장음표시 사용
21쪽
tate, si totinusi. Unu ipartibile.qd diuidi no pol. CVnu actu εἰ potetia una res naturalis. Unu acta est,cu no est alteri' pars. 4 Potestate vero Vna est. diu est alteri' pars. Potestate, potetia. CC6similiter multa actu&ptate diffiniatur.
Ecundu caput cotinet duas diuisiones. quinq; coclusiones, duas rationes
ad prima tres ad quarta.& remotione dubii. Prirna diuisio. Reru na tura hii aut unu est principiu mobile. qd naturale; dixerut alii igne. alii
K. A . . aere. alli aqua. aut i mobile ql divertit Parmenides & Melissu, fini ij
aut infinitumut multa mobilia aut imobilia .finita aut infinita.qd dixeriit Anaxagoras dc Democritus. Anaxagoras quide infinitas atomos homoeomerias ostis.esse principia ossis:& carnis, esse principia eam is 8c nerui. esse principia nerui. Democritus vero infinitas atomos eiusde generis.figura&ordine disseretes, esse princ pia xersi. CScda, Si principsa reru multa sint finita, at sunt duo. aut tria, aut quoda ales stero certo numero. Et ita de reb' naturalib' dicedum esset. 4 Prima coclusio. Codi otinasseretestin esse unu ensim obile minime physico disputatam est. CPtimo. Quia nullius artificis est disputare eo ra ipsi' principia destruente: Ut Geometi aedil put adum no est cotra destruente Geometriae principia Qui aute asserunt tans tu esse Unum ens immobile. destruunt physicae principia.Negat em motum esse.& entium multitudine. Si em tin unum est & no multa ipsum nullius erit prino pium no aute erit sesipsius principiuiri. Estem principium alteri 'cuiusda aut quouranda principi u. Contra igit ita asserentes minime interest physici disputare. sed alterius comunis artificis dialectici. aut metaphysici. Secundo. Non inpgis est physici disputare cotra asseretes inivnu esse ens.qc6tra alia quatucuq; extranea oratione, Ut cotra Heracliti oratione nullia holem cotinuo esse id qd est. Sed maesnifestuest physi es no interesse cotra huiusmodi extraneas oratices disputare. Neq;igi sua intererit cotra utantii esse ens imobile asseretes disputare. Secuda coae 7 eluso. Similiter physici n5 est rationes Parmenidis & Melissi solum e. Ratio, quia non est phystici rationes litigiosas soluere. habet enim *prias soluere. N eorum qui
sua pri ncipia no negat ut geometrae ratione Hippocratis soluut,no aut Antiporistis. At ratiore Parmenidis N Melissi litigiosae sunt. neq, eis syllogizat, et salsum assumiit. Ratio quide Melissi defectuosa magis est,& minus appa1 es. Vno in incouenieti dato, multa cotingui. 'd nulli dubiu esse debet. Parmenidis vero ratio misnus. Ratione em ita sormabat Melissus si quid est factu habet principio tigit si noest quid factu, no habet principiti. Vniuersum aut noest factu igit no habet princilii u.quare ne et sine est igitur infinitu .Li cu no habeat unde mouear, est immobi, e. Parmenides Vero sua sic: Quidquid est prster ens.no est ens. quod aut no est ens: nihil est. igis quidqd est preterens nihil est. At ens Se unu colicissitur.igit tili unuens est. CTertia coclusio. No iconuenies videbit aliquatis per contra ina vi u esse nens asseretes disputare N a comunis pbilosophia ad haec viam habet.&dialectica. CQuarta conclusio. Non recte dicut Parmenides & Melissus tantu unuelle ens q
22쪽
immobile . ille finitum, hic vero infinitum esse diceres. CPrimo, quia aut capiuntens ut multipliciter dicatur de substatia quatitate.& qualitate.quo mosi capiat.siue substatia quantitas& qualitas coiuncta sint, siue abinuice separata,multa erui.¬in unu. Aut faciunt ens univom, & tunc aut solu significat substantia, aut solum quantitate aut qualitate Ut genus aut ut species: qd si sic multa erunt. & no tantu
nu. Et genus em Sc species de pluribus predicatur. Aut significat ut indiuidus: 8c
tunc illud ens no erit substatia. na aut omnia essent Un 'homo, aut Vnus equus, aut a mima rumero:que impossibilia sunt. Neq; illud ens erit unu accides,nam i pessum esset sine subieeto:qd esse nequit. Nullu enim accidentiu a substantia separabile est sed ola in subiecis substatia esse necesse est. Neq; erit ens illud unu ex acci
dente Sc substantia constitutu,ut Unum quantia Unum quale.na m ulta iam essent.& non tratu Unum. Secudo. Parmenides dixit ipsum esse finitu.& Melissus ip
sum esse infinitu. Non erit igitur illud ens solu substantia. N a sola substatia ne
finita neq; infinita est. Qualitati enim ratio finiti & infiniti cog ruit. Na magnitu ado Petrastri potest finita est. que vero transiri nequiti infinita. Neq; per idem erit una qualitas,aut Una actio aut pastio. Na qualitates aetides Sc passiones, finiis aut infiniis per accides dicuntur. Neq; erit illud ens finitu Ut vult Parmenides aut mfinitum in Amissus situ quatitas. Ni esset accides sine subiecta substatia. Neq; erit una substatia quanta mani si .est substatia quanta substana est, dc quatitas est. Qus si sunt, duovere sunt sus sunt. Erut igitur multa,& no iiii Unum. Tertio.
Vnu multipliciter dicitur. Primo unu cotinuitate. Secudo impartibilitate. Tertio ratione: q Una eandeq; ratione habent .vi meru 3c vinu .Quarto actu Se potentia. Sed illudens, tu cotinuitate no erit na multa essent.Est em cotinuu ,in infinitu diuisibile. Neq; Unu impartibilitate.na neq; esset finitu quod dicit Parmenides,neq; infimtu quod dicit Melissus. In partibile em neq; finitu neq; infinitu est. Neq; erit viiii diffinitione ut tunica 3c vestis. N a lacouenientia sequeretur ad quae perducebat Heraclitus:quia boni 3c mali boni & no boni, hominis & equi quant latis & qualitatis,cGtrariona m&contradictoriorit,disparatorum, diuersoru gemurum eade erit ratio & de eode affirmatio & negatio:Ut ide erit bonu,& no erit bounu .na ei it non bonu , m em & no boni eadem esset ratio, qus impossibilia sunt. ψ Neq; erit unu actu & potentia.na statim multa essent,& no tantu Unum. Duubitatio. An totius partes sint ipsum totum an multa sint ,& diuersa. Resp6det qualibet partem ec a toto diuersam. Nam si quelibet pars esset toti eade, quςlibet pars cuilibet parti esset eade.qus Q enim uni &eide sunt eade, illa inter se sunt ea ii de omnes tam e partes simus,nihil aliud o ipsum totu tant. Quinta conclusio.
Posteriores incouenienter orationum copulas auferebat, aut eas in adiectiva Verba inutabant in predicaretur accidenssae unum esse multa cocederet: Ut Lycophron
8c eius sequaces dicebant duntaxat,homo albus,homo ambulas:& no homo est albus homo est ambulans. Alii Uero dicebant, homo albatur, homo ambulat dicere non auderes,homo est albus homo est ambulas. Videbatur enim eis quia verbii est subtraheret,non multa esse Unu significare, sed unu simpliciter dicere: quasi viiii aut ensvnice diceretur. Quod aut id no recte faciat patet:quia unu subiecto ratione multa est:vt Socrates albus et musicus subiecto ide est: rationevero multa. Est enim alia ratio Socratis albi .et eiusdem musici. Et Unu actu: rri ulta potestate: ut cotinuum est acta Vnu,potestate vero multa. Tot enim potentia est,in quot diuidi
potest. quo fit ut unum et multa no repugnet, ut credebat.na Unum subiecto et ratione multa ride conueniunt, et Unu aetu, et multa potentia, eide: licet unum et multa eodem modo cosiderata,Ut Unum actu et multa actu, bene repugnent. Noigitur oportuit eos copulas auferre, et alias rationes accidetestu predicatoria expreGlaru negare, ne unu multa esse concederent: cum id inconueniens marinae sit.
23쪽
Noandi capi scholia. v. Et ita de rebus naturalibut dicendum esset. Huius loci sented est Cosimiliter diuidi possent res naturales duabus diuisionibus istis respondenti bus. Prima. Reg naturalis aut est una mobilis aut immobilis, tinita aut infinita. autumultae mobiles aut immobiles, finitae aut infinitae. Secunda diuisio. Si res naturales
, Ita sunt sinitae,aut sunt diis aut tres, aut alio quod1 determinato numero. vl. Destrui physicae principia. Supponit physicus motum transmutationemet naturalem esse, quod vel sen ta perspectum est Supponit itide entium multitudinem esse t res naturales,eam partes. Ec affectiones,ciuod itidem sensuali perceptione satis est exploratum. Parmenides autem dc M lissus est Ponant esse tantii in unum ens negant entium multitudinem, S si id ipsum asserant immobile. interimunt motum Manifestum eit itaq; ipsos destruere principia huius disciplinae. Praeterea id unicum ens quod ponunt astruunt esse principium affectivum, & non aliarum rerum a se. nam tunc esset rerum pluralitas. consequens igitur est ut asserant illud sui sius principium esse pro duistiuum, interimat id proloquium metaphysicum nihil su 3psius est principium,sed quicquId principium est alterius cuiusdam aut quoiudam principium sit oportet. ut cotra Heracliti orationem. Propter continuum partium corporearum desum,deperditionemqpreexistentium,&acqiii sitionem nouarum ponebat Heraclitus Omnia continue moueri θc non eundem esse homi nem qui oculos clauderet &clausost protin' aperiret.sed iam demutatum esse, neque eunde equitqui ducitur aquatum in fluuium & qui reducitur eque eundem solem tempore matutino dc vespertino.Verum liare positio mystcs institutioni prorsus repugnat. Siquidem trifariam qui piam dicitur idem. Primo, quod substantia manet indefluxa, dc cui nihil subtrahitur aut adiicitur quo pacto supra mundans mentes 8c corpora caelestia sunt eadem. Seculo, cuius principaliori paria substantisci nihil detrahitur, aut de nouo apponitur, etsi altera subtractionem adiectionemqi aduentitiarum part Ium sustineat. quomodo idem est homo puer, &deinde vir, ut cuius animae nihil adimatur,et si corpus eius partium defluxu sentiat. Tertio dicitur idem, a cuius utral parte substantiali sit partium ademptio nouarumque suffectio,verum consimiles situ ordine & sigura deperditis continue reparantur quo pacto equus 8ccsters res naturales dictitur eaedem prius Ecposterius. Et huiusmodi identitas sufficit ut res ortus 5c obitui obnoxis denominentur eiae m. vij. Vt geometrae rationem Hippocratis soluunt. Hippocrates principia geometriae admitte hat quidem sed perperam applicabat. Nam lineas ab eodem puncto ad item ductas aequari debere quod de rectis duntaxat intelligendum est)inepte accommodauit ad lineas obliquas. Anti phon autem asserens toties super squipedi latus propinquius circunferentis circuli cui inscribi tur alium minorem isos lam costitui posse. quousq: nullo amplius intercepto spatio inter i sce iis latus 5c circunferentiam quo ulterius posset huiusmodi triangulus formari ultimi i scelis hi rus squetur parti circunserentis. immo sit ipsa circunferentia, negat geometris principia, scilicet superficiem esse diuisibilem in infinitum cum dicat tandem inter ultimi isoscelis latus ξc partem circunferentiae respondentem, nihil superficiei clausum iri. Praeterea lineam curuam squat rectae, scilicet partem circunserentis . lateri squipedi. quod etiam aduersatur proloquio geometris. ix. Quomodo si capiant. Debet reuera ens in physicia dc metaph cis secundum Aristotella sententiam homonyme aequivoceque sumi. Nam non eadem est substantiae 3c accidentis ratio vereque viui vultus ecimaginis eius in speculo. Verum id ex tertio dialogo commentariorum metam controductiois diffusus dignoscitur. Coniuncta sint siue adinvicem separata. Sub stantia dc quantitas siue qualitu coniuncta sunt quod unum in altero sit tanquam accides in suo subiecto. Essent autem Ginuicem separat cum unumquodque eorum se subsisteret quod natu potentia atque lege neutiquam fieri potest. Quantitati enim ratio siniti Ec inuniti conuenit. substantia quidem unita est secundum molem no suapte natura sed ratione alterius, utpote in existentis dimensionis. ualitates autem actiones θe passiones sinitae sunt actu secundum magnitudinem non per se,sed per accsdens scut de quantae. lcilicet rati5e magnitudini u sui subiecti culinunt. Magnitudo autem finita aut intinita est non alteriuet ratione sed sui. Finita quidem si toti iri hoc est partes determinatae quantitatis sumendo. absolui potest. Insinita vero, si huiusmodi definitae quantitatis partes accipiendo tota absumi nequit. Iure itaque dictum est rationem sint ii 5c in siniti quantitati congruere,ut cui per se & primum competat,exteris autem per quantita
- . rem. Quae sisnt, duo vere sunt quae sunt. Physica suppositio est, vel sine probatione recapseda, ' quantitatem a re quanta distingui magnitudinemque aliud esse re ipsa ut materiam. Est enim ina' gnitudo accidentaria affectio, materia vero eius si Nectum , non minus a mole et inexistentere ' ψ 30 ipsa 5creti re quid ni physico diuersum quam albedine aut caliditate. Et huic proloquio ato principio innitii ur haec Ariso telis ratio. Si inquit subsantia de quantitas sunt , duo vere sunt qus sunt. Neque recipienda es extorta illa dc Obliqua non interpretatio sed tergiversario noli nullorum subterfugium qu rentium dicentiumque , si sit substantia quanta, duo quidem esse. verum illa duo non .se subsantiam quantitatem, sed diuersas substantiae quanis partes. in quas dirimitur. Id enim noesi expcnere Aristotelem , sed in sensum repugnantem trahere, cum Ariso teles aperte quaenam sint illa duo edi promat, nominatimque declaret. Insupers sis diRum de partibus subsantiam quantam integi antibus intelligi debeat, non dicendum fuisset esse duo potius quam tria aut quatuor, aut alio cucuis numero, cum partes huiusmodi
solentia diuisionis sint insiliis. Demum partes illi non speciei inter se discrimen habent, sed solo
24쪽
numero discrepat. quocirca Aristoteles si intellectum ad eas partes defexisset, non dixisset duas aut diuersas.l ii disciplinis enim pluralitas & diuersitas solum attenditur interea quae specie dissi
dent. Verum nonnullorum conatus est non quid authores sentiant pervestigare, aut eorum sensa inquirere, sed recta eorum dicta ad suas opiniones quibus pertinacius addicti sunt quoquo modo trahere,quo videatur authores astIpulati sui se eorum sententiis .Et qui id annituntur, ii modo sibiisse,sed & aliis aditum veritatis obsepiunt, clauduntque viam capessandarum bona rum disciplinarum. Impartibile enim neque sinitum neque infinitum est. Impartibile hic prs sertim dicitur quod in partes secundum quantitatem est indivisibile, aut continuam i punctu, aut discretam ut unitas.Et tale neque sinitum est secundo & actu neo illo modo infinitum nam de alio siniti aut infinitimodo hie non versatur sermo cum non sit quantum. Omnes tamen par Partes si tes simul nihil aliud cpiplum totum sunt. Non est annitendum ut adducamur demonstrationes naul, toti probationes υe ostendentes partes simul easdem esse toti, sed tanquam metaphysicum proloquiti easde esse. id est supponendum ut partes subsantiales simul. nihil aliud esse ci: totum substantiale integra les,integrale partes continus esse totum continuum,& discreti discretum, quemadmodum ma thematicus proloquium habet partes simul sumptas ut magnitudinis numeri aut teporis) equari suo toti.Proinde huiusmodi propositiones totum est maius suis partibus, partes sunt minores toto totum constatur coalescit ex suis partibus,totu suis partibus posterius est intellagends sunt de partibus divisim sigillatimque&seorsum acceptis,& non de ipsis una collectimi sumptis. Alioqui ills rceonsimiles essent refutands. Et hoc loco potissimum cauendum est ne in captione diuisionis incidatur ex diuersa terminorum plurativi numeri secundum diuisionem collectio Memque acceptione. Indignum enim est,& ipsius philosophis naturalis excellentia longe inseri', υbi grauIahuius disciplin sensa exquirenda sunt, decipulas texere&captiosas argutias quibus
incauti inuoluantur atque illaqueentur respondentes.Et non minus ridiculum id est, qua si quis piam maturam adultamet nactus statem,puerilia exerceat ludicra, & insantilem vitam degenti hus mixtus eorum lusus leuiter actitet. xi. Neque unum& multa repugnant, ut credebant. Ad cognoscendam conuenientiam aut repugnatiam unius actu & potentia ad multa actu & potentia sex annotentur propositiones.ex diffinitione horum quatuor sacile cognoscibiles. Est emunum actu,quod non est alterius pars,ut tota linea. V num potentia, quod est alterius pars, v tmedietas luies. Ita actu sunt qus non sunt alterius partes, ut diis lines tois multa vero poten tia sunt qus alterius sunt partes,vt due medietates eiusdem lines. Prima propositio. Vnum actu non est unum potentia.Nam dato opposito idem esset alterius pars, nam unum potentia & noesset alterius pars,nam unum actu. Secunda. Vnum actu non esimulta actu. Alioqui idem essetvnum totum quia unum actu,& non essetvnum tum quia multa actu.Tertia. Vnum actu est multa potentia. Nam tota linea est unum actu per diffinitionem, &est multa potentia, scilicet suae partes simul sumpte. uaria. V num potentia non est multa actu. Alioqui idem esset alteri' pars quia unum potentia di non esset alterius pars, quia multa actu. Quinta. Unum potetia est multa potentia. ut medietas lines est unum potentia nam totius lines pars, N etiam multa pote tia scilicet sus partes. uare id liters dictum m vnum & multa eodem modo repugisant no vniuersaliter intelligendum est ut ostendit lisc quinta propositio sed particulariter,&devo vnius multorumque modo qui illiceκ primituricilicet de uno actu, & multis actu. que secunda modo adducta propositio ostendit repugnare.Sexta Multa actu non sunt multa potentia. Alioqui ea dem essent alterius partes,nam multa potentia,& non essent alterius partes, quia multa actu. id
Prima Parmenidis ratio. Quidquid e prster em,non est ens. quod aute non estens nihil est. igitur quidquid est preter ens nihil est. At ens SVnum conuertuntur agitur quidquid est prpter unum, nihil est.est igitur tantum unum. Si autem est tatum unam non habet locum igitur ipsum est imobile..Secunda eius ratio. Si il
lud unum diuidi potest illud non *prie unum est.N a eius sectio in infinitum abiret.est igiturillud unum,ipartihile. Melissi ratio. Si aliquid e factum ipsum habet pricipium igitur si non est aliquid factum,ipsum non habet pricipium . Ens aute non est factum. igitur non habet psicipium. Q d aute non habet pricipium, nox habet fine. ipsum igitur est unum,&infinitum.& est unum 8c infininim locu non habet. ipsum igitur imobile est. CR.atio Melissi l ens non se sectu quia aut
fieret ex erate aut ex non ente.non fiet aute eras ex erate, quia ipsum ens esset prius
A fieret. Q fiet ex non ente: nam ex nihilo nihil fit.Non est igitur ens factum. O A Doeo ost subsistitie Id habet principi u teporis cuius aliquod tempus sup
25쪽
L. Ertium caput continet sex conclusiones.& tres rationes ad tertiam. CPriu
ma conclusio. Non est dissicile rationes Parmenidis& Melissi soluere. CPatet quia statim sophistice apparent: vitiose enim concludunt, & falssum iniimunt. Ratio tame Melissi deterior est.& minus apparens. Attamen V inconueniente dato,multa contingunt. Secunda. Parmenidis ratio & vitiose cocludit.& falsum assumit. Argumentatur enim sic. Quidquid est prsterens non estem.quod autem non est ens,nihil est. igitur quidquid est preter ens nihil est. Fuusum quidem assumit. Cum enim ens dicatur multipliciter ipsum uno modo capit. Si igitur capiat ens pro substantia. falsum est. Esto enim quod illud ens substantia non sit: esse tamen potest quantitas aut qualitas. Si Uero pro accidente, rursum falsum est. Nam quod non fuerit accidens. substantia esse potest. Et cum citra dicit ens & Unum conuertutur: esto. igitur quidquid est prs ter unum nihil est:esto. CuVero concludit igitur tantum Unum cst,hoc non oportet. Nam si solum essent aluba simili modo cocludi no potest.quidquid est preter album nihil est. posita enim
sunt sola esse alba .igitur tantum unum album est.hoc non oportet. Na cum assum p tum sit Verum consequens est falsum. Et cu Ultra argum etatur: est tantum Vnuigitur est immobile nam nullus erit locus in quo moueatur, hoc non oportet: quia ipsu in alterabile esse potest.& partes, Ut aqvs in toto moueri. Tertia conclusio.
Qui tutari volunt Parmelude,ens pro substatia solii capere no possunt .. Primo quia de illo ente dicitur accidens ut album aut nigrii, aut aliquid aliud. Et tamen nihil esset album .aut nigrum.Nam sola substantia esset: h aute accides importat. illud igitur ens nihil erit. .d si dicit adii quodUere est significare,ia multa erutN a album qi vere est,&quod ei accidit,si ficabit. CSecundo quia si illud ens sit substatia no erit magnitudo,neq; alioru accidentiti Ullum. Na solum erit subustantia,& qd vere est,ut homo animal.bipes .Quod auruere est,nulli est accides hoc aut impossibile est. Tertio. Si substatia esset, ipsum esset dissi iubile. Di nitio igitur eius diuersas partes explicabit,qus vere: sunt.non enim accidentia explicabit.Na accidentia assimi & absunt preter subiecti corruptionem .at neq; diffiniutio,neq; diffinitionis pars abesse potest: visi diffiniatur homo esse animal gressibile bipes, neq; possibile est homininon esse animal neg non esse gressibile neq; noesse bipede. Erunt igitur multa Ff vere sunt,& no tantum Unu em,etia ipsum Psubstantia capi edo. Quarta conclusio. Parmenides non soluens pro accidentecapere potest. Na cum esset accidens esset eius subiecta substatia .Impossibile est enim accides sine subiecta substantia esse. Et cu solum esset accides, no esset subiecta substatia .esset igitur eadem subiecta substatia,& no esset: qd est impossibile. Non igitur ens capiet Parmenides solu pro Rodente. 4 Quinta conclusio. No recte soluerunt aliqui Parmenidis rationem illud unum esse impartibile continuum volentis probare. Argumentabatur enim sic Parmenides: Si illud unum diuidi potest illud proprie unum non erit.Nam eius sectio in infinitum abibit. non est igitur illud unu partibile. CSoluebat Xenocrates dicens illud esse ex impartibilibus lineis. Et ne cocederet unum quodammodo esse multa credebat em illa esse repugnatia dicebat quamlibet impartibilium linearum esse illud unum:& ide esse magnitudinem & non magnitudinem:diuisibile:& non diuisibile:in parem errore Parmenidis relabens. Nam inconveniem non est Ut diximus junum esse quod modo multa, ut Unum actu nulla potentia. Incoueniens tame est ide esse magni
tudinem:& non magnitudinem:partibile,& non partibile. 4 Sexta coclusio. tio Melissi &viti'se cocludit.& falsum assumit. Argumetatur em hoc pacto. Si aliquid est factu ipsum habet principium .igitur si non est aliquid factum ipsumno natat principium.Hic autem vitiose concludit.Nam ex destructo antecede,
te intendit perimere Mequens. Et cum dicit: si aliquid est factum. ipsum habet Ib
26쪽
principium: cum principium equi cum sit, si intelligat ipsum habere principium
temporis, hoc non oportet: Ut patet in momentaneis. Si autem intelligat ipsum ha, re principium magnitudinis: neq; hoc oportet. Sunt enim alterationes. 3c impartibilia, que principium magnitudinis non habent. Et rursum cum dicit: Si non est aliquid laetam non habet principium: si intelligat ipsum non habere principium tenis potis:esto. Si vero intelligat ipsum non habere piincipium magnitudinis, hoc non oportet. N am & caelum 3c sol εc astra principium sue magnitudinis habent. Et euvltra argumentatur. Quod non habet principium non habet finem, stantelligat qd
non habet principium temporis, non habere finem temporis: esto. Si vero intelli gat id non habere finem magnitudinis, hoc non oportet: quod tamen intendit, & ex quo sequeretur ipsum esse infinitum. Cum citerius algumentatur. Quod est infimium non habet socum . igitur est immobile: hoc non oportet. Nam nihil prohibet partes in ipso moueri.&ipsum steris. Non enim ut alterabile sit, requiritur locus. CDicebant Melissum sequentes,illud unum esse Unum specie. Sed quomodo ho mo Sc equus. 8c quς adimuicem sunt contraria, eadem specie essent: ' Sane hec Dei se
ipsa falsa esse deprehenduntur. α'
E Erm I. Miolia. xiit, Quia de illo ente dicitur accidens Philosophus contra Parme rudem dc Melissum logicis agit & metaphysicis principiis, ut se facturum praedixerat. . 'c'm autem proloquium est,accidens de substantia praedicari natum esse, quare si ilc hid uniciam ens Parmenidis est sola substantia de ipso natum est praedicari aliquod acci dens.Et cum sola sit substantia, nullum de ipso poterit accidens dici. De illo igitur ente dicetur accidens, Sc non dicetur accidens.quo nihil absurdius. Si illud ens sit subsitantia, non erit ma ni ludo. Supponit metaphysicus &substantias esse in hoc mundo sensibili, itidem Sc aecidentia ' Vequantitates, qualitates, neque substantias sine accidentibus hic natura comperiri. Si itaque illud unum ens quod astruit Parmenides,esset sola substantia, runc nullum esset accidens quod dictae suppositioni metaphystcs aduersatur. Si substantia esset,ipsum esset diffinibile. Supponit enim logicust omnem substantiam diffinibilem esse. si media fuerit,& infra suprema diffinitione sub stantiali & essentiali. si suprema descriptione,accidentariaque finitione.Et qui in hac ratione ad ducuntur deinceps de accidentibus,& partibus diffinitionis, tametsi de rebus intelligi possent incongruum tamen visum non fuerit,ubi Aristoteles logicis agit rationibus,& ea quoque ad Iogicam intelligentiam accommodare,neque id est quicquam praeter materiam subiectam expete tere. Itaque accidentia Munt Fc absunt praeter subiecti corruptionem, quia Vere affirmantur &vere negantur de suo subiecto accepto pro eodem, cum praesertim separabilia sunt, quibus solis id applicandum est. Neque diffinitio autem neque diffinitionis pars unquam abesse potest quia diffinitio de suo diffinito nunquam negari potest, neque diffinitionis item pars ab ipso diffini to dimoueri vili animal gressibile bipes ponatur hominis diffinitio neque animal de homine negari potest,neque gressibile neque hipes. xvi. Et idem esse magnitudinem, Ec non magnitudinem. Ratio Parmenidis probans illud unum eri indivisibile, est valida dc efficis, quia si diuidi possiet ut continuum ipsum proprie 5c simpliciter unum non erit. Nam illud diuisibile esset suae
partes,quarum dissectio in infinitum decumbit Nenocrates autem volens illam rationem diluere in malora incidit Incommoda. Nam cum ponat id totum esse coalitum eκ lineis, quaesunt ma
gnitudines illud totum erit magnitudo .Et quia est unum solum en , ipsum non est magnitudo. Alioqui multa essent,utpote partes in quas magnitudo dirimitur. Esset igitur idem maenitudo S non esset magnitudo Similiter quia illud ens ponebatura Xenocrate compositum edineis in partibilibus,ipsum est diuisibile in illas lineas . Et cum secundum ipsum unaque 3 Iinearum im
partibilium sit illud ens, ipsum non estdiuisibile. igitur idem est diuisibile .&Indi uisibile.
xvii. Nam ex destructo antecedente intendit perimere consequens. Melissus in consequentia qus non remeat ac recurrit. argumentatur a destructione antecedentis ad destritistionem conse quentis,inciditque in fallaciam consequentis,ac si hoc pacto argumentaretur.si homo est,animal
est gitur si non est homo, non est animal. Si vero intelligit id non habere finem magnitudinis, quod scilicet non habet principium temporis,non habere finem magnitudinis, id non oportet. Nam secundum Aristotelem coelum & mundus principium temporis non habent, linem tamen magnitudinis sortita sunt,nam supremi caeli clauduntur ambitu atq; conuexo.
Quarti capitis annot. CSegregatio, extractio. Congregatio, confusa commistio. Et est consua cum
res amplius non appareant. si Ab ijsque sunt actu, magnitudinis& parilitatis deter
27쪽
' Varium cap. continet sex opinioes antiquorum, duas Anaxagors ratiora quinq; conclusiones Anaxagoram reprobando duas rationes ad secundam, P A&quatuor ad tertiam . CSex naturaliter loquentium opiniones. Prima est ponentium ignem omnium materiale principium, Sc cotratia raritatem S den: isitatem formalia. CSecuda est ponentium aerem omnium materiale principium. 8d contraria superabundantiam&defeetiam esse principia formalia. Tertia est roAnaximandri ponetis unum corῖ igne densius, aere vero ratius. Omnium rerum esse materiam,& contraria illi infinito corpori inserta esse rerum formas. Dinar atta est Platonis, magnum Sc paruum contraria duo principia rerum natural tum ρος nentis,& Unam formam Sc efficientem ideam. Et in hoc Plato ab aliis differt,quia alii unam ponunt materiam. Plato aute plures. Alii contraria ponunt formas, Plato materias. Quinta est Empedoclis,quatuor elemeta rerum omnium materias ta esse ponentis & contraria immixta formas & duo essestiua litem & amicitiam,&res in se inuicem esse commixtas.& mundum sepius generari & 0pius corrumpi, Sexta est Anaxagore infinitas similares atomos reru materias ponentis,& ccm 23traria immixta formas.& Unum efficiens diuinum intellectu,& omnes res in omαnibus esse adinvicem comixtas& confusas.& eas generari per segregatione. Dicit enim intellectum diuinum eas segrega re, Sc eas facere apparere. qus latebant, et eas corrumpi per congregationem,' et mundum dicit semper generari et iamsi corrumpi. Et differt Anaxagoras ab Empedocle. DPrimo Quia Empedocles ponit ta
tum quatuor clementa reru materias, Anaxagoras vero infinitas ponit rerum mate
rias. Secundo. Empedocles ponitduo esseetiva. amagoras auid Um. 4 Ter tio. Empedocles ponit mundu sepius generari et sepius corrupi Anaxagorra aut panit mundu semper generari, et iamsi corrupi.In csteris coueniunt. Dus rationes Anaxagore. CPrima. quia Videmus ex contrariis cotraria fieri. At impossibile est contrariu in suum contrariu abire. sunt igitur contraria in cotia iis, ct omnia in omnibus. Secunda omne quod fit, aut fit ex ente, aut non entc. non autem fit ex non ente.nam ex nihilo nihil fit siet igitur ex ente. Et cu videamus ex quoli bet quodlibet fieri, erunt omnia in omnibus et quodlibet in quolibet. Hesunt dus Anaxagors rationes.propter quas credebat qualibet rem esse in qualibet, et rerum generationem nihil aliud esse si rerum a colasa comixtione segregatione, et appa rentiam. Et cum interrogabatur, Cum omnia sint cinnibus, quomodo igitur illa non Videnturi respondebat ea non videri propter nimiam eorum parilitatem. ct cum iteru, Cur potius dictau sit id os id caro id sanguis, cu omia sint in c mnibus dicebat quando plus esset de osse dicebatur os: et quando superabundabat caro, di cebatur caro: et quado sanguis.id dicebatur sanguis. nihil tamen est purum, aut aut caro,aut sanguis,aut aliorum quicq. 2Prima c6clusio. In uenienter An a a goras infinita rerum naturalium assignauit principia. CPatet, quia tolebat rerii naturalium scietiam infinitum enim et magnitudine et multituatne quantu sit, notuine no potest. si igitur rerum naturalium ifinita essent principia: ipss essent ignoip.Nam composita cognoscitnus.quando ex quibus et quot composita sint,cognoscimus.Nonigitur conuenieter Anaxagoras rerum naturalium infinita assignauit principia. Secunda conclusio.Non omnia comixta sunt in omnibus. 2Ptimo,
Quia impossibile est animal aut planta sub quamlacuq; esse magnitudie, aut sub
quatulacunque paruitate sed determinals sunt quantitatis, et totius magnitudo ex partium magnitudine resultat. Voco erum partes, que a se inuiccm et a toto sepa*rari possunt. Impossibile est igitur omnia in omnibus esse comixta . Quo enim homo in milio, et equus et planta et qus et quanta eius caro esse possit insimus aliis rebus distractas et quod os et qui neruis' et qui alboris fructus Secudo. Si ex finita aqua, determinate quantitatis carnem segreges et iterum tax tiam, hoc toties
28쪽
1 P XIII rfacere poteris, ut ladem nihil damis residuum sit. Nam omne finitu. p deae G
nais quatitatis ablatione lade cosumitur: quo facto, relinquitur no omnia mix
ta esse in omnibus. CTertia. No quodlibet segregabile est a quolibet. e Primo,
quia caro magnituitne & paruitate determinata est. Quauis enim carnis inco lcorpus est, infinitam sectionem intelligat: in eo tamen Q caro, esse non potest sed tandem ex sectione desineret esse caro. ex minima igitur carne non est segregabile aliquod corpus. Nam cum omne corpas e corporis subtractione fiat minus, esset
caro minima carne minor.quod est impossibile. nsi igitur quodlibet a quolibet est
segregabile. Secudo. asi quodlibet sempesset a quolibet segregabile: i aliquo
finito esset infinita caro dc infinitu .ni p subtractione determinate carnis nugconsumeretur, neq; os: immo Sc quodlibet quantulumciiq; parum estet. contine
rei insini m. At impossibile est infinitu finito cotineri. Igitur no quodlibet segregabile est a quolibet. Tertio quia accidetia habitus, Sc colores a lubstantia sub icistano sunt segregabilia. Non igitur quodlibet a quolibet est segregabile, Ponit
enim Anaxagoras& substatias Scacciaetia simul mixta. Quarto, quia incoireniens est Anaxagoram dicere sapientissima mentem conati omnia segregare &. quia infinita sint no posse: & id eamlatere, non autem latere Anaxagoram. No
uitur quodlibet esse in quolibet, re quodl ibet semp esse segregabile a quolibet, cGtra sapientissimam dei prouidentia attestari debet Anaxagoras. CQuarta. Non omne quod fit ex specie similaribus fit partibus ut vult Anaxagoras. Nam lutum
non fit ex lutulis, sed terra Sc aqua: & lateres no ex lateribus, sed luto. 3c domus risi ex domibus, sed lateribus 8c lignis,& aer ex aqua, & aqua ex aere Ut sspius videamus. Quinta. Minus errauit Empedocles, finita ponens rerii naturalium prinucipia ipso Anaxagora. Nam rerum naturalium pol se esse scientiam non auferesbat, neque pleraque eum incommoda sequuntur, quς sequuntur Anaxagoram.
rarti capi. scholla. xviii. Sex naturaliter loquetium Iniones. Naturaliter loquen V tes dictitur qui philosophis naturalis principia non negauerim , quales Empedocles, Democritu , Anaxagoras,Stasteri quom laicas erutur de runaturalita principiis sententis. Et hi secudo capite huius In prima diuisione naturales etiam dicti sunt. XXu .He sunt diis rationes Anaxagor .Ex his qus ab Aristotele determinata sunt, lis rationes haud difficile dilutitur. Pri ma quide cocededo intraria fieri ex intrariis no manetibus transmutatione saeta sed deperditis, negado tame ea fieri ex se inuice secti dii sub Ilia manetibus post trasmutatione saeia, ut ex se mine olius sit oliua, corrupta forma seminis,&no manete in oliva. Et particula ex,rio habitudi nem materis permanetis designare debet. cu admἰittitur ex color is contraria fieri,sed termini a quo proficiscitur motus,&qui abiicitur. Quare negadu est cotraria esse In intrari jς, qua doquideipsorii natura est ab eode subiecto se mutuo expellere. Neg1du itide Sc oia esse in othus. Secadavero eius ratio dissoluitur.admittedo omne quod fit fieri ex ente, in plato quide & potct ia, utpote eκ materia, s in omni generatione prssupponitur, negando tamen quodlibet fieri ex quolibet.Nam determinatu sit eκ determinato, dc Gtrariu ex suo co rario V t paulopost ostesu rus est philosophus quemadmodii ex semine olius fit ollaa no triticum. Q uare no est Id Anaxa oors tribue dii. quodlibet esse in quolibet. xxiiij.Infinitia enim R. magnitudine Sc multi iudi De.Infinitum actu magnitudine, posset quidem quoquo pacto notum esse secudum rationes ge nerales,utpote in sit ex .sum,P partes habeat dimesonis adinvicem continuas, quod sua parte sit maius. Itidem 5c infinitu multitudine quod ex unitatibus constituatur,quod sus partes sine adinvice discret s. in quavis multitudiue sinita sit maius. Neutrutam e notii esse potest secundum ratione speciale,&mplicante determinatam magnitudinem aut multitudinem. Nempe qui in terrogatus fuerit quantum est infinitu magnitudine, n5 habebit quicquam peculiare quod apte respondere possit ut m sit cenum cubitorsi,vel mille. Et si quis sciscitetur eκ quot unitatibuet co stat insinitu multitudine nihil itidem occurrit accommodat respondendum,Ut quod ex e. tum aut mille monadibus costituatur. Resupit enim omne determinati numeri rationem. Nam coisposita cognoscimus, q 3ado ex quibuς 5 quot coposita sunt cognoscimus. Ad copositi cognito nem requiri suarum partium notitiam qus 3c quot sint,n5 intelligedum est de parti quatita liuix quas tota res naturalis habet ratione dimensionis,& in quas ratione molis coluneis male ris diuidua est illarum enim partium diuisio in inlinitum progreditur, neque cuiusque earsi peculiarem notitiam habere possemus sed secudum materiam subiectam applicari debet ad partes substantiales thuiusce principii hic habeatur intellectus. Corpora naturalia composita cogno
. cimus, quando ex quihu; substantialibus principiis A quot partibus essentialibus costituta sunt
29쪽
cognoscimus .Et qui idipsum ad quantitatis partes accommodauerit, pseudographiam incidet, salsamque dest riptionem,ex principio perperam applicat O. λXV .Et totius magnitudo ex par tium magnitudine resultat. Partium scilicet integralium. hic enim partes Vocantur, non quae rei substantiam constituunt & neque a se inuicem neque a toto natura separari possunt, sed qus se cundum magnitudinem sumpis, totum integrant,dc a se inuicem & toto separabiles sunt, ut ra mi ab arbore. xxvi.Caro magnitudine dc paruitate determinata est. Quauis caro rati di me sionis diuidi possit in partes minores semper ulterius diuisibiles, quarum quilibet manens toti coniuncta sit caro nam homo, geneum est 5c partes cosimilis naturi & denominationis retines &hoc pacto data quamque carnis particula,possit dari minor qus sit potentia, dc alterius pars, neque possit dari minima caro potentia, tamen caro actu dc tota existens est determinatae quan titatis, dc hoc pacto datur minima qu ae non est alterius pars, eo quod forma carnis sub minoris molis materia subsistere nata non sit.Res autem naturalis ut & nois admonent secudum ea quae potentia sunt non sunt determinals magnitudine Ec paruitate,sed secundum ea qus sunt actu Atois subsistentes.Qu1uis etiam minima caro qus ex petitione physica assignabitur possit secuis dum molem diuidi in duas medietates per distractionem earum in illis tamen dii tragis particu lis non manebit sorma carnis,sed deperdetur per dissectionem, quod ipsa non sit nata subsistere sub mole adeo exigua,sicut est moles distracts medietatis, ut litera quoque commonefacit. Ita que si a minima carne actu sit segregabile aliquod corpus, per cuius segregationem non deper datur forma carnis residuum illud facta segregatione erit caro,& erit minus ea carne a qua iacta est segregatio. nam Omne corpus ex corporis subtractione sit minus. Igitur residuum illud erit caro minima carne minor quod est impossibile. Non enim est dabile minus minimo, sicut ne maius maximo subsistere natura potest.
Quinti capitis annotatiuntatis. CPrima quibus non sunt intrinseca priora principia.WAliqua fieri ex alterutris, est unum ex altero sua quidem substantia fieti. 2Substantia .essentia.
Vinium caput continet Unam conclusionem,& duas ratiounes ad eam. C6clusio.Rerum naturalium principia sunt contraria. Primo Quia concorditer dixerunt hoc omnes physici. Qui enim tantum Vnum posuerunt, Vt Parmenio
des & Melissus, calidum Se frigidum. qus ignem & terram
Vocabant, principia posuerunt. qui plura & finita, ut Plato& Empedocles magnum Se paruum. par & impar congre; gationem & segregationem, litem Samicitiam, raritate Adensitatem. Qui infinita dixerunt rerum naturalium esse principia, ut Democriolus,plenum & Uacuum quorum ipse alterum in ens, alterum ut non ens esse dixit situm,ordinem,& figuram, que ponebat habere cotraria, vis situm sursum,situm deorsum situm anteriorem &posteriorem, situm dextrum&sinistrum. figuram rectilineam,figuram circularem. Et hoc omnes antiqui dixerunt, non tam ratione
quam veritate coacti. Diis erunt tamen quia quidam posuerat posteriora & par: ticularia, Ut calidum & frigidum contraria principia, sensum sequentes. Alii vero
Iriora & uniuersalia:Ut magnu paruum, par impar congreSationem segregatione, rem amicitiam raritate & densi tale: sequetes rationem. Nam singulare secundusensum notum est,uniuersale aute se dum rationem. Est enim sensus particula rium ratio aute uniuersalium. Secudo. Quia ea rem naturaliu assignanda sunt boprincipia, Ps no fiunt ex aliis,neq; ex alterutris, sed omnia alia fiunt ex ipsis.priis ma aut cotraria no filii eκ aliis neq; ex alterutris, sed omnia alia fiunt ex ipsis. Nacu fuit prima no fixit ex aliis & cu sint c6traria, no flut ex alterutris. Na cotratiuin sui cotrarii substinanti luasire potest. Quod aute ola fiant ex cotrariis, patet:
quia res naturales omnes per generatione fiui,qus est de cotrario in cotrariu . Nam
no quodlibet agere in quintlibet, neq; quodlibet pati a quolibet natum est, sed deteru
minatum a determinato, & contrariu a contrario. Halbu non fit ex quolibet. non enim fit ex musico,nisi secundu accides sed silex nigro, aut colorato medio.&musi no ex quolibet no musico. sed ex immusico.&domus ordinatio no fit ex qualisbet inordinatione, sed ex inordinutione domus. Similiter album no corrumpitur in qaodlibet, sed in nigrum, aut mediu, Q musicum corrupitur in quodlibet, sed in
30쪽
immusicum. Sc domus ordinatio non corrumpitur in quodlibet. sed in domus inordinationem. Attamen ex quibus contrariis res fiant, & in qus contraria corrumpantur, nos pleruque latetiqina huiusmodi dispositionibus contrariis non sunt nou
mina imposita:generalia tamen apte dici possunt convenientia .inconuenientia, dinatio, inordinatio. at specialia non sunt Usitata: sed ea ex communibus circuloqui poterimus.Nam omne conueniensex inconueniente fit, & in inconueniens corruu
Utur: Ut con mentia statue ex inconuenientia fit non qualibet, sed in statue incoα uenientia:&corrumpitur non in qualibet inconuenientiam, sed in status incon αnientiam Et ita in ceteris est dicendum ubi nomina desunt.
Vinii capitis scholia. xxiv. Rerum naturalium principia sunt contraria. Hsc conclut Mosio non υniuersaliter Intelligenda est de quibuscunque rerum naturalium principqq. t Hil nempe prencipia per se 5c transmntatione facta rem naturalem constitueriti nonunt contraria ut materia de sorma. quidem materis nihil est contrarium)sed parilis miculatii j & de principiis formalilius transmutationis rerum naturalium, utpote deforma substantiali. .s acquiritur 3cea γε deperditur, ut cum ere aqua generatur ignis,for maaquc q abiicitur & ignis sorma qus acquiratur,adinvice contrariantur. Sunt enim sub eodem genere,scilicet substantia.& maxime a se inuicem distant, naturs diffidio atque repugnantia Ei dem etiam susceptibili, subiectoque incompleto vicissim insunt. Nam eadem numero materia,qus prius substernitur enas aqus postea recipit in se sormam ignis.Neque ratio contrariorum exigit quod vicissim assint forms ills eidem subiecto completo, cum una lusque sorma substan tialis completo assit a natura neque posset manete copleto eidem abesse,ut neque caliditas ignI. Demum ab illo susceptibili incompleto cui vicissim assunt, mutuo se forms predicts eNpelluntanam non possunt illi simul secundum eandem subiecti parte adisse. Verum haec in dialogo dita ficilium physicalium apertius elucidantur. Nam non quodlibet agere in quodlibet. Nonnulli conati sunt ponere sormas substantiales habere esse incompletum in matei ia antequam prodia cantur & per productionem eas educi de potentia materis perspicueque & complete tum in materia subsuere, qus prius latenter & incomplete in ea subsistebant ut in limine olius insita esse quaedam seminaria Sprimordia forinsolitis,qus in lucem edantur per olius generatione. Alio qui non esset υt aiunt,ssignanda ratio cur ex semine olive potius fiat oliua, quam alia quaevis arbor,aut cur ex ouo anseris quod fouetur a gallina potius prodeat pullus anseris quam gail insverum id asserere nihil aliud est quam sententiam An agore occulte approbare,dicentis men tem diuinam per segregationem res prius latitantes in apertum depromere, dc hoc pacto rerum fers generationem.Et si pensiculatius haec attendatur assertio depreheletur solo verborum dis crimine ab ea quae A naxagorae est dissidere. Quod autem ex semine olius gignatur semper Oli ua,non eo venit quod sorma oliuae quoquo pacto subsistat in matellasemitiis ante sui productionem sed quia forma seminis olivae determinata est ut in formam olivae corrumpatur. quodque in materia seminis per agentia extrinseca v t naturalem vim terrae producantur dispositiones ac ridentariae quae materiam disponant ad formam oliuae 5e non aliam quavis suscipiendam.Eodem modo quod ex ouo anseria gignatur pullus anseris,id in causa est quod forma oui anseris a natu
ra determinata est ut in suum contrarium sormam anseris deperdatur.Et ab extrinseco fouentecua siue sit anser,sive alterius generis auis per natiuum calorem inducuntur materiae oui quali tates sorans oui disconuenientes &larmae anseris conuenientes, per quas ut instrumentarias sectiones ecoui larma abiicitur,& iarma anseris inducitur. Quocirea extrinsecum illud fouens ei a quodcunque erit solum est generationis agens instriamentale, principale autem est ea volucris a qua primo Ouum prodiit quare non generatur ansera dissimili secundu speciem nisi taq; adminiculario instrumento. Nam omne conueniens ex inconueniente fit. Conueniens hic dicitur forma substantialis qus acquiritur reica: naturalis constitutioni eonuenit, ad quam formaco parata hoc nomen sortitur,ut forma hominis ad hominem. Inconueniens autem est forma sub stantialis illi contraria vi ea quae in formam conuenientem, aut iri quam ipsa conueniens forma corrumpitur,ut sorma seminis 3c cadaueris humans ad krmam hominis. 4uare conueniens Ecinconuenient hic relative dicimtur 5c omne conueniens ad suum inconueniens semper referen dum est,&contra Inconueniens ad suum conueniens.
Sexti capitis annotat Genus gemas transmutationis. Contrarietas.duo adinvicem c5traria. m. netis substantie contraria, transmutationis substantialis contraria. e Transmustationes substantiales generatio corniptio. Contraria, priora. substantialia .Posteatiora accidentalia. CPer se,non in alio. In utroque quinti modo. CPrimpin,
stantie solutio. Contrariorum principiorum subiectivii est principium subiectio