장음표시 사용
21쪽
COROLLARIUM . . 36. Identitas maxime dissert ab anione. Etenim cum identitate comis poni nequit distinctio, cum qua tamen unionem optime stare jam ubdimus.
I I. 17. Identitas duplex potissimum est, realir, de formalis . Dicuntur idem realiter , quae formaliter distinguuntur. Idem vero θνmaliter nuncupantur, quae adeo sunt idem, ut unum informati alterius conceptu existat. HM modo idem sunt homini animatitas, & rationaliatas s neque enim concipi potest homo, quin ut animal vaiionale conis e latur. At vero animalitas nonnisi reatiter idem cum rationalitate est, si detur, animalitatem, S: rationalitatem inter se foranaliser disti 38. Silentio praetermittenda non est alia iden itatis species, quae dentitas rationis, sine conceptur, satis apte dicitur. Haec non est aliud, quam duorum convenientia in conceptu . Sic eadem dicitur natura, quae est in Petro, & Paulo, ceterisque hominibus, quatenus nempe eodem conceptu singulorum essentia exprimitur. Duplex porro est haec identitas. Una enim generica , speci ea altera vocatur . Dicuntur idem specie, quae in tota essentia; irim vero genere , quae in generica tantum ratione conveniunt. Ceterum, ut perspicuuin erit consideranti, hoc identitatis genus non distinctioni, sed diserstati opponitur , unde similitudo potius, quam identitas, digna illa est, quae di
22쪽
DISSERTATIO ILDe possibili ,& impossibili; necessario, & contingenti;
mutabili, di immutabili ; rerumque essentia,& existentia. .
emadmodum omne em est vevum, bonum, & unum, ita nullam est, quod non sit aliquo modo possibile, vel impossibiae, mutabile, vel immutabile, necessarium, vel eontingens. De hisce ergo agemus in praesens , ubi etiam , quae de rerum essentia , de existentia tradi in Scholis solent, paucis complectemur.
39. Possibile, atque adeo etiam impossibile , duplex primo est, logicum , & metaph cum . DEFINITIO L6o. Logiee possibile vocatur id, quod nutum penitus in seipso eontra. dictionem inυomis. Sic , quoniam nulla in homine contradictio est, nullaque terminorum pugna, homo dicitur Agiee posuitis. . COROLLARIUM I. 6 I. Logica ergo possibilitas nihil est aliud, nisi mera negatio intrinis seca eontradictionis. COROLLARIUM II.
sa. Omne Agire possibile est ens reale . Est enim ens reale, quod pugnantes terminos haudquaquam complectitur COROLLA RIuM III.
63. Perinde est ad logieam possibilitatem, sive fit, fis non fit in
23쪽
tura habeatur homo, sive non habeatu C, stat ex aequo, nullam prorsus in illius notione contradictionem involvi.. ' COROLLARIUM IU. 64. Logisa pusililitas est Deo, rebusPe erratis ex aquo communis. Hisce quippe omnibus convenit ex aequo intrinsecae contradictionis negatio. Prosecto non minus homo, quam Deus, est aliquod, in quo nulla prorsus habetur contradictio. ' . .
DE EI NITIO IL6s. Metaplassice possibile dicitur id omne , quod rei a quidem in ν vum natura non est , sed potest esse , quatenus ex eo posito nulla penitur sequitur eontradi9io. Hoc modo possibilis est alter mundus. Non est enim reipsa, verum si esset, nulla vel minima hinc sequeretur terminorum pugna.
66. Omne possibile metapholae est etiam logiee possiliis 3 sed non via
ethim. Quod enim metaph fice possibile est, nullam contradictionem continet 1 ac proinde est logice possibile t g. 6o. . Verum, cum ad me. tapbficam possibilitasem illud insuper requiratur , ut, quod dicitur sic Possibile, non sit reipsa in rerum natura, non omne logice possibιle est
67. Quoniam triplici modo potest contingere, ut in rerum natura Ponatur, quod modo in ea non est, sed potest esse, utpote nullam in teipso contradictionem continens, scilicet supernaturaliter, naturalι- ter, & moraliter, ideo metaphnise possibile dividitur satis apte in posesbio supernaturaliter, possibile naturaliter, & in possibile moraliter . .
DEFINITIO II L68. Illud dicitur supernaturaliser possibile, quod sola Dei virtute esse
potest, adeo nempe ut natura vires mcedat prorsus , ct plane superet . Sic resuscitatio mortui supervaturaliter possibilis est , utpote quae nonnisi Divina virtute potest contingere. DE- Distiti sed by GOoste
24쪽
o. Naturaliso, sive pbsee posmile vocatur id, quod potest seri, atque adeo esse reipsa , viribus natara. Hoc modo possibilis est combusti stuppae. Sussiciens quippe in igne adest vis, qua perficiatur. DEFINITIO R o. Illud vero moraliter possibile nuncupatur, quod Me magna diffultate potest seri . Sic moraliter possibile est , ut in aliquibus cirricumstantiis bene agat, qui in iisdem solet recte operari. DEFINITIO ULTI. Logite impossibile dici illud solet, quod in seipso eontradictionem involvit. Sic est Agiee impossibile , ut aliquod sit simul album , Mnon album. v
a. Dicitur metaph fice impossibile, quod poni in rerum natura non potest, quin sequatur contradictis. Hoc modo ι ossibilis est homo ra. vione carens. bimul quippe haberetur, & non haberetur homo. COROLLARIUM L
73. Impossibile logicum est etiam metaphoice impossibile vicissim. COROLLARIuM II.
74. Quoniam nulla virtute potest fieri, ut habeatur reipsa, quod contradictionem involvit, etiam supernaturaliter impostibile est, quo os logico impossibile. DEFINITIO VIII. 7s. Phfice , sive naturaliser impos Ille voeatur id omne , quos licet nullam in seipso con/radictionem eontineat , atque adeo reipsa esse Postri, virer tamen natura omnino superat. Talis est resuscitatio mor
25쪽
D E v I N I T I IX. 6. Demum moraliter impossibile dicitur, quod nonnisi maxima eamdi aDate seri a nobi3 potest, atque adeo quod nunquam, aut ferme uanin .am iacitar .Hoc modo est impossibile, ut, qui festinus est pedibus, numquam Offendat. COROLLARIUM.
7. Quoniam impostibile tam pb ficum, quam morale est metaphis De populis, manifestum efficitur, impossibile ph ficum , atque morale non esse tapossibile, nisi respective, & secundum quid scontra vero ab- . solute, & smplieiter, quod est metaphsce impossibile.
Logisa rerum piabilitas rebus ius intrinseca est. 78. Videlicet res quaelibet Agiee populsis est talis ex ratione sua formali, sive independenter a quovis extrinseco, cui comparetur, adeo nempe ut logica posuilitas stare optime queat, etsi, quemadmodum recte ait Doctor Subtilis, nulla potentia eam respiceret ' . Prolatur. Etenim, omni cxtrinseco non soluin circumscripto, verum etiam repugnante , homo est homo i & ideo aliquid , in quo nulla prorsus involvitur contradictio. Ergo homo est ex sua ratione fο mali logice possibilis. . confirmaruν. Nam Agice imposilite est tale ex ipsa formali ratione terminorum. Ergo etiam Agite possibile est haud dissimili modo Agice possiliis. Adde postremo, log eam posivilitatem Deo, & creaturis ex aequo convenire. Neque enim aliquod apparet discrimen , si hujuscemodi possibititar pro mera negatione intrinseca contradictionis accipiatur. Nihil est autem a Deo distinctum, ex quo letiea ipsius Dei possibialitas derivari possit. Ergo nihil quoque est, ex quo hujuscemodi pose bilitas in creaturis possit desumi. O6ὸcta diluuntur.
inponitur I. Deo non existente, creaturae non essent possibi Ies. Frgo tota earum possibilitas a Deo est. Prob. ans: Deo non existen.
26쪽
te , creaturae in rerum natura esse nequaquam possent. Ergo &e -': disting. ans: Deo non existente, creaturae non essent possibi les, hoc est, nunquam essent, eoncedo ans. Non essent possibile, hoc est, ex suis terminis repugnarent,neto sim, & distinguo am probationis: Deo non existente, creaturae non possent esse in rerum naiatura, desectu sui, nego ans s defectu causae producentis, conredo an, o nego conses Verum itaque est, fore, ut ea in hypothesi creatur nunquam sint in rerum natura . At vero res est plane falsa id ex
ipsa creaturarum natura provenire. Nequeunt enim tunc esse . non
quia contradictionem sua in essentia involvant; sed quia, cum ill msint hujusmodi , ut causa indigeant, a qua producantur, sicuti tune nulla haberetur causa, ita nunquam reapse existerent , unde ea illis tune deesset possibilitas, quae ab externa causa desumitur ι non autem illa, quae ex intima earum natura derivatur. Opponitur a. Omnis persectio creaturae a Deo est. Sed loν ea possLl,tita, est persectio. Ergo haec itidem a Deo est, ac proinde erratu .rae quoad Iogicam possibititatem a Deo dependent. R. disting. mar omnis persectio creaturae posuisa a Deo est , renisa 'eedo ma: ι omnis persectio nega/iva, nego ma: & disting. min. Loσieansfibilitar est periectio postiva, nego mn est perfectio negatisa , eonis cedo min s & nego eo eq. Dependent igitur creaturae a Deo quoad toatum suum esse reale & positivum se cum ex se . sint purum nihil. Non dependent tamen a Deo quoad lo eam possiLIitas em s quia haec est pura negatio, statque adhuc, eas ex se esse nihil. opponitur 3. Si creaturae essent ex se logice possibiles, Deus quoad tuam omnipotentiam dependeret a creaturis. Sequeretur enim, Deum ideo posse creaturas producere 3 quia illae sunt logiee possibios . Hoc autem absurdum est. Ergo &c. R. neg. eonsequutionem majoris . Licet enim logica possibilitas sit re-hus intrinseca, non propterea sequitur, creaturas ideo a priori posse
a Deo produci, quia sunt logice possibiles. Dicendum quippe adhue
est, ideo Deum posse creaturas producere, quia, cum sit ens infinite perfectum, essicere id omne potest, quod nullam in seipso contradictionem involvit. Considerandum , inquit Angelicus Doctor, quod eaminamquodque agens agat sibi simile, unicuique potentia activet corresponis det possibιle , ut objectum proprium, secundum rationem Hueas actus , in quo fundatur potentia activa s sicut potentia calefactiva refertuν , ut ad propriam objeeium , ad esse calefactibile . Esse autem Divinum, super quod ratio divina potentia fundatur, est esse infinitam, non limitatum ad siquod genus entis , sed praehabens in se totius esse perfectionem . Un-Phil. Μent. T. H. . B 3 de Diuitiam by Cooste
27쪽
Liis, respecta quorsm Deus dicitur omnipotent. Nihil autem opponitur
ναι ioni entis, nisi non ens. Hoc igitur repugnat rationi pol bilis assoL- ii, qaod subditur divina omnipotentia , quoa impiscat in se esse, O non esse . Hoc autem omnipotentia non Inlditur, non propter defectum disiana potentia, sed quia non potest habere rationem 1 a Iuliis , aeque posMitis. Iuaecumque igitur contradictionem non implicant, sal HIis possibiIisus continemur , respecta quorum dicitin Dear omnipotens. Ea veis νο, qua contradictionem implisant, sub divina omnipotentia non eontiis nentur ι quia non possunt habere pos illum vationem . Unde eonveniem
pius dicitur, quod ea non possunt feri, quam quod Deus non musit facere. Neque hoe est contra verbum Angeli dicentis r non erit impossibile apud Deum omne verbum 3 id enim, quod contradietionem implieat, versam esse non potests quia nullur inteuectus potest ilIud eaneipere a . Itaque non alia inter Dei potentiam, rerumque Iogicam possibilitatem dependentia est, nisi quae inter correlata habetur , seu quae necessario datur inter potentiam, εe objectam . Haec autem potius connexio est,.quam dependentia. Omnis enim potentia aliquod objectum respicit, di vicissim omne objectum involvit ordinem ad potentiam . Et sanes logica rerum pos uitar ex Divina potentia, tamquam ex causa, oriretur, omnipotentia Dei nomisi per circulum concipi a nobis posset, & explicari. Dicere namque, Deum posse omnia postmilia πο-dacere, perinde tunc esset, ac dicere, Deum producere posse , quidquid potest pνοdueere. Id autem quam absurdum sit, nemo, ut puto, est, quem lateat . Ergo possi sititas rerum logica derivari ex divina potentia tamquam a causa haud debet , sed dicendum, absolutam eam penitus esse, sive indipendentem ab extrinseca causa, ipsisque rebus prorsus intrinsecam.
Metaph ea pos Visas in duplici negatione posita est , intrinseca
nimirum contradictionis, ct realis ac ualitatis .
79. Probatur. Nam metaplasice posmile dicitur illud, quod reipsa
non est in rerum natura, sed potest esse, quatenus ex eo posito nulla sequitur contradictio, sive, quod perinde est, quatenus nullam in sua formati ratione contradictionem complectitur g. 6s. Ergo duplex negatio metaph eam rerum po Nititatem constituit, altera scilicet intrinseea contradictionis , altera νeatis actuatitatis. Schmis
28쪽
8o. Observandum tamen est, utramque hanc negationem non e dem modo ad metaphseam posmiaisatem pertinere. Negatio enim realis actaaIDaι is ad eam pertinet primario, ct directe , contra vero inis directe tantum , & prasuppostive negatio interna contradictionis.
81. Metaphoce posmiis, qua se possibile, nibia est reale post/ivum. Nihil quippe reale positivam per duplicem negationem potest constitui.
S pernaturatis , naturalis, ct moratis posε Γιas nihiI addunt resus supra metaphracam earum posmilitatem , nisi meram denomin tionem extrinsecam desumtam a virlate causa producentis. 82. Probatur. Enimvero rem esse supernaturaliter, naturaliter Imorabier possibilem, perinde omnino est , atque extare extrinsecam causam , quae valeat rem ipsam hoc, vel illo modo producere . Ergo Per meram denominationem extrinsecam desumtam a virtute causae producentis res possibiles metapboce dicuntur seponaturatiter , naturaliter, vel moraliter possibile3.
SECTIO SECUNDA.μ necessario, oe contingenti, mutabili, o immutabili.
l. V pos iis . Necessarium ideireo, quemadmodum impossibiala cf. ο7- , triplex est, metapb Acum , ph ficum, & morale. DET NITIO II.
Sic metaphrace necessarium est, Deum esse omnino independens squirre Deum ab aliquo dependere i contradictionem involvit.
29쪽
DEFINITIO III. 81. P, fice necessarium est , ecus oppositum adversatur natura legi As s nulla tamen ex eo posito sequitur contradici io. Hoc.modo neces.sarium est Lunae deliquium, si telluris globus Solem inter atque i sam Lunam directe habeatur. Oppositum quippe non patitur naturae lex, etsi ipsum fieri non repugnet. DE. FINITIO IU
86. Moralyter neeessarium censetur id omne , e ut oppositum neque contradictionem in reis, neqae natura legibus contrarium est , verum aut nunquam, aut ferme nunquam eontingis . Hoc modo necessariu inesse dicimus, ut, qui amat periculum, in illud cadat, & pereat.
DEFINITIO R8 . AUOLιe neeessarium dicitur, quidquid tale est, ut, spectat a j. Fus essentia , illius contrariam esse non possit . Sic est absolute, sive sis. pliciter nece ariam , primam rerum causam nulli subiici. Id enim Oritur ex ipsa natura primae causae. DEFINITIO VI. 88. Contra vero illud dicitur necessarium tantum ex suppostisnee us oppositum esse nequit, posita eonditione. Hoc modo necessaria est stuppae combustio. Ponenda est enim suiliciens appropinquatio ignis ad stuppam, ut recte dici possit, necessariu in esse, ut stuppa ab igne
DEFINITIO VII. . Contingeni dicitur , quidquid est hujusmodi, ut i ius oppositum esse possit. . Sic non est, nisi contingens, hominem esse doctum, cum feri queat, ut nulla prorsus doctrina in homine habeatur. Quoniam porro necessarium, oc. ntimen3 sibi mutuo adversantur , eademque est oppositorum ratio, uti necessarium, ita contingens triplex est, in taphsicum, ph ficum , atque morale.
30쪽
so. Dicitur metaph fice eontingens, quod tale est, ut tutus oppositum non repugnet. Sic est metaph fice eontingens, ut stuppa ab igne sibi proximo comburatur. Quae enim sequitur terminorum pugna, si nulla tunc fiat combustio COROLLARIUM I. s . Necessarium tam ph ficum , qaam morale est metaph ce eonti gens. Non repugnat quippe, ut contrarium illius accidat, quod tam pbs ar. 8s. , quam moraliter necessarium est g. 86. . Hinc
COROLLARIuM II. sa. Metaph ce neeessarium dicitur necessarium impliciter . Contra vero necessarium tum ph ficam, tum morale nonnisi secundum quid n rassariam nuncupatur. DEFINITIO IX. 93. Physice contingens vocatur illud, eQus oppositum, Disis natura legibus, esse potest. Hoc modo est contingens matutina coeli serentistas, posita illius rubedine in sero. Etenim potest oppositum contingere, sicuti reipsa interdum accidit, quin propterea aliqua vel minima labes legibus naturae inseratur.
st . Moraliter necessarium est ph fice contingens. Salvis enim legibus naturae, potest fieri oppositum illius, quod moraliter necessariam est β. 86. . D E F I N ITIO X. m. Demum moraliter eontingens dicitur illud , catur oppositam βρου υς aquo potest, ct solet