Philosophia mentis methodice tractata atque ad usus academicos accomodata secundis curis p.f. Fortunati a Brixia ... Tomus primus secundus

2쪽

Rotegomena in Metapsysicam.

META PHYSICES PARS L

De notione entis realis, ejusque lissectioni fius SECTIO LEποηitur notis entis realis , paveisque ostenditur, quomodo entis attributum ebri e veniat. pag. 4

META PHYSICES PARS II.

P sYCHOLOGIA,sive DEMENTA HUMANA.

De natura mentis humanae, ejusque origine. sECTIO L preditur, an humana mens sit substantiaspiritualis, num vero corporea. p.96.sECTIO II. An humana mens sit immortalis , num vero in morte una cum corpore pereat. pag. I 29.sECTIO III. De origine mentis humana. pag. I 63.

DIs SERTATIO II.

De mutuo commercio inter mentem humanam, & corpus.sECTIO L ponitur commercium inter hamanam mentem, ct corpus. P. I 89.

3쪽

ostenditust, quid de causa eommercii men. tis cum eorpore fentiriprobabiliter posi

De potentiis animae rationalis.sECTIO LDe intelles,. p. 323. ARTIC. I. De origine idear m. p. 322. ARTIC. Σ. An igitur id a innatae, num vero omnis nostra cognitio a sensibus dependeat. P. 3 3P. ARTIC. t. An humana mens semper eo . rvit. ΑRTIc. q. De Ofecto intellectus. p. 33I. SECTIO ILDe voluntate. P. 3st.

ARTlC. I. Voluntatis Bb ectum determinatur. D. re .

ARTIC. M An humana voluntas Γt p tentia libera. p. 338. An me. r. - σ quomodo zoluntas abistellecta in operando dependeat. P. 779.

META PHYSICES PARS IL

THEOLOGIA NATURALIS,

De existentia Dei, ejusque praecipuis attributis.sECTIO L . Deum existere demonstratur. p. 792. S E C T I I ILPreei aDei vi trisura ex duntur. pMOς

De Deu providente, concurrente, &determinante. ςECTIO L a caucta res creata drama irint sub iciantnr. P. 4-sECTII TI. An ad omnes creataerarum actiones Deus immediate concurrat . . P. y .sECTIO III. An Deus pissice praedeter in causas creatas ad agendam.

4쪽

. APPROBATIONES.

.c njussu Reverendissimi Patris Cajetani a Laurino totius ordinis S. Eran- ω cisti Ministri Generalis attento, serioque animo expenderimus opus, cui titulus est: Philosophia Mentis rimat secundas, opera ,& studio R. P. Portu uaria Brixia Strictioris Observantiae elaboratum, nihilque in ipsis invenetimus quod Orthodoxae Fidei, probisve moribus, vel minimum adversetur, dignum idcirco censemus, ut communi scholarum utilitati publica luce fruatur, si ita videbitur M.

F. carolus a Gollamo Theologia Lector. i F. Pro per a Brixia Theologιa Lector ,σ Dignitor Generalis.

FR. CAIETANUS A LAURINO Lector Jubilatus , Catholicae

Majestatis in Regali Congressu Matriten. Pro Immaculata Conceptione Theologus, ac totius ordinis Fratrum Minorum S. P. N. Francisci Minister Generalis, Commissarius Visitator Apostolicus,& in Domino Servus. Diis Io Nobis ia Christo RP.RFortunato a Brisiainostra Ref. PromBrixia Lectori Theologo, ae ordinis Seriptari, Salutem , ct Seraph. Benedict.

Um juxta Apostolicas nostrique ordinis Constitutiones, de mandato no- - stro, idonei Censores opus quoddam a Te elaboratum, cui titulus est, Philosopbia Mentis Tomus Iecundus, recognoverint,illudque ab ipsis revisum,& approbatum fuerit:Nos praesentium tenore, cum salutaris Obedientiae merito, Tibi facultatem impertimur, quatenus servatis de reliqua servandis id ipsum 'pis mandare possis ,& valeas. Datum Neapoli ex nostro Conventu S. Didaci die m. Septembris r7 2. F. Castetanas a Laurino minister Generalis θα L. Φ S. De mandata M.t in Chri o Patri, F Laurentius o Roma Seer. Gηδει ordinis.

Coneedemo Licenm a Gian-Matia RiZZardi Stampator di Bre seia di poter ristampare it Libro intitolator Philosophia Mentis

melodice tractata atque ad usus Academicos accommodata opera , o studio P. F. Fortunati a Brixia Ord. Mn. S. Franeisci Reformatorum,

5쪽

PRIVILEGIUM EXCELLENTISSIMI SENATUS.

L ct singuis notum facimus hodie in Consilio Nostro Rogatorum captam suisse Partem tenoris ins ascripti videlicet et Sopra i 'instanZe , che ci surono .istite, da Gian.Maria Ria Eardi, Libraro e Stam patore di Brescia , siaino diloesi a m luet- tergii la stam pa nello Stato Nostro dei libro intitolator Philose a Mentis, eon una Dissertatione Fi kο-Teologica, ed attre cara unte, opera del P Fortuna o Minor Risormato delia Provincia di Breleia, ed a concedere a tui solo, o chi aver, eausa da lui, ad esclusione d 'opn 'altro, ii Privilegio per anni diem, da intende si principiato dat Domo 'della presente et della stampa ', di vendita'de Hr . bro medesimo tanto in questa Citta di veneria, quanto in quati in iniis Iob go dello Stato Nostro , a condietione che sta imprello in bucina carta . Perseiticarat teri, bel margine, e diligenti correrioni , da esser prodotii nes Magistratode' Risormatori dello Studio di Padova in riscontro li primi , susseguenti edultimi seglj . e che sano presentate nelle Pubbliche Librarie di Veneria . e di

Padova te 1 olite Copie . Rella percio a' Stam patori tuiti, Librati. ed .a Mal-ssia altra persona cosi di ouesta , come di qualunque altra citia det Dolom ' Nostro , cne cauta , e iactata non avesse da esso Gian. Maria Rirr,rdi proibiti ii vendere per detii anni dieci Ri stello libro in pom o molia, Fantita si ilsarne upuir l. rillam pe in Litero Stato, anche con t 'abusiva Ediat i di Vene-xia . e r introduile nello Stat O , iotto pena delia perdita degli Eseinplari , ee di Ducati cinqueeento, da effer applicati un ter EO HU A cusatote, un' altro lsrx ali' Accademia de' Nobili alia Medea, ed ii rimanei te at Privilegiato . Sotio lemedesinae pene sia pure vietato ad Nnurro , per li riseriti a-ni dicti , di et istratare ii libro medes mo in quat svoglia tua parte intui pretino di restiansione, correzione, argiunta, o mutagione di litot Q ia: Per ii et Earcon me t .marantia alDeputato ait' et ira Eione de: Libri usilla Dog m di noli licepηi suo dalla in edi stiira, o da altro luogo Ove estilesseroh quelli che n qn ital erv. cori . .ent baptiesibiti nelle Pubbliche Librarie '; quanto at scpretario e Laico filalciar mandato, da vendo intendersi tuiti perduit, e confiscati, ed inccirso it tra remore nolle pene come sopra. A ehiara intelligen a d'ognuno volemo inolire . che net principio, o nel fine dei libro predeito sia in argiunta desse solite licente registratala presente come ila, e glaee. Quare auctoritate hujus Consilii mandamus omnibus, ut ita exequi debeant. i r : - E.

Dati in Nostro Ducali Palatio die XXIlIs Augusti Indictione XIL MDCCXXXX l .

6쪽

PRO LEGO MENAI N

ET A PHYsIC A est scientia rerum earum , quae vel reipsa a materia , sive a corporea substantia secreta sunt, vel per considerationem ita ab ea praescindunt, ut, quae de illis de inon stramur, corporeis , incorporeisque rebus sint ex aequo commuinnia. Desinitur propterea: scientia theoretica , quaearca eas generatim sumtaem, ejusque arictiones per mentem abyrractas, Deerat/m vero circa substantias spirituales, pr tnaturali lamine a no 1 cognoscibios, tota versatur.

Dicta est antem metaph Ilia , hoc est, si nomea Latine interpretati velimus, scientia super , vel prater ph Mam , sive naturam . Metaphysicus enim eas, ut diximus, res considerat, quae naturam . si ve sensibilium rerum compagem, circa quam, veluti circa proprium objectum, occupatur Physicus, transcendunt prorsus atque exsuperant. Hinc Metaph fica solet etiam sapientia nuncupari , sublimi in scilicet altissimarumque rerum scientia: quod tamen nonnisi illi πι- tapb ea parti proprie convenit, quae Deum, ejusque attributa, qua tum patitur naturalis ratio, inquirit atque demonstrat.

I I I. Ceterum Metaphylia nomen antiquis Philosophis plane incognitum, ab Alexandro Aphrodisaeo, & Ioanne Philopono, Aristotelis

interpretibus, primo usurpatum suisse traditur. Hoc autem nomine illa Arastotelis opera inscripta fuere, quae, Logicis, Ethicis , atque Physicis a Tyrannione Grammatico,& Andronico quodem Rhodio primum in ordinem digestis, ad nullam certam classe in visa sitne posse revocari. Istiusmodi itaque scripta minus cohaerentia inter se , magisque abstrusa , metaph sica dixere, quasi physicis adjicienda, sive post Physicam collocanda. Phil. Ment. T. H. A Du-Djsitiroo by Corale

7쪽

Protegomena in Metaphysicam.

mine circumseruntur, ad illum vere pertineant. Non desunt enim, qui supposititios eos esse putent, praesertim cum Laertius, qui Aristotelis opera longa serie recenset, nullam prorsus illorum menti nem faciat, fateaturque, complura esse, qua io a eruuntur volumina, atque sententia. Utut tamen res sit, id unum , quemadmodum egregie observat Cl. Gassendus, videtur citra dubitationis aleam positum, exiguam admodum Metaph fica partem in hisce libris contineri. Ut enim, inquit, omnes libri physici dieati sunt explicanda materiari substantia, ita profecto fuerunt dieandi quatuordecim, qui habentur , Metaph fel tras anda immateriali. An ne porro id faetans esse Ecce, cum ejusmodi libri contineant CxLI. evita , sola quinque posteriora duodecimi libri aliquid halen/ bHasee materia . Iuid igitur opus est recensere operis defectus 3 eum omnia prope desistans, qua ad traditationem de rebus divinis , atque metaphocis necessaria erant ca) Nihil ergo, tanti Viri judicio, minus accuratum est, quam Aristotelis Metaphisca. Recentiorum autem studio , quam perfecta haec fuerit, aperte adeo illorum testantur opera , ut opus nequaquam sit, rem hanc longo sermone illustrare.

Metapb Pisa partitio.

Duae sunt Metaph ea partes principes, Ontologia,ct meumatologia. Illa de ente generatim sumto disserit, ejusque affectiones per me tem abstractas expendit. Haec vero spirituales substantias ita scrutatur, ut earum naturam, existentiam, atque operationes, sola naturali ratione facem praebente, in aperto ponat , nobisque exhibeat. Quoniam autem duae potissimum sunt substantiae spirituales , quae, naturae Iumine, cognosci a nobis possunt, Deus scilicet,& mens humana, ideo Pneumatologia in duas partes , nempe in Ps hologiam aquae agit de mente humana, Scin Theologiam nataralem, quae de Deo disserit, satis apte dividitur . Itaque tres nobis erunt partes Meta phsca, quarum prima Ontoosiam, secunda Ps hologiam , postrema Theologiam naturalem comprehendet.

M Lib. I. adversus Aristoteleει exercit. V. n. II.

8쪽

NTOLOGIA, si nominis ratio habeatur,entis a. doctrinam significat. Uersatur enim illa circa eur reati, in eiusque expendendis affectionibus per meruem abstractis, differentiisque perscru-

losophiae partibus sublimior sit, sive quod priniscipia , quibus ceterarum disciplinarum veritarites innituntur, illa una exhibeat atque demo sttet. Recte proinde Uir eruditissimus Ioannes Baptista Vicus, Hlud adiprime verum esse, inquit, quod Metaph Pa fgeneralis, nempe Ontologia sis omnis veνi fons , ct unde in asias Mentias omnes devi taν ta . Hanc itaque eximiam facultatem trademus in praesens 3 verum ita , ut ea pene omnia missa a nobis fiant, quae, utpote, doctissimorum Virorum calculo, magis subtilia. quam utilia,suerunt in causa, ut MetaphvLcam aspernati olim plerique sint, & nunc etiam non pauci aver1entur. Speramus autem, ut verbis 'utar viri doctissimi, eandem H quamdafactum m , ut nostrates quoque iuvenes resipiscarit, O non modo amaenio rum titer aram, ct eruditionis, sed Etiam scientiarum amore flagramter, summam videant ad omnia prorsus genera doctrisaram intologiae, si De

H Lib. I. de antiquis una Italaram sapientia cap. q. s. I.

9쪽

- 4 Metaphysices

Philosophiae primae, atque universalis nee itatem s quemadmodum eam perviderunt fere innumeri Transalpini, ct pauci quidain Itali sapientio-νes 3 eoque magis id nos futurum esse considimus, quod certo novimus , pleνosque nostra nationis, eorum librorum lectione magnopere delectari, qui toti spirant universaboris Metaphoea sust stitatem, tuorumque etiam quod maxime dolendum est in quibus aut effusa impudentia ct impietate , aut perfria eauidi sima , aut ambigue qui m , ct peνiculose adin dum , de vetus maximi momenti disputatur: quor tamen Istros eeuto eeristius vel ipsa eo is experientia , nequaqisam ab iis intellii δει is posse,qu. in ontologia ,sea Philosophia prima diu mult-mque via vastoin

DISSERTATIO L.

De notione entis realis, ejusque assectionibus.

HAEc dissertatio tres sectiones. complectitur. In prima, tradita

entis notione, breviter demonstratur, quomodo attributumentis rebus conveniat. In secunda proprietates entis,υ itaν. . Icilicet, sonisas, atque unitas, explicantur. Pauca demum de rerum identitate ,& distiMilone in tertia exhibentur .

SECTIO PRIMA

Exponitur notio entis reasis, pauci ue ostenditur , quomodo

entis attributum rebus conveniatiata I NI Troe L Tomine entirisalis iselligitur id, quo nesum in seipso coner I dictionem involvit. Sic homo est em reale, quia nulla ine est contradiα s C H Ο L lo I .

a. Vocabulum entis non sumitur hoc loco prout est participium Verbi sum, &ideo quatenus rem existentem significat; sed prout est nomen, quo ita res exprimitui, ut perinde omnino is, sive ipsa exi

10쪽

Pars Ptima. s

COROLLARIUM I. 3. Coneipitur itaque res sub pracisa ratione entis, quatenur atting iatar ιantum, prout est aliquod, in quo nulla habetur eontradictio . COROLLARIUM II. . . Si fieri nequeat, ut attingat mens, quod pugnantia continet, id Ovine est ens reale, quod mente comFitur.

. . . . .

. . . DEFINITIO II. s. Dicuntur primo diversa, qua sunt hHuimodi, ut nihil positivam habeatur, in quo illa eonisniant. Sic A, & B sunt primo Loessa , si nihil positivum existat in A, quod etiam B sit communec i

Unumquosque per id est ens , per quod est id, quod est. 's. Probatur. Unumquodque per. id est ent, pel cytod est aliquod, in quo nulla involvitur contradictio I. I. . Unumquodque autemper id est aliquod, in quo nulla habetur contradictio, per quod est id, quod est. Ergo unumquodque per id est ens , ,et quod est id , quod est. COROLLARIUM I. . Cum rei cujusque essentia se id , per quod res ipsa est id, quod est, rei qualibet per suam essentiam est ens. Sic homo per id est ens, rer quod est homo. Etenim homo per id est aliquod , in quo nullaabetur terminorum pugna, per quod est homo. Igitur COROLLARIUM II.

ritioniis totam vero rei essentiam in obliquo. Nuriirum tota rei essen. tia venit nomine entis 3 Verum sumta, & considerata, quatenus prae- ei se nullam in seipsa contradictionem continet.