugacium circunstrepitur. Non probris,no manibus abstinent, desieriorem proditorem, increpant, nulla proprio crimine eius, sed more uulgis um quisis flagitium aliis Obiectantes. Titiai num oe Celsum nox iuuit, dispositis iam excubiis, eompressiss militibus, quos Annim Gallus precibus. consillio, autoritates erat, nes p cladem aduersa pugna sui et ipsi caedibis saeuirent. Sive Dis bello uenisset, seu resum

re arma malleut, unicum utectis in consensule, samentum.'Caeteris famu animus Pratori nuου miles, non uirtute se,sedproditione uiritum femebat: Ne Vitellianis quidem incruentam

fuisse uictoriam, pulpo equite, rapta lexionis αquila: Superesse cum ipso Othone misitsi quod

, trans

el ri

i si

614쪽

i sta

iri ANNALIUM LIB. XVII T. Olserans Padum fuerit: venire Μarsicas legiones. Nagnam exercitus partem Bebriaci reman*Ρ- Hos certe nondum uicZassi ita ferret ,ho- nemus in acie perituros. His cogitationibus trisces aut pauidi, extrema desperatione ad iram

sepim quam tu formidinem Νmulabantur. At

Vitelliatius exercitus ad quintum a Bebriaco lapidem csnsedit, usu ausis ducibus eodem dis oppugnationem caserorum. Simul uoluntaria de Iulo 1perabatur. Sed expeditis oe tantum ad praelium egressis, munimenιum fuere arma O ut Ioria. PoInera die haud ambigua Otho niani exercitus uoluntate , Cr qui ferociores fuerant, ad poenitentiam inclinantibus, mi legatione, apud duces Vitellianos dubitatum quo minus pacem concederent. Legati paulisper retenti. Ea res basitationem attulit, ignaris adhuc an impetrassent. Mox remisia legatione patuit uallum. Tum uicti uictoress in lacrγα mas effusi, sortem ciuilium armorum miseera ia-titia detestantes. Iisdem tentoriis allifatrum, alii propinquorum uuluera fouebant. Spes in praemia in ambiguo: certa, funera luctus. Nec quisquam adeo mali expers, ut non alia quam mortem maereret. Requisitum Orpbisslegati corpus bonore solito crematur. Paucos, necessaris ipsiorum sepelivere. Caterum uulgua super humum relictum. opperiebatur Otho nuntium praua neruaquam trepidus, oe eo

615쪽

ετ P. CORNELII TACITI

stis cerim. Μαῖia primum fama, dein profligi

e praelio perditas res patefaciunt. Non expectasuit militum ardor uocem imperatoris. Bonum habere animum rubebant. Superesse adhuc nον uis uires, ipsos extrema passuros, ausuros Nes erat adulatio. Ire in aciem, excitare partium fortunam , furore quodam inHinctusagrabant. Qui procul astiterant, tendere ma-nσω, proximi praebensare genua : promptissio mo Plotio Firmo. Is praetori, praefui , identiodem orabat, nefidissimum exercitum, ne ut, me meritos milites desereret: maiore animo tolerari aduersa quam relinqui sortes etfrenuos etiam contra fortunam in sere spei timidos ignavos ad desperationem formidine properasre. Quo inter uoces ut flexerat vultum, aut indurauerat Otho, clamor σ gemitus. Nec pra- seriani tantum proprius Othonis miles sed praemisit Mirsia eandem obHinationem aduentautis exercitus egiones Aquileiam ingressas, nuntiabant ut nemo dubitet potuisse renouari bel, ἰMm atrox, lugubre, incertum uictis o uictori-bM. Ipse uersus a consiliis belli, Hunc, inquit, animum, hanc uirtutem usi iam ultro periculis obiicere, nimis grande uitae meae pretium puto. manto plus spei ostenditis, s uiuere placere pulchrior mors erit. Experti inuicem sumus eraac fortutia. Ne tempus computaueritis. Dissicilius es ι emperare,qua te nou putes diis usurum

616쪽

ciuile bellum a Vitellio coepit , m ut de trin

ci ato certaremus aermis, i uitium ille fuit. Nepi usquam semel certemus, penes me exemplum erit. Hinc Othonem pοΠcritas aithmet. Fruetur Vitelliu fatre, coniuge, liberis. Mihi non ultauiae neque solatur opus est. Alij diutius impe/rium tenuerunt, Nemo tam fortiter reliq erit. An ego tantum Romana pubis , tot egi Cios Mercitu,surni rursius, Reipub. eripi patiar' Eat hic mecum animus, tanquaonperituri pro me fueritis. Sed eHe su e Blites, nec diu more

mMr, ego incolumitatem uen am, uos consta tiam meam. Plura de extremis loqui, ars igna' uiae s. Praecquum destinationis meae documentum babete, quod de nemine queror. Nam incussare deos uel homines, eius es, qui uiuere uelit. Talta locutus, ut cuique at αδ aut dignitM, co mi er attedatos, irent propere, neu remorando iram uictoris asperarent uuenes autoritate se nes precibus mouebat, placidus ore, intrepidusserebis intempsiua uorum lacramas cocrcens.

T ari naues ac uehiti uia abeuntibus iubet. L

bestos epiLZόlias sis dio erga se, aut Vitellium contumelii scin nes abolet. Pecuniis diis ibuit

purse,nec ut periturus. Mox Saluium Cocceias

num fiat, is filium prima iuuenta trepι dum murrentem, ultro Alutus es, laudando pietatem eiς, castigando formidinem. An Vitellium tam immitis animi. fore, ut pro incolum tota domo,

617쪽

cis P. CORNELIT TACITI domo, ne banc quidem sbi gratiam redderet' Hereri se feHinato exitu clementiam uictoris: Non enim ultima desseratione , sed psente praelium exercitu, remisisse Reipub. nouisimum casum. Satis sibi nominu, satis psilaris suis nos bilitatis qualitum : Pos Iulios, Claudios, Semgior ,seprimum in familiam nouam imperium intulisse: Proinde erecto animo eapseret uniam, neu patruum sebi Othonem fuse,aut obliuiseretur unquam, aut nimium meminiset.

Pos qua dimotis omnibus, paulum requieuit:

atque illum iam supremas curas agentem γ' peus tumultus auertit, nuntiata conRernatio ne ac licentia militummanque abeuntibus existium minitabantur , atrocissima in Virginiumui, quem clausa domo obsidebant.increpitis se ditionis autoribus regressus, uacauit abeuntium alloquiis, donec omnes inuiolati digredorentur. v sera sente die, sitim bauyia vli.

da aqua sedauit. Tum allatis pugionibus, cum Mirunque pertentasiet, alterum capiti su dit. Et explorato iam profectos amicos, nocte quietam, uis assii matur, non insomnem egit. Luce

prima tu ferrum pectore incubuit. A d gemistum morientis ingressi liberti, struis, G Pla.

tim Firmus prator3 prasectus , unum uulnus inuenere. Funus maturatum. Ambitiosis id precibus petierat, ne amputaretur caput ludiobrio futurum. Tulere corpus pratoria cohor- tris

618쪽

ΑN N ALI VM L IB. X VIII. 6rytes, cum laudibus lac mis, uulnus maning eius exosculantes. Quidam militum iuxta ros gum interfecere se,non noxa neque ob metum,

sed aemulatione decoris, oe charitate principis. Ae postia promiscue B ebriaci, Placentia, aliis in easDis celebratum id genus mortis. Oιhoui sepulcrum extructum es modicum oemausurum. Hunc uita finem habuit septimo

G tricesimo aetatis anno. Origo illi e muni. pio Fereulino. Pater consularis, auus pratorius, maternum genus impar,nec tame indeco-ν urn. Pueritia ac iuuenta qualem monHraui

mus. Duobus facinoribus, altero flagitiosi'. mo,alis o egregio, tantundem apud posteros meruit bona fama, quantum mala. Vt conquirere fabulosa fictis oblectare leaentium anis, mos procul grauitate coepti operis crediderim, ita uulgatis traditsique demere sidem non aussim. D ie quo B ebriaci certabatur, auem inusi-

rata specie apud Regium Lepidum celebri lu-

eo consedisse, incola memorant, nec deinde castu hominum circumuolitatem alitem territam

pulsam ue, donee Othose ipse intesceret: tum ablatam ex ocula : γ tempora reputantibus. initium finemque miraculii cum Othonis exitu competisse. In funere eius nouata luctu ae d lare militum seditio. Nee erat qui coerceret. Ad Virginium uersi, modo ut reciperet imperium, nunc ut legatione apud Cacinnam ac vale

619쪽

ε Is P. CORNELII TACITItem fungeretur, minitautes orabant. Vir sinnius per aduersam . domus portam furtim diu gressus, irrumpentes si uitratus est. Earum quae Brixelli egerant, cohortium preces Rubrius Gallus tulit. Et uenia statim i etrata, conc dentibus ad uictorem per Flauium Sabinum

ijs c ijs quibu3 pra fuerat. Posito ubique bella,

magna pars senatus extremum discrimen adis profecta cum Othone ab urbe, dein Mutina res licta siue de aduerso praelio assatum. Sed miliistes ut falsum rumorem asperniantes, quod infensum Othoni senathm arbitrabantur, cus&dire sermones, uultum habιt mque trahere in delerius . conuicjs postienis ac probris causam initium caedis quarebant, cum vilius insiu per meim senatorab M inflaret, ne praeualidistant Vitellis partibus cun ianter excepisse umctoriam crederentur. Ita trepidi utrinque anxii coeunt. Nemo priuatim expedito consilio,

inter nulloς societate culpa tutior. Onerabat pauentium cura. ordo Mutinensis, arma pescuntum os rendo, attestabatque Patres Co soptos iis empestiuo honore. Notiabile iurgium inde tuit , quo Licinius Caecinna Marcellum Epriuris ot ambigua disierontem inua sit. Nec

sera sentetia s aeteriebant. Sed tutisum memoria delationu expositum, ad inuidiam Marcel li nome tritaverat Ckrinuam,ut nouus iacturio tu leuatum nuper adscitu. magnis inimicis

620쪽

V ALI vM LIB. xv II r. cla iis claresceret. Moderatione meliorum dirempti. Et rediere omnes Bononiam, rursm conmbaturi. Simul medio tempore plures nuntiisperabatur. Bononia diuisis per itinera qui recentissimum quens percunctarentur, tuterroga tuis Othonis liberi us causam digresus, bab resesuprema eius mandata res odit. Ipsum uiaeetem quidem relictused sola posteritatis cura, in abruptis uitae blandimentis. Hinc admiratio, plura interrogari pudor. Ais omni animi in Vitelliu inclinavere. Intreerat c0UI sfaire et , L. Vitellius, sis iam adulantiobus o ferebat, cum repente Cenu, tibertus Neronis, atroci mendacio uniuersos perculi assim mans superuentu XIII I. legioniniunctis a Brixello uiribus, caesos uictores , uersam partium

Drtunam. Causa sintendi fuit, ut diplomata

Othonis, qua neo ebantur, laetiore nuntio revalescerent. Et Cenus quidem rapidus in urbem uectus, haucos tos dies iussu Vetellii pie-na luit. Senatorum periculum auctum, credcratibus Othonianis militibus uera se quα osseu rebantur. Intendebae formidine quod publici Mnsili acie discessuin Mutina, deserta j; parstes fovent. Nec ultra in commune congress , sibi qui que consuluere, donec missae a Fabio Valente epinoia demerent metam. Et mors Othonis quo laudabilior, eo uesocius audita. Ae Roma nihil trepidationis r Cereales ludi ex