장음표시 사용
4쪽
sophiae naturalis paraphrases, a Francisco Uata, bio,insigni philosopho ac linguae hebraicae apud Parisios professore regio,rec gnitae, adiectis ad literam scholiis declaratae,&hoc ordinar di,
EIntroductio In IIbrox Phyli eorum. Octo Physicorum Aristotelis, paraphrasis. Quatuor de caelo 8c mundo completor um paraphrasis; Duorum de generatione dc corruptione, paraphrasis. Quatuor Meteororum completorum, paraphrasis. Introductio in libro de anima Trium de anima completorum, paraphram. Libri de sensu dc sensato, paraphrasis. Libri de memoria dc reminiscentia paraphrasiri Libri de somno dc vigilia, paraphrasis. Libri de insomnηα. paraphrasis Libri de diuinatione peν somnum, paraphrasis. Libri de longitudine dc breuitate vitae, paraphrasis. Dialogi insuper ad Physicorum tum facilium tum diffs- . eilium intelligentiam introductorii duo. Introductio Metaphysica. Dialogi quatuor ad Metaphysicorum intelliuentiam introiiactorii.
5쪽
CLiterae librorum nomina indicantes,& in cuiusq; solii prima fronte annotatae.
P. Libet Physicorum. A. Liber de Anima. C. Liber de Caelo dc mundo. S Liber de Sensu 3d sensato. D. Dialogus. M R. Li. de Memoria Sc reminiscetis. G. Liber de Generatione dc corruptione. SV. Liber de Somno& vigilia. M. Liber Meteororum. L. I .deLUitudine&breui . Viis.
IoannIs Pellit arti in naturalis Phllosophiae
commendationem ad lectores carmen. Naturae Iiber est mundI pulcherrimus ordo, Quem dignata dei est scribere dextra manus. Et quae nin sinu coelum complectitur amplo, Notae, li Sunt quibus est talis pagina scripta,n π.terae. Eius item Physicae voces θc sensa recludit, Qua duce Naturam nosse cuiq datur. Anaxa Doctus Anaxagoras hoc euoluisse volumen roras. Fertur,& Empedocles,Bistonius in senex. Empedo- Attamen hos omneis longo discrimine vincitclcs. Magnus A r,stote us,& loca prima tenet. Democri tuam coeli penetranx summum telluris 3c ima,tus. Edocuit totus quicquid hic orbis habet. Trachius Cuma opus Physicum solito limatius,omni Aristotes Nube procul pulsa,lucidiusque nitet. ies. Nam Stapulensis ei labor haud mediocre parauit Lumen, exeruit quae latuere prius. Siqua tamen si perant minus explorata legenti, Quod nouus adiecit Portus aperta iacit. Ergo age Naturae studium complectere Iector. Et clarum gemina Iuce reuolue librum.
6쪽
IACOBI STAPULENSIS IN PHYSICOS LLBROS ARISTOTELIS. PROLOGUS.
Vin antiquorum Philosophorum plurimi posteritati suae
aliquam suorum laborum frugem relinquere pio beaugnoq; affecta cogitarint .non Vana gloriae cupiditate illecti,& sine inuidia quidem perquirendis disciplinis vires animumque appulerunt, ut laboribus 8c vigiliis suis partas inuentasque disciplinas, nostrae instituendae Uitae apprime necessarias reα linquerent. 4 Quorum hi quidem tantae rei pondus ferre
non Valentes, succubuere. Hi porro qus conducerent,pauca repererunt : aut ad opinionum tenebras demersi deuolutique sunt,aut obscuris ambagibus. I ntium mentes natura cognoscendi cupidas. elu:
serunt, in diesque ob nostram quidem imbecillitatem illudunt: quod illorum abstrusa sensa Sc secretam sententiam,nostra cognoscendi non penetret obtusitas. Hi vero ex sublimibus de aeternis, istorum caducorum longo interuallo δέ pene inaccessabili ab illis distantium scientiam nobis parare curauerunt. Sed noster admodum infirmis intuitus e nostris profundis tenebris ad illos diuinos fulgores omnino deli cies hebetescit: CQuae omnia summus Aristoteles persentiens,& diuino beneflacio tutus, nostram sortem miseratus, nostrae literariae vitae ducem sese praebuit. denos de caeco ignorantis carcere pie atque benigne exemit: constrinxitque sub certo precepto,certaque regula,qus ad eruditam δέ beatam vitam necessaria putauit omnia: non lacessite, non inuolute,non in opinionum caligine, sed integre, lucide, cerute. Et eo ordine, que facilitate nobis scientiarum 3c Virtutum Viam patefecit, ut plane videatur ab illo diuino munere nullum excludi Uoluisse,cui quantuluculmentis adesset diuini id bonum putans, quod pluribus cognosceret profuturum. CC erum etsi omnia eius opera mira breuitate dc utilitate suit referta, videri taumen potest eius naturalis editio plurimum admiranda in qua quidem Vel omnes δέ antiquos&recentiores exuperasse facile cosentiunt omnes .eCuius 8c nos diuino beneficio confisi, non vana similiter gloriae cupiditate allecti,& sine inuidia, sed solum Utilitatem aliquam afferre cupientes paraphrasm ordinare suscepimus. Ea enibeneuolentia Peripateticos prosequor omnes,3 prssertim summum At istotelem
omnium vere philosophantium ducem ut si quid ex illorum disciplinis depromis
rim quod Utile, pulchrum, sanetiimque putem id omnibus communicatum esse Uelim,quo omnes Una mecum ipsorum rapiantur amore, ipsosque digna veneratione prosequantur Sc ament. Optoque omnes ita in ipsorum proficere di scipli nis, ut que nos ipsi ob parvis ingenii vires minus sufficienter explemus ad communem omniuum utilitatem expleant.ad finemque perducant. 4 Si quos tamen haec nostra scripta iuuabunt, admonuisse velim, in hac sacra philosophia semper Aristotelem ali, quid arduum moliri.& cum de caducis ad horamque transtoriis agat pariter diuina tractare. Immo vero hac totam sensibilis naturae philosophicam lectionem ad diis uina tendere.&ex sensibilibus: intelligibilis mundi parare introitu. at inuestiga tionis modus nobis connaturalis congemusque ut ipsi placet: habetur. Id prae
terra animaduertere licet. Peripateticos opiniones tanquam grandem 3c pernoxiam
mentis pestem fugere. Ad quam prorsus deuitandam passim suorum dictorem sanam intelligentiam expetunt.& singula secundum subiecta in materiam volunt esse intelligeda 8c omnia Physica physice intelligunt. Sc Metaphysica diuine.& Logica logice:voluntq; singula in propriis locis 3c ex propriis esse disquirenda. est eniex propriis unaquaeque disciplinarum ratiocinatio. Et nulla discutiunt, nisi duo rum cognitione praecedente atque prema. Primum est,quid sit unumquodque eos
7쪽
rum que discutienda assumuntur. Secundum. qus principia prenoscenda sint ad id quod efficere student. Qus publica intellectus ε disciplinarum sunt lumina. Rex aliorum propriorum principiorum luminibus nequaquam dignoscenda. Qus si diu
gnitates proloquia . communesve scientis existant,tal ia sunt. ut nos ipsis mente dis sentire non putent.& que statim probamus audita. Si suppositiones pleriique subuobscuriores habentur,ut aliqua declaratione egeant sed non principiorum, ad qum ponunt induetionem Ulam habere. est enim inductio.talium immediatarum prospositionum. CPrserea indignum putant, de a philosophiae dignitate quamplurismuiri alienum, in sophisticam expositionein incidere.& amica sophistarum syncategorcinata sequi. Vimque in ipsis Ullam facere: idque damnandum ea constantia esse qua Socrates Euthydemum Dionysodoruque perditos sophistas damnat, quorum studium ut ait vilissimon est,& qui in eo versantur,ridiculi. Et vitium hoc tanto detestabilius in sapientiam caderet,quanto studium hoc diuimus esse debet. Et contra hec alta εἰ sublimia dogmata captiosas orationes texere, machinam Galsophistica idiculosus esse videtur.quam terram olim ridiculam simiolam in conutempum deorum peperisse. Sed missa haec faciamus. non sunt enim eiusce rei adumone di quos Verus allexit philosophicus amor. CV insuper te latere no debet. per totam Aristotelis philosophiam abditam latentemque esse quadam secretam anaulogiam: perinde atque per totum corpus sparsus fusulque tactus est: sine qua sut si isne tactu corpus nostia philosophia in anima est, viteque expers. Quam si deus hanc mihi largiatur gratiam in commentariis aliquantulum detegam. non quidem omnino tanta enim eius virtus est & amplitudo Vt id impossibile pute sed quantumihi concessum fiaeri t. Demum, ne ego te plus equo in prologo demorer, paucis
annotatum firma mente teneto,annotatiunculas capitum quibus prsponuntur,prs
notioni quid est subseruire interiectasque interim ted raro i d gnitates atque posiαtiones . he siquidem ut plurimum proprium inlitera locum obtinent. Et quando ad Physicum intellectum procedimus, si patentissimum de se non fuerit princi piam .exemplo imperfectaque inductione ut plurimum utimur aut aliqua Topi ca persuasione. Cum vero Physica scientia traditur, propositionis N assumptio, ras quas maiorem & minorem dicimus si per seipsas manifeste no fuerint,suas apae probationes subnectimus. Et ubi ultimo decumbitur principium est,aut principii ioco positum: ex principiove cognitum,Cstera vero i cura diligentiat adhibita facile deprehendere Valebis.
8쪽
Ludovico Pinello. celeberrimo doctori Theologo, Cancellario Parisiensi. S. Lutarchus author grauissimus. At istotelis vita consertans de studio ge doctrina eius hoc perhibet testimoni ii dignissio me pater Cancellara c. Aristorest,inquit permultu debet humanu genus:qui disciplinas ante se Uarie dispersas in Unumi quasi corpus singulas redigere dignatus est. Itaq; discere qui Volui.huc amplectatur oportet. Cuius libri ita scripti sunt.
ut de paruulos instituere.& mediocres alere dc robustos exercere ac oficere voluissse illu appareat, ac ois elatis nostre curram cogitationeq; suscepisse. Ad hec ipsis in rebus explicatio serioia atq; pdiligens ut siue Logics,siue Physicς siue Ethice tradat pcepta,cJtinuata ubiq; doctrina sit, de ab ipsis primordiis reru ad fine usq; pducta scietia,tansi pater diliges. qui no se αIugenuisse filios, sed p pueritia adolescetiasseducatos no prius deserat, si cotinuasto diligetig studio in Viros traduxerit. Haec ille. Atqui Aristotele disciplinas ante sparsim dc indigeste copositas in unu collegisse, rectoq; ordine ab initio ad calcem usq; pduxisse,cu in caeteris ab eo traditis diu ciplinis, tu in physicis apprime pspio
Ou est.Nepe ante ipmphilosophi naturae perscrutatores diuersa prorsus Sc absur da de reru principiis de anima de motu senserui: et inter se plurimu disseti etes, nihil certu,nihil costas nihil deniq; exactu definieriit.In latavero sentetiaru diuersitate. authoru* disssidio. Aristoteles abiectis ignoratie deuiis, veritate syncera amplex'.de rebus sensibilibus dilucide. accurate integreq; disseruit. et philosophia naturale ante tepora sua lacera in frustulam etaq; dissecta,insolida et colammata disciplina digessit. In qua usq; adeo copiose de re tu naturaliu quibus hic mudus senusibilis coalescit ratione causisq; pertractauit,ut nullu ferme huiuscemodi reru Παnus Ptermiserit cuius no absoluta peregerit 3c peculiare determinatione. Quocirca auscultatiois sue Physicae lectio maiore inmodu Utilis atq; accomoda ceseri debet: qnqui de no solii rem sublunariu trasmutationiq; subiectarii natura inibi dili genti indagine discutiat Veruetia ex ipsis in substerniculis qbusda 8c adminiculi uad supranaiidana colepiada interitus imunia, motuq; et mole Vacalia,Via paret, ε moliat alaesum. Quippe inudus iste corporeus grem nucupati Vt no rutora denotatur,ql ornatu sonat quia pulcherrim eius decor ordinatissi,na dispositio 3 species oculis subiecta mortaliu. celestiu substatiarii longe pslatiorem
pulchritudine ornatuq; nobis insinuat: et ad ea vel umbratiliter tenuiterque aio cocipitaa,via sternit,assertet Psidiu. Ex magnitudie em speciei et creature ut ait Sapies cognoscibiliter poterit creator Eoi si videri. Quib' side mecu pspeetis, nos usuperuacuu rat' ad Physicaparaphrasim Iacobi Stapulesis pceptoris mei superioribus annis elaborata scholia adiicere no perpetua cotinuaq; lectione decurrentia. sed successiua atq; iterpoliata. sicubi loc' efflagitabat,ut ea duraxat qabstrusa habet Scelucidatioe indigete semetia, adaperiat. In quib' quide. et litera paraphraseos, ideprorsus seruat ordo: Vipsivi cuique scholio numeri facile indicet cuina loco literaeeode nuero annotate viaiiqique respodeat et ac modes. Introduetioissi' idet idem
in Physica i Iibros de aia,et metaphysica explananticulas adiuri, vel i trastur su a legetib' intelligans, proptiorque sit earu ad litera sentetia. Aqstioib' auterecenoru more agitassis, et Uctiladis argutus cotra rbatas philosophiae propositiones, cosulto teperaui, haec Verano pariat distisina sed futilem potius loquacita rem,obstreperaque garrulitate. modestia traquillaque philosophia loge abhorrentem. Eniuero solent haec rati uiarum cotra scientiarum veritate pugnatium commenta, non ad amplectanda earum certitudinem syncetitateque conducere. sed ab
9쪽
ea detorquere potius.&ad captiunculas quasda sophisticas prolabi nihil cu vera doctrina commercii habentes: quibus imbuti ingenuorum adolescentum animi cu ad matura scientiaria frugem prouehi deberet. aresciit prorsus. &in steriles herbas vanescunt. per similes agris suapte natura feracibus quibus cu semen utile mandauri deberet dc frugiferum, net, lectis tame ob agricolam incuria in eliκ lolium 3c steriles dominantur auena . Haud dissimeliter preclara iuuenu ingenia ad capessendas rectas disciplinas optime nata, cu circa inania sophismatum tendicula, decipuolasque tanqmuscaru reticula occupatur.& a seriis distrahuntiar literis. de illis percipiendis apta tepora mi sere conterunt. hinc incultis eorum animis loco nitidiorum
scietiarii lappae & tribuli inascunt, carduus.& spinis surgit paliurus acutis. Dissoluentur quide in adiectis scholiis nonnunq quaestiones pro rei materia occurrentes,ac agitari digras .no tamen modo barbaro insulso&crasso quo nostra tepestate indisciplinis moueri cospiciuntur ac deprehenduntur. Porro hanc nostram quantulacuque opera tuae grauissimae dignitati nuncupata Voluimus prsstantis Iime pater Cancellarie. Q cu in hoc celeberrimo Parisiorum gymnasio ea fungaris author ita: te qua palaestrae literariae meta cosecutos pro meritis laurea insignias. libertateque profitendi quas callent artes dones, P est utique bonas literas tuis auspiciis in lucem protire propagari in caeteros atque traffundi. Siquidem nullius authoritate poli' fulscientur,& robur assument nitidiores authom discipline.qei' qui patronus literarum & pater insti utus est quem tota Parisiensis academia ut vindi cem & nitorem
rei literaris suspicit εἰ obseruat. Itaque tuo grauissimo patrocinio fultum id opus ad alios scelicuer prodeat.qui si quid quod vel maxime optamus) fructus ex eo ceperint,id totum tue dignitati acceptum referat, cui&lisc& multo maiora nos de
bere fatemur. Vale studii nostri decus & prs sidium.
10쪽
Paraphra sirin. adiectis annotationibus explanata, Atura est substasse pricipiti quod Unicuiq; trasmutationi subiectu esse natu er aut trasmutatiois es echiuii. Ma teria est natura quς Unicuit trasmutatioi subiecta essena ta est. C Materia, subiectu hyle, poteria potentia subiecti ua. CForma est natura trali nutationii effecima. CForma species, terrmn ' actiis prim', substatialis. CPrincipia sunt ue o no sint ex aliis neq; ex alterutris: ex ipsis omnia alia
iunt. Cn ima alia: res naturales omneS.CRCS autem natu
resis est qus costat ex naturis. CRerum naturalia genera sunt. elemeta animalia.
vegetabilia .mineralia.mixta imperfecta. Eam Uero accidetia cum eis conueniant: dicuntur secundum naturam. Cum Vero disconueruant: contra S prster naturam. 2Res naturalis totum, compositum, corpus sensi bile ioc aliquid.
Figura introductioni physicae prs fixa mundi, sensibilem nobis insinuat, se quo quaecunq: in libris physicorum dicuntur, intelligenda sunt ne 4 extracti serenda est intelligentia. Est aut e mondus sensibilis rerum qias intra concauum cccii tuns contin tur, uniuersitas. Primus circulus cste aeos ambiens designat Gratium coeli tuns, id est interiore extremam let cccii iuris superficiem igni proximam ut in ima sigiars parte collocata scriptura indicat. Spatium interceptum inter primu
circulii Mecundum denotat elementum ignis,uturn summo consituta scriptura designat. Secti diis circulus significat concauum ignis tanges aerem. Spatium secundo de tertio circulo clausum. ipsum aeris elementum designat. Tertius circiatus,concauum est aeris, tangens aquam si elemeta secundum naturalem situm disponerentur quo aqua totam terra operiet. verum ut vivetium saluti consulatur,vna parside tecta est &aeri proxima. quare concauum aeris nunc partim quidem aquam & partim terram tangit. Deni spatium tertio & quarto cotentia circulo, elementia aquae designat. Quartus vero circulus cocauum est aquae tangens Ierra. Terra autem insima'no claudit alia elementa suo ambitu sed subsidet omnibus. Et his quatuor es emetis itidem cotinentur corpora naturalia mixta, ut mineralia in terrs viscerib'. vegetabilia partim terra,& partim aere. animalia vero h sc in aere hse aqua & illa terra subsistunt. Deinceps septem circuli minores ordine dis positi significant ea quae in hac introductione determinatur. Et quavis dii taxat quatuor libro ii physicorum materia complicti videantur illis tamen intellectis sufficiens habetur in omnes physicorii libros introduct io. Et horum primus quidem circulus primo res det libro physicorii, se cundus seculo tertius ξc quartus tertio quintus sextus & septimus quarto. Cui et aut circulo suurespondet in introductione caput. In primo itaq; natura diuiditur in materia dc forma. Res au tem naturalis ibide ponitur, quod de ea illic determinetur ut toto ex his partibuς constituto. In secundo circulo causa diuiditur primum in causam materiassem formalem efficientem,&s nalem Secundo in causam propinquam S remotam. Tertio in causam per se,& per accidens. Quarto in causam adtus siue a quale N in rausam potentie siue potentiale. In tertio circulo motus primu diuidi r in sex species generationem corruptionem augmentationem, diminutionem, altera tionem,& mutationem secundum loeum. Secundo in motum subiectivum. t et minatiuum 5ecopletivum que diuisio innuitur per l,scvocabula subicctu. rma toria. Tertio in m. otii per se. 5c motu peraecides. Quarto in motu acquisitiuum S deperduiuu. into inmotia natures d. vio
te mam,&indifferetem. In quarto deinde circulo infinitum diducitur in infiniiti primo modo siue in prima acceptione secundo,tertio, quarto 5c quinto m5. hs la vero nigra secudo in sint, ii modo ad latus adiuncta designat infinitu secundo in mundo sensibili natura non inueniri. In quiluo circulo locus primo diducitur in locum communem 5e propriti seculo in locu naturale &violentii. In sexto vacuu diuiditur in vacuum primo modo se do 5c tertio modo, sed nil llo illorum modorum vacuum in m udo sensibili inueniri posse adiectae cuilibet modo notae nigri significant. Demum in septimo circulo diuiditur tempus in prssens, prsteritum & suturum . Post diuision eoru qiis in hac introductione consideranda sunt diffinitur natura esse principisi substatiale id est quod est substantia ad excludenda principia accide talia, ut caliditate& leuitate Ignis, s non sunt natur sed sorms substantialis instrumenta. Et cum in ea diffinitione disiunctio ponatur prior particula propter materia ponitur posterior vero Spter sortia a substantiale, ut viritis seques diffinitio declarat. Diffinitur em mox materia per prima superioris diffinitionis particula ipscilicet nata sit esse subiecta unicui trasmutatio i id est generationi corruptioni,augmetationi diminutioni & ita de aliis speciebus. no quide m nata sit illas simul suscipere sed vicissim. Nempe materis officiti est qualibet in se transmutatione indifferenter recipere, perinde atqeeracutus et si gurs aut sigilli efformatione in se suscipere nata est. hinc materia subiectum dicitur, &