장음표시 사용
111쪽
απο-n greohaereant sibique . mutua serant auxilia et amice conjurent, sere pamhus aequis illas progredientes videmus. Quin et praestantissima nobilissimaque humani ingenii
dos est, quod si obseruatione et experientia ducibus ad naturae penetralia tendat, e suis conatibus nouas vires acquirat et eX inuento in inuentum citato gradu semper feratur. Nam cum nihil in rerum natura seorsim et sine arcto cum caeteris corporibus nexu existat, si quis illius catenae annulurn quemcumque detexit, illum etiam et praecedentem et sequentein aut totum aut partim saltem deprehendere ne cesse est. Sed varia muscologiae commoda ex iis, quae nune de muscorum vario vis 2. dicturi sumus, elucebunt, scientiam, et quae adeo utilem cum in magna naturae offici-MUSCORUM na tum in artibus variis stirpium classem nobis cognoscendam tradit, vanam et su- - 'Peruaganeam nullus iure vocabit. Antequam autem ilIa aggrediar, obseruare liceat, quanto naturae erga nos T. beneficio haec stirpium classis in gaudium solamenque nostrum hyemali tempore et ΜΛON'
hyperboreis praesertim in tractibuS vlgeat. Cum Omnia circa DOS torpeScunt et okesso langueScunt, cum flumina rigent, nemora silent, campi latent nivibus obruti, ubi MIA.que luctus, rerum facies clecolor, et tristis mortis imago, musci inter vegetationis ruinas emergentes eiusque damna incredibili sua foecunditate indiuiduorumque omnes caeteras stirpium familiis numero facile superantium copia reparantes, scenam alioquin squalidam et destructionis imagine foedam nouis decorant Orna mentis oculosque nostros amoenissimo spectaculo pascunt. Sericeo col arse fulgentes rupes et lapides qui tristes alioquin referrent sceletos obducunt. Caudices terrae instratos iamque putrescentes vestiunt temporisque iniurias amice celant. Truncos virentes caespitibus suis. diuersi formibus amiciunt, speciemquE hortorum amoenissis morum curiosis oculis praebent. Inter plantaS destructas et gramina exsiccata vigentes terram tegunt, quae nuda oculos offenderet et prata viridia rore crystallino madida effingunt. Imo loca aspera, glareosa, quae veris manus nulla florum corona cingit tapetibus suis serio eis iucundissimo colora pictis obducunt. Hinc sylva. Tum camporumque nouus decor inter ipsa saeua aquilonis imperia hyemisque iI- laetabilia spectacula nobis oritur, verque perpetuum non tantum lamniamus, sed reipsa spectamus, poetarumque mendacia in verum Verti videmus. c
At non tantum in vana spectacula inanemque hyemis pompam sed in vera tu id
vitae nostrae commoda muscorum familiam natura creauit. Primarios autem et NATURAE Tom. I. L potis QLCONO '
112쪽
potissimos eorum usus in magna naturae oeconomia, ubi omnia in mutuum auxi Iium ordinata sunt et ad uniuersi perfectionem unanimis conatibus tendunt, conspicimuS.Iis etenim pulcherrimi maximique momenti eventus in hae Oeconomia debentur, qui, si nullus exist rei muscus, aut aegrius aut nu Ilatenus succederent, nec qui praesentes sunt rite explicari possent. Eos igitur rudis plΗbecula inutiles imo noxios putet, eos Linnaei discipuli quamvis meliora edocti Florae feruos et mancipia vocent Syst Veget V. I. p. a nos magnas partes, quae iis in Florae et Sylvani rEgno attri-hutae sunt miramur, et paulo pleniuS, quam hucu Sque factum est euoluere ac explicaee, non sine quodam , ut speramuS, lectoriS delectamento, aggredimur. Terrae nostrae supersi diem sau crustam exteriorem humum dictam quae hominum boumque laboribus exercita nobis cerealia praebet dona, quamque antiqui Tellurem Magna in matrem, quippe quae omnia pariat, vocavere, ex animalium Plantarumque exuviis vel partim tantum C Oruptis vel putrefaction E iam ad elementa sua reductis, terrarum primitivarum praecipue calcareae et arga Ilosae particulis admixti S, constare, unicuique compertum est Illud vero solum unde alimenta carpimus e muscis primam ducere originem minus cognitum est, ratione tamen et obseruationibus nos illud discantibus. Toti terrarum orbi aquas diu incubuisse. lensim postea discessisse, et in magna receptacula tandem confluxisse cum gentium omnium antiquissimae traditiones, tum montium structura corporumque in eis deprehensorum inuestigatio testantur. Aquis autem aut partim aut prorsus elapsis, humoque nondum exstante sed solo e mero sedimento aqua deposito in foecundo Constante, praeter paucaS stirpes aquaticas nulla alia vegetabilia oriri et propagari potuisse palam est, nisi quas radices in terram non alte defigunt, humiditatem avide alliciunt, calore multo non egent, et praecipuum alimentum e X aere poris sugunt. Tales stirpes sunt musci, quibus primum enatis et summa celeritate incredibilique copia multiplicatis non tantum aqua absorpta inities minuebatur, sed εκ eorum reliquiis tempore accumulatis solum vegetale aliis stirpibus fouendis nutriendisque aptum exortum est. Quo solo quotannis assurgente aliae plantae praesertim gramina laetius vigentia numeroque crescentia in noua regna subiere et muscos priscis sedibus expulere. Sic a plantulis illis, quas vuIgus ignarum pridibus incuria calcat, nobis vegetationis, culturae, arati Osis, Florae uno verbo Cererisque munerum primordia. Nec illud merum ingenii commentum est, sed quotidianis obseruationibus confirmatur. In dies Enim videmus fossas et stagna,
simulatque aqua subsidere incipit, variis muscorum speciebus praesertim Sphagno
palustri, Hypno cu pisato et Mestu uliginosa B trichodes impleri, inde sensim
113쪽
in paludem concrescere tur solam euntibus ac vehentibus aptam, tandem qu in terram solidam conuaria natura vel arte in prata fertilissima abire. Totam fere Hercyniam, testante Tacito, vastae paludes olim teneban', nunc vomere domitam et
laetis segetibus superbientem. Quin et hic ars naturam adiuuare potest et paludes muSco oppletas terra sylvaru in abiegnarum mixta opum e corrigi docet Hisin ius in egregia disputatione, qua facillimum modum, ut uliginosae paludes arari possint et
tur sis eri cetosisque regionibus si aetatρ prouectos agricolas adeas, hi tibi narrahunt, in locis plurimis, quae stagnantes aquae occupabant, nuna ubera arua foecundaque prata videri. Huic autem usui aptissimae sunt supra memoratae muscorum species, quod cum caespito se crescant, radicibus tomentosis arctius connectantur,
continuasque sui prolongationes agant, spongiosum solum breui tempore firmius aratrique patiens reddunt. Nec mihi dubium est, quin si species illae in vastis eisericetis Landes, BruJeres) quae Aquitanias, Germaniae septemtrionalis, Angliae etc. tractus ingentes tenent et sterilitate damnant, arte multiplicari possint, hae regiones breui temporis spatio pabula sata qua laete proferrent. Sed si aqua omnino defecerit, id frustra tentabitur. Quod de paludosis locis diximus, est et de arenosis verum. Quamuis pauci
tantum musci ex: gr: Trichoi toma nonnulla in iis vitam degant, eorum tamen ministerio, lente, fateor, multisque interlabentibus saeculis, arenae in fertiles campos verti possunt. Hi etenim instar earum Elymi, si lauditiis, Caricis etc. specierum quas a reuarias dicimus, humum daedalea in subtilissimam aestiuo tempore ventis agitatam ac fumi instar volitantem, ad sepimenta et saxa alioquin deuoluendam cum decidit retinent, humore, quem iis aer abunde suffigit concretam coaceruant, et locum sterilem eo modo uberem reddunt. Quin et decrescente in maritimis littoribus aqua rupes et saxa denudata
primum Bisso saxatili canescentia, inde Lichenibus leprosis vestita, iisque in tenuem
terram putrefactis Lichenibus imbricatis radicantibus consita, plurimae mUSCOrum species praesertim Hypna Bryaque obducunt, humum colligunt, solum qu 2 adeo eleuant, ut illa absque eis inso cunda corpora graminibus aliisque plantis hospitium et alimenta praebeant tandemque culturam patiantur. Muscorum igitur ministerio in futuram culturam paludes Exsiccantur, arenaee onerescunt, saXa virent, arida foecundantur; nec solum terra eorum beneficia
114쪽
sentit, sed et ab illis riti uti, amnes, imo maπima flumina partim saltem origin0m
ueunt. Musci, ut omnibus notum, summa vi humiditatem e terra vel aere attrahunt; hinc in locis humidis praecipue in montium cacuminibus nebulis vel nubi-hus continuo fere coopertis lubentissime viuunt. Aqua autem, quam ex aere nebu-Ιoso sugunt, quamque omnem prae copia poris Capere non possunt, e foliis ramulisque defluens in terrae fissuris et cauernis Colligitur, inferioraque petens sub fontis usi scaturiginis speciem tandem po rumpit. Plures inde fontes in rivulum et
rivuli in amnem vel fluuium concres eunt. Adeo natura e minimis maximeque in-
conspicuis causis grauissimos effectus producere nouiti Iuter muscos, quibus illa ad eum finem utitur, Sphaguum palustre et Mimum f0Πtanum primas partes obtinent. Hinc nulla fere in montosis regionibus scaturigo iis caret. ' Quin ex eorum praesentisi saepe soli naturam dignoscimus. Sic ubi Milium palu stre crescit aquam subire nouimus, et Mutum fontarium puras scaturigines indicat, unde in sylvis et paludibus Sueciae Septemtrionalis solo hoc musco fontes frigidi, quorum magna ibi copia est, indagari possunt. In locis vero stercoratis Spla Philuus ampullaceum eius vices gerit, ut in tractibus Laponiae finitimis, Spla chirum vascuis sum. Putrescentematiam in paludibus aquam muSci absorbent, sicque puram pro est ant, ita ut his destituta regio Ornamento non eXiguo careret.
Nec minus aer eorum ope purior et nobis spiralis evadit. Aerem athmo phaericum e duabus aeris speciebuS nempe gaze a tuis lethali et gaze Oxygen eo vitali proportione inaequali commiaetis componi recentiores chemici demonstrant. Copia autem gagis o XVgenei nobis ad halitum vitamque necessaria innumeris, causis indesinenter operantibu S ex: gr: combustione, fermentationibus omnigenis illa praesertim, quam acetosam fermentati0u a cetet e Gall. vocant, Et ex iis orta putrefactione, continuo minuitur. Hinc Vitale illud principium cito nos deficeret, ni benigna prouidensque natura eiu S renouationi et restaurationi consuluisset. Hoc
praecipue vegetabilium fit ministerio, quorum pleraque, fungis tamen byssisque
plurimis exceptis, foliis gaZ Carboneum absorbent et gag oxigeneum luminis vel gaetis hydrogenei stimulo sibi ademptum exhalant. Muscos etiam eadem proprietate gaudere obseruationibus constat. Hinc magna naturae erga nos benignitate. hruma recurrente inprie, planti Sque aesciualibuS, quarum ope gaZ oxygen eum Tenct-vabatur, emortuis, in eorum vice R musci subeunt incredibilique copia exiguitatem compensantes nobis aerem spirabilem praestant. Eos autem ad aeris salubritatem conseruandam et restituendam sufficere crediderim , cum plurimae causae,
115쪽
---- 83 quibus aliis anni temporibus gar oxygenhum at mos pliaeriae subtrahitur hyeme vel
prorsus operari desinant vel minorem vi in exserant. Si ad peculiares muscorum usus in magna naturae oeconomia descendimus, eos animalibus plurimis haud inutiles esse videmus. Ursus Polytrichum commune ad lectum sibi per hyemem dormituro sternendum colligit, iis qua sua hybernacula parat. Bangi seros Lapponibus, qui Cereris Bacchique expertes sine eis vitam tole rare non possent, alimenta, vestes et vehicula subministrantes non tantum Lichene rangiferino sed etiam bisag u0 palustri vesci Linnasus perhibet. Sciurus vulgaris et Mus auella narius Muscardin) ex iis rotunda sua cu illia inter arborum aut virgultorum ram OS tanta arte suSpensa con Cinne struunt, ibique verer educe prolem suscipiunt et educant, Cum saeuiente hyeme in arborum cauis securi latoant. Nonnullae Vulturum et Falconum species iis areas suas in molliorem cubitum intus muniunt, Et pleraeque minoreS aues ex iis nidos suos ouis excludendis pullisque fouendis aptissimos, cum aliis materiis mollibus quas sibi sors obtulit eos miscendo, construunt. Hypna autem illa, quae priores Bolanici sericea dixerunt, iis hunc in usum praecipue inseruiunt. ApeS multae, eX. gr. quas Muscorum, Hypnorrim, miorum, Bryurum, entomologi dicunt sub muscis illis habitant duae prioros strenue mellis eant. Innumera alia insecta praecipue St0phylini, Mordellae, Chrysomelae aut iis laruas suas fouendas a frigore defendendas committunt, aut etiam sub iis Iatentia vivunt. Sic pluries media hyeme Atticam nemoralem Geos. inter Hipna quasi somno sepultam sed minimo motu excitandam inueni. Muscos tandem helix nemoralis depascitur, nobisque ad eos in arboribus exstirpandos viam facilem praebet. Vide Lin. it. scau. p. 28 . Ex omnibus supra dictis affatim patet quanti momenti in magna naturas
πολιτεια sint musci. Sed forte si ad agros hortosque nostros transeamus ex iis damna non pauca afferri videbimus. Illos pratis in quibus vigent, cum herhas alias excludere credantur, noXios esse, ii S arbores praecipue magno damno affici ruricolae pronunciant. Quid verum falsumue sit in eorum opinione paucis expa.dire conabim Ur.
Muscis alias plantas non magis excludi posse quam graminibus arbores facile nobis concedet, qui ad summam eorum caulis vix in crassissimis semilineam aεquantis radicularumque in solum numquam alte penetrantium tenuitatem respiciet. E contrario plurima commoda aliae stirpes ex iis ducunt. Sic hyeme plantarum
116쪽
radi eas in pratis musci pellis instar cooperiunt ac tuentur ne summmo terreantur frigore, unde hortulani rariores Plantas musci S tropositis per hyemem seruant. Uer,no tempore herbis superincumbentes ne gelu radices evellantur impediunt. Uni. cuique enim notum est Plantarum in hortis aut agris sponte nascentium praesertim si humus magis bibula et spongi0sa sit, terra vernali calore interdiu resoluta et nocturno frigore iterum Constricta, radices minores post aliquot dies solo extraetas exarescere, quod malum muSei S superi tralis frigusque arcentibus, ut ipse Linnaeus expertus est, auertitu r. Abietis semina ab eo in horto academico Lundinon si torrae commissa primo anno densiuS creuerant, at sequenti tenellis radicibus venti ver . Malis iniuria avulsis, plantulae omnes Perierunt. Iterum vero sata semina muscisisque cooperta seruauit plantulasque eX iis edocauit. Aestate tandem ubi d si ficientuper aestus humido periculum est, ne torrefacta vegetabilia pereant, inusci maiores exurentes solis radios arcent herbarumque radicibus humiditatem subministrant; quod sagaciores hortulant natura edocti ad iunioreS tenerioresque plantas conserismndas ollis suis musco S imponunt; imo aliquando areolas totas illis tetgentes imis probum irrigationis laborem leuant atque minuunt. Neque hic omittendum annis1778. et I 83. quibus, ut notum, magna siccitate in Germania laboratum est, muscosa prata aliquid foeni sola suppeditasse, muScis rorem matutinum et vespe tinum colligentibus rarisque planti S quibus intermi Sti crescebant impertientibus. Cum vero ad prata deuenerimus, magnus hic ruricolarum error nobis notandus. Quandoquidem ignarum vulgus ea quae sunt sterilia muscis plerumque obsista videt, ab his tamquam adueni caeteras herbas encludi credit et muscos pratis nocere affirmat, idem sentientibus antiqui S, teste Columella, qui muscos cinere de- Iari docet. Hall. Bibl. B0t. V. I. p. 72, cui etiam recentiores assentiuntur. V. Sue. Ulanz. Cult. p. 'I. At si rem paulo attentius perpendamus, tunc certiores flemus, non prata ob muscorum eo piam sterilia esse, sed muscos in eis copiosius nasci, quod sint sterili a et eisdem causis quibus aliae stirpes tolluntur nostras incrementa capesserρ. Ρratorum autem sterilitatis causae cum in soli natura tum in agricolarum incuria ouaerendae sunt. Sic si paludos fontes in eis scaturientes et muscis grati Dsimi non exsiccentur; si pluuialeS aquae vere et autumno in eis stagnantes lassia nullis ah dueantur; si puriores lymphae iis non immittantur; si herbae et gramina
aut ante maturatum semen, quo gratiuS pecoribus euadat foenum, aut radici pro pius demetantur: si pecora verno temporn surgentes stolones depascantur, aut radicis corculum autumno morsu corrodant, aut tandem terra nebulis imbribusque
molli radices pedibus conterant; si eXhausta prata numquam stercorentur ete, in eis
117쪽
ias herbas quotannis minui et demum exstirpari necesse est, unde nihil praesae
muscos ibi crescere potest. Tolla illas causas '), tunc et prata tua uberiori prouentu te beabunt et muscorum cohors ocuIos tu OS non amplius offendet; nemo etenim herbam uliam aut gramen unicum muscis deIetum vidit; ab aliis stirpibus vero εκpelli certissimum est. At si muscos tantum sustuleris nec herbarum multipIiplicationem alia via promoueris, sterilius adhuc siet pratum, quandoquidem paucae residuae plantae, quas musci, quantum fieri seruabant, horum tutela carentes verno gelu auulsae, vel aestiuis ca Ioribus desiccatae, vel hyemaIi frigora exustae perihunt. Praeterea aliarum pIantarum semina inter muscosos delapsa a latisgore et aestu hic diu iacent illaesa, faciliusque ob humiditatem a muscis meIius conseruatam vegetantur. Hin Q plerarumque arborum, quercus, fagi, abietis, coryli,ete. semina in septemtrionalibus regionibus haud facile sine muscis plantari comperio. Ne dum igitur musci aliis pIantis noceant, illas potius aduersum tempestatis iniurias tutantur , eorum semina fouent et magno naturae benescio in starilibu ς
pratis nascuntur quae iis pIane destituta steriIiora euaderent si nihi I aliud nisi herbas raras Iongo inter se spatio in nudo deformi que soIo dispersas oculis ostenderent. Itaque muscos vegetationis et principium et finem dicere posses. Quid in arboribus musci emciant nondum satis constat. Blos certo hortu- Iani et coloni tamquam pomariis ac viridariis suis infestissimos odere. Iure an in
) Κalmius in opusculo, Mosluyna ha disulis sevcrrs rebatfrande. Abo I 54. 4.' num prata sicca opinione sua vitians arando, serendo, demum insperso foeni femina tolli docet, et olos Gra, in suo de Mesemanniae agricultura libello prata seno obsessa pecore inoluso emendari affirmat. - Boii , in For ra. Stoensh. Hut holid. St. L I756. ex experientiis per annos quadraginta institutis humida muscosas quis immissis, sicca vero igne cori igi docet - Muscorum caespitem in pratis incendi iubet Wichmannshau senius in Oeonom. GDhr. I 63. -- Polyericha et Sphagna pratis ut credit, ut plurimum in sesta Chydenius variis modis tolli amrmat; glaham incendi, ninum adduci, imo si aquas immitti, aratro tandem solum do inari praecipit. Haec Chydonii disssertatio inuenitur in collectione opusculorum, quae IJolmiae I 76a sub titulo SGαρ fruga om h fa Dilet ae odia mustu na Aengnr, PrOdiit.Tandem Gypso muscos destrui Maius docet in opitaculo quod Iub titulo: Verneis digung det Θροῖ eto. Frankf. 177 I. editum est,
118쪽
iuria sit adhue disputatur. Illos Vero arbores, radicibus suis earum succos exsugando, exhaurire, et ad eXitium ducere fabula anilis est merumque commentum. Neque etenim tam paruuli S et imbecillibus radicibus vItra corticis superficiem in
eius tenuiora vascula penetrare queunt, ne G cum eX aere humido ambiente praecipuum alimentum capiant, arborum succis egent. Quod si locum obtineret, mus. eos aestate crescere non videremus, quippe qui succorum tunc temporis in arbori hus magis affluentium ditiore penu fruerentur. Contra hieme arbores a frigore defendunt; vere ab humiditate no Xia, cuin aquae particulas in aere natantes multa vi attrahant nec ad arborem Vsque penetrare sinant, tuentur; et furente syrio a hearum trunco et radicibus soli S ardentes radios arcent. In sylvis robustissimas et procerissimas arbores conferta muscorum Praecipue 'Phormis copia tanquam te .gumento indutas videmus ea praesertim Parte qua ad Boream Favoniumque spectant, quippe quae venti S humidis muScorum propagationem summopere promoventibus magis perflata, et a sole magi S defensa sit, unde etiam in desertis viatoribus plagam monstrant. Nec in eo latere lignum minus durum sanumve inueniri quam in caeteris comperio. Contra regio illa arboris quam hyemalem IVinterfelte Germani dicunt, ligni qualitate alii S praestare existimatur. Natura sic sapient in si me institutum est, ut qua parte arbore S frigori ventisque magis expositae sunt ea etiam densiore vestimento muniantur. Equidem fateor in arbori hus depressiori
humidiorique loco natis, aut aeris libero aditu carentibus aut tandem annosis, vel aegrotandibus muscos copiosiuS tu Xuriare quam in caeteris. At ex iisdem causis non varo e muscorum praesentia morbosu S et languescens harum arborum status oritur. Frustra earum truncum ram DSque a muScis purgaueris; ni soli noxia humiditas
minuatur aerque purior et liberior ii S praestetur, poma plura ex iis non carpes; imo frigore et humiditate acrius laesas videbis. Quod ad annosas arbores attinet, eum earum cortex summopere inaequalis sit et rittiosus, humum volitantem in rimis illis colligi sicque muscis hospitium praebere necesse est. Nostras tamen stir. pes arboribus omnino innOXias pronunciare nolim. Etenim fieri potest, ut eorum maiore eo pia arboris supersui humoris per poros exsudatio impediatur, sicque cortex primum indeque tota arboris compages nimia humiditate Iaborat. Praeterea humum ventis allatam in arboris non leue damnum colligunt Atque retinent, quod tamen potius de Lichenibus' verum est qui nisi prius adfuissent musci nulli aut rarissimi ar-horibus adnascerentur. Insecta tandem non pauca alliciunt et hospitantur corticem molliorem terebrantia arboremque sensim pessumdantia. Ut ut sit, e muscis plus eommodi quam detrimenti capere arbores persuasum habeo. Si quis autem suas muscis purgare velit, caueat ne cultello illarum corticem abradendo eas vulneret;
119쪽
potius humida vel pluuiali tempestate crasso Iinteo pannoua, ut in Normandia
suis pomariis adeo inclyta agricolae consueuerunt truncos defricando muscos auserat. 'in Μuseorum frondosorum in medicina usus antiquiorihus summopero lauda- 3. tus diebus nostris fere obsolevit. Nonnulli tamen inter recentiores rusticorum etINM Icῖ vetularum fabulas colligentes illis multa ridicula et incredibilia tribu Me. Duae δ' praesertim species, Polytrichum commune et Meli eutera hygrometrica M Adianthinu aurelam maius et minus officinarum, miris virtutibuS in morbis plerisque, si auctoribus fides adhibeatur, pollent. Iam sub sedecimi saeculi initium Apuleius illos ad colli dolores sedandos capillosque mulierum nutriendoS, probabiliter e no
minis fide laudauit. Fuchsius hist. stirp. p. Os scribit, illa in aqua aut lixivio
decocta cassaillorum radiceS firmare, et in alopecia glabrum caput comis vestire; pota thoracem pulmonemque viscosis humoribus liberare, lapideS frangere, urinas ducere, regio morbo correptis auxiliari, strumas discutere, et alia eiusmodi. Bauhinus resert suo tempore Polytrichi communia surculos cubitalis saepe longitudinis instar cirrhorum inflexos e Morauia a circumforaneas allatos fuisse et plebeculo e tamquam naturae prodigium omni hiis virtutibus praeditum veniisse. Certum est, vulgus hunc muscum inter magica remedia retulisses et in nonnullis Germaniae regionibus in eum usum a ruda oribus agricolis ait huc adhiberi. Vetulae, Ex. gr. illo infantium cunabula sternunt ad fascinamenta arcenda. Knlyh. Orig. Urseat. Buch. p. IJ . Illud autem omni medicinali virtute carere, quamuis Linnaeus ex eo parata remedia obsoleta et inutilia pro nunclauserit, affirmare non ausim. Inter Capillares herbas vulgo censetur, et vis quaedam blanda a stringens et traumatica ei denegari non potest. In pulmonum affectibus teste Dillenio i uuat; imo in aqua in fusum atque potum sudorem ciere omnes noverunt eiuς que mirabilem effectum inpleuriti de Tournefortius vidit. Spiritum etiam sudorificum ex eo distillatione comparari docet Buchholgius. His. Plant. T. VII. p. I79. In decocto tandem cum vino
Nonnulla de muscorum in arboribus noxa et eorum detondorum ratione in Duha-melii non satis laudato opore De la Physique s arbres etc.praesertim sub Voluminis primi sinsem inuenies. Vido etiam Hed igit dissertationem germanica lingua scriptam inber das B oosen der Biaume, in opusculorum suorum ColleCtὲOne. P. I P. Tom. I. Μ -
120쪽
rubro ad nimium mennum fluxum moderandum commendatur. Vogel. hist. mat. med. p. 97. Nec alios muSCOS virtutibus suis carere creduli nimium maiores existi--xierunt, ne C ruriculae in multiq adhuc regionibus duhitant. Fontinalis antipyretica in febre pectorali pro pecLluuio Dalis inseruit. Litin. f. Suec. ed. 2. y. I s. In Lapponia Sphagnum palustre ad pedes oeda malosos humidum ac frigidum a ve. tulis imponi auctor idem refert. In Gali a rustici, plurimorum muscorum eX: gr: Bypki illecebri,'Hypui Schreberi, Hypni cupressiformis decocto, vel contra venenum, vid ad menstruas promou nuaS, vel ad ascarides tentamue destruendas. utuntur. Sed et alia longe mirabiliora de nonnullis muscorum speciebus narratalant. Pan cuuius refert, Fissidentem puluiuasurn B), aceto immersum et capitis verintici impositum narium haemorragiam sistere. In pluribus auctoribus leges eadμm virtute muscum in Cranio humano natum, forte Les iam polyauthon recentiorum, adeo pollere, ut si vel manu tantum hunc tenueris sanguis continuo comprimatur. Muscus idem fuit etiam unguenti armarii sub saeculi prioris initia adeo c0lρhrati hasis. ) Iohannes Bauhinus ipse narrat, einpyricos Les la fericefi B) ad sanguinem sistendurn uti ab ursis admonitος, qui cum primum vulnerati sunt eo sanguinem comprimerct norunt, quod nulla adstrictoria virtute sed villositate sua facere, Heingio tamen dissentiente, auctor idem affirmat. At in fabulis anilibus referendis diutius immorari pudet: hinc ad muscorum Certiores, quamuis minus celebratos, usus deu Nire propero. Unum tantum hic addere liceat, nempe muscos frondosos omni prorsus vfneno carere, ut in sua disputatione de Muscorum notis et Ialubritate Gdttingae I 7 7. Heingius fusius euincit. In multis regionibus praesertim horeali hus musci in aedium structura officia . plurima pra stant. In Suecia ubi aedificia vulgo lignea exstruuntur, pauperiorum
casarum rimae et foramina ad calorem retinendum iis obturantur. Huic inserui. Vnt Do seius musci virtuti hus obseruationes Conscripsit Berni Eius in Ephem. me. Curios. Deo. i. Auno 2. Obs. 53. De eodem etiam dissertat onem edidit Coelerus anno 1 3a sub titulo De Usaeo seu Museo cranii humani; sed quam nam musci speciem in t Iloxerit, non satis conitat. In Pharmaciis Lichen Saxatilis sub nomine inneae orinti .umcini dia veniit. Caeterum haud improbabilis Heingit sententia, qui putat Plotisque auctoribus non tam singularem speciem hoo nomine designari, quam Imtogiam quasi plantarum familiam hoc loco natali usam. Heiad. Dissere. de Salub. muSc. F. 41.