장음표시 사용
601쪽
que nostros tam atrociter tamque Protestantium
rationibus periculose inter se decertare; paCem deinde illam Monasteriensem , quae Reformatis omnibus summo praesidio credebatur fore, ejusmodi infelix peperisse bellum: ut nunc arma Sueco rum in eos conversa sint, quos inter caeteros paulo ante religionis causa acerrime defenderunt; idque potissimum hoc tempore fieri, cum Pontificii per totam fere Germaniam Reformatos ubique rursus opprimere & ad intermissas paulisper inju-hias vimque pristinam redire palam dicantur. Cum itaque intelligerem, dierum aliquot inducias ad Bremam urbem jam esse factas, non potui sane, quin Majestati Vestrae, occasione hac data, signia ficarem, quam cupiam ex auimo, quamque enixe Deum pacis orem, ut istae induciae utrique parti se liciter cedant; utque in pacem firmissimam ex compositione utrinque commoda possint desinere. Quam ad rem si meam operam conferre quicquam aut usui sore Majestas Vestra judicaverit, eam vos libentissime, ut in re divino Numini procul dubio acceptissima, polliceor atque defero. Interia ea Majestatis Vestrae Consilia omnia, ut ad communem Christianae rei salutem dirigat Deus atque gubernet, quod idem non dubito, quin & vos maxume velitis, animitus exopto
Dat. Ab Alba Aula octobr. 26. I6 4.
oliverius, Protector Reipublieae
602쪽
Litera OLIVERII, Protectoris Reipublica Anglia m. ad SENATUM Bremensem, cui se Regi Sueciae pacem re concordiam spadendos . His refert, ἰ0 .
Magnificis Amplissimisque Consulibus
ac Senatoribus Civitatis Bre. mensis. EX literis Vestris per Oratorem Vestrum Hemiis
cum Oidenburgum ad Nos datis, coortum Civitati Vestrae cum vicino potentissimo dissidium, quasque exinde ad angustias redacti sitis, eo maiore cum molestia ac dolore intelligo, quo magis Bremensem Civitatem praeter caeteras orthodoxa religione praestantem diligo atque amplector; neque in votis quicquam habeo antiquius, quam ut universum Protestantium nomen fraterno consensu atque concordia in unum tandem coalescat. Laetari interim communem Reformatorum hostem hisce nostris contentionibus & ferocius passim instare certissimum est. Ipsa autem controversia, cum decisionis nostrae non sit, quae vos iam exercet, Deum ita Que oro, ut quae coeptae sunt induciae, possint felicem exitum sortiri. Equidem quod petiistis ad Suecorum Regem ea de rescripsi suasor pacis atque concordiae, Deo nimirum imprimis gratae, meamque operam,ut in re tam pia libens detuli, vos uti aequum animum, neque ab ullis pacis conis' ditionibus, honestis quidem illis, abhorrentem. Ll saam i
603쪽
suadeo geratis, vestramque civitatem divinae tute lae ac providentiae commendo.
Datae ab Aula Alba Octobr. 26. IOI . sudiosissimus oliverius, Protector Reipublicae Angliae, Scottae & Hyberniae &c. CXCI. Liter sENATORUM REGNI SVECIAE ad SENATORES REGNI POLONIAE, MAGNI UE DUCATUS LITHUMNIAE quibus Regem fluum pacis inter utramque gentem restauranda studiosessimum esse pro- ant, ac ut Respubliea, Polon. remotis omnibus ambagibus, ad obtinendam salutarem adeoscopum majori raritate sua conferat studia, obnixe comtendunt, δε .
S UECLE, Reverendissimis, Illustrissimis Reverendis,Illustribus Magnificis &Generosis Domi-
nis SENATORIBUS REGNI POLONIAE, MAGNIQUE DUCATUS LITHUANLE,
vicinis & amicis nostris observandissimis, salutem & prosperam rerum incolumitatem.
Reverendissimi, Illustris, mi, Reverendi, Las
pres, Magnifici ου Gιneros Domini, vicini re amici obserpandi imri Vidimus eos non raro, praeterlapsis nuper a nis, qui sub erumio provohendae pacis titulo,&sse
604쪽
& Serenissimam ac Clelyentissimam antehac Re nam nostram Christinam, & Serenissimum hodiernum Regem, Dominum nostrum Clementissimum, nomine Serenissimi Ρoloniae Regis convenerunt. Praesenti etiam tempore adesse quendam nobilem Morstentum intelligimus,qui negotia prioribus non dissimilia, mandato Regis Vestri expedienda sese Perit. Quamvis vero ex iis, quae indicare necessum habuit, antequam ipsi integrum esset sperare, ut in conspectum Regium admitteretur, talia pateant, quae irritamento dissidiorum nostrorum, quam eo Tum reconciliationi propiora sunt: integritati tamen suae concedendum existimavit Serenissimus Rex, Dominus Noster Clementissimus, ut nihilominus pro munere nostro, Senatorium ordinem Vestrum, nonnulla candide & tempestive literis hicce moneremus; scilicet Regiae illius Majestati constitutum est, aut candore suo res utrinque nostras ad solidum & securitati nostrae convenientem amicitiae usum revocare, aut alias id agere, ut quandocunque suae, Regnique sui dignitati ac conservationi, divina adjuvante gratia, ab aliorum injuriis &imminenti periculo prospicere cogatur, tum apud Orbem universum, & in ipsis Illustrissimarum Dominationum Vestrarum conscientiis, justissimae illius sellicitudini ratio sua constet. Quamdiu in
temunciis reciprocum tractandi studium excitari invicem decuit, non modo Uestros Serenissima Regina Christina benignissime admisit, sed Ipsa patia hus vicissim humanitatis officiis nequaquam defuit. Nihil in se desiderari passa est, sive triactatus Pacis urgere oporteret, sive Commicarios suos iis pera-
605쪽
gendis rite constituere. Ubi vero deprehensum fuit iteratis Lubetae legationibus vestris, neque convenientes negotio tanto adfuisse plenipotentias, i neque Commissarios vestrates, favore quietis publicae, commoveri potuisse, ut in iis, quae nobis statuique nostro indignissimum erat negligere, vobis vero in pacem pronis obtinuisse nequicquam prO- fuit, ab opinione sua nonnihil recederent, non nisi facillimum erat praevidere, si miles semper congres sus pares exitus habituros. Nemini itaque mirum videri poterit, si internuntiis deinde vestris aperte testati sumus, ambagibus & verbis ipso eventu irritis, circumagi gentem nostram, neque decorum illi, neque tolerandum esse. Constans avis parentibus que nostris filii institutum, idemque nobis adhuc manet. honestam Uobiscum Pacem sincere potiusquam sineciose admittere & persequi, dummodo Regum juste nobis imperantium, Regnique hujus honori &securitati recte provisum fuerit. Eo quiadem animo Serenissimus Rex, Dominus noster ci mentissimus,cum nuper,evidenti Numinis benignutate & esarissimis virtutibus suis ad summam rerum apud nos evectus esset, in ipsis regnandi initiis e peditissimam tranquillitati inter Nos reducendas viam aperuit. Contigit enim, Canagilium ipso momento translati in suam Regiam Majestatem Imperii, hic praesentem esse, quamvis ille vero ad Serenissimam Reginam Christinam, a Serenissimo Poloniae Rege advenerat, quoniam tamen saepius de pacis parandae negotio, in hoc regnum misitis su rat, & tunc quoque eam praecipue ob causam acces.sisse se assirmaret, Sacra Regia Majestas illi mentem
606쪽
suam, per defunctum nunc piae memoriae Regni h jus Cancellarium, integerrime declarari mandavit. Quandoquidem enim ingenuum Regis & Reip blicae vestrae studium summopere testabatur, In m tuam nobiscum amicitiam propendere , eandem quoque nobis haud ingratam esse intellexit. Ca,terum neque conducere ullius nostrum honori, n
que ad finiendas lites nostras prodesse, priorum
tractatuum more, vanis tantum rumoribus praebe
materiam, mediatorum officio creare Regibus &Principibus aliis molestiam, tandemque specioso appa tu, quasi res maximas in conspectu orbis acturos, convenire, deinde quocunque iterum praetextu discedere, unde vicinis nationibus ludibrium,
nobis vero in mutua odia suspiciones moventur, atque sic animis ad conciliationem minus aptis ab invicem recedamus, quam quibus congressi fuimus. Hoc pacto nullos paciS tractatus Placeres neque iis semel iterumque in vanum tentatis plumribus vi pactorum nos adstringi. Spem duntaxat
solidam in eo consilio superesse, si Serenissimus Rex Vester & Respublica vestra, loco tot internunciorum quemquam sussicienti in eam rem pol state instructum, ad Suam Regiam Majestatem destinarent. Dissidia nostra alias gentes non atti gere ; ipsa annorum decursu magna ibi parte oblia terata merito esse debere, quo compendiosius, e
optatius componi posse. Sin istud Serenissimo Regi Vestro & illustrissimis Dominationibus V stris nequaquam arrideret, per S. Majestatem Regiam Dominum nostrum Clementissimum, id quia dem licere, sed pariter etiam prodesse, ut nemo Ll 3 am- .
607쪽
amplius, imperfectiori potestate munitus, in ea causa huc mitteretur, quum non alio argumento nobis esset futurus, nisi quocunque alias consilio, quam ingenuo pacis desiderio ejusmodi ambages nobiscum institui. Hoc responso, quo evidenti aliud expectare non poterat, Canagilius in Poloniam rediit. Serenissimus vero Rex, Dominus noster Clementissimus, ut Majestati Regiae humanitatem nihil derogare testaretur, primus ipse mi-- nistrum suum Ioli. Coch ad Serenissimum Poloniae Regem amandavit, cum literis, quibus indic
vit se Sueciae Imperium suscepisse, & simul amiciΩ sima Regi vestro studia obtulit. Nihil postea inter nos actum est, donec paucis antehac septim nis Morstentus in hanc urbem accederet, Inte
nuneium se dicens, ad Suam Reg. Maj estatem, Dominum Nostrum Clementissimum, a Serenissimo Rege vestro ablegatum. In ipso statim initio
reiterata toties inanis ea mittendi ratio, praeseditim post luculentissimam in contrarium declar tionem nostram, nihil solidi afferre ominabatur. Contigit autem multo magis praeter expectati nem, quod eodem momento, quo calentes maxime Regis Vestri affectus nobis persuadendi essent, ex Copia Literarum credentialium, quas ille secum apportaverat, deprehenderetur, praejudicio & Diagnitatis Regiae & Status Nostri esse refertissimas. Ita incipiunt, ut paritati Regum Nostrorum non- nihil detrahant, ita finiuntur, ut stib Regnorum ipturalitate, etiam in nullius momenti minutiis, intolerandae Regis vestri adversus statum nostrum praetensioni faveant. Caeterum quod alias excu-
608쪽
sari, nisi frigide, non potuit, Internuncius ipse incuriae Cancellariae vestrae imputandum censuit. In scribarum vestrorum negligentiam inquirendum nobis esse non censemus, neque anxii sumus, an &admodum callida sit, ut nullibi impingat, nisi quando nobis imponendum est. Dignius multo de conspicua vestra prudentia judicamus , quam ut negotia, quibus tot populorum tranquillitas con stat, adeo incaute tractari sinat. Istius rei indignitas facile movisset Regiae Majestati dubium,
quomodo aequissimum esset, eam excipere , tandem tamen sussicere sibi rata est, literas neque recipere, neque internuncium admittere. Praeter
ea vero, cum nihil illi potestatis esse intelligeret, nisi ut iterum de praeparatoriis ad pacem ageret αalia quaecunque antequam ea firmata sit, inani opera proponantur, moneri illum benignissime voluit, Me alias quascunque literas a Rege suo expectare constitueret. Serenissimo nostro Regi, Domino Nostro Clementissimo, id esse propositum, ipsi indicatum fuit, ut quamvis declarationi suae Canais, allio datae ulterius quidem obstringi non possit, eum hactenus irrita fuerit, divelli se tamen a conis stanti instituto non passiarus sit, quo pacem caeteris omnibus ambagibus antehabet, modo de illa, sicuti Canaetilio dictum est, & ex necessitate ho-Tum temporum prompte agatur, & ea obtineri possit, qua Dignitati Regiae, Regni Subditorumque suorum securitati imposterum satis prospectum vi-- deat. Eadem ut Nos illustrissimis Uestris Dominationibus praescriberemus, haec potissimum ratio,
quod mentem atquς institutum Serenissimi Regis
609쪽
nostri genuinis verbis innotescere vobis cupere mus. Id enim est de amplissimo Ordine Vestro Suae Regiae Majestatis honorificum iudicium, &ita nobis est persuasissimum, ut quum viris egregia prudentiae laude insignibus, in Patriae suae conis servationem propensissimis & antiquae gentis suae
generositatis aemulis emineat , tum praesentium temporum & rerum omnium momenta nullibi accuratius quam apud Illustrissimas Dominationex Vestras examinari arbitremur. Nos quidem cum penitius nonnihil inquirimus, ubi vitia lateant, unde irritus toties extitit pius in tranquillitatem nostram conatus, non dubitamus eorum instinctui illa adscribere, qui, nisi aliquid semper moveant, quod dissidiorum nostrorum memoriam ct acerbitatem exacuat. satis cauti sibi esse non videantur. An vero ea sit expeditissima sanandi vulneris ratio , obductam cicatricem fiequenter infiteare , ipsae illustrissimae Dominationes Vestraesecui I cogitent. Arduum omnino fuit & vix etiam fost ingentes bellorum clades licuit, flagrantibus primo fervore animis persuadere, ut arma deponerent, & indulgerent sibi nonnihil intervalli , unde leniri possent. Postquam vero DEI. Optimi Maximi rerum beneficio primo sex, deinde iterum sex annorum induciis modus rein pertus esset, amplissimum profecto spatium pa-euit , quo infensissimi etiam cujuscunque affectus vel rerum ipsarum circumstantiis , vel ipsa temporum diuturnitate & quietis publicae
mitigarentur. Neque tamen induciae illae ingratae nobis, adeo extiterunt, ut unquam
610쪽
commoti simus ad captandas eas occasiones, quae vel ex propriis viribus, vel aliunde in incommodum vestrum enatae fuerunt. Serenissimi Reges nostri suis privatim studiis in Serenissimos Principes Consanguineos suos, imprimis hodiernum Regem vestrum, certa indieia deesse noluerunt, adeo quidem, ut quidquid Seren. Regina Christina, commendatione sua apud Rempublicam Vestram assequi potuerit, id omne ad provehendam Serenissimi Regis vestri efectionem impenderit. Litibus enim nostris, si sopiri debebant, mutua paulatim officia, non irritamenta conveniunt; An vero pari voluntate ex parte Regum Vestrorum responsum nobis fuerit. &anea, quae in contrarium facta intelleximus, Reipubl. etiam vestrae culpa contigerint, examinare nunc nobis in animo non est. Agitari complura in detrimentum nostrum & praeteritis antehac temporibus hodieque, non ignoravimus quidem: ast ea negligenda existimavimus, quo liberius inhaerere nobis liceret tranquillando rum nostrorum dissidiorum occasionibus. Tan- , dem vero cum eodem quoque momento, quo Pa-
eis consilia nobiscum ineunda perhibentur & apud alios non exigua in praejudicium Regni hujus fieri cognoscamus, & ipsae Regis Vestri Credentiales sterae non careant vilipendio Regis atque Status Nostri, Illustrissimis Dominationibus Vestris haec significanda duximus, ut illae judicent, an sic nobiscum agi nunc oporteat, & num id excitando an usum ac quietem communem affectui nostro congruat. Quicunque eventus votis . nostris integerrimis mansurus est, literas hasce cupimus te