장음표시 사용
31쪽
DEFINITIO XI. 96. Immutabile vocatur, quidquid aueter, ae est, esse nequis. Contra vero dicitur mutabile , quidquid aliter , ae ost, potest esse. Dividitur autem tam mutabile , quam mutabile, perinde atque necessarium , &contingens , in metaphsicum , p0 ficum, & morale. DEFINITIO XII. 7. Metaph fee λmutabiae vocatur id, q- aliter, ae est, non potesses, quin aliqua hine sequatur rontradictis Contra vero mutatio metaph te id omne dicitur, quod aliter, ac rusa es, pote Τ , quin contνadictis at qua inde sequataν - Sic Deus metaphoce mutasilis est At homo est metaphrace mutabilis. Aperte quippe repugnat, ut aIiquid
vel minimum novi Deo accidat. Contra vero nulla prorsus ex eo sequitur terminorum pugna, quod homo aliqua re privetur, quam comtinet, vel eam, quain non habet, obtineatia
DEFINITIO XIII. s8. Phoce iminutabile censetur illud , quod ,salvis natura let bur, aliter, ae est, esse non potess. At contra dicitur phdifice mutabile, quod potest esse aliter, ae est, quin propteres natura Ietex MI minimum vio-Ientuν. Sic corpus quinti linque immutabiliter immutabilitates p0 feat actui resistit. Homo vero mutabiliter physica malas litate doctus est. Nequit enim tactui non resistere corpus, salvis legibus naturae. Comtra vero potest homo doctrina privari , quin idcirco labes aliqua I
DEFINITro XIV. yy. Immarabile moraliter dicitur illud, quod non solet esse aliter, ae est. At e contrario mutabile moraliter censetur id, quod aIiser, ac irsum est, esse solet. Sic vir sapiens moraliter immutasHis est. Ut enim habet Tullius - sapientir est proprium, nihi , quia panitere possit, fac ve , nihil invitaret splendide , constanter, raviter , honesie omniar nihil ita expectare , quasi eerto futurum: uthia, cum auideris, admirari, ut
inopinatum ae noυum areidisse video uret om a ad suam arbitriam refer
32쪽
roo. Immatabile pb ficum, atque mφνale est metaphsice matas te . Noa enim repugnat, ut sit aliter, ac est reipsa, quod , tantum spectatis naturae legibus, aliter esse nequit, ac sit; quodque esse, aliter ac est. minime solet. Recte propterea COROLLARIuM II. Io I. Dicitur fimpliciter immutabile, quod metaphysice immataliae est , mutastis vero tantum secandum quid, quod nonnisi physice, vel moraliter est immutatio.
Metaph fice immutabile est metaphysice necessarium s ct visi sim metaph fice necessarium est metaphst fice immatasile.
Ioa. Probatur. Cum enim metaphysice immutabile sit hujusmodi, ut plane repugnet, ipsum esse aliter, ac est g. 97. , tale est omne metaphysice immutabile, ut illius oppositum contradictionem involis vat . Ergo metaphysice immutabile est metaphysice necessarium s .8 . . Vicissim, quoniam oppositum ejus, quod metaphysice necessarium est, omnino repugnat g. 8 . , hujuscemodi est omne metaphysice necessarium, ut sine contradi ione aliter , ac est , ipsum esse non possit. Ergo omne metaphysice necessarium est metaphysice immutabile.
Metaphsice mutabile est metaph fice contingeni 3 ct vicissim omne metaph fice contingens est metaphsice mutabile. Io3. Probatur. Non repugnat, ut metaphyssee mutabile sit aliter, ac est t3. 97. 3 a proinde , ut illius habeatur oppositum . Ergo est metaphysice contingens f. so Non repugnat quoque, ut illius oppositum habeatur , quod metaphysice contingens est Ergo aliter, ac est, ipsum esse potest, quin ulla inde sequatur contradictio. Est igitur metaphysice mutabile F. 97. . C Di iliaco by Corale
33쪽
Io . Quoniam immutabile tam physicum, quam morale est me. taphysice mutabile g. Ioo. , omne immutabile ph ficum, atque morales metaphysice contingens.
mmutabile physee est phdifice necessarium , ct vicissim ph με
necessarium est ph fice immutabile. Ios. Probatar. Quod enim physice immutabile est , aliter, ae ipsum est, salvis naturae legibus, esse non potest g. 98.). Haberi ergo nequit illius oppositum , quin leges naturae prorsus violentur. Igitur est physice necessarium sar. 8s . . Vicissim quoque, cum, salvis legibus naturae, haberi nequeat oppositum ejus, quod physice necessarium est I. 81. , id, salvis iisdem legibus, aliter, ac est, esse nequaquam potest. Ergo est physice immutabile F. 980.
Mnasile physice est phfice contingens , or vicissim phsice
contingeni est physice mutabile. Io6. Probatur. Enimvero, cum physice mutabile, salvis naturae legibus , possit esse aliter , ac est f. 98.ὰ, haberi potest illius oppolitum, quin legibus iisdem Iabes vel minima inseratur. Ergo physice mutabile est physice contingens s g. 93. . Similiter, quoniam oppositum illius, quod physice contingens est, naturae legibus non sit ad . versum .s 3.), salvis iisdem legibus, aliter, ac est, ipsum esse potest. Igitur est physce mutabile cf. 98. .
Moraliter immutabile est moraliιeν necessarium s θ υicis, necessarium moraliter est moraIiter immutatio. IO7. Probatar. Quod moraliter immutabile est, aliter, ac est,esse non solet i I. yy. . Est igitur tale , ut illius Oppositum aut nunquam, aut serme nunquam contingat. Ergo est moraliter necessarium cI. 860. Uicissim, cum Oppositum ejus, quod moraliter nece Liarium est, nunquam, aut serme nunquam accidat g. 86. moraliter Dissiligod by Corale
34쪽
rer necessarium est hujuscemodi, ut aliter, ae est , esse nequaquam soleat. Igitur est moraliter immutabile s. 99. .
Matabile moraliter est moraliter eontingens, ct visissim moraliter eontingens est moraliteν mutabile. Io8. Probatur. Cum moraliter mutabile soleat esse aliter, ae est illius oppositum potest ex aequo esse, Se non esse . Ergo est moraliter contingens cs.ss. . Uicissim, quoniam ex aequo P . test esse oppositum ejus, quod moraliter conringens est 3. 9 . , rale est moraliter contingens, ut aliter, ac ipsum est, ex aequo esse queat. Ergo est moraliter mutabile 3. 99. l.
Ios. Patet igitur, ammatalia tatem, & necessitatem in eadem linea, sicuti etiam mutas luatem ,& conι ingentiam, rectissime ad conis vertentiam dici, sive unam ex altera optime colligi posse.
De rerum essentia , oe exi lentia.
IIo. ' entia nomine intelligitur id, per quod res qualibet est id, quod est. Sic essentia hominis est id , per quod homo est homo , essentia lapidis est id, per quod lapis est lapis, asque ita de
35쪽
II 3. Rei essentia, & natura idem reipsa fgnificant, non eodem tamen modo consideratum. Illud enim, per quod res est id, quod est, dicitur essentia, si in ipsa re assolute spectetur I dicitur vero natura, si illud ipsum sumatur , quatenus earum Omnium operaistionum principium est atque origo, quae ipsius rei sunt propriae. Sic homo per essentiam est animaI rationale , per natuνam vero eonis sequentia cernit, principia ct eausas rerum videt, earumque progressus, ct quas antecessioner non ignorat, Amilitudines eo arat, ct reissas praesentilar adiungit algae annectit futumas , Deile totiar visa carsam videt, ad eumque regendum prvarat res neeesariar ca . DEFINITIO II. II . AItrisula rei essentialia dicuntur illa, qua ἐιa ipsi rei eo
veniunt, ut illias essentiam intrinsecus tonstituant. Ea vero non essentialia nuncupantur , qua ad rem ipsam Me modo non attinent. Sic animalisar est attributum hominis essentiale s minime vero sciendi cupiditas. Illa enim, haec vero nequaquam , ex numero eo. rum attributorum est, per quae homo est homo. COROLLARIUM I. II s. Cum nihil sit in re prius essentia nulla quoque in ea attributum est iis prius, qua essentialia dicuntur. Hinc COROLLARIUM II.
II 6. Ostendi a pν ori nequaquam potest, cur velu/ in t attributa essentialia . Sic nulla est ratio a priori, cur homo sit animal rationale, quemadmodum nulla a priori ratio est, cur homo sit homo . Quaere ii idcirco, quare a priora homo sit animal, respondetur optime, si dicatur: quia homo est homo, Se universaliterr quia Me est hoc. Quamob
COROLLARIuM III. II7. Nullum eorum attributorum, qua a priori de re possunt ostendi, es rei essentiale. Hoc enim ipso non est aliquod primum in re, qu
36쪽
madmodum requiritur, ut ad illius essentiam iure pertineat, atquaadeo ut essentiale recte dicatur. Patet itaque, essentialia rei attriba ta quomodo ab iis, quae essentialia non sunt, discerni queant.
ir 8. Rem existere est eam extra nihia reperiri. Exsere nimirum dicuntur, quaecumque in rerum natura posita sunt. Contra vero novi existere, quae nihil sunt reipsa.
s C Η O L I O N. II p. Quod existit, dicitur in Scholis os actu, sive actuale. Quod
vero non existit reipsa, sed tamen potest existere, quatenus ab aliquo potest produci, en; in potentia, seu potentrale, nuncupatur. COROLLARIUM, I.
COROLLARIUM ILia 1. Cum idem sit erer, quod transit a potentia ad actum, seu quod ex potentiali fit existens, potentialitas, & adlualitas, sive metaph scapostibilitas, & existentia, spectari debent, veluti statur entis opposti. DEFINITIO IRIII. Exsere per essentiam dicitur ens , quod ita existit, ut ipsa sua essentia Ila ratio, ear existat, seu quod ideo existis, quia est id, quod est. Sic Deus dicitur existere per suam essentiam , quia ratio, cur existat, in ipsius essentia comprehenditur. DEFINITIO Rra 3. Contra vero nou existit per suam essentram, cujus ratio ML flendi in ipsas essentia minime comprehenditar. Sic πν suam essentiam non existit homo. Quandoquidem non ideo existit, quia est homo. D E Dissiliam by Cooste
37쪽
DEFINITIO VI. x et . Existent a se vocatur illud , cujui ratio existendi in ipso est. Illud , ro existem ab alio nuncupatur, cujus ratio existendi continetur in alis ab illo prorsus distincto. Hoc posteriori modo existit ens quodlibet creatum; quia in Deo est ratio, cur existat. Modo vero priori existit Deus, quia ratio, cur Deus existat, in ipso est.. COROLLARIUM I. 11s. Existis a se, quidquid existit per suam essentiam . Contra ve ro exigit ab alio, qui aid per suam essentiam non existit. Illud enim rationem in seipso continet, cur existat I. Iaa. . Hoc vero nequaquam 3. Ia 3. .
Ias. Quod a se existit , dicitur absolute ens a se . Quod vero ab alio habet, ut existat, ens ab ario nuncupatur. COROLLARIUM II. 117. Omne eris vel est a se, vel est ab alio. Inter hujuscemodi quippe existendi modos non datur medium 3. Io 8. Logicae . A x I o Μ A L mi apb fice impossibile est, idem I ut esu , di non esse. 128. Simul quippe Mile, & non esse apertam contradictionem in
iast. An hoc principium , quod contrari Donis satis apte vocatur, sit omnium primum , videant, quibus plus otii est . Id unum monuisse mihi in praesens suificit, illud Cartesii r cogito, ergo sum, ex hoe aperte colligi, recteque deduci. Esset namque , & simul non esset, si non esset , qui cogitat , cum , quod nihil est reipsa , neque agere quidquam possit, nec quidquam pati . Hinc S. Augustinus E. vodium alloquens, prius, inquit , air te qMaro , ut de manifestissimis eapiamus exordium, utrum tu ipse fise an ἔμ fortasse metuis , ne in hae interrogatione fallaris p eum utique, si non es e , faui omnino non posses M.
38쪽
Nuia .st meipsa fine ratione suscienti, cur potiui. fit, quam non fit. I 3 o. Repugnat quippe, ut, quod ex aequo potest esse, vi non euse , sit reipsa , adeoque determinetur ad esse potius ,. quam ad non
esse , quin habeatur aliquid, Per quod determinetur . . . . . COROLLAR PUM.
I 3I. Nuia ergo a nobis ponendum est esse , nis habeatur ratio , eurponatur potius, quam non ponatur, videlicet nisi id nobis ad , σκ quo, cur iuud potius fit, quam non fit, susscienter intelligatur. Etenim si secus, omnino gratis, atque adeo perperam , illud a nobis ponitur. s CHOLIO MI 32. Hoc principium, quod rationis s cientis appellat Uolfius sa). novum non est in Scholis, ut non nemini sortasse videbitur. Philosophis quippe omnibus solemne semper fuit, nihil gratis, sive fine ea D, hoc est , sine ratione sustenti , a nobis esse ponendum . Fateor
equidem , latius patere notionem rati is, quam causa. Verum, Cum
nihil jure prohibeat, quominus eausa nomine intelligatur id omne, ex quo aliud aliquo modo colligitur , perinde puto, sive nihil finexatione sussciensi, sive nihil fine eausa admittendum a nobis esse, di
Axio MA III. Posita ratione sustenti, illud ponendum necessario est, quod
propter eam dicitur potius esse , quam non esse. I 33. Etenim , posita ratione determinante', ponendum est id, quod per eam determinatur, datoque antecedente, necessario admitti debet, quod ex illo colligitur.
. Rerum essentia metaphsice necessaria est. 136. Probatur. Repugnat, ut aliquid non sit id; quod est , simul Phia. Μent.T.II C enim e) P. I. Ontol. f. II. Diqitigod by Coo le
39쪽
enim esset, & non esset, ut patet. Unumquodque autem per suam essentiam est id, quod est ἔ. Iio.). Ergo necessaria adeo est rei eu-jusque essentia, ut illius oppositum repugnet. Illud autem est mota opusce necessar1um, cujus Oppositum pugnantia continet ἰ f. 8 . . EGgo rei cujulvis essentia metaphoce necessaria est. COROLLARIUM I.' Ias. Rerum essentia est metaph fice immutabilit. Repugnat quippe, ut aliter se habeat, ac est re ipsa, quod metaphst fice necessarium est i 3. 8 . - Hinc . . COROLLARIUM II.
Perspicuum efficitur, cur propositiones , in gallus eseeutialis δε- tio de re enuntiatur, aeternar veritatis dicantu ν . Fallere quippe nunquam possunt propositiones, quarum objectum est metaphnce immutabile.
Necessario insunt rebus, qua ita tuis insunt , ut ratis, . cur insint , fit ipsa earum essentia. I 37. Pruatur. Cum enim posita ratione lassicienti, id necessario admitti debeat, quod propter eam potius est, quam non est 3.133. , poni non potest essentia , quin ea Itidem Omnia ponantur, quoru in ratio lassiciens earum essentia est. Ergo ea necessario insunt rebus, quae ita illis insunt, ut ratio, cur insuit, sit ipsa earum essentia.
Logica rei posmilitas non est ratio Iasiens, cur res ipsa existat. I 38. Probatur. Enimvero, si log ea rei possUilis, satis esset, ut res ipsa existeret, id omne existeret reipsa , quod est Iogice possibiles n. 133. . Hoc autem aperte falsum est: cum plura sint logice posensilia, quae reipsa non existunt, ea scilicet omnia , quae metaphysice pumilia dicuntur tar. 61. 7. Ergo logica rei possibilitas non est ratio suffciens, cur res ipsa existat.
40쪽
COROLLARIUM.139. Satis nequaquam est, ostendere, nullam in re eontradictionem invom. , nullamque ex ea posta sequi terminorum pugnam, ut tuam reipsa existere, recti me coulatur. . . .: . ' .
Unumquodque necessario est, quando est. IAo. Prolatur. Esset quippe , simulque non esset , si , quod est, eodem simul instanti posset non esse. Hoc autem aperte repuguat 3. I 28. . Ergo unumquodque necessario est, quando est.
Fieri nullatenus pote i , ut non fuerit , quod olim fuit. I I. Prolatur. Fuisset quippe simul, & non fuisset, si posist fieri, ut minime fuerit, quod olim fuit. Proterita non fuisse , inquit Angelicus Doctor , contradiectionem implicat . Sistiti enim contradictionem implicat, dicere, quod Socrater sedet, di non serit, ita, quod sederit , cst non sederit. Dicere autem, quod sederis, est dicere, quod sit prateri tum , disere autem , non sederit, eg dicere, non fumrit. e prator ita non fuisse, non subjacet diυina potenιra . Et hoe est, Atigustinus dicit contra Faustum ): quisquis ita dicit , si Deus omnipotens est, faciat, ut, quae facta sunt, facta non fuerint, non etitis det, hoe se dicere ι si Deus omnipotens est, faciat, ut ea, quae vera sunt, hoc ipso, quod vera sunt, salsa sint. Et Philosophus dicit VI. Ethicorum , quod Me solo privatur Deut, νngenita facere, qua facta sunt μ).
Necessario existit, quod per suam epotiam existit. I 1. Proba ur . Quod enim per suam essentiam existit, ita existit, ut rationem, cur existat, ipsa sua essentia comineat f. Iaa. . Con-ctat autem, necessario inesse rei , quod ita illi inest, ut ratio, cur insit, sit ipsa sua essentia i s. I 37. . Ergo existentia necessario ipsi l . C fi ' rei D Lib. XXVI. eap. s: ca P. L q. 2 . aria 4 Disiligod by Cooste