장음표시 사용
141쪽
φ φ - sin sulam, ductumque thoracicum reperiri non posse cultro anatomico, saltem in homine ; ipse tamen vel in μ' eadavere humano non semel oculis meis partes baice percepi , atque in Theatro anatomico celeberrimi
Urbis Archigymnasii palam exposui. ANIMADVERSIONES PHΥSIOLOGICAE.
Hylus est, qui una cum sanguine immixtus, eundem singumem , ac per sanguinem , reliquos uuixi tu , in omnes alit humores; quinimmo et partes ipia: tolidae humani corporis vitam habentis exsuccae , atque e carnes processu temporis evaderent , nisi, ab humoribus chylo resectis iugiter sibi nactat alimoniam, eundem chylum in sui substantiam , aut proxime , aut re mole converterent. Chylus itaque concrescat quodammodo, necesse est , atque, ut ita dicam , in substantiam solidam fixetur ; secus enim organorum solidam compagem construere nequaquam posset . Id opexis Veteres absolvi exiccatione opinabantur. Quapropter septimo methodi capite VI. quatuor exiccationis gradus effecit Galenus , quos μιuater appellavit ;quibus subinde totidem humiditatis gradus opposuit Avicenna, eosque iccirco humi duatra, sive humor erseeundarios ei appellare plaeuit. Succus quippe ali-hilis, ex illius sententia, partibus appositus, veluti
per gradu,,sensim exiccatur;quorum primum haud n minavit, rorem alterum dixit, gluten tertium,cambium quartum Hinc quatuor esse constituit humores secundarios , innominatum , rorem, gluten, & cambium.
Secundarios vocat, quum nihil aliud sint profectb , praeterquam suecus alibilis varie immutatus; qui ab Lumoribus primariis , uti antea jam innuimus, prO- . venit, sue ab eodem chIlo , sive a sanguine , sive a
142쪽
ino, si ve a succo nerveo, s ve a reliquis, si qui ad- snt humores , quibus corporis Organa irrigantur, qui primarii nuncupantur. Nos igitur cum Veteribus quoque secundarios humores appellare non dedignahimur , quia primariis procedunt, singulis quibusique partibus alendis peculiariter idonei: idest secundarios appellabimus succos omnes alibiles , qui in partium solidarum alimoniam , aut cedunt, aut proximheessuri sim t. Ex his humor dici potest in nominatus, sive instus succus alibilis, qui in extremis tubulis adhuc continetur, &qui quamprimum abire debet in substantiam partium alendarum , levissime tamen immutatus . Ros, quum ab extremis tubulis continentibus excidit, & partes subit alendas, quas quodammodo principio irrorat. Gluten , quum in partibus
alendis ita exiccatur , ut nonnihil concrescat. Cambium denique, quum planε concretus , atque in se stantiam partis alendae conversus ei omnino assim it tur. An autem ros, vel succus praefatus alendo id neus , a vasculis e Xcidat extremis , ut partes alendas reficiat, iisque revera extra vasa adhaereat, nobis nondum decernere datum est ; quibus ana tome, & a Curata sectio, partes universas corporis humani solidas nihil aliud esse jamdiu patefecit, praeterquam V a riam tubulorum unionem, congeriem , plexum, aut eompagem ; in quibus propterea, ut vivant, humores indesinenter in gyrum moveri debent. Praeter humo res primarios, & secundarios adsunt etiam supervacui, qui barbare dicuntur exerementitia : hujusmodi sunt, qvi partes alendas, tanquam effoeti, alere neutiquam Valent; atque adeo tanquam non congrui, extra cor pus humanum vitam habens egerantur necesse est . Hinc dicimus bilem excrementitiam, melanchesiam incrementitiam , serum excrementitium pituitam R a eX-
143쪽
excrementitiam, prout , aut hunc , aut illum saporem ἐcolorem praeseserant. De quibus id tantum innuere abunde erit, eos ut plurimum , tum in ventriculo tum ip meatibus intestinorum ex alimentis, vel prava
Distribuitur , a Limenta , quibus in sui re se nionem quotidie 2, quisque inter mortales vescitur, salivae , ac den- tδ' ilium Ope,in Ore prius consecta, ac inde per sauces deglutita, ex oesophago, ut ante jam innuimus , in ventriculum descendunt ; ubi iterum coetionis , sive potius sermentationis beneficio,magis adhuc digeruntur, eo usque donec ex pyloro ad intellina tandem illapsa . atque una cum aliis succis digerentibus immixta , ite- ruina atque iterum solvantur, subigantur, ac intime extenuentur. Id profecto, ut chylus a sordibus secretus, duc hus subeat chyliseros , & sordes in massam sensim prius coaetae , ac per anum postmodum egestae, ex alvo tandem identidem excernantur. Hinc optime dici tur, primam alimentorum in ore digestionem, inventriculo alteram , atque in indestinis tertiam fieri . De affectionibus igitur, quae, vel praedictas digestiones vitiare, vel a praedictis vitiatis digestionibus exoriri. solent dicturi, ab iis exordiri existimavimus, quae ad ventriculum proprie speetant , quaeque nauseam ut- plurimum, & vomitum induc ni ; vel famem , sitimque, aut immutant, aut adimunt, aut pristermodum acuunt: ad eas nimirum quibus tales sensius, qui intus in ore, a faucibus non procul p. n. excitari videntur,aut
turbari, aut perverti quam sepissime eoastat: ad alim
144쪽
λ DE AGORGIAE .R SI 'exinde , quae , suebedunt intestina. . sve, quoni4m i testina praecipue heduntur , ex imo ventre suscitantur, descendentes. Quocirca de assectionibus prius , quat stomachum , insophagum, una et fauces my duntamox de aliis, quibus intestina proxime torquentur a verba facturis, famis dejectae, si ve anorexiae expositi sem in vestibulo hujus sectionis aggredi placuit. - Fames, & stis , species quaedam , ut ante jam
reeensiuimus , sensuusu internorum sint, quibus tu tiri me quandoque affecti , ut exculenta , non ininus quam potulenta in alimoniam partium alendarum appetamus, congruenter, aeque ac opportune excitamur. Nibilose eius operationes praefatae non semel vitiatae, affectiones quamplurimas procreare consueveruntῆquarum prima, .
quae moreria,si ve fames dejecta, aut deleta dicitur, his poliis occurrit. A nonnullis dicitur quoque Pia, oso sitia, pene ac si synonyma essent, & nonnisi appetitum dejectum denotarent. Peri aes Movma essenς, diximus λ enim vero voces praefatae cibi fastidium propriς significant. Anorexia nihil aliud etai videtur, quas Iames deleta ex depraiota, aut ferreentoriam digesi ni inservientium facultate , aut ventriculi fructura, Sive, ut a Majoribus accepimus , nil aliud est, quinhia erat ciborum omnium a etentis, vitio . velsollici rim
ectu orisscii superioris tentriculi, quod suctionis semet sum planὸ amiserit. Sinionis dixerunt sensum , sibi
suadentes, ventriculi orificium superius, actionis λχ su ob inediam in eo excitato, avide cibos appetere,quisbus , ut eos sibi attrahat, ingerat, immittatque, P rpemodum inhiare . . . . , si Diagnosis ex eadem tradita aegritudinis deser- ς - '
Ptione quum satis superque innotescat, ad cauiae 1γ' stionem transeginus, oportet. Causa , quae pratat ες
sectioni procreandae non par videtur, inultiplex esse
145쪽
potest ;tiam si glandulae ex. gr. ventriculi, vel obstructae, vel exhausis, vel alia quavis ratione aretame, Ia-ticem salivalem, qui plenus orificii ventriculi superi tis blande vellicando , famem suscitet, non emittantia rexiam facerent; si nervorum plexus, aut resoluti stupefiant, aut mucore nimio insarcti, Iatieis praefati actionem , vel non sentiant, vel sibi non immittant,anorexiam parerent. Si latex ipse, aut enervis, aut effoetus , aut alia quavis ex causa immutatus, plexus praefatos non titillet, aut titillando acriter laedat, is, vel famem neutiquam inferret, aut pro fame sensum potius doloris excitaret; quo in casu pessimam induceret anorexiam.
Pueri, item et Senes longε magis, quam alii anorexia laeduntur. Principio cujuslibet aegritudinis nocet miniis, quam processu . Sub finem autem, tum, quum vires refici debeant, pessinia. Ubi glandulae in tunicis , ac earum vascula excretoria inter villos ventriculi interiores, obstructiones patiuntur; au tubi, vel mucor nimius , vel is nimium glutinosus, ac densus, in ventriculi cavo exuberans, ejusdem ventriculi faciem intus insarcit, ea omni adhibere convenit, tum diaeta, tum pharmacia, quae
praedictas obstructiones reserare , ac Praefatum muc rem valde concretum d licutere valerat. Id prae cateris praestant amaricantia, blande volatilia,aromatica, inter quae solemnia sunt rhabarbarata , theriacalia, pulvis stomachicus Quercetani, hisque smilia , quibusvis resolvendi passim adscribitur. Ubi, aut serum, aut lympha redundans,ventriculi fermentum diluendo o
ruit , atque enervat, praeter amaricantia, ea omnia conveniunt, quae humores, ut ita dicam , pituitosissilluc confluentes , aut ex alvo, aut in urinam , aut per sudorem , necnon etiam vomitu leniter egerunt. Hu
146쪽
iusmodi sunt radix hi pecacuanha,quae vomitum blandiscit , ut infra disendum; magnesia, quae dicitur alba δsalia tartari, absynthii, centaurei minoris, strupu Borum persicorum &c. Prosunt quoque quamsaepissime subacida , item et acida , quae , aut alvum, aut urinam movent, uti sunt syrupi aeetosi simplices , oxymel , de Omphacio, tartarum, nitrum, & reliqua. Vini ge nerosi simplex quandoque cyathus pervicacissimam , quam in abstemiis praesertim nimius krmentorum languor effecerat anorexiam , illico discussit. Ubi ventriculi succi acriores , atque erodentes facti, praeter cibi
fastidium, nervorum fibras acriter mordicando , cru Ciatus interiores provocant, conveniunt eluentia, b
Iosa , absorbentia, item et emollientia ; quibus in casiabus mirifice modo profuisse aquam nucerianam largisaepotam , ob ervavimus; modo oleum amygdalarum dulcium recens ad uncias aliquot haustum, modliter
iam nucerianam , modo rasuram eboris, modo can Horum Oculos, aliaque testacea, margaritas praepara
ras , hisque similia, aut in bolos , aut in iure deglutista. Ubi ver b , ob paralysin quandam ventriculi pec Iiarem , sen sus, quo cibos appetimus, obstupuerit, tum ea omnia , quae talem paralysin resol vere queunt, propinanda veniunt; eaque vit/nda, quae eandem p
ralysin, aut confrmare, aut severe possent . Quocirca narcotica in hae anorexiae specie, & vinum ipsum, utpote quod nervis ossiciat, quemadmodum plurimum nocent, ita praesidio esse debent antiparalytica , qu rum pleraque, ubi de paralysi, abunde proposuimus. Commendamus igitur decoctiones seliorum salviat, r ri simarini, betonicae , mel i gae , radicis peoniae, sar parillat, ligni saxastas, infusiones aloeticas , conservas rosarum , baccarum iuniperi, hetonicae &c. At
enim vero, quia singulae anorexiae quecies , de quibus
147쪽
hactenus egimus , aliorum morborum , & maximEsebrium , symptomata isequenter esse solent, ad asse mones procipuas , quas, aud praecesserit an rexia, aut eomitatur aut insequuta fuerit, eam curando, me
eis aetem sedulo spmper intendere debemus.
Σὶ ὐεὸ-z Alvisius annorum quadraginta quinque circiter,
Praestam consue. a artem pistoriam pluribus ab illine annis exeris
eens, vir Baiis, bene constitutus, ac optime Valens modicae statutae , temperamenti Digidi, & sicei , quod melancholicum alii, si ve atrabiliare vocant; mense Februario , variis , in diaria potissimum, erroribus ad missi, , fluxuque , sive potius fissisidio quodam ha
morrhoidali, cui identidem , nullo temporis ordine servato, obnoxius erat, plane suppresso , febre, quae penitus intermittebat, rigore praevio, ad plures menses erratice tentatur. Sponte subinde redeunt praefatae sanguinis exeretiones, & febris omnino extinguitur. At pervicax , sebre jam deleta, cibi fastidium , una et nausea subsequitur. Nisus irrisos , raros quantumvis,& lenes habet vomendi, plurimum stit, ae languet inedia. Non quiescit, urinas albas mingendo, tenues, incoctasque abunde excernit. Dura est alvus, flatibus quandoque intumescunt hypochondria , qui praeterea intestinorum anfractus , quin foras erumpere valeant. quaquaversum pervagantur; quae omnia Calvisium ita angebant, ut macie prope consumptus, ideo hecticus non creditur, quia a febre immunis, ut ante jam diximus , prorsus evaserat. Mense Aprili ad operam utandem nostram in Nosecomio S. Iacobi Urbis Incura bilium, ulcere quodam non 3evi in citare sinistro in Q. Per laesus, confugit. Ulaus brevi ex industria peritis
148쪽
sis, ae celeberrimi Chirurgiae Prose ris cicatricem duxit. Supererat igitur, ut cibi fastidium tandiu contumax , & diutinum medicis praesidiis item discuteretur . Inter caeteros plurimos, quos olim in victu admittere consueverat, erroreε , carne suilla plurimum salita , ac sumo indurata , leguminibus , fungis , lima-cibns vesci solitus , vino plurimum indulserat. Ex quo an rexiam productam, eique solam esse a recrementis quibusdam pravis , glutinosis , in ventriculo praesertim ex longo jam tempore congestis , ibique diu firmiter inhaerentibus, clare quasi conjicientes , aegrotantem , ita ut sequitur , tractare cepimus . oleum amygdalariam dulatum gerens , & sine igne extractum ad uncias quatuor primum , quod subinde quotidie ad uncias duas in Aurora per dies quatuor in jure tartari sato , ut quicquid supersi ui intus concreverat, emolli visset, isque nonnihil prius solvisset, ea, qua infra declarabimus A ratione , clystere antea injecto, propinavimus . Mox ad usum aquae tetulianae per vices hauriendae, uti legitur in B, cum aqua nucerina, transivimus. Quo porro ventrem ei plurimum exinanivimus . Post-
hae cibos sensim appetere oepit, eousque dum in pristinum restitutus, optimE convaluit. Is a vino, ad annum fere abhorrens, deinceps sese prorsus abstinuit;& res eatenus Mon improspere processerat. Quicquid postmodum evenerit, penitus ignoravimus. A OL amrad. duc rec., O sis. ω .erar.une.λ,
M.f pot., or eas. in A, cui post hora uniar intersa Tom. H. S tam
149쪽
a 38 LIB. II. SECT. II. CAP. V. Ium per vices superbibat a u. tetul. lib. q. quibur egesis superbiibat aquam nucerianam ad libras Diatem quatuor quoque per vices ; id Dr repetatur a ternis diebus per vices quatuor , ea tameπ lege , ut diebus intermissonis bibat in A. libras saltem duas aquae nucerinc cum unciis duabus Brusi de eorticibus eliri ;quibus Θ sisera humectabat, cre vires praeter modum languentes aliquantulum resciebat
Vinum, spiritus vini, & reliqua ejusdem generis resistunt potius
V Inum, ut ante jam diximus , utpote quod nervis semper insensium , ventriculi plexus , quum eo. praesertim abutimur, stupefacit, ac famem quandoque penitus adimit. Hinc ratio , quare oenopolae, vini nimirum potores , anorexi a passim laborent; quod iis quoque crebrius succedit, qui spiritum vini, rosoli, caeterasque id generis res, ad roborandum , ut inquiunt, stomachum quotidie sorbent. Videat igitur in quonam versetur errore imperitorum vulgus,. qui in conviviis , dapibus opipare ingestis digerendiis , extenuandisque, talia adhibere studet; ac tandem' aliquando pernoscat , intelligatque , id aqua frigida large epota longe melius se consequi posse ; quae ingestorum compagem diluendo, aeque ac sorvendo,. efficit, ut sermenta. digestionis ea facilius subeant, subigantque. Praeterea ventriculi parietes blande contrahit,. eosque roborat, quo leniter latices digerentes ex minimis glandulis exprimit, ut per eos alimentorum digestio citius , & commodius peragatur ; quod nequinquam, nec a Vino, praecipue meraciori, nec a vini spiritu, caeterisque hujusmodi tantae opportunitate expectare possumus; quae ventriculi si bras irritando, eas
Tuditer, ut ita dicam, corrugant, & oscula glandula -
150쪽
rum intercepta excretoria obnixe claudunt, menstrua solventia intus cohibent, continentque . Aquam diximus frigidam , quum idem, nec calida , nec tepens prestare possit; quae, quum sit calida,&multo mabis, quum intepescat, ventriculi membranas laxat, ejus que vires solvit, infringitque .
ANIMADUERSIONES AD THERAPEUTICEN SPECTANTES.
AQua tetuliana, quae vulgo dicitur deI Tetruceio, Aquae te ranae est aqua quaedam mineralis , quae, quia saporem H - φ μ έ salsum , item et quodammodo acidum prie seseri, salmacidarum sub censu est . De hac scripsit Ugolinus , Andreas Bacci de Termis lib. V., necnon etiam postr mo , perfunctorie licet in dialogis suis Antonius Franciscus Bertini. Eam , tum in potu, tum in balneo peroquam utilem sine in dies experimur. A Castes lo quodam Montis Catini, quod Pistorio in Hetruria oppido, proximum est , uti legimus penes Bacci praecitatum, non procul extant scatebrae aquae istius. In testinorum,
aeque ac renum recrementa non minus per alvum,
qua m per urinas hausta dejicit. Dysentericis precipuε, tum epota, tum clysteribus immissa , tum etiam balneis adhibita, uti suo locodicendum, mirifice prodest .
Praeterea obstructiones solvit, renes, ureteres, ac vesicam urinariam detergit; ventriculi, atque ac in te stinorum fibras roborat, quibus , quum languent, to
num restituit &c. Nihilo secius praepostere propinata , plurimum quandoque laedit, cerebro potissimum, aenervis insensa; quocirca, ut in ea praescribenda valde cauti semper incedant, Tyrones hortamur . DOsis. ejus in potu a libra una ad tripondium est . Propinari semper debet cum vehiculo idoneo , eaque, si conve-S a niens