Philippi Caulini Neapolitani Progymnasma De veterum jctorum philosophia

151쪽

r4 auctor, S cui ex infinita persectione pa- reM ilacesse est : ex qua profluunt quae sapientissime ipse molitur in rebus crea dis ex qua promanant leges illae ,

quae ex peculiaribus naturis proveniunt i, i quasque. serUare , est voluntati Creatoris obtemperare. Hinc sequitur eum nobis colendum , de eoque recte sentiendum, nostrasque actiones ad ejus --luntatem componendas: Hinc Reliagio iti Pietas. A i Porro cum Natura hominem, dei .de res caeteras in ejus usum creasset reum a conserVari Voluit : caeteris vero bus ita uti, ut ad ejus conserVati memi Itantur Quare cum summum hominis h. e. summam felicitatem vi animis insita appetam caeteris re-λas. tanquam mediis utamur oportet, sed quantum ad conservationem n am apertinead: Quapropter aeque animus excolendus ti perficiendus , sed ne corpori ossiciatur. , & corporis sanu-tati studendum, sed cie animus obru

Praeterea cum . homo hominem ex eadem caussa factum, nulla secum de- Pendentia' , ' agnoscat , sit - ut- nullo

152쪽

21 s

modo ejus jura posit inminuere , ullove modo laedere' : quod si damnum intulerit, sarciendum Et hoc ad societatem omnino necegarium. Haec praecepta quae 3 Iecta Ratione immediate fluunt, Ulpianus in L. Io. I. de I. O I. exscripsit: Honeste viavere : Alterum non laedere: Suum cunque tribuere . Et Romani Deorum religione ad superstitionem floruerunt:

Temperantiam, Iustitiam, non domi, sed 1n bello, quam fortissime ministrarunt Haec ipsa dein per rivulos in Libris juris traduxere , quae ab antiquissimis Mundi Populis , immo in ipsis Sacris Libris fuerant stabilita : Deum

colito : Parentes honorato : Ne occiadas : Ne adulterium committas : Ne

furtum facias : Ne falsum testimonium dixeris . H*c Divini Spiritus effata , quae in Deuterenomii , Exodi , Geneseos libris invenimus , quaeque omniano praeclaris Draconis , Charondae , Zaleuci, Sc AEgyptiorum legibu3 co veniunt , illis χΙΙ. Romanorum tabulis , immo Ictorum St Impp. sententiis consonant omnino. Quare si hic colligamus quae hactenus de mo-

153쪽

ribus Pop. Romani, & adversus Sio cam disputavi , quaeque ex Prudentum fragmentis erui possunt, jam confecisse videor Ictorum Philosophiam inprum aevis Naturae dictatia, apud gentes P Taeque custoditis, unice constitisse. Ad Ulpianum properemus . Dupliciter eum accipi in L. Io. f. a. st de I. O I. Iurisprudentiam definientem: Divinarum , O humanarum rerum

notitiam; jusi , atque injusti Scientiam supra innui . Quidam putant veteres Consultos in Divinis , humanisque rebus pares fuisse , & edocuisse quibus hostiis , quibus diebus, quo ritu, ad quae templa sacra facienda essent, quae sepulchrorum jura , quae funebria si) : Ita quidem, ut si Ulpianum ad eorum

mentem accomodemus , id valeret: Iusti, atque injust Scientia circa res dia Dinas , O humanas. Moventur e X Veterum testimoniis de aliquot claris viris, qui in utroque excelluere : Sic de Scrivola Valerius Max. Cum bene, ac Eiujura civium , O caeremonias Deorum

154쪽

ordinasset si): Et alibi Titum Manlium Torquatum , Iuria civilis, O sacrorum Ponti talium peritissimum laudat α) & idem Attejo Capitoni a

Tacito sa tribuitur ; ut alios praeteream Servium Sulpicium, Trebatium Testam , Coccejum Nervam , Massurium Sabinum, ut ex Veteribus patet. At obstat ipsius rei ratio, obstat unive sa historia, ex qua habemus , jus aerebus sacris dicere, easque ordinare, ad Pontifices , iisque qui praeerat, Pontificem Max. pertinuisse . Et sane Q. Scaevolam Augurem laudat Tullius ): Titum Manlium Pontificatum Max. petiisse, ex Livio constat s) : ceteros Servium Sulpicium, Trebatium , Capitonem , Nervam , principem in Civitate locum studiis civilibus adsecutos : ideoque nil mirum si sacrorum quoque jura tenuissent: maxime cum. Κ a epa si) L. VIII. c. 8. n. 2. : sa) L. V. C. 8. n. 3.

a Annal. L. III. c. 7o, O L.

155쪽

e patriciis Pontifices, cetericue Sacem dotes desumerentur : quibus tamen nihil cum Jctis erat commune ; quare fere nulla de Sacris ih. Digestis mentio. sed fingamus. Ddliis et Uupianum ad Sacra resperisse : illud de tum est, eatenus respexisse . ut Isitim quaeri possit. At ea lacinia non erat opus; cum bene omnia sab 'risti, at quae injusti Scientia complecterentur: homines enim in divinis quatenus; in iis humanum est judicant. Alii in ea sunt sentetit in qui etsi alia de caussa, a priori tamen parum abludit ) primam Ulpianeae definitionis partem integram complecti definitionem Philosophiae , quae Ciceroni, si) de Senecae sa) dicitur : Divianorum , O Lumanorum Scientia; eamque Istos a stoicis fuisse iussuratos: alteram vero con plecti quod propriin jurispin-denhiae sit: Ita nempe , ut sicut Philosophi In Divinis, human1sque rebila verum , ita Icti Jofuri' haerint . At quis non videt Verba Divi larum Oc.,

156쪽

ut in priori , prorsus ociari ρ Porrecum Philosophi in rerum naturis priustinquirant , cumque humana omnia istjuris quaestiones adduci possint ; ita et omnium Scientia Isto essht eompam da . Quo8 cum a nobis abs uni fuerit demonstratum p. 14: falsi isthum veto

jam tota corruit horuin opinio. Iecta co altera ex verbis Notitia, γνῶσιν,5 Scientia, ἐτιςm κν, tentanda nobis est. Hominem existere interna consciemtia convincimur. Animi facultates , potentiae de ejus existentia,& tritur persuadent . Res externas contempla

mur, quae adspectabilem hane Mundi maehinam constituunt , easque nubia subjectas conspicimus , earumque fi pendum ordinem , harmonia noe d miramur . Ex his evincitur primum omnium Factorem existere , qui a ipso esse debuit a tota aeternitate; qui nulla re indigeat , ideoque neque sp tium occupet, sed in se ipso subsistac operabitur quidem in spatio infinito, sed spatio non erit eircumscriptus'. Sapientiam , Omnipotentiam etnnume-

157쪽

e patriciis Pontifices, ceterioue Sacerdotes desumerentur : quibus ' tamen

nihil cum Ictis erat commune quare fere nulla de Sacris ih Digestis mentio. Sed fingamus. pbditis geh ULpianum ad Sacra respe)Ηsse essufi dei tum est , eatenus respexisse'; ut Insum quaeri possit. At ea lacinia non erat opus; cum bene omnia iub Itisti, atqtre injust Scientia complecte entur homines enim in divinis quatenus' in iis humanum est judicant. Alii in ea sunt sentefitra quae etsi alia de caussa, a priori tamen parum abludit ) primam Ulpiane re definitionis partem integram chmplacti definitionem Philosophiae , quae Cicero

nortim, s humanorum Scientia; eamque Ictos a Stoicts fui me suffuraros: alteram vero complecti quod propritin jurisipf1dentiae sit : Ita nempe , ut sicut Philosophi in Divinis, humanisque rebus verum , ira Icti Jultarer xuaerant . At quis non Videt verba Divisistrues Oc.,

158쪽

ut in priori , prorsus ocictri ρ Porro cum Philosophi in rerum naturas priubinquirant , cumque humana omnia injuris quaestiones adduci possint; sta omnium Scientia Icto efihi complifamda . Quod cum x nbbis abs um fuerit demonstratum p. 14: falsi Titium veto illud de invidia , atque ythulfit1OMInter Ρrudentes, & Philosophos , p.r t ,

jam tota corruit horum opinio. Icelo co altera ex verbis Notitia, γνώσο ,εc Scientia, ἔπιςημην, tentanda nobis est. Hominem existere interna consciemita convincimur. Animi facultates , potentiae de ejus existentia , 3e naruri persuadent. Res externas contempla mur, quae adspectabilem hane Μουndi maehinam constituunt , easque nubia subjectas conspicimus , earumque filis pendum ordinem , harmoniarnque d miramur . Ex his evincitur primum

6mnium Factorem existere , qui a Ripsb esse debuit a tota aeternitate; qui nulla re indigeat , ideoque neque sp tium occupet, sed in se ipso subsistac operabitur quidem in spatio infinito, sed spatio non erit circumscriptus Sapientiam , Omnipotentiam 3 4nnume-

159쪽

ε sorasque alias proprietates infinitas habebit, quia substantiis pluribus intelligentibus, nullo praeeunte subjecto, existentiam dedit . Itaque omnis in hac rerum Universitate substantia duplexerit, alia persectior, dc magis simplex, quae dicitur Spiritualia , altera imperfectior, quae dicitur Extensa. Spirituum vero duplex erit genus, primum aeternum , infinitum , M unicum, quod

Deus est . alterum Vero creatum , finitum , A multiplex , ut sunt hominum Μentes . Itaque misia ea Scientia , quae de Deo agit , lumine fidei

praeeunte, si ratione tantum, eorumque principiorum ope, quae nobis a n tura sunt indita, primum istud Enacontemplemur , ejusque attributa scrutemur , consurget Theologia Naturalis. Si humanum Animum, ejus naturam, modificationes, nempe Mentem, Rationem, ideas , earumque Omnium

aeternitatem scrutemur , Wychelogia consurget . Si de principiis , ordine , & fine , deque Legibus Homini, potique rerum Universitati inditis , disputationem ineamus, Cosmologiam cssiciemus , Atque omnis Laec Philo-

160쪽

sophia, utpote qu, de primariis Entibus , eorumque essent iis . agit, Divina vero sensu dicitur . Ex prima hac promanat, tanquam per surculum ait ra quae de Animi perturbationibus , e rumque remediis , de Virtutibus, a que inde profluentibus vitae ossiciis agit: quae si Deum respiciat , Moralis Theologia dicitur di si ossicia erga nos, atque alios homines , Μ oralis naturalis vocabitur . Ex hac immediatε descendit disputatio de Virtute, de Iustitia, quae nempe a principiis illia profluunt; atque haec Philosophiam Humanam constituunt . Ex his denique loco consectarii descendit Scientia de Republica h. e. de principiis quibus homo est regendus ut in Societate possit servari ; tota denique Legum compage S, quae vel ipsam Univerittatem tantum , vel peculiare cujusque jus respicit ; ideoque vel ad Politicam, vel ad privatum jus pertinent. Contrahamus modo vela . Scientia quae de Deo, de Animo humano, eju*mente , ratione, legibus , . ad ipsam rationem perficiendam, confirmanda me ue, Divina Philosophia appellatur; e X ea,