장음표시 사용
491쪽
cum in commentario tuo retulisti. quidam prolatum stagni ficare aiunt promptum. sed promptum ait id, quod in . futurum factum sit,cui re, cum praesertim aliud penus aliud promptuarium panis olei vini appelletur, In hanc sententiam Festum scripsisse putamus. nam monstru s l
verbi erat, pantoleium,pro,panis olei,vini.
Pu J Plane ignoro quid sit. P. . . qu. I De Pio, ac Piaculo, & expiationibus sulguruegisse Festum puto. item pecuniam, quae erogaretur pi culorum caussa,piacularem dictam. edictaque, quae quid roin religiones ob ignorantiam commissum expiari iuberet, piacularia dicta. idque referri a Messala in explanatione sacrorum,an auguriorum. Sequebatur deinde. Pipulum, ploratu , a pipatu pullorum sumptum.Varro: In Aulularia: Pipulo te differam ante aedes: id est conuicio de- Iselinatum a pipatu pullorum. Isidorus in Glossis: Pipulo, ploratu conuicio. Reliqua alio pertinebant, de consulib. eorumque lictoribus. puto iis tractatu fuisse de legibuet Consularibus in ciues rogatis, quae sanciebant poenam verberum. Nam in fine mauisesto haec scripta fueriit:tim inbus x.x x v.aut priuilegia irrogare, aut de capite ciuis si tuere nisi maximo comitiatu vetat x II.Tabularum leges, praeterquam in veneficos, quique malum carmen incantant. quia ipsi indemnati iure occiduntur.Notum est quod posui, de capite ciuis, & de priuilegiis ex Ciceronis non is paucis locis,pro Sextio,pro domo, & II I. de legib. libro. de veneficis, & incant toribuς notissimur est Plinii locuα lib. x xv II i. cap. t I. Indemnatos ait occidi. Quia passim unicuique interficere licebat,ut apparci.
a sui Versus Elini j de Anco Martio accipiessi sunt,
qui ostiam muniuit, & portum Tiberis. - Ostia munita est.idem loca nauibu' polchreis Munda facit nauteisque mari quaesentibu vitam. 31Versus ex Cresphonte ita legendus: Ducit me uxorem sibi liberum quaesendum gratia QVae reri Quaestores creabantur, qui cognose erene de rebus capit libus. unde & Quaestψres paricidi appel
492쪽
Quum Z J Corruptissima quae hic sunt, ex vestigii
priscae scripturae ita emendato: cum multi veteres icii monio sunt. tum Ennius an primo:
Iuppiter, ut muro fretus magi' quamde manus vi. des secundo: &c. In versu Enni j Iuppiter est , ut tu illo: Iuppiter ut tristi lumina saepe manu. &: Doctis, Iuppiter,& laboriosis. Qua udo Nexa In his deploratis ruderibus tantum de- Q prehendere possumus, huius diei, qui in fastis notatur,
Q, R E X. c. F A S, anteriorem parte nefas esse,posteriorem fis. Quod recte Varro dixit: ad id tempus, nefas: si aificans anteriorem.&, ab eo fas: notans posteriorem lies nefastus priore vel anteriore parte notabatur NP. . . vel N E P. vide supra Nefasti. Notabatur & NF. P R. quod quidam interpretantur, Nefas praetori. quod ego non sequar. Quis dubitat quotiescunque est nefas, esse nefas Praetori3 Additur in sine: siquis alius pro Rege dicat ad comitia, puta Pontifex , tam is dies v xo intel ligat fas an Nefas , nescio. Porro in Fastis marmoreis, qui extant Romae, inuenio bis notatum hunc diem vim Kal. April. item vitii. Kal lviiij. Nemo, quod scia cxplicauit, quis esset mos huius diei, qui ritus. quae antiquitas. Sciendum Regi sacrorum neque magistratum ge-as rere, neque verba ad populum habere fas fuisse. propterea in comitium ire illi non licebat, nisi hoc die , qui noratus est in fastiς. ibat enim in Comitium sacrificij caussa, quo properanter patrato protinuς fuga se e comitio e
. Varro: Diex, qui vocatur sic, Quando Rex comitauit,ses dictus ab eo. quod eo die Rex sacrificulus dicat ad comitium. Si a docto viro quaeram,quid sit dicere ad comitium , sane non agnoscct Latinum hoc genus loquendi. & profecto ineptum est. Legendum enim,itat ad comitium. Ita loquitur alibi. milites appellant latrones, quod itent, uti milites, cum ferro. Quare ob id alij aliter notas, quae legebantur in fastis interpretabantur: R. C. F. Quando Rex comitio fugit. Quod Ouidiu. manifesto nos docet:
493쪽
ext Qua tuor inde notis locus est: quibus ordine lectis ei mos sacrorum, vel fiiga Regis inest. Vtrunque enim complexus est: Quando Rex comitiauit. hic enim est mos' sacri, quod faciebat in cona tio. N Qv pndo Rex initio fugit sagit enim fuga Regis e comitio. Plutarch. so m φευγών Quid certius hoc testimonio3 At Paulus: Qua do rex sacriticulus diuinis rebus perfectis incomitium venit. Imo, quando rebus diuinis perfectis bit e coitio. quare cius comentitiae caussae in ruderibus
Testi ne vestigium quidem apparet. At quid aiunt docti io viriὶ Ouidiu ignoras te quid sibi vellent illae literae singulareti quasi fas sit doctistinium poetam ignorare, quoaf-ymularios, legulo a , litigantes, ac minimos quosque . de faece Numae scire oportuit. Nam de Regingio ipsunon intellexisse , tostis erit ipsemet, qui de eo inmensu rs
Quaudo sterclud Infra: Quando stercus delatu, fas eodemotio in fastis notatur dies : qui talis est, ut aedis Vestae purgetur, stercusque in clivum Capitolinum deferatur. cum id factum sit, tum est Praetori fas. Quartarim I Lese ita versum Lucillianum: Porro homines ne um,malus ut quartacita cippoa Collisere omnes Notum cst cippos sepulcrorum olim secundum vias publica; fuisse. Itaque facile collidebantur a mulis sagina- 2Iriis cuin ea praeterirent.
-GIosiae: Quassar, Oet is εωνει ζάπρQuerem I Querquera febris , dura, ac grauis: quam quidam a quercu dictam putant. quod id genus arboris cum graue sit, ac duria; tum ita lagentem euadat amplitu- 3 dinem. Aurelius Opilius frigidam, atquc trementem. San tra cam ex Graeco deducit. quia tremorem eiusmodi καρvocant. unde diei etiam Carcerem. Plautus in Friuolaria: is mihi erat bilis querquem,tussis. Lucillius-iactans me, vi febris queque ra. & alibi: Querquera conse- 3squitur febris,capitisque dolores. Haec Festus. Adde ad.
eius sententiam confirmandam Homericum G ηυ αε δἰ γαῖα τα hora. Vide Grammatico7.
querqueiulanae I Lege: sed seminas antiqui quas nune. dicimus,
494쪽
ex L vra dicimus, viras appellabant. quae,inquit, nunc feminae a uobis dicuntur. eae virae dicebantur. neque immerito, cum masculinum sit vir. Ita enam & utrunque formaue sexum Hebraei. lsi,vir: Ista, vira. hoc est semina. Quianam i Lege ita Naeuianum saturnatim: Summe Deum regnator, quianam genuisti Z Enni no versui deest sullaba. heu. Heu quianam dictis nostris sententia flexa est. si tinctu armJCaue sentias cum iis,qui mutandu cesent
Io qui fere his,in, quibus striae. Nihil enim facilius hae lectione.
Quinquennales censores appellabantur, qui lustium condebant quinto quoque anno a quo ita appellari coepros. u Quirinalia I Confusus ac corruptus locus ita suo ordiani, ac nitori restituetur: Quirinalia mese Februario dies, quo Quirino fiunt sacra. idem stultorum seriae appella- tur, quod quidam qui suorum Fornacalium sacra Romae ignorauerant,eo potissimum rem diuinam faciunt. Ad-xo dit Romae quia Curiarum festa crant, u Curione Maximo indicebantur. QVi uiliae I Caeci iij versum trochaicum ita lege: Quisquilias volantis venti spolia memoras. i modo Ita solet in Comoediis. Cum sermonem alicuius non cu- is rat quis, dicit, logos,quisquilias,soccos, loqueris. abi. In Truςulento: Campas dicis : abi, abi. consultavi icthue. De quoad Plautum plura. Item versum Naeuij. Abi, abi deturbate taxo, homo non quisquilaae.
3o Quisquiliae singulariter. horno non quis Miliae , ut, ii
Audi i Quanuis vetitum esset lege x II. Tab. tamen fiebat etiam temporibus Varronis. Servius in schedis: Varro dicit mulieres in exequiis, et luctu ideo solita ora lacerare, ut sanguine ostenso inseris satisfaciant.
RaptJ Aliam caudam reddit Scrutus,qui adhuc latet in
495쪽
bibliotheca Danielis nostri: FAcrs. seruius: quae, inquit, solem praeire nubentes puellas,corneae sane faces, quae quasi diutissime luceat. quas rapiunt tanquam vitae
praesidia. namque his qui sunt potiti, diutius seruntur
vixisse. , IRates vocant tigna colligata, quae per aquam amitatur. quo vocabulo interdum etiam naues sigmticai tur. Afranius in Epistula: Vento perculsam ratem. item eo nomine significarunt etiam remos. Attius in Neoptolemo: atquc ego repercutio ratibus mare. & alio loco: 1o Sed iam propellunt rates salum. Recie remos rate ait
appellatos propter similitudinem'. Nam remi super a- qui sublatia remigibus cain speciem referunt. Propter ea & a Graecis non solum rates, seu , sed &remi ipsi dicuntur. Glossae:Ratis, Iaem prope in- isnuere videtur Varro libro sexto ad Ciceronem de Latinos erimone. scd cum locus no solum corruppus, sed mancussit, violina indicauimus, ita & restituemus, ct supplebia inuq ex fragmentis Servianis, quae sunt penes Danielem nostrum: Ratis dicta nauis longa propter remos. quod hi xo supra aquam sublati dextra & rinistra duas rares ei licere videntur. Rates enim, ubi plures mali, vel trabes sunt
iuncti, aqua ducuntur. hinc nauiculae cum remis radianiae dicuntur. Ita Seruius. quae lectio prope manu nos ducit ad verba Festi interpretanda. Suspicor in verbis Var-1sronti Ratianias accipiendii pro illis, quχs Gellius ratiarias vocat. Sic enim pedarium, &pedaneu: extrarium,&extraneu; & similia utroque modo dicebant, ut alibi d euimus. Ita ut idem quoque sit Ratianiae, & Ratiariae.
titumi Infra: Rati tum quadrantem signauit Tarquia 3onius Rex. quem & Opilius Aurelius dictu
putant, quod in eo, & triense ratis fuerit effgies, ut nauis inasse. unde Lucillius quadrantem quoque ratitum vocat, cum at quadranti' ratiti. Antonius raritos dirimentes putat quod ratis appellatio tertiae partis assis sit, quianae aut alius partis nulla sic, sed secundum numerum, ut Oextans. nec hac re ratem d ci nisi de terna. ac legit, Numae unam ra em trientem significa . quod hi pendo eo tur, cum ratio cum his putaretur, quibus soluendi essent.
Plinius ait signatum aes primum a Seruio rege, hoc est
496쪽
c xt ix assem. unde classes ex censu assum ab eodem desinitae.
Post illum videtur Tarquinius Superbus aeris portiones signauisse,hoc est assis portiones, trientes & quadrantes, quantum ex hoc loco coniicere possumus. Nam anteas eadem aeris non signati aestimatio, ut post signati idem pondus. unde in legibus Numae ratem id valuisse nondum signato aere idem , quod postea s gnato, hoc cst tertiam partem aeris. Locum Luciliij, quem non dubium est hic citari a Festo, suppleuimus ex Varione. Antoniusio est nobilis Grammaticus praeceptor Ciceronis, cognomine Cnipho. quod Graecum cst k,ί-ν. non enim Matelligitur de illo Antonio,qui miscuit se: rum argenteo denario,quod video placuis te doctis mis virix. nis pro Antonius malimus Artorius. quod valde placet. Plaeclara estis 5 docta illius viri opinio, apud veteres etiam nondum signato aere. ratem significasse tertiam portionem aeris: unde in legibus Numae quod scriptu erat V N A M RA-Υ s M id significabat viatim trientem: quod scilicet trientibus ratio putaretur, & rrientes soluerentur quibusio soluenda res erat. Insignis sane hic est locus, quem si, ut alios, non iisdem Festi verbis reddidimu , at id sensisse auctorem nemo est qui, si paullo mentis oculos adiiciat, clare ac perspicue id cernere non possit. EatumenaJ Lege : in conspectum quadrigarum. Festors non conuenit cuia Plutarcho in Pol dicola. P utarchus' postea redditas quadrigas scilles est. Festus antequam haec acciderent, bello repetitas. Naviburi Turnebus legit, quemadmodum a colore fusco Sullae. Si nobis liceret, quotiescunque libet, omnia 3o mutare, delere, peruertere, nemo esset, qui doctus conomine dici non posset. Quam enim haec diuersa sunt ivulsata scriptura 3 & tamen cur offenditur ea, quae planissima est3 Deinde vide quantum periclitaturus erat de existimatione sua , nisi aequiores lectores nactus esset, u qui verba Plutarchi omnino contra se adduxit. Plutarchus
λευ- , b. At'in Festo ipse legit Sullas a susco colore dictos. Quid' si sciis color idem est cum eo, qui ex rubro & albo mistus est Dolet mihi magno viro imprudenti hoc
Ixcidisse. Praeterea, no prima Sullae cognome hoc data.
497쪽
erat enim eius familiae. At nos vulgata lectionem odia nihil mendi in se habet, sartam tectam in suo loco tueamur. Rauillae autem non Rauiliae legendum. quod cognomen fuit L. Cassio Longino, qui cum Cn. Seruilio Caepione Censor fuit anno A. V. C. D x x v I I. sRi,imJ Glossae: Rauis, Isidorus: Rauit, liceloquitu r. Lucilli uo: Rausuro Tragicus qui carmina perdit Oreste.
Faucoc Raucos appellatos esse ait ab ariditate, vela similitudine spicarum aristae. in spicis emim frumenta, ra- Ioua appellari docet. Clostarium: Rauus . , o mo vult fructuquenuis maturum Rauum vocari: Festus tantum frumenta in spicis. Ne pieJ Lege Recipiem, ut supra, Attingena. ubi idem
ReciprocareJ Contaminatissima sunt ista,neque χθ labes illae huic loco insederiit. Video enim & Paulum illa; ad breuiatorem in suam epitomem contulisse. mon: rum hominis, qui quod non intelligebat, reliquerit: quod facile ac vulgo notum erat, id omne , tanquam roinutiles ramos,reciderit. Igitur videamus, an ita scripserit Festus: Pacuvius Teucro: Rapio, reciproco pedem cito aut ultro citro rellem. Reciprocare, sursum deque
gremiis subiectare, acadfligere. Na sane in versu Plauti reciprocare , nihil aliud quam susque deque gremio e- urecto, aut depreiso gestum ita componere, ut tolleno, aut pilum Graecum viaeatur. igitur illud Pacuvij, Reciproco Festus exponit, ultro citroque restitans pedem cito. Fortasse continuandus versus Pacuuij:- rapio, reciproco, pedem cito ut ultro citro restem- Vide Varronem, qui iocitat versus Accij: Tendens neruo Tela reciproca condita equino. Sunt autem exPhiloctete Atiij auctore Seruio in fragmentis. AeconduJ3ael Lego,Reconduit,resecerit.& certum est ita esse. reconduit aut reconduat,s creduit, & credWat.
KὸEAE J Vide Regillis. Plinius de Caia Caecilia: Ea pri
498쪽
Aegant EreJ Lege: Redamptruare dicitur , in Salioruexultationibus, cum pracsul amptruauit, quod est motus edidit, & reseruntur antricem iidem motus. Lucillius: Praesul ut amptruas, inde & volgii' redaptruat olli .ue Pacuuius promerendae gratia Simul cum videam Graios nihi I mediocriter Redamptruare,opibusque sui iam is persequi. Sequii ii sumus veterem scripturam amptruare, pro antruare. Vt temptate,pro tentare. iumptus, pro sumtus, & similia. Io Quaedam de ambui uare olim dinimus. Sed quae no sint praeferenda huic coniecturae. Nam. verum est a trua,
dictum anitruare. lioc est circum volucre. ut eum trua olla circum mouetur.
Reda instiget Ipsa verba Festi indicant legendum, Re-11 darguesse. Lucili j vero Trochaici ita gradiuntur:
Quo facetior videare,& scire plus quam caeteri, Pertisum hominem inon pertesum dicere fortunam, genus. Quo,inquit,facetior videare, P. Scipio, dicis,li mo pertisus est fortuna, pertisas est genus,non pertcsus. aeo Reth, stria Naevius in Ludo: Vbi Veiens Rege salutat: Iubeo Albanum Amultu, Comiter sene sapiente r contra redhostit Menalus. & Attius Amphitruone: --Cedo ecquid te redhosiit cum ea seni. Dbiectet facilius3 Ennius in Cresphonte: Audi, atque auditis hostimentum adiungito. Et in Hectori; Lytris: Q lem mea cominus machaera, atque bina hostiuit C manu. Emanu, pro Eminus. Atque ita haec deplorata. 16 intest una fortassis restituta sunt. Inversu Nae iij idem est, ac ua Andria, Iubeo Chremetem. Redimiculum J-: Glossae. Rediuiui Laeuius,non Liuius legendum. Saepe citatur Liuius, ct Naevius, cum iit Laeuius, qui ccripsit Erotopaegnia , item poema Io: ex quo est isto Scazon: Scabra in legendo, rediuio ue offendens. Nam ex
eodem poemate cle Io stribit: Seseque in alta maria praecipem misit Inops, & aegra sanitatis Heroia. De hoc Laeuio multa diximus ad ruibonium.
499쪽
Nesreel Liuius hoc dicit, praeserte diem : oppositiim
R simul Restiua faba dicitur, ut ait Cincius, quae ad sacrificium reserri solet domuit ex segete, auspicij caussa, quasi reuocet fruges donau: data enim est e tritico : ad re sdiuinam faciendam. Non solum, inquit, data est faba refritia suo generi, sed & reliquis frugibus,& tritico. Plinius: Fabam utique e frug:bus referre mos est auspicii caussa, quae ideo Refriua appellatur. Pliniani libri h
bent refrinam male per ia, non per u . Refertuus, referi-Istitius: Conditivus, condititius,& similia. Haec autem res
diuina fiebat Kalendis Iuniis. unde dictae sunt Kalendae fabariae. quia hoc mense adultae fabae diuinis rebus adhiberentur. auctor Macrobius. Eodemque die pulte fabaria, & larido Carneae deae res diuina fiebat. neque i aliud intelligitur in fine horum Festi verborii, cum pulssebata diis datur,&c. NesitareI citabat exeptu Pacuui j in Hermiona. Addebat in Refutare A in V mutatum:dictu enim esse a sando: proinde ac in cludo, A in V mutatum est. Sed ista sunt in Grammatica, id est inepta. Primum obliuiscitur simplex esse Filiare supra dictum a Catone. Deinde ignorat esse deductum ab ollis, quae cum seruentes paulo plus exi
berant,solent lato vase ad hoc apto in uel sa aqua copesci: quod dicitur futare, &contare ollam. Titinnius Setina: disCoquos alienum , quando seruit, paulla confutat trua. de suto vase, & supra diximus, & Varro meminit. denos ad Vatronem quaedam olina.
RegiemiI Scribe: Regiescit cum dixit Plautus, nificat Crescit in illo versu: Nihil superest: ve misero mihi ac re- 3o rescit dolor. unde etiam Glires, &c. Regiescit ergo,proegliscit. Regi fugiamJ Agebatur de Regi fugio , quod ur. Kal.
Martias in Fastis notatum erat, usque ad illa, .... truria.
Mox aliud caput: Registigium dies Kal. Iuniis in Fastis ¬ari & legi debet cum bP, quod ille dies site nefastosastus. Ex quibus apparet Festo aut Verrio displicuisse vulgatam lectionem Fastorum , quae plane non per riu, sed per N, quasi totus nefastus sit, hunc diem conciperet. ct Kalendarium marmoreum ita habet per N no per M.
500쪽
Post Kegis iamr Regia sacrorum , quod in famian a
Pontifice conuocati conueniant: quod in ea sacra a Rege sunt solita usurpari. Regem auic rei intellige Regem sacroruin. Prima verba interpretanda sunt, ac si Festus di-3 xisset: Regia sacrorum est fanum,in quod a Potifice conuocati conueniant. Ita saepe loquitur Varro.Sic supra: auia ex uno ligno exculpto ut nauis, quo utuntur aluco in vindemia.Dicendu enim crat. Nauaa, alueus ex uno ligno
exculpto, quo utuntur in vindemia. Quae sequuntur, 'i-io dentur dicta de Regio Lepid quod nundinae, sorum, cO- uentus agerentur in ea ciuitate videri dictum a maiestate. Quod & confirmat Strabo,qui non'de lioc Regio Galliae Cisalpinae,sed de Regio Fretesi loquens ita scribit:
Festus Regium Lepidi, ut dita HS .m αν a. Strabo Regium Samnitum, seu Brutiorum. Quae supersunt, ego non intelligo .neque videntur huc pertinuisse. Lo Negium esu Regium est, quod aut est, aut fuit regis; ut seruus regius, & leges regiae, quales sunt Nurnae Pompilii,& regium facinus, dignum Rege. Post Regium Romanos Graecos appellat Ennius Contendunt Graecos: Graios memorare solent sos. Quod di 1 Graeca lingua longos per tempori' tractus Plos paui. non Romanos Graece loqui ait,cum Romulus Vrbis conditor Latine locutus fit:sed quod olim lingua Graeciae gentis fuerit eadem cum Latina, parum declinatione mutata. Puto satis fideliter verba Festi reddidisse, modo se-6 cundo versui Ennij verborum costet fides; nam de sententia non ita laborahitu, cum ea ex primo versu dependeat.quem primum versum retulimus ex voce sos: ubi integer plane ita,uti expressimus, Labetur. & ex eius collatione Graios, non Graij. tum etia sententia ipsa ita postu- ,- lante, legendum esse, nena o dubitare debet. Ouod si ita est, ut certe videtur ese, manifesto Festus seu Verrius no capit mentem Ennij. Nam Ennius gloriatur se pauisse Romanos Graeca lingua: vndo Graecos , 8c Graios omnes iam eos vocabant. Certissimum enim Ennium cum Liuio Primum. omnium craecas literas docuisse Romanos.