장음표시 사용
741쪽
hus et in eisdem libris continent. Et quantum ad libros
attinet,non puto eos oes esse legendos, multo minus pueris esse tradendos 'sed hoN aliquos censerem ex toto orbe Christiano esse relegandos,ita ut a 'nemine legi Possent,qm uix prodesse piaside tape legenti bus,tam facile dc cito obesse solent: ut plataneum uideantur in se Cotinere uenenu . Tales sunt aliquom poetatv libri tam obscoeni,tam lasciui,tam mollia uerba in se continetes , Ut legentium psertim pueroru teneros aios, facile ad ii hidines Sc lasciuias fleetant .a alis est Catullus ille cui' censuram de uersibus coponendis proxime pcedenti capite citauimus. Tales sunt pomnia Tibullus ι Propellius. Talis est Ouidius in multis operibus suis,omnium poetarum lasciuissimus. Nec ego illi iniuriam facio,tale illum existimans, cum ipse propria conscientia urgente idem de se ipso censuerit,sic dicens: Eloquar inuitus,teneros ne tange poetas, Submoueo dotes impius ipse meas. Callimachum fugito,non est inimicus amori. Et cum Callimacho tu quoque saepe noces: me certe Sappho meliorem fecit amoti, Nec rigidos mores Teia musa dedit.
Carmina quis potuit tuto Iegisse Tibulli iVel tua cuius opus Cynthia sola fuit eQuis potuit lecto durus discedere Gallo Et mea nescio quid carmina tale sonant. . Si hoc getilis Sc lasciuissimus poeta sentit & suadet,erirbescere deberent xpiani pueroru prsceptores,qui tales libros pueris legedos tradiit,quom mollibus uerbis Scobscoenis sententijs imbuti,facile ad lasciuias Sc turpitudines appetendas,eoru animi flectutur. Neque aliud de Terentio, quem ferme' oes praeceptores pueris tradui, dicendum censeo: Nam apud huc nil aliud inuenies nisi amatorias quasda narrationes, Sc his admistas paren tum obiurgationes,filiorii inobedientias, seruom fraudes, meretricum blanditias . Quid aut aliud sunt cordi
742쪽
DE IUSTA HAER ET PUNITIONE adolescentis amatoriae narrationes, inflama pis prima Haec sunt uere' collocia illa de ubus Henader uerna. tariis culo illo a Paulo apro cGsecrato,dixit:Corrupunt bo nos mores colloua praua. Res ipsae fine uerbis puerora animos inuitassent,&attraxissent: uerba fine rebus acise pellexissent: eloquentia ergo istoru talibus rebus a comodata,nihil aliud est,qua dulci ueneno dulce addi ditum codimentumanter multa laced sinonii instituta, illi optima ad suam rem pub.hn regedam statueriit, hoc unu ut Plut. refert est,quo tragoediam, A comoe diarii ac tiones districte rhibuerut,ut nec serio nec ioco quid si repugnas legibus eoru ciueS audirent. Leges. n. prohibent stupra ncestus,adulteria,raptus: Ohibet dolos,iniurias,publicas inimiciaS,rupta foedera,furta,qugoia poetae suis di)s tribuere solent.Ob hac cana Archilo chum poeta cuin Laced sinonia uenisset ea de hora eκ- puleriit,quia acceperant illum in carminibus scripsisse, melius es e abhcere arma,quam mori. Sitata diligentia' ' Iacedaemonior Principe&gentiles curarunt a sua rep ub. comoedias,& tragoedias,abigere, ne suis prauis uerbis honos ciuium moreS peruerterent, multo iustius esset, ut xpiani Principes,quibus maior debet esse bonorum morum cura,non solia comoediam Sc tragoediam actiones:sed ipsam ct liation , prorsus inhiberct, potissimune teneris pueroru ais traderent.Forte alius istorii poetarum aduocatus,illos tueri cupiens, dicet Pp linguae la 'tinae notitiam Ecuocmm .pprietatem discedam tales ii
bros pueris esse tradedos. Sed qui sic dicet,nimium sallet. Qim,illa uerborum Oprietas, plus ab oratoribus Scalijs qui soluta oratione scripserunt,sumeda est: quam a poetis,qui ut legibus carminu plene' satisfaciant: saepe
ipsis uocibus,arr quam oportet,utunt. Et ita legeS gia maticae prstereunt: ne leges carminii dimittat.Deinde, si poetas pueris tradere necessariu esset,alios multo meliores qui minus morib' Sc religioni obesse poterat, tradere oportebat .HMilli Virgiliu poetam principem, a
743쪽
etsi multa de dijs nefanda referat,in relius in , no est ad eo pe stiles ut alij. Habet Lucanu , potius oratoribus ut Quintil.ait quam poetis imitadus. Habent Horatium poetam castissimum.Hnt Persium &Iuuenalem uitione
obiurgatores. Habemus Sc nos ct Mianos poetas,uieros eloquentissimos,Iuuencu,Sedulium,Prudentiu,Aratorem,Lacitatium,Victorinum,Paulinum: qui multomuiroist doctoni iudicio,in multis rebus cu getilibus poetis certant, Scin aliquibus eos uincunt.Habemus et ex
recentioribus Haptistam Mantuanum, Syncem Sannazarium,Antoniu Flaminium,s nuper plerosq; Dauidis psalmos carmine Heroico digessit.Hos Mianos poetas pueris in primis tradendos censeo,a cibus illi lingus Latinae peritiam,pietati religionio coniunctam,discere Poterunt. Reliquos uero getales poetas,siqn illi legendi sunt,ab illis soli qui iam in uirtu te Sc religione profecerunt,tegendos este puto.Et qd de lasciuis poetis dixi,de alijs qui soluta orone sires lasciuias Ec obscoenitates scripserunt,qualis est in suo Asino aureo Apuleius dem Orsus dicendu esse puto.Neq; ab hac lege Sc censura excludo eos libros qui de mendaeqs, de salsis amoribus inlinguis uulgaribus scripti sunt,u adeo legentibus placent, ut illos multis rem seriant et uerant scriptoribus pserant. In quibus id nunc euenisse videmus,qa Paulus longe ante futuist se dixerat. A' ueritate quidem auditu auertent, ηπιε ad fabulas aut conuertentur.PaN quide refer quo idiomate sit liber scriptus,si in uno aeque ut in altero ea scri hantur,quae nec ad mores nec ad religionem conduce re prat. Circa reliquos o es gentilium scriptores, hanc cesto habenda esse discretionem,ut illi potissimum eligantur,quoS constat minus religioni Mianoe dc bonis moribus repugnare. Quapp ex gentilibus omnibus Ciceronem potissimu uellem,illis qui linguam Latinam discuttradi. Qna sicut est Romani eloquij maxim' author: ita est ad aios hominum in bonis moribus instituedos,ual
744쪽
Iuniori.Sed ante hos oes uellem , ut pueris tradereianwaliqua opuscula Xpiano' uiroiv, qui in lingua Latina fuerunt eloquentissimi,ut fuerunt, Cyprianus, Lactari tius,Hieronymus,Ambrosius,Paulinus. Ab his.n.pum
erudi ti,ea qus ad religionem Xpianam Ec bonos mores spectant,simul cum recta dicendi scribendiq; rone,discere poterun t. Cum ia pueri adoleverint, Ec fuerint in fide fundati,&De Xpianis moribus satis instructi,tuc expediret illis liberam concedere per gentiles oratores Sc historiographos spatiandi licentia,ut ab illis uberius deligua Latina doceantur. ' ad philosophos attinet, baactum esse puto, ut Aristotele quem potissimum uelut
Principem imitaretur: tota recentium philosophoruio schola susceperit.Ιs. n.pauciora continet quam caeteri,
quae Xpianae religioni repugnent, de melius quam alii ea,qus ad mores Sc ciuilem politia pertinent,docet. Plato nanq; dc si plus' ut Aug. ait Xpianae religioni approtaimet,ea in quae tradit,no ita aperte Sc distincte ut Aristoteles sed per quasdam figuras & aenigmata quae uix intelligi prat,disserit. Deinde,per dialogos disputat. Qus
res non paruae difficultatis cam prsbet: quia saepe nesci tur quam duoru disputantium partem tenere uelit . Ob quam cam ego censeo illum non a pueris: sed a solis uiris doctis este legendu . De Mathematicis scriptoribus eos i uniuersum rehcicdos esse puto, qui de Astronomia praesertim iudiciaria disserunt.Nam eorti ferme ola sunt plena mendachs dc multa docent, quae a uiro Npiano longitaime abesse oportet. Alios Mathematicos ci Arbthmeticam,aut Geomettia,aut perspectiti aut cosmographiam,docet:legendos esse puto . Qin multa conti nent,ualde humanis usibus proficua, Ec nihil millis docetur,quod cum fide catholica pugnet. Hoc remedium contra haereses ne oriatur,facilecipiant principes praestare piat,praecipiendo in terris sibi subiectis, ut pueroruinceptores,eos solii gentilium libros illis tradant, qui minus illis laedere re magis ad pietatem et mores pro desc
745쪽
LIBER possint. Habita iam circa libros gentilium necessaria discretione,ita ut illi eligantur qui minus nocere et magis prode Te pia altera superest circa ipsos libros iam sele dios h abenda de rebus co deratio, ita ut falsis dogmatibus reicetis,ea solum probemus,&iniarm usum reci PiamuS,quae Xpianae religioni magis seruire prat,aut quis illi non sunt cotraria. Cui cleditioni,ut recte fiat, duo mapersonam struire prat,videlicet prsceptores qui alios docent, ct ipsi quia magi si ris audiunt, aut per seipsos sine praeceptore discunt. Primi u fauere debent Sc piat, sunt praeceptores S magistri,qui gentiliu libros alijs inter Pretantur. Hi. n. quoties aliud fidei catholicae repugnans inuenerint in lib. que interpretandu susceperunt,debent uelut caecoru ductores, diligenter Sc docte discipulos suos admonere: ut ab illotan in apericulosissimo lapsu abstineat. De qua re extat necelsariu&uere Xpianum deere tu editu in cocilio lateranensi sub Leone. Io. sessi De. 8. cuius uerba sunt haec.Insuperoibus δί singulis philosophis in uniuersitatibus studioru gnalium Sc alibi puhIlice legentibus districte praecipiendo madamus, utcuphilosophoria principia,aut coclusioneS,in quibus are dia fide deurare noscunt,auditoribus suis legerint,seueNPIanauerant,quale hoc de mortalitate alae: aut unitate, aut inudi aeternitate,ac alia limoi teneantur eisdem ue
ritatem religionis Xpianae omni conatu manifestam facerein persuadendo pro posse docere: ac omni studio ii hinoi philosophoria argumenta, cum Oia solubilia existant,pro uiribus excludere,atiu resoluere. Hsc ex coci lio lateranensi. Deinde,post prsceptoris diligentes admonitiones oportet ut ipsim et qui prsceptores audiu aut qui P seipios sine magistro puto gentilium libros te gut,sibi ipsis consulat aperta et diligeter attedant, ut errores deuitet, sc sola ea u sunt apta Ec religioni Xpianae
cGuenientia,recipiant,a reliquis aut tanina ueneno abstineant. Vnde Hasilius nepotes suos edocensi, quo pa- rasiacto gentiliu libri sint legendiicit: velut.n. apes no Oibus
746쪽
DE IusTA HAER EA PUNITIONE floribus insid unt,nem ex eis ad quos accedunt Aa insevre conancised quantu ipsis iid opus necessariu fuerit c prendentes reliquum dimittui: Nos et ut tabrii sapien- SQt,quantu congruu nobis Propinquum ueritati eta ipsis fuerit,persequamurireliquii praetereamus. Et sicut in legendis rosis sentes uitamus:sici talibus sermonibus quidquid est utile capietes,noxiussitemus.Hςc Basilius.
Ut aut hoc Hasiiij consilium lectores reete exequi Rose
sint: tria ut ego existimo illos facere oportet.Primu est: ut ca ad gentiliu libros legendos accedunt, firmi α - ,hiles in fide Catholica accedant,dcillam semper P Ocu lis habeant: Sc plus sacrae scripturae Sc ecclesis catholicς credere proponant:quam bis mille philosophis oppotatam siniam docentibus.Na ob hoc solii animi propositit, sperandii est in Deo,qd non permittet illos,a gentilium librora lectione decipi. Si aut quis nutas, aut dubius au
illo u lectionem accesserit τε facile ab eis ad suu errorem trahetur. R Iteht illis necessarium c humilitas,qua nolit:
soli suae prudelior inniti: sed agnoscat se holem esse, qui facile decipi possit,& st aliqua argumenta fide catholi ca pugnantia, lipse forte soluere nesci apud illos egori suam non uereatur ignorantiam fateri potius in scruptura dicere mendacem,aut ecclesiam errare. Et sic scribpturam sacra de eccinae statam semper suo iudicio praeserens, quavis ualidissimis argumentis ex gentilium lecto xxρ ne oppugnet,nunquam succubet.Nam ut Salomo ait ubi humilitas ibi sapientia. Tertiu denim necessariu est, ut cum gentiliu libros legerit, plus sensus qua uerba co sidere plus quid, quam quo dicatur,attendat. Nam usolum uerbo' ornatum Sc nores ipsas considerauerit: facile a gutilibus,qui nimio uerbo' Olendore fulge decipietur, Qui lisc oia recite peregerit, cile Deo adiutoreueiv a salso discernet,speciosum a uili, Sc scim a rphano separabit,dc sic tutus ad gentilium lectionem accedet,
ut ex illa proficiat, erroribus illaist reieetis ueritatem ει dei catholicae conueniente in suu usum conuertenSἰque
747쪽
Ε Ι Η E M TERTI Us. admodii olim uir Israelita mulierem ex gentibus capta quae sibi pulchra uidere lege permiti te matrimonio subi copulare poterat: Si egressus fueris incit lex Molas- De sca ad pugna contra inimicos tuos et tradiderit eos dias Deus tuus in manu tua,captiuo sui duxeris, Sc uideris innumero captiuoN mulierem pulchra,et AdamaueriSed, uoluerisO lire uxorem,introduces ea in domum tuam, tradet caesariem, Sc circucidet ungues, Sc deponet ueste
in qua capta est: sedensi i domo tua flebit prem Sc ma trena Uno mense:&postea intrabis ad ea: dormiest cuilla, Sc erit uxor tua.Ad huc modu ego de gentilium doctrina,si ea uir Xpianus sibi copulare uoluerit: facienda esse censeo. Nam btus Hieron.in Epra quam scripsit ma , 'bagno oratori Romano: cuius initium est. Sehesium nrna : .m
de eade gentilium doetrina interpretatur ea u de muliere gentili capta lex Moysi facere 1 cepit, antequam illa caperetur in Gorem. Na cum argueretur,quod libris ecclesiasticis admisceret iras Ethnicosu, M sacra prophanis contaminare Rosi endere uolens id sibi licere, &muitorum sanctosv exempo id fecisse, Paulum inter alios in exemplum producit,qui aliquoties Graeconi poetarum uersus ad suae sentenisse confirmationem citavit. Et tan dem de eodem Paulo loquens. haec ait: At ne para hoc Hiera esset,duictor Christiani exercitus et orator inunctus pro Christo causam agens etiam inscriptionem fortuitam, arte torquet in argumentum fidei. Didicerat enim a ue- rire. Iro David,ex torquere de manibus hostium gladium,&Goliae superbissimi caput proprio mucrone truncare. Legerat in Deuteronomio uoce drii praeceptum, mulieris captiuae radendum caput,supercilia,omnes pilos ScungueS corporis amputandos, Sc sic eam habendam in coniugio.Quid ergo mirum,si Sc ego sapientiam secularem,PP eloqui) uenustatem,& membrorum pulchritudinem,de ancilla atque captiua Israelitidem sacere cupio Et siquicquid in ea mortuum est,Idololatriae, volu
Plausi erroris , libidinum uel praecido uel rado , 5c mi
748쪽
DE IUSTA II AERET. PUNITIONE.tes purillimo corpori uernaculos ex ea genero domino
Sabaoth Hactenus Hieronymus,qui illam Deutero nou mi) lege de sapientia sesari,aut de ueritate inter gentiles
nata S nutrita, sca xpianis capta,non ta interPretatur,
quam innuit posse de illa interpretari. Ideo ego Opexae- pretiumesai tussi existimavi, si illius legis singulas partes explicans,huic proposito accomodarem,ut inde aliqua ex parte discamus quatenus liceat gentiliu libros Iegere.Ad pugna contra inimicos suos egressi sunt doctores ecclesiastici,qn ad subuertenda mundanae sapientiae
dogmata lycesserunt. Arma abus instructi sunt ad pugna,inter alia Paulus dicit esse gladiuspus ua est uerba Edib .s Dei Hmoi glad0S armati erant sisti illi deqvibus regius 2 ε propheta ait:Gladij ancipites in manibus eo φ, ad facie dam uindicitam in nationibus iaci epationeS in populis, In hoc bello,aliqn capitur mulber pulchra: quia uiri docii de fideles gentiliu libros perscrutantes, inter salsa it
Io Is dogmata quae subuertere conan pulchram aliqua ueritatem,S decoram si iam reperiunt,quae illis mirum in modii placet.Et hanc lius si a domum eccris catholicstrahcere,et ea sibi uelut uxorc marito copulare uolucrit, no prohibet:hac in conditione ut prius pueIlar cflariem
radat,ungues abscindat,vestem 4 in v capta suerat de ponat,& sedes apud nos,fleat prem Sc riarem suam uno mest. Capalli Sc ungues no sunt necessarii ad comis h mani uita,nec ad perfecita illius subsistentiam constitu da: sed sunt illi Oino superflui.Radere ergo puellae caesa rie,unguesq; illius circucidere,liocsgnificat, ut quid ad in illa pulatira ueritate apud gentiles reperta superfluit sueri S nullius prorsus utilitatis,resecetur. Et quia uestes saepius ad iactantiam Sc uanam ginam, quam ad tegumentum seruiu hinc est quὀd uestis depositio, i quari puella capta si ierat,significat ut ueritas illa inter gentules reperta,inflatione nudetur Sc tumoris superficie qua apud gentiles uestita inuenitur qui dicentes se esse sapietes A apud semetipsos prudentes nunquam humiliter
749쪽
LIBER. Τ TIV s. ' 366 loqui nouerunt: sed cum fastu dc griae ambitione . Sub alia ergo ueste est nobis mulier ista coniungenda: quia eam ipsam quam ab illis didicimus ueritatem non cum ea pompa eo fastu,quo illi: sed cum sobria grauitatere sine ullo supercilio scribere dc proferre debemus. Illa in apud nos sedens sere debet prem Sc narem suam, eos uidelicet a quibus genita est . Flere illa dr,non quia ipsa fleat: sed quia eos qui illam apud gentiles legunt,
prouocat ut tanto is uiro , qui talia scribere potuerusi Perditionem doleant. Hac. n. locutionis figura in coi Wuerbio uti solemus aetam eptam dicentes quae laetos facit legentes 5c domum triste quae habitatores illius Γ- uocat ad tristitiam. Eadem etiam figura saepe sacrae ututur irae. Nani Paulus ait: Spin Elna postulare pro nobis RVm. gemitibus inenarrabilibus.Postulare dr α gemere: cia quos ipse sua gra repleuerit, postulare facit Sc gemere, Et btus Petrus de Iuda Scarioth in actibus aplbu lo- quens inter at a dicit Et possedit agrum de mercede iniquitatis.Possedisse illum dicit: quia fuit causa ut posside Amraretur ager ille, qn proiectis ab illo argenteis in templo, sacerdotes praeceperunt,ut illa pecunia emeretur ager figuli,in sepulturam peregrino N. Nam in ipse Iudas non possederit,constat ex Matthaeo,qui refert agrum illum maior fuisse emptum post Iudas se laqueo suspend erat. Nihil igitur obstat ut nos eadem locutionis figura utentes, dicamus ueritatem a Christianis apud gentilem reperta, fere parentes suos:quia nos prouocat,ut pro illis qui illam scripserunt dolentes ploremus. Nam ea prouocate saepe quoiv miramur ingenium dolemus perditionem . Sed hunc fletum mense uno complendum esse prscipit lex: quia scriptores illi getiles,cum nihil boni in uita sua egerint per quod iram Dei sempiternam euadere pos sent. tota uita sua illos fuisse bono ne opent steriles,dol re ortet. Quis non merito compatiatur Socrati, Pla- toni,Aristoteli,Plutarcho,Ciceroni, Senecae, Plinio Iu
niori, quos oca constat multa ad Uirtutem spectati a dis
750쪽
DE IUSTA HAERET. PUNITIONExisse,plurimasq3 snias grauissimas scripsisse e Doledum
certe est,eos qui tanto ingenio ualuerunt, Sciam grauissimas latas ad alioni proseetum scripserunt, nescisse uia inuenire,qua a gehenna declinantes. ad ginam perueni rent sempiternam . Hanc rem gerendam imaginem Scambram in Deuteronomio scriptam, placuit tam late explicare,ut sub illo irae cortice latentem ueritatem manifestarem,quae docet nos,quo pacto ueras itas in gentilium libris repertas laris usibus accomodare debem
luxta hunc modum , multi doctismi uiri Sc sancti, tam Graeci, quam Latini , quoiv catalogum Hieronymus
texit in epra supra citata ad magnum oratorem, eXlectione gentilium scripto iv Ofecerat: Sc multas inde grauistimas itas in usum fidei catolicae transtulerunt. Nec
soli homines isti. qui etsi docti &saneti, ut homines ta scripserunt : sed illi qui spuscto iuspirante loquuti sunt,
quont lingua fuit calamus scribae uelociter scribctis, ex gentilium libris aliqua tanu male ab illis reteia , in suos
usus conuerterunt. Nam btus Hieronymus testatur, v
dam esse in prophetav uoluminibus de libris gentiliusumpta, δί Salomonem philosophis Tyri non nulla O- posuisse δc aliqua idisse. Sed his dimisus,de quibus notam aperte,quod dicimus constat, ad Paulum ueniam' mirificum Euan gelij praeconem,de quo negari non potillum gentilium poetant uersibus fuisse usum. Na in prio . . I re ad Corinthios epra,hunc Menandri uersum adducit: i Corrumpunt bonos mores colloquia praua. Et in epra ad Titum,Epimenidis poetae, quem gentilium Opheta appella uersiculum cita sic dicentem: Cretenses semumendaces,malae bestia uentres pigri. Et apud Athenieses disputans partem uersiculi exametri ex Arato citat, εαi his uerbis.Ipsius.m&gen' sumus.Hos igitur uiros sanctitate Jc doctrina clarissimos imitantes,a gentilium libris non omnino abstineamus sed quod satis,& quandiu lice illos legamus,non in omnes:sed eos solum qui nimium nocere non Pntinec prasentaneum ualent Pro