Philippi Caulini Neapolitani Progymnasma De veterum jctorum philosophia

131쪽

Graecῖ υβρις Vocant si) . Contumeliosum itaque verbum est quod ex malo desumptum in hominem honestum G fertur , caeteroquin contumelia non es.set; nam si latronem Vocem qui fur est , non eum contumelia affecero : qu dere contumelia non erit indubitabile signum , ut ait Ulpianus ; ideoque

incertum , an ei, cui imputatur, reis vera competat; cum contra non competere e X eo quod contumelia sit, ap- Pareat .

Quanta porro a veteribus illis adhibita in Adjunctis , & orationis particulis diligentia l.Εxemplo sit locus Pomponii in L. Titiae 36. de legat. I. ubi de conjunctione legatariorum agit, deque jure , quod inde nascitur, accrescendi. Formula testatoris est: TLtiae textores meos oes nes , praeterquam quos hoc tesamento alii legavi, lego;

Plotiae vernas meos omia S, Pra te

132쪽

Ias quidam vernae , iidem ti textores, Pomponius ex sententia Labeonis r spondit, communes ambobus esse . Set quid eth cur Pomponius generali obstet regulae , quam tradit Papinianus in L. 8 i. de R. I. In toto iure generi per D riem derogatur, O iliud poti unum habetur , quod ad Deciem directum es. Derogare apud Pap. est minuere genus , modum facere generi, S: ratio ea est; quod speciei adjectio indicium faciat Voluntatis mutatae , 1eu legati adempti . Vernas esse omnes servos domi

Nat S , non aere comparatos , constat: idcirco vernae erunt genus, textores,

Vel cursores, species; ideoque hi illis

derogabunt . Sed Papinianeae regulae, cui Pomponius obstat, . prorius cons

nat, quod in eadem specie disierit Paulus in L. Servis sq. f. ult. de leg. 3. quae proinde cum Pomponio manife1ham continet antinomiam : Verba Pauli sunt: Si alii vernae , alii cursores t

gati sunt j si quidam O cursores, O

vernae sunt, curioribus cedent; Iemper enim species generi derogat . Si vero in specie, aut in genere virique sint,pl

133쪽

juncto illo omnes satis manifestari puto r Testator scripserat e Plotiae vernas meos omnes do, lego : Hoc illud significat legasse Plotiae vernas omnes, hoc est il- Ioa etiam quos legaturus esset Titiae: velut quis scripsi1set : Sempronio lego

fundum Tusculanum cum Corneliano lego eundem Cornelianum Maevio : Μaevius eum Sempronio in Corneliano concurret, uti Titia in textoribus cum Plotia concurrit. Haec conjectura prorsus abesta specie Pauli , ubi simpliciter genusti species legata videtur: Haec qu que voluntatis conjectura facit ut La-heo , tamquam si de duobus generibus aut speciebus ageretur, dicat, non posse distingui, qui legato sit exemptus . Ad has itaque conjecturas pertinet illud Pauli: plerumque communicabuntur. Habes jam caussas verbalis Ictorum Scientiae. Hi ne universa Philologia polito Interpreti summopere commendanda . Sat enim est Accursianos ob hujus praesidii defectum inter squallentem

juri rudentiam conspicere. Ea namque

134쪽

que aetate fieri necessum erat, ut uob imperitiam hiltoriarum ti latinae proprietatis inpe offenderent, saepe laberentur , saepe quovis potin , quam quo instituerant, pervenirent . Et mirum quidem est si in tam crebris peccanda periculis , sola ingenii acie non raro collineassent. Tunc enim rationi mamior dabatur laeua : soloa libros juris illi habebant nulla commentariorum mole perturbatos: Humana autem mens certos agnoscit limites , quos praeter re minime datum est : ti qui in ii

veraria republica mentem rebus co sarcinaui, earum pondere obruti, con

sequentiis inepti fiunt. Qu re soliciori aevo vidimus Grammaticos an juriapri dentiae xeb , ut car. Sigonius, PauLManucius , Angel. Politianua , Anti Nebrissensis , Ant. ΜMetus , ω viseissim Ictos in Grammaticia ut Fr. . Hotomanus , Ant. Ooveanu/ , Bari Britanius , Iae. cujacius, promiscue,ti summa cum laude fuisse versatos et

ut jam verum sit illud , quod initio proposui: Ictum Philologiam inchoare,

135쪽

x dis Cur Icti Dialecticae vacarint. Iam dixi alteram Stoicae Logices partem Dialecticam constituere , atque

Zenonem sub Diodoro ei tantam operam navasse . ut apud Zenonios tanquam virtus specie sua virtutes comple hens haberetur. Et Chrysippus rem eo perduxit , ut ingenio atque artesilas dictitaret, se doctrina dogmatum egere tantum, nam probationes a se

reperturum & Vulgo jactabatur , quod si Dii vellent Dialectica uti, Chrysippea usuros. Itaque solius Logicae pamtis volumina reliquit trecenta undecim. Fallacibus autem conclusiunculispersuadere nitebatur quaecunque δc contra sensus estent , & contra omnia in consuetudine probata : quare saepe in se replicabatur , Si cum agere aliquid videretur , pungeret potius quam perforaret I ) . Stoicorum exemplo putatum est Antistium illum Labeonem in Dialeeticis ex Gellii quod nuper laudavi , dc Scaevolam ex Cic

136쪽

ronis testimonio si) , profecisse: Et

ex Dialecticae denique praeceptis apus Istos eas manasse conjunctionum , as disjunetionum regulas P quarum exempla proiiant apud Paulum , & Proculum in L. conjunct. 29. L. Dπο 33. I. O L. haec verba II . de V. F. y Pudet' me quidem , neque satis miror Viros summos ita sensisse . Ueteres Zeno , Chrysippus , atque . Omne genus illud sapientum , cujus hoc Capite indolem praemonstravi , peculiare sibi dicendi genus selegere , quod Teliquorum non esset; originationes vocum perscrutabantur ; didieriis , syli gismis pro sermone.utebantur; sapie tiam itaque verborum praeseserebant . Artitoteles Stagirites ille cum sua P ripateticorum turba , putantes se omnium caussas posse aperire , monstruosis vocabulis Scientiam praecipue Naturalem conspurcavit , M syllogisticae artis acerrime usum promovit , dum universae veritates , & de quibus nuula esset controversia , ad barbarae istius

disputationis trutinam reUOcarentur.

137쪽

Quid itaque ineptius fingi posset, quam ex prava hujusmodi consuetudine arcesistere quae laudati Jeti sub Tit. de Vert.

signi . docent . ubiiciuntur huic Titulo explicationςs terminorum artis , qua3 praemittore ςX Logicae regulis oportebat.

Non miseram illam Dialecticeo g. Stoicis mutuati sunt Icti ; sed ipsi uasuae striis necessitate optimas Dialectu eae regulas servarunt, quibus conditumius Explicarmi, Componerent , Extenderent. Cum fautem illa aetato lege non ad eum numerum excrevitant , neque in certum ordinem essest red

Me, civitatis Sapientes illi, fere semper vel obscura explicabant, vel omisse supplebant: Oppositas leges ad coniscordiam rςducere , id rarius fiebat , ut apud uos saepi isime. Harc cum a canam adhuc Patricii arvem sirVarest At post Flavianam proditionem , non modo considenti populo se praestabant, verum M scripto quoque jus tractare,& in scholis cuj suis generis contro versias ex industri fingere . Hinc aliqui ad Ideas leg*4, w-ntatione scribere; alii disputationes, alii Ambiguitates tractaro: alii jus in Digese

138쪽

ει , Institutiones di oneret; alii denique aliis notaes suonectere; ex quo.

rum libris s qui indice Florentino exhibentur 4 Pandectae conflatae sunt . Cum itaque. ut ad rςm rcdeam , dc

generat,m de interpretatione loquari, eadem namque apud eod , quam apud nos est j tota res in eo Versetur , ut sententia quiae in obscuro est , per abdi-tOS tramites. , quos Conjecturas dici usi assequatur; jam in illud incumbendum ., ut hi tramites pateant , ScTatio qua eos invenire liceat. Conje- urae aut ex Materia , aut Vectu , aut Conjunctis promuntur. Et Materia quidem est res ipsa ad voluntatem relate : quo pertinet Ratio legis h. e

Volunt ag Iegislatoris . Essectus sunt qui ab ipsa materia promanant, Si qui

caussis respondeant oportet . Denique njuncta sunt, quae ex eadem Volu tate proficiscuntur, etiamsi alio in loco . Conjecturis jam arcessitis , oportet summo ingenio, atque critice eas pe pendere , conferre , ut saltem qualis qualis scripti sensus eluceat : ea nem

139쪽

Ratiocinatione est: Rem omnFm Tullius in Q Scaevola declarae: Sic enim exisimo juris Civilis magnum usum Oapud Scaevolam , s apud multos fui se, eartem in hoc uno ; quod nunquam

essecisset ipsista Juris scientia ni edis

praeterea didici et artem ', quae doeeerem universam tritaere in partes Istentem explicare nibnu , . obcurari explanare interpretando , e stra 'tria

mum videre , de inde disindu e I loq

sremo habere regulam , qtina edera Πfalsa Iudicarentur, O quae juibus positUessent, quaeque non essent λ conseium: tia I). ' . ti 'o At quo pacto Conjecturas invenire liceat, id nullis potest reg'lis definiari u Industila Interpretis rem totam conficit : sicus uuae Analystas qui in resolvendis problematibus in eo in cumbunt, ut viam potius hanc , vel illam, illaque media adhibeant potius quae nonnisi , ut Videre Videor , eN principiis metaphysicis innotescere no

140쪽

bis possunt : & fortasse innotescunt

viae istae cum tota quaestionis series unico sub intutu nobis repraesentatur :tunc enim cum totam rei ipsius seriem, potestatemque perspexeris , etiam via unde V exortii posset, innotescet. Viae autem certae , & determinatae sunt , quia a ccmmunibus A Xic matibus, vel a Scientiae principiis profluunt : delectus autem ad metam perducet . Magnum Euterum ab infimo Analysta non distingues , nisi Euterum in proposi ta quaestione, modos illos , seu ut

Vocant, analytica artificia , potius elegerit , quae caeteroquin Si huJusmodi Analysiae cognoscebantur. Uno vel altero juris loco, qui lucem adhuc non vidit, Interpretationis artificia decla

rabo .

Emptionem, Venditionem e Contractibus esse, qui consensu perficiuntur, exploratum eth . Periculum igitur itatim ac de merce ὀc pretio convenit , ad emptorem pertinet, tot. tit. de per. O com. rei venae Huic autem juris regulae

obstat gravissime Africanus in L. si fun- 4 36. st. Iocati , tu qua operam lu-