장음표시 사용
31쪽
Ia De Regionibue Suburbitari s
Augusto restitutam populo supra indicauimus,& Proconsulari dignitate ornatam ita recinit : tu Gallia prima TOGATI Nominis attollis Latio Proconsule falces.
CAPUT SECUNDUM. V L P IA N V S DUO DC S LOCIS
explicatus. aeuaestiones criminum ex oppidis in Vrbem trahebamur. De miliario. Comprobata Dionis emendatio. Traefectus Vrbi Dioecesim non habebat Vicaris Vrbani dioecesiis. Constitutiones quadam Codicis Theodosiani illis rata. X ijs, quae superiore capite allata a nobis sunt, tutior ini fallor nostra apparer coniectura de Praefecti Urbis potestate,atq;. administratione, deq; appellationum iure, quod ipsi copetebat. Hinc totam tuam molitione, quae non satis firmo nitebatur funda meto,iam nutantem vides,ac facile ruituram . nam si non a cuctis Romani Orbis Magistratib Praefectus Urbi appellabatur, con cere profecto tibi haud erit integrum quod secunda diatriba facere es ausus, Romanum Episcopum ad eius
Prefecti exemplum appellationes sibi ab omnibus Episeopis vendicasse. Sed & si ea fuisset, quam tu au-
32쪽
tumas, & cauillaris, Praefecti Vrbi durisdictio ac potestas, haud tamen dicendus esset Romanus Pontifex ad eius sese administrationem ulla ratione conformasse. Verum haec uberius in posteriore dissertatione. Nuc ad Praefectum ipsum redeamus,cuius administratio centesimo ab urbe lapide continebatur. Ad eosdem limites porrectam aliquando iurisdictionem aliorum Vrbanorum iudicum, indicat l. 1. Cod. Theod. de integri res . ubi haec sunt verba : Placuit ost completum vicesimum et quintum annum, ex eo quo vicesimi Or sexti anni dies illuxerit, ad interponendam contectationem in Obe Roma usque ad anni tricesimi extremam diem spatia prorogari, et intra centesimum Vrbis Romae miliarium , itamen ab ips iudicibus, qui Romae sunt, fuerit iudicandum.
nisi hoc intelligamus de iudicibus , qui dabantur LPraefecto Vrbi. Hosce terminos designari ab Vlpiano, quidam putant, quum ait in l. vlt. de Ois praef. urb. Praefectus bi, quum terminos Vrbis exierit, potestatem non habet. Sed quid illud est quod addit: extra Vrbem potessiubere tuis dicares Emendabat vir doctus intra Vrbem. aegre tamen persuaserit, superuacanea isthaec verba a Iurisconsulto fluxisse. cur enim in dubium vocaretur, num Praefecto fas fuisset intra urbem iubere iudicare Alb existimant per terminos Vrbis centesimum lapidem intelliuii: at extra Vrbem nihil esse aliud nisi extra muros Vris, ut illud Vlpianus voluerit: extra centesimum quidem miliariumnestam fuisse Praefecto Vibi iudicandi
33쪽
I De Regionibuae Suburbicariis
potestatem : at intra eos limites quanquam extra Vrbis muros, nihil obfuisse, quominus suam exerceret iurisdictionem. Uera quidem haec sententia est aliud tamen Vlpianus hic voluit, dum nihil eiset, cur eadere ambigeretur, & clarioribus alioqui verbis utendum ei fuerat. Ei qui censeat extra terminos Vrbis, & extrambim, idem esse,& denotare muros Urbis vel cotinentia. illud vero extra Vrbem non referri ad Prcfectum sed ad eos quibus iudicadi munus mandaretur. Hoc nimirum sensu, ut Pr fectus in Urbe manes dare iudiccsextra Vrbem possit,dummodo ne extra centcsimum:non possit tamen muros urbis egressus. Verum quum nulla
discriminis asseratur ratio, cur quq so in suburbijs commoranti auctoritatem illi adimamus dandi iudices, dum eius protenderetur iurisdictio ad limites centesimi lapidis 3 Interpretantur quidam extra Vrbem , hoc est extra centesimum miliarium, sed quoniam creden dum non est Praefecto ius fuisse illic dandi iudices, ubi
notionem potestatemque nullam habebat,arg. l. vlt. de Iuris d. aiunt verba illa extra Vrbem non ad iudices dandos, sed ad Praefectum ipsum accommodari: ut nimirum dum extra suq administrationis terminos moraretur, non ei licuerit causas cognoscere eiusdem adminis rationis, licuerit tamen iudices in ea dare.
Sed si hic fuit Ulpiani mens, hoc potius similive modo loquutum oportuit : Praefectus Urbi, quum terminos Vrbis exierit, iudicandi potestatem non habet: potest tamen
iubere iudicare. Disitirod brum Cooste
34쪽
Si meam mihi symbolam conferre huc liceat Mixerim de rebus diuersis loquutum esse Vlpianum : primo loco de mero imperio , altero de iurisdictione. Potestatis nomine metum imperium significari, notum est ex l. 3. D. de iurisd. l. potestatis de verbor . sign. Ad iurisdictionem pertinere iudicis dandi licentiam, liquet ex d. l. 3. de Iur. Termini vero Urbis neutiquam censeri possunt, qui ad centesimum miliarium erant: neq; eousq; Vrbs terminabatur, sed Praefecti Urbici administratio. Urbis ipsius appellationem muris finiri apertis verbis tradit Paulus in l. 1. D. de Uerb. sig Praefectiis Vrbi& merum habebat imperium, hoc est ius
gladij, & iurisdustionem. Hanc exercere poterat etiam extra urbem usi ad terminos suae administrationis. 1llud in Urbe tantum. Nam quq imperii sunt, angustius. usurpantur, ut pote quae nec mandari possint,l. I. de Off. eius,cui mand .est iur. Et pr*terea quaestiones rerucapitalium ex oppidis in Urbem pertrahebantur ( ut mox dicemus tantum abest ut Prefectus Urbem egres.sus cognitionem de ijs habere posset. Haec videtur mens fuisse Vlpiani: quae clarior fit ex epistola I 1 . Symmachi, tib p. qua dicitur, non potuisse Prq f. Urbi cognoscere de incesto a Maximo quodam cum pri migenia virgine Vestali perpetrato in Monte Alba..no, quum reum tanti criminis urbem ingredi nefas esset, ipse autem Presectus in longinquis potestatem exercere nequiret, quum id praesertim ex eo criminum genere esset,de quibus poenas sumere non licebat,
35쪽
nisi eo loci ubi perpetrata erant. Quum idem Iurisconsuli. in l. i. b. a. de Ossic. Praefect . urb. ex imperatoris Seueri epistola definiuetit ad Praefectum Urbi pertinere quicquid intra Vrbem admitti tur, atq; intra centesimum miliarium, ultra ipsum lapidem egressum esse eius notionem: cur initio ita loquitur : omnia omnino crimina Praefectura Vrbis sibi vin-
aecauit, nec tantum ea, qua intra Crbem admittantur; ve
rum ea quoque qua extra Uybem intra Italiam: quod ex eadem Seueri epistola se collegisse fatetur Intelligendum est fortasse, Praefectum Vrbi us adeo suam extulisse auctoritatem, ut quasdam etiam praeter ius sibi usurpaverit cognitiones. Quod ex eo oriri potuit, quia cura interdum Vrbis totiusq; Italiae alicui mandabatur:veluti Augustum Tauro fecisse tradit Dio l. s mi (inquit re re T- ω β α-κι IMA M Aoικειν oec. Id correxisse videtur Seuerus, statuisses, ne limites centesimi lapidis eius potestas,& iurisdictio egrederetur. itaque prima Vlpiani verba ad factum pertinent, posteriora ad ius. Aut si non id Seuerus correxit , quod Vlpianus non fuerat praeteriturus, interpretanda hoc modo videntur Iurisconsulti verba : ut quq admittebantur in Urbe & intra centesimum lapidem, pertinerent ad Praefectum iure sui Magistratus, quae ultra eos limites ac intra Italiam, ad eundem nihilominus spectarent, non tamen vi Magistratus, sed ex consuetudine, quq paulatim in oleuit, & vim iuris
obtinuit, ex quo is cognitiones quoque illas sibi vindicasset.
36쪽
dicasset. Haud enim sunt audiendi qui Vlpianum
postremis verbis declarare existimant, quod initio attulerat. si quidem alia sunt verba epistolq Seueri, quae postremo loco interpretatur Ulpianus. Et alioqui nemo credendus est ita inepte atque improprie fuisse loquuturus, ut terminos centesimi lapidis designans, extra Urbem intra Italiam diceret. Praeterea quod Praefecto iure Magistratus competebat , num id sibi vendicastea Iurisconsulto prolatum fuisset Pertrahebantur criminum quaestiones ex Italiq op pidis in Urbem, atque Augusti aeuo ad centumvirale iudicium deductae . Id perspicuum est ex eleganti silmo Phaedro qui suis fabulis historiolam interserit de oppidano quodam, qui filium interfecit, ratus se occidere
uxoris adulterum: errore mox cognito in se quoque ferrum conuertit. subdit Phaedrus: occusatores postularunt mulierem,
Romamque pertraxerunt ad centumviros.
nam & capitalia iudicia, non priuata solum, apud cen tum viros actitari solita, tellis est Quintilianus lib. . cap. i. & Suetonius de claris Rhet. in Albutio Silo. Praefecti Urbi administrationem ad centesimum voque lapidem pro tensam fluxisse tu credis ex Mecq natis consilio, quod & ego autumo . itaque in eius verbis
apud Dionem lib. set . , i, lim Nori dita, recte censes rescribendum e Moenin: quum praesertim paulo inferius ita loquatur : - - D inm Nietaemnosi s-ras et cis. Nam si Suidq credimus,
37쪽
ig De Regionibuae Suburbicarise
septem stadia semis conficiunt miliare. ante dio tinquit ' μι- qui cc mi(eni Aior. igitur e septingentis quinquaginta stadijs centum millia passuum constabunt.quanquam Plinius li. h. ca. 13.Columella li.f. ca. i. Frontinus de Agror. qualitatibus, Isidorus Olig.lib. 1s.alijq, asserant, octo stadia miliare efficere.Sed Graeci fortean id exactius sunt metiti, neque enim temere Dio septingenta quinquaginta expressisse credendus est, quum octingenta facilius enunciare potuisset. Plutarchus etiam minus octo stadijs csse miliare testatur, cum incracchis sic loquitur. D A ,-Aioycem, credi poAira, Norat Sin olim tamen in ea Dionis emedatione quidquam tibi
blandiaris, siquidem prior illam Lipsius commentus
est in comment. ad lita. I Taciti. Dioni sane constare miliare septem stadijs semis, illud quoq; euincit, quod lib. s . quum scribit , edicto vetita fieri facia
Egyptia ta etia- nc odiisv hsaimgib; intra primum lapidem intelligit. Non sunt ferendi qui ob A., Fiarem io, significare credunt quatuor stadia . Scripsisset enim Dio VCres cst sis, Sed nec ita loqui par fuit, tunc enim plura nominabant semis adia, se mi obolos, semita lenta, alia id genus, quum dimidiu earum rerum integris addendum esset, & impar numerus exprimendus. integros obolos, integra talenta lignificare volentes, raro geminabant semiobolos, semitalenta.
Vtrumque clarum sit ex loco Aristotelis, quem &Casau bonos laudat ad Theophrasii characteres cap. I hin, ubi de hisce loquendi notis nonnulla ob-
38쪽
riviae a. me lio Mai , v nos talaea, eximunt ex alveari unum choem, aut tres semichoas s unum videlicet choem cum dimidio ) vel bene ut agatar, duos choas,
aut quinos semichoas , siue duos choas semis. est vero hic locurum ex lib. s. his . animal. cap. go. sed nec minus frustra sunt, qui oγκω mmcis significari existimant, octo stadia cum dimidio. Etenim nihil aliud de notat is loquendi modus , nisi octo stadia dempto se mi stadio , vel septem stadia dimidio addito. Sicut apud Herodotum reAμιν γψυ- G, sunt sex talenta semis: meum apud Dinarchum, duae Drach mae semis et quae itidcm exempla affert Casaubonus. Videndus & Iulius Pollux. Nunc geminus in te error est notandus: prior est, quia Dioecesin nominas Praefecti Vibi. neque enim eius adminis rationem Dioecesis appellatione unquam nominatam reperio apud veteres. erat quidem Dioecesis, quae , ut ait Balsamo, plures sub se comprehenderet Prouincias. Sed videtur Praefecti Urbi administratio angustior fuisse, quam ut id nomen Constantianis temporibus mereretur, ita usu iubente loquendi arbitro, ac tantum non tyranno. Dioeceses
potius dictae sunt, quae sub Praefectis P rq torto , eorumque Vicarijs erant, ut ex Notitia utriusque Imperij alijsq; scriptoribus apparet. Alter error et , ubi dioecesim Vicath Vrbis Romae cum administratione Prcfecti Vrbani confundis,
39쪽
ao De Regionibus Suburbicariis
quum multo amplior Vicari j dioecesis esset. Verum est quidem eas scin regiones quas Pr*fectus moderabatur. sub Vicario quoq; fuisse;attamcn alias prqterea habebat Vicarius, multo sampliores, quae ad Praefectum nihil pertinebant. Res altius enucleanda est et quanquam ego incognitam tantummodo tyronibus credebam, non tibi, qui veteranum in historia, tutisque disciplinate ostentas. Scribit Zossimus lib. 1. quatitor a Constantino Magno constitutos fuisse Praefectos Praetorio , in Oriente duos , totidem in Occidente. Ex Occidentalibus , qui Praefectus Praetorio Italiq dicebatur, duas habebat Dice cesses, Italiam. & Africam. addita postmodum es h tertia, Illyricum Occidentale H Uic quatuor erant Uicar . Africae unus, alter Illyrici, duo reliqui Itali q. Sed ne Uscariorum Italis confunderetur appellatio, alter, qui Romae tribunal habebat, dictus est ob Vrbis prael antiam UicariuS Romae, vel Vicarius Urbis: alteri vero qui Mediolani commorabatur, nomen remansit Uicarij Italiae. Diuisae fuere inter hos Vicarios omnes Italiae Prouinciae, seu regiones , quemadmodum prius nominabantur , quae post Constantinum quatuordecim numero fuere, ad similitudinem fortasse quatuordecim Urbis regionum. vitaque septem sunt tributae, nisi quod Vibis Uicario regimen etiam datum fuit trium insularum Italiae adiacentium, quae inter i taliae regiones vere non computabantur.
Prouinciae sub Vicatio Italiae illae erant: Venetia
40쪽
eum Histria, Liguria, Alpes Cottiae , Riaeti a prima;
Rhetia secunda, Amilia, Flaminia cum Piceno annonario. Prouinciae vero sub V icario v rbis Romae haec numerantur: Tuscia, & Vmbria,Picenum Stiburbicarium, Valeria, Campania, Samnium, Apulia cum Calabria, Bruti j: ac praeterea tres insulae,ut diximus, Sicilia, Corsica, Sardinia. Quae omnia discere est ex libro Notitiae. Iam cs, planum est, quam sis deceptus, dum existimas, eandem fuisse adminil rationem Praefecti urbis& Uicari j. Nam si Praefecti administratio centesimo ab Ut be lapide circum quaque coarctabatur, iam non erant sub eius dispositione tres illae insulae, non Campania uniuersa, non Samni j pars ac Valeriae, non Apulia, de Calabria , non Brutij. Prouinciae
sane. qi ibui Vicarius Italiae praeerat, non alio censeri noninae poterant , quam Prouinciae seu regiones
Italiae. Inde ortum, ut pars illa speciali Italiae appellatione insignita fuerit. Mediolanum etiam, quia sedes erat vicarij Italiae, sicut & antiquitus Proconsulis, quod ex Suetonio patet lib. de Clar. Rhet. in Albutio Silo , dictum interdum reperitur Metropolis Italiae. Haec apertius demonstraturi sumuScap. 3. secundae dissertationis.
Regiones vero sub dispositione Vicarij Vrbis, qui
appetiari poterant, nisi Urbicariae,quo nomine necesse non fuit nuncupari tres insulas Siciliam, Corsicam, Sardiniam 3 nam ideo Vrbicariae regiones sic dictae sunt,