Philippi Caulini Neapolitani Progymnasma De veterum jctorum philosophia

121쪽

hulis adhibiti IAI : Belle taeero semvolae illudit : Nam s nullum erit tris amotum recte factum , ns quod tu

scripseris , omaeo ad te cives cum e tulis vendemuε, omnium resameata tuseribes unus si). Adde Suetonium sa), illa Arrianum sa): O L. Luciua 38. 3.εq. st. de legat. 2. Denique quum Romani inter belli, ti agriculturae occupationes , litibusvistineri minime paterentur; sermul riam quoque jurisprudentiam ad forum traduxere ; quasi per ambages

viam expeditiorem, brevioremque D cti. Sive enim astor in jus vocaret reum, sive uterque litem contestar

tur, id omne fieri oportebat solemnia ter, verbisque , quae vel album Praetoris , vel fori disciplina sussiceret et iisque conceptissimis, & cum tanta iurecitandis diligentia, ut qui formula ceciderat, ipsa caussa cecidisse vider tur is Quanta cura vindiciae postula

122쪽

tantur latenderat Actor: Fundus quies in agro, qui Sabinus vocatur , eum ego ex jure quiritum meum esse Ho,

inde ego te ex jure manuae consertum voco . Is sollemne carmen reddebat : de tu me ex jure manus confertum vocasi, inde ibi ego re revoco. Praetor interea concepta quoque formula

respondebat : Suis utri que superstitia bur , praesentibus , istam viam dico enite viam . Hinc litigatores, sapiente qui ad latus erat, duce, ludicrum iter faciebant per forum , quasi ituri in rem praesentem : Et paullo post audita

a Tribunali voce : Redite viam; eodem duce redibant: Hoc vero confecto itinere , consertisque in speciem 'manibus, demum Praetor rem cui aequius videretur, possideri non sine formula decernebat . Denique Romani Magistratus, sive darent, dicerent , addicerent , semper sollemni ritu, verbisque conceptis usi sunt. Cujus ea fuit ratio tum ut majorum instituta servarentur; tum ut ex habitu, vultu cujusque jus pateret i tam denique ne Magistratus longo verborum syrmate H a di-

123쪽

I 16 distinerentur. Atque haec praecipua Rom. Iuris prudentiae formulariae capita. Caristerum quid publici, vel privati actum

negocii, nisi sollemniter ρ velut man missiones , confarreationes , divortia, aliaque sexcenta quae verbalem Jct rum me 1lem valde locupletarunt. A formulis ti sollemnibus verbis differunt Termini Artis , quos e X reipsa deductos , Icti religiosius servarunt. Exemplo est: Suua heres: nunquam in heres fisus: commutandus : ibi relativum suus ad eum ipsum qui hexes est refertur; hinc recte dices: ego habeo suum heredem ; eum nempe qui sibi ipsi futurus est heres . Alterum exemplum sit: bonorum possessio : non confundenda cum: possessione bonorum :illa enim est successio quam Praetor exsequitate tribuit: altera corporalis rei apprehensio , quae facti tota est : deprima in tit. de bon. pose. sec. O conditab. de altera : de acg. νei amit. pose. Qui itaQue in florentissima aetate ab Augusto ad Constantinum extitere Icti, ii praeter formulas, ac terminos artis, ita in verbis toti fuere , eorumquο

124쪽

II ui atque originatione, ut eorum se mo nisi Latinae linguae recessus calleniati pateat. Ita quidem , ut in tanta rerum sapientia atque sermonis gravi venustate , nescias utrum pruesentia an aequitas, scientia rerum an orationis

dignitas praeset. O majori laude esigna se videatur. Deinde haee ipsa ita intinoquoque illorum omnia sunt egregias perfecta , ut vehementer dubites , quem cui praeferendum putes et ita Lauri

Valla sa) : qui mox juris studiosos

Virgiliano versu alloquitur: O fortuis natos nimium Da s lora norint: tandem ita concludit: tantum puto deberi hujus facultatis libris , quantum illis olim , qui Capitolium ab armis Gali rum , atque inses iε defenderunt : per quos factum es ut non modo tota urbs

non amitteretur , Uerum etiam ut tota

resitui posset . Rem exemplo uno vel altero confirmare placet. Prodeat primum Papinianus in L. Quintus Murius I. st de ann. leg. ubi ita : In tesamentia quaedam scribuntur,

H 3 quae i) Praes ad Lib. in Eladant.

125쪽

Ias quae ad auctoritatem scribentis duntaxat referuntur , nec obligationem pariunt: G auctoritas eleganter eo sensu est positum , quo apud Latinos: Auctor tibi sum : Paeres auctores facti. Porro Tribonianus In . de Usus f. a. ita

scribit: Finitur usuffrinus non utense per modum O tempus: veteribus nostris negocium facessivit is per modum , i, ludque intellexere de modo is homine ad utendum praescripto ς qua ratione novum quid asserret Tribonianus, nam qui servitute abutitur non eam amittit , sed ad id quod interest tenetur: Divinavit tamen Accursius et To enim per modum O tempu3 , valet per m tam temporis , sicut Latini et patera libamus, O auro, pro patera aurea Vprisci testatores ; quae in his tabulisceribe ; pro tabulis ceratis . Vita Vossium Ins. Orat. L. V. c. Φ. Hio accenseam Modestinum tu L. diutino et 5. β. de poenis : Si diutinρ tempore aliquis in reatu fuerit , aliquatenus

poena ejus sublevanda erit . Ueterea Interpretes Reatum pro crimine accepere , ut si quia diutius in crimine versa

126쪽

Hs xetur, levius esset puΠiendus, contra ac cautum in L. I. c. de cust. reor. At Re tua erat status reorum, qui sordidaticum lacrymis, maerore Civium misi ricordiam captarent. Vide Martialem L. II. epig. et . Suetonium in Are

sol te denique Franc. Polletum in Hisoria Fori Romani. Sed pene exciderat nobilis Ulpiani

locus, qui ob voces e lacrorum penu depromptas, Interpretum omnium inistelligentiam aufugit. Cl. Μaetochius Patriae immortale decus, ex rei lapidariae penetralibua, non sine acumine

lucem Ulpiano restituit si). Verba sunt in L. f. F. - προ. f. Si in eo monumenta quod imperfectum ese dicitur .

reliquiae hominis conditae sunt ; nihil impedit, quominus id perficiatur. Sed si

religiosus laeua jam factus sit, Pontun

cra explorare debent , quatenuo , Ialva religione, desiderio resciendi operta m dendum sit . At obscurior locus est quam fortasse videri possit. Et primo cur Ictua dicit: In eo monumento quod

127쪽

imperfectum esse dicitur , Si non brevius ti concinnius more suo : in monumento imperfecto : At statim subdit cum particula adversativa : sed s r

Iitiosus locus jam factus sit : at quid

hoc diversi a priore habet ; nam statim ac reliquiae hominis in monumento sunt conditae , locus religiosus evadit i). Denique impropria Videtur locutio : quatenus desiderio rejiciendi operis me endum sit : imperfecta enim persciantur, non rejiciuntur.

Et quidem Ulpiani illud : sed s retias /iosus locus jam factus sit: suspicionem

facit, potuisse locum de quo agitur , religiosum non fieri , etiam poli illationem reliquiariam : idque erit profecto si non in destinata sede ibi condantur , ut Paulus in L. o. q. de relig. Videamus modo num Ulpiani verba ad hunc sensum Verti possint . Et perscere quidem apud Ulp. est In-ohoare , Dadicare , Consummare , rem

128쪽

Dcram facere, ut ex Servio si), 9 ma moribus constat . Itaque si reliquia hominis conditae sunt in eo monumento , quod etiam post conditas re liquias , tamen adhuc ) imperfectum. dieitur duplici intellectu , tum quia fabrica nondum esset absoluta , quia persci ex Ulp. debebat , tum quia nondum dedicatum , quippe tantum temporis caussa ossa ibi forent deposita ), nihil impedit , quominus id pe sciatur quia adhuc profanum est ).: fed s in illo nondum absoluta s

brica, justae sepulturae traditus sit mor'. tuus , ideoque j religiosus locus . jam

factus se ; Pontifees s ad quos de si

pulchris notio pertinebat ) explorare debent , quatenus salva religione , d

sderio resciendi s non perficiendi ;

quia etsi fabrica finita non esset, tamen sepulchrum perfectum dialecto Pomtificia dicebatur operis medendumst. Vides nunc quantam lucem nostri juris libri ex Inscriptionibus mutuentur ; quod jam fuse demonstrarunt Labi t

129쪽

bittus Schmuccius , Bren annus , Reinoldus. . Subtilem quoque ac nimiam verbo rum proprietatem saepe saepius ad Iet rum scripta opus esse, docet alter Ulpiani locus in L. quotida s. f. s quia

nomen st de hereae inin ubi contraria Narciano docet' in L. his verbis feod. Marcianus itaque in cit. L. scribit : Illa insitutio valet . filius meus impiissmus male de me meritus, herea sto; pure enim heres in ituitur , licet eum maledicto; s omnes hujusmodi i sit utionea receptae sunt. Receptas diavit Ictua: id indicii est , de iis alis quando dubitatum, sed tandem prob

taa. Eccur vero receptae, cum contra

dictionem quamdam involvant , dum testator, quem indignum putat, honorat . Nonne potius insanae me tia esset dicendus , qui eodem tempore duarum veluti Voluntatem compossit. Fortasse si cum tali convicio iulum exheredasset , res rectior videri

posset, de quo species est apud Ulpi num in L. s. st. De lib. O posth. Sed dubitationem confirmat quod Ulpianua

130쪽

aas in eit. L.f. scribit: Si quis nomen heredis quidem non dixerit, sed indubitabili ILgno eum demonstraverit, quod Peac nihil a nomine distae r non tamen eo quod contumeliae caussa solet addi, valet i situtio. Quid namque contumeliosius illo apud Marcianum, ubi pater filium impii mum, ὀe male de se meritum in suo elogio appellat e nugantur late pretes di divinat Aecursius ς qui putat distinguendum inter contumeliam , ω

maledictum: ego non modo inter co

tumeliam ti maledictum, verum inter ipsas Ictorum species. Tractat siquidem Marc. de antiqua institutioniε formula , quae dummodo imperativa esset, quibusvis verbia fieri poterat. Ulp. Versde institutione per signa conscienda, illudque potissimum requirit, ut signo indubitabili fiat nam quid aliud n men est, quam signum , ut idem innuit verbis illis , quod pene nihil a

nomine disat. Contumeliam autem minime indubitabile signum esse affrmo; idque ex ejus intima significatione conficio: contumelia namque injuriam Gguificat a eontemnendo dicta , quam