장음표시 사용
421쪽
Diuturni silentii, Patres conscripti, quo eram his
Cap. I. Diuturni silentia Bellis ivilibu Cicero tacuit Nee enim loeus esse poterat tute hella Ciceroni. Data est indulgentia Ciceroni. Reversus eat orator Marcellii . De quo Lucanus ait murcellusqtis Io ax. Ille maxime sua erat bella ivilia contra Caesarem. Vnde acerrimus in eum adversarius Caes.i sui Viciis partibus conscius suasionis suae quia ipse Lella suaserat. theiin disce erat. Illi sui multatis temeritiitein suam ex illo volunt itrio. Reversus est aescir. Ingressiis est frater Marcelli C. Marcellus Tenuit genua Caesaria. Miserere inquit da indulgentiam fratri. Sequutae sunt aeriina totius ordinis Duabus in relius impellimur ad expugnandos inlinicos, aut ex superiore iniuria aut sutum metu Caesarotrumque ante ocillos posuit et secit quasi sistentem Marcellum Marcello hoe eontra me feeisti Do superiore iniuria illud fecisti Deinde audio mihi parari in dias ab liis quos servavi. Tamen quoniam hoc ampli inius ordo postulat . ignosco. Ideo dixit Cicero Tuis vel doloribus vel suspicionibus anteferre. Tamen quin senatus hi e vult, ignosco. Hae gratulatione Cieero surrexit et gratias agit. 'uerique statum dederunt in hae oratione venialem quum in Ata oratione nullus status sit Gratiarum actio est. Si necdum dedis it indiligentiam , videretur status venialis. In gratulatioue tantum Marcelli, qui putaui surrexisse Tullium, erraui. Vidit Caesarem .ignoscere. Multis enim petenda venia fuerat. irovocat illum ad genus laudis. In extrema parte orationis utitur quasi statu coniecturae, quia Caesae dicebat insidias mihi faciunt, ut in occidano; sive tit purget ceteros , ne poeniteat ignoscere Caesarem , sive ut Caesarem cautum sacereti Bellis ergo civilibus oratione nou suerat usus et Post ulla tamen tacitu-rat. Hae prima vox fuerat diuturni silviilii. lucrique piat in figuratam esse istam ratioticui. Et sic exponunt quasi plus vituperationis habeat ii iam laudis. Hoc nec tempori hus convellit, nee Caesari Narii et tempus tale est ut vera Iaude Caesar inducatur ad cicinculiam, e Ca a Orator
422쪽
temporibus usus, non timore aliquo, sed partim dolore partim verecundia, sinem hodiernus die sat tulit; idem quo initium, quae vellem, quaeque sentirem,
meo pristino more dicendi Tantam enim mansuctudinem, tam inusitatam inauditamque clementiam tantum in summa potestate, rerum Omnium modum,
iam denique incredibilem sapientiam ac paene divinam tacitus nullo modo practori ro possum M. enim
Marcello vobis . Patres conscripti, eique publicae
reddito, non solum illius, sed meam otia vocem et auctoritatem, et vobis et reipublicae conservatam ac vestitutum puto. Dolebam enim, atros conscripti, et vehemcnter angebar, quum viderem, virum tutum,
His te oribus' Quia accusavit tempora. Non intelligunt. Musi Orator. Et ne gura sit. Λ ΟΝ --ο ιιmore aliquo hic do oecurrit, ne vel tu suspiciouem caderet accusare tempora. D. - Non limore aliqvo Non quo inquit aliquid metuerem, aut de elementia tua dissiderem sed quod amici casu in dolerem . et mei simul verecundia reliuerer, quod ex consortis mei Poena consimilia mereri iudicarer ex sc. - Partim εω- Iore Quia desiderabam Marcellum. AON. - Partim ere nilia Quia noli audebam pud te loqui contra quern arma sumpseram. In - Quae vellem quaeque sentirem' tacerium plena libertas Io. - Tamiam in summa muritate Cui non licet peccare, innocentiae non est laus. Numquid laudo te quia homicidium non facis Si enim seceris . damnaris. Ergotion petens si vel unocenties, vel limore. At impurator laudandus est, eis licet et Do Deit; si et copia sit et tame modus. ID. - A mene .li inam Non hoc sine causa dicit. Nam constat Coesarem se laetare divina origiue a Venere esse natum. sude et divus postea appellatus estras temporibus Ilo anno, quia pugna Pharsalica iam esstiixit. Ait his
lem oribus nou hoe tem 'ore, quia tempora calamitatem aliquam, aut certe periculinu indieant. ABB.
Non timore atiquo Captat a Cae-
5me eue volentiam , tium se uou
litnuisse ostendit, u liliarius derci'. loquens , eum nundereti D. Dolore Vel luctu meoi ut qui helti, eivili perieruiit, vel dolore et Doenitentia, quod contra caesar alam henignun et humanum virum adhaeserim Cn. Pompeio lD. Verecuncti Contra iiein Dio
srmis Pugnassem, eo praescule exha
lacere verecundia prohibebar. MAN. Virum talem m tuterus e cod. Palpraeposui totim. Id ructe repudiavit Eru Graevius dedit qui in eadem ιιsa esset. Et sic edd. ii onuullae velitu ed. Waldais qui in eadem causa fuissct
423쪽
ORΛTIO in eadem causa, in qua ego fuissem, non in eadem esse sortuna nec mihi persuadere poteram , nec sas esse ducebam, versari me in nostro veteri curriculo, illo aemulo atque imitatore studiorum ac laborum meorum, quasi quodam socio a me et comite distracto. Ergo et mihi, et meae pristinae vitae consuetudinem, C. Caesar, interclusam aperuisti, et his omni
bus ad bene de omni republica sperandum, quasi signum aliquod sustulisti. Intellectum est enim, mihi quidem in multis , et maxime in me ipso, sed paulo
ante omnibus, quum M. Marcellum senatui populo
que romano Concessisti, Commemoratis praesertimos sensionibus, te auctoritatem huius ordinis, dignitatemque ei publicae tuis vel doloribus vel suspicionibus anteferre. Ille quidem fructum omnis vitae anteactae hodierno die maximum cepit, quum summo
Consensu Senatus tum praeterea iudicio tuo gravissimo et maxinio. Ex quo profecto intelligi , quanta in dalo beneficio sit laus, quum in accepto tanta sit gloria. Est vero fortunatus ille, cuius ex salute non mino paene ad omnes, quam ad ipsum ventura sit, laetitia pervenerit. Quod ei quidem merito , atque Optimo iure contigit. Quis enim est illo aut nobilitate, aut probitate, aut optimarum artium studio, aut innocentia aut ullo genere laudis praestantior II. Nullius tantum est flumen ingenii, nullius dicendi ut scribendi tanta vis, tanta copia, quae non
m et alio loco ait: Semper ID, - In nostro eteri tirriculo' si riculum dicitur spatium per quod aguntur currus, aptus scilicet cursui locus. Sed metaphorice forense quoque ossicium curriculum dixit, quasi iocum aptum prohandis atque exercendis ingeniis. Est istem hie sensus: pium in eloquenliae, inquit, curriculo i , id est iu solo imitatore uterer M. Mareelles, elanguit studium honesti ertaminis aemulatione sublata Λsc. Praesertim sensionibus In codd. nonnullis ad litur etianι, probante l. Geonovio. - Pati icto Placet eis .
424쪽
dicam exornare, sed enarrare, C. Caesar, res tuas gestas possit. amen assirmo et hoc pace dicam tua; nullam in his esse laudem ampliorem, quam eam, quam hodierno die consequutus es Soleo saepe ante oculos ponere, idque libenter crebris usurpare sermonibus omnes nostrorum imperatorum , omnes exterarum gentium, potentissimorumque populorum omnes clarissimorum regum res gestas cum tuis nec contentionum magnitudine me numero proeliorum, nec varietate regionum, nec celeritate conficiendi,
nec dissimilitudine bellorum posse conserri; nec verodisiunctissimas terras citius cuiusquam passibus potuisse peragrari, quam tuis non dicam cursibus, scd victoriis lustratae sunt. Quae quidem ego nisi ita
magna esse fatear, ut ea vix cuiusquam mens aut cogitatio capere possit, amens sim sed tamen sunt alia maiora. Nam bellicas laudes solent quidam extenuare verbis, easque detrahere ducibus , communi-Care cum multis, ne propriae sint imperatorum. Et certe in armis, militum virtus, locorum opportunitas, auxilia sociorum, classes, commeatus, multum iuvant: maximam vero partem, quasi suo iure Fortuna sibi
vindicat, et, quidquid est prospere gestum, id paene
omne ducit suum. At vero huius gloriae, C. Caesar, quam es paulo ante adeptus, socium habes neminem. Totum hoc, quantumcumque est, quod certe maximum est, totum est, inquam, tuum. Nihil sibi ex
ista laude centurio, nihil praesectus, nihil cohors nihil turma decerpit. Quin etiam illa ipsa rerum humanarum domina, Fortuna, in istius se societatem
gloria non offer tibi cedit tuam esse totam et Pro
vistrata sunt Ita victor at MM. olim egebatur illustratae runt. Pro nonnulli, ut Erl recte pro eo quod aunearn sine causa reposuit sint.
425쪽
priam latetur. Nunquam enim temeritas cum sapientia commiscetur, nec ad consilium casus admittitur. III. Domuisti gentes immanitate barbaras, mulli iudine innumerabiles, locis insinitas, omni copiarumgonere abundantes sed tamen ea vicisti, quae natu ram et conditioncm , ut vinci vi possent, habebant. Nulli est enim tanta vis, quae non ferro ac viribus debilitari frangique possit. Animum vincere, iraCUndia in cohibere, Victoriam emperare, adversarium nobilitate , ingenio, virtute praestantem , non modo extollere iacentem, sed etiam amplificaro eius pristinam dignitatem : haec qui faciat, non Ego eum Cum Summis viris comparo, sed simillimum deo iudico. Itaque, C. Caesar bellicae tuae laudes celebrabuntur illae quidem non solum nostris, sed pacti omnium gentium litoris atque linguis. ncque ulla unquam aetaSdo tuis laudibus conticescet. Sed tamen eiusmodi res, nescio quomodo, etiam quum lcguntur, obstrepielamor militum videntur, et tubarum sono Dat vero quum aliquid clementor, mansuete, iuste, moderate, sapienter actum , in iracundia praesci iim , mae est inimica consilio, et in victoria, quit natura insolense superba est, aut audimus, aut legimus quo studio incendimur, non modo in gestis rebus, sed etiam insicus, ut eos Saepe, quos nunquam Vidimus, diligamus Te vero, quem praesentem intuemur, cuius mentem sensu4que et os cernimus, ut, quidquid
belli sortuna reliquum reipublicae secerit, id esse salvum velis, quibus laudibus esseremus 3 quihus
studiis prosequemur qua benivolentia complectemur Pariotes, medius fidius, ut mihi videntur, huius curiae, tibi Patias ager gestiunt , quod brevi
Medius fidius Vulgo addebatur C. Caesar, qno m. auctoribus antiquis libris delevit.
426쪽
PRO M. MΛRCFlIO. CAP. I 423 tempore sutura sit illa auctoritas in his maiorum suo. rum et suis sedibus. IV. Equidem quum C. Marcelli, viri optimi ι commemorabili pictate pracditi, lacrymas modo vobiscum viderem omnium Marcellorum meum pectus
memoria obfudit. Quibus tu etiam mortuis, M. Marcello conservato , dignitatem suam reddidisti, nobilissimamque familiam, iam ad paucos redactam, paene ab interitu vindicasti. IIunc tu igitur diem tuis maximis ot innumerabilibus gratulationibus uiro an le- pones haec enim res unius est propria Caesaris: ceterae duce te gestae, magnae illae quidem, sed tamen multo magnoque comitatu huius aulem citu idem et duces, et comes quae quidem tanta est, ut tropaeis monumentisque tuis allatura sinem sit aetas nihil enim est opere aut manu factum, quod
aliquando non consciat et consumat vetustas a vero
haec tua iustitia o lenitas animi florescet quotidie magis, ita ut, quantum operibus tuis diuturnitas detrahet, tantum asserat laudibus. Et ceteros quidem omnes victores bellorum civilium iam ante aequitato et misericordia viceras hodierno cro dico ipsum vicisti. Vereor, ne hoc, quod dicam, non perinde intelligi auditu possit, atque ipse cogitans sentio. Ipsam victoriam vicisse videris, quum ea, quae illa erat adepta, victis remisisti. Nam quum ipsius victoriae conditione iure omnes victi occidissemus, clementiae tuue iudicio conservati sumus. Recte igitur unus invictus es, a quo etium ipsius victoriae conditio visque
C. Mareellι Qui se ad Gesaria Marcelli state Patruelis . non germa pelles ahiecerat is disti qui cum L. nus . ut Suetonius docet, consulatum tituloeconsul sui anno pruno civilis gesserat anno proximo superiore cum belli Alter autem C. Marcellus N. L. Paul MAI.
427쪽
V. Atque hoc C. Caesaris iudicium , Patres conscripti, quam late pateat, attendite omnes enim, qui ad illa arma fato sumus nescio quo reipublicae in i sero sunestoque compulsi, etsi aliqua culpa tenemur erroris humani, a scelere certe liberati sumus. Nam quum M. Marcellum, deprecantibus vobis, reipublicae conservavit, memet mihi, et iterum reipublicae nullo deprecante, reliquos amplissimos viros et sibi ipsis et patriae reddidit quorum et frequentiam et dignitatem hoc ipso in consessu videtis. Non ille hostes induxit in curiam . sed iudicavit, a plerisque ignoratione potius, et salso atque inani metu , quam cupiditate aut crudelitate bellum esse susceptum. Quo quidem in bello semper de pace audiendum putavi, semperque dolui, non modo pacem, sed orationem etiam civium, pacem flagitantium, repudiari. Neque
enim ego illa, nec ulla unquam sequutus Sum arma civilia , semperque mea consilia pacis et togae socia, non belli atque armorum suerunt. Hominem sum sequutus privato ossicio, non publico tantumque apud me grati animi fidelis memoria valuit, ut nulla non modo cupiditate, sed ne spe quidem, prudens et sciens.
tanquam ad interitum ruerem voluntarium. Quod quidem meum consilium minime obscurum fuit: nam
et in hoc ordine, integra re, multa de pace dixi, et in ipso bello eadem etiam cum capitis mei periculo
sensi. Ex quo iam nemo erit tam iniustus rerum exh-stimator, qui dubitet, quae Caesaris voluntas de bello
Cap. V. Non ille hostes istiluxit in uriam' Quum eos inquit, C. Caesar qui contra se ro omnelo arma coetierant iu senatum introduxit, hoales non fuisse indicavit. Non enim hostein iudicat quem dona publiei ommunitate consilii ex Asco . Bellum esse sume tumo Vulgo ei Pornpeio debebam non auia Cae ris
428쪽
PRO M. MARCELLO, CAP. suerit, quum pacis auctores conservandos statim censuerit, ceteris fuit iratior. Atque id minus mirum
fortasse lum quum esset incertus exitus, et anceps
fortuna belli qui vero victor pacis auctores diligit. is profecto declarat, se maluisse non dimicare, quam
VI. Atque huius quidem rei M. Marcello sum testis. Nostri enim sensus, ut in pace semper, sic tum etiam in bello congruebant. Quoties ego eum , et quanto cum dolore vidi, quum insolentiam certorum hominum, tum etiam ipsius victoriae serocitatem extimescentem Quo gratior tua liberalitas, C. Caesar, nobis, qui illa vidimus, debet esse. Non enim iam causae sunt inter se, sed victoriae comparandae. Vidimus tuam victoriam proeliorum exitu terminatam gladium vagina vacuum in urbe non vidimus. Quos amisimus Cives, eos Martis vis perculit, non ira victoriae ut dubitare debeat nemo, quin multos, si fieri posset, C. Caesar ab inseris excitaret, quoniam ex endem acie conservat, quos potest. Alterius vero partis, nihil amplius dicam, quam id quod omnes verebamur. Dimis iracundam futuram fuisse victoriam. Quidamonim non modo armatis, sed interdum etiam otiosis
minabantur; nec quid quisque sensisset, sed ubi sitisset, cogitandum esse dicebant ut mihi quidem videantur dii immortales, etiamsi poenas a populo romano ob aliquod delictum expetiverint, qui civile
bellum tantum et tam luctuosum excitaverint, vel
CAP. I. Non enim iam atιsa sunt inter se, sed Mictoriae eonaparantiari Otiae verit inquit, in ivili bello vel quihiis ausa dimieandi praelatior. ucseio. Illiid scio, tuam victoriam Pompei victoriae praeponetidam. Tu enim Euriiserint Sie Ern ex ed. Rom. Excitaseerint Hoc Faermia reperitali irine veti. Volgo remiserum in hono S. reeipuim ab Ernestio Pro uis excitaseentuat.
429쪽
placati iam vel satiati aliquando, oin nem spem salutis ad clementia in victoris et sapientiam Contulisse. Quare gaude tuo isto talia excellenti bono; et seuere quum fortuna et gloria, tum etiam natura et moribus tuis; ex quo quidem maximus est Ductus iucunditasquc sapienti. Cetera quum tua recordabere, etsi per- sacpe virtuti, tamen plerumque felicitati tuae coningratulabere. De nobis, quos in republica tecum simul salvos esso voluisti, quoties cogitabis, toties de ma
ximis tuis beneficiis, toties de incredibili liberalitate, toties do singulavi sapientia tua cogitabis quae non
modo surnina hona, sed nimirum audebo vel sola dicere Tantus est enim splendor in laude vera, tanta
in magnitudine animi et consilii dignitas, ut haec a
virtute donata, cetera a sortuna commodata esse videantur. Noli igitur in conscPvandis honis viris dola- ligari, non cupiditate praesertim aut pravitato aliqua lapsis, sed opinione ossicii, stulta fortasse, certe non improba, et specie quadam reipublicae mon enim tua ulla culpa est, si te aliqui timuerunt contraque summa laus, quod plerique minime timendum fuisse
VII. Nunc vero vcnio ad gravissimam querelam et atrocissimam suspicionum tuam; qua non tibi ipsi
in victoria elemeias luisti, qua ille cruentius uteretur ex Ακ. - Noli igiturm cotiso Pandis vides quo lendit, qui ou tantum agit gratias Propter Marcellum, Mui propter eeteros conserv.itus. ANox. Sm minione Guia putabluit se debere sequi amicum suum. ID. - inione oscii, stiata Iortasse certe non improbia Forte inquit, stillia suerit illa piuio , ossicio- sunt se quemlibet ei odere, si uoi ucsureret a uicum improba autem esse non potuit. Et vide qua moderatioue temperavit culpam, ut si quid etiain delicii tabuit non inalitiae uerit sed ervo is Ipsam tamen stultitiam quae clia nisi cert sit, non ahc eiilpaim dubium ponit iungendo for-liasse Purgationem oro certissituam; nam fortasse fuit stultus, certe non improbus ex sc. - Non enim rua iam Vult diceres si tinuimus is, ideo ec hinin . NON. CAP. VII. Nunc venio dis arissimam ueν elama coniccturatur Partem
430쪽
PRO M. MARCELLO, CAP. magis, quam quum omnibus civibus, tum maximo nobis, qui a te conservati sumus, providenda ost:
quam etsi spero esse salsam, nunquam tamen verbis extenuabo. Tu enim cautio nostra cautio est ut,
si in alterutro occandum sit, muli in videri nimis timidus, quam parum prudens. Sed quisnam est isto tam demens de luisne tametsi qui magis sunt tui, quam quibus tu salutem insperantibus reddidisti an
ex eo numero, qui una tecum suerunt Non est credibilis tantus in ullo furor, ut, quo duce omnia summa sit adeptus, huius vitam non anteponat suae. At si tui nihil cogitant sceleris, cavendum est, ne quid inimici. Qui omnes enim qui fuerunt, aut sua P linacia vitam amiserunt, aut tua misericordia rotinuerunt ut aut nulli supersint de inimicis, aut, qui supersunt, sint amicissimi. Sed tamen, quum in animis hominum tantae latebra sint et tanti recesSus. nugeamus Sane suspicionem tuam simul enim augebimus diligentiam. Nam quis est omnium tam ignii rus rerum tam rudis in re publica, tam nihil unquam nec do sua, nec de communi salute cogitans, qui non intelligat, tua salute contineri suam, et ex unius tria vita pendere omnium 8 Equidem de te dic noctus que, ut debeo, cogitans, casus dumtaxat humanos, et incertos eventus valitudinis, et naturae communis fragilitatem extimosco: dolcoque quum respublicat mimortalis esse debeat, cam in unius mortalis anima
tetieiati Vult ieere nemo tibi iusidias iacit. Sed ne videatur propterea dicere tit incautiorem reddat, cautiorem faciendo sociarui tamen praefitat. ΛNON. - si in alterutro eceandum sit Forte dico tibici ave . et salsu inest; leo limidias Forte libi dico : noli timeres, et verum est dico im- Providus Ideo dixit quod si in alte ιι O meeandiu sit. ID. Qui supersunt Sie Lambiu probante mestio gendum censuit Vulg.-Perfuerunt.