장음표시 사용
51쪽
quot Indi aureis bullis redimiti occurrissent,scitatusque esset unde auru sumeret: responderut se ex longinquis regionib.petere.ille ratus eos ita dicet ut eum finibatus arcerent,iam satis gnaros quidChristiani per cas oras quaesitum irent cruciare aliquos coepit, tormentis fateri subigere binam aurariae essent. Iliter alia saeuitiae exempla ab eo edita hoc unum inar . signe est. Quindecim Cacicos captos iam in potestate habebat nisi lota
eum Vnde aurum sumerent,indicarent, minatur se nnncycrematulum:
miseri illi metu mortis oblato consternati, securi de facilitate credentis
nec quid dicerent satIS scientes, promittunt serantia ocliduum in eum locum deducturos unde aurum imagna copia sumeret. Iam duodecim dierum iter peregerant, nec ullum auri vestigium aut indicium exstabat, Itaque elusus Gubernator de multum indignatus , truncatOS manibus
HAVD ita multo pbst quum unus ex principibus eius prOUinciae re gulis ad Gubernatorem visendum venisset, munera ei Psittacos duos cristas pennatas afferens, sciscitatus ex eo est, quis citct, unde domo, quidve quaerens venisset in eas terras, tCt ac tam foeda ficinora perpeia trans. Gubernator per interpretem respondet, id quod fere ali omnes duces&Praefecti, Se Christianum esse, Filium Dea, creatoiis coeli 4errae: venisse ebul diuinae ipsius legis notitia eaS gentes imbueret. ad haec tia ae i h regulus: Si Deus tuus inquit iubet ut alienas terraS latrocinando, uren. ιρα οβη θ.
do,trucidando,nec ullum sceleris genus praetermittendo,perambules,ti. e bi mature denunciamus,fieri non posse ut vel ei vel ipsius legi credamus. Hoc responso repercusius Gubernator abhi,&modo in hanc modo uleam partem errans, spe ditissimae alicuius fodinae reperiendae omissa
conciendae coloniae cura, Quinto demum anno sanauiniS Profluuiose . .
balipar Peruant principis gaza manubiarum collegerat. PAMPHILvSNaruaeg cum sexcentis Hispanis ad fluuium Palma rum tendens qui in eadem Floridae ora,centum millibus passuum septe φ . . I ',' trionalior Parauco est cum dimidia parte exercitus in litus ignotum eia rimarum. gressus postquam alio te appulsium,periti alicuius naucleri penuria, quaqub sperabat, intellexit, neque ibi ullum auri specimen inuenit Colo niam instituere neglexit. Interea quum ad vestigandum fluuium Palamarum naues&alteram militum partem misissct ingenti fortunio ictus est. Naues tempestate ad prominentia litorum elisis: Hispani prope omnes,hausti fluc ibus:pauci aliquot eiecti in litus,aliquot annos per eas oras latitabundi oberrarunt. Ad extrema duodecim ex iis fame in rabiem versi ali alios morsu dilacerarunt. Denique e sexcetis illis Hisp.quos duxerat vix dece reduces annotati sunt. Isti cum Mexicum peruenissent, publice dicebat se in egrorum tantum ora insu flantes,plurimos senauta se mimaraues&,quod maius,4tres mortuos reuocasse ad vitam.Sed mihi,quae ,igno ei α eis scat eorum sanctitas ego facilius crediderim necatos ab illis quatuorvi- uos quam vel dimidium mortuum suscitatum.
52쪽
4 NI T. N 'V'I RBIsIAM qui dicemus de Ferdinando Cortessio qui quum nouam. Hispaniam subigeret, ubi exicum regis ipsius sponte ac voluntate ingressus est atque inde frangendis Pamphili aruae conatibus obauiam ire necesse haberet qui cum nongentis Hiipanis ad Verseia cru-FπLCorresspem cis coloniam appulerat: ue Diciaci Velasquis Cubae iistitie praesecti missis p i , μ' μμ mandato ut eum opprimeret vel expelleret e prouincia, ubd Vela se
qui rerum a te ipsiuS auspicIJS gestarum O nuper Inuentae orae rationem
non reddidisset, ut legatum par erat summo Praesecto ad eam ipsam rem suscipiendam missum . quum, inquam , ipsum Cortessium Pan i philo aduentanti occurrere Oporteret, exic egrediens Petro Aluata ldo tribun .milit.cumducentis quinquaginta Hispanis praesidium ci uitatis tollectoarum manuptarum'custodiam committit.
QVVM sorte incidisser, ut plures indi&plebeii permisti nobiles,
festo quodam ipsis dic, canentes carmina cum tripud's dolienni frutatu per urbem uent, accurrunt ad pompae celebris pectaculum Hispa ni ibi simulac auro& variis monilibus sulgentes ciue&cOlaspicati sunt, victi emeni auaritia milites, vietus&ipse Aluaradus, pudore Onam pes sundato , hostili rabie in pompam irruunt tui bam Inermem pro- imp ς' ηος mi cui caedentes multis vulneratis, multas intersecutS, Omne omni
i.mptam. bus Illis Ornamentis poliant. Ned mox ab Indi tam: Indigno Iacinore ad rebellionem c vlaionem accensis, maxima pars eorum Hispanorum cesse est.
HIC parum laetus nuncius ad Cortcsm allatus eum, debellato Pam philo, Mexicum propere reuert coegit unde breui moti sine maX1mauspanorum clade, ab Indis eiectus est illi postquam MonteZurnam rege ipsi suum, qui Cortesὴ partes inebas, lapide grauitcr ictum inter . - . . fecissent , regem alium nomine Quali imo creant Cortesius postea multis exhaustis laboribus, muliisque subactis populis, nouo Hispanorum subsidio audius Murgens indorum agmen secum trahens, i ex1cum obsidione cingit,inc tertio demum mense urbe potitur. Eminebat inter cetera, summa militum alacritas, pro certo habentium ..... . ta , In is HallentibuS thesauriS diutinam auri famam abunde expleturos. Sed
gentumque ex publico priuatoque collatum, desperata urbis tutela, In lacum, in quo Vrbs sita est, proiecerant. L 1 ni Itaque Hispani spe irrita confusi frendentes, plerosque ciuium ira in rabiem versa, torquere crudeliter incipiunt, subinde quaerente v-binam aurum esset. Sed illos, non verbera,non ignes quamquam multi interdolores exspirarent, aut dissolutis membris mutilarentur peruicere quin constanter se scire negarent.
53쪽
CORTgSIVS ipse, nihil auri argentilae ac ceterarum rerum quas
urbe excedens eliquerat, coimparere Vehementer miratus mec ipsam ad-cb regiam MonteZumae gaZam,quam indentem esse fama tulerat, nec qua ad ornatum templorum&cultum deorum dicata fulserant post
quam ea ubi essent, nulla vi exprimi a plebeis nobilibusve indio enarum Σ. - poste comperit: Regem ipsum mmium scribana corripi ratusque iura
pares dolori aliquid de thesauris certius fassuros tormentis sibijci iubet. V -- Sed illi quoque tortorum manus constantia fatigauere, nec quicquam ab ijs extorqueri potuit donec ipse Scriba quum lento igni ambuleretur Chri manorum uitiam increpans, miserabili cum gemitu se intra horas vitam inter cruciatus finiret.
CURTES V quum regem quoque ipsum obstinato animos sita
perante patientia dolores mortem potius oppetiturum quam quidquaproditurum cerneret,tormenta remoueri iussit. Verum haud ita multopbst quum catenis onustum per Varias prouincia aliquandiu Velut ad h. s. h. ira spectaculum circumduxisset ei laque gulam frangi iussit Proditum a seisis θώὰ maestindicio Indi cuiusdam atque accusaturn, clam sollicitame regulos sese μ quo dam ut manu facta Ortesium Hispanos omnes necopinantes trucidarent. Tradunt ali Cortessium ut se eius custodiendi sollicitudine liberaret, iussisse interimi cumque is apud Cortesium tanti criminis argueretur, ille reum laes regiae maiestatis videri eum dixitG iudicauit, quod suos ad caedem ipsius atque Hispanorum clancillum consciuisset me tormentis veri, sic apud eum excusauit,id nimii urna sic praeter morern ac naturam suam, Quaestorum regiorum postulatu,factum, qubd intelia lexisset ei cognitum esse ubi MonteZumae gaZa asseruaretur. Et Questor ipse regius qui aderat,adiecit, Id non a se alio consilio factum quam ut re gia vemgalia augeret.
IAM, utrum haec quae nunc edidi 1 innumera eiust nodi alia quae a me proferri possunt sint hominum pro fide Christiana pugnantium ossiciaec facinora,an non,nemo adeo hebes est quin facillime iudicet.
UL O MI ΑΜ primus inuenit Ioannes Pontius Legionensis, eamque hoc nomiώne insignem fecit. De cuius expeditione vide insta in nostro De Gallorum in Floridamna uigatione libello, cap. I. a Pamphilus Narnaeg, is est quem Didacus VelasqueZ, Cubae praesectus, cum hongentis circiter Hispanis in nouam Hispaniam misit,ut inde Cortesium vel viuum vel mortiivine pelleret. Anno M D. XX. Sed is ut prouinciam attigit, fallacibus verbis a Cortesio circumauentus,&praeter sipem in Cempotia Vrbe captus dum resisteret ac se manu defenderet, es terum oculum, mox exercitum, amisit. Diu in custodia habitus , ac tandem liberatus anno m. X X V II ad Fluui Palmarum prouinciam expeditionem instituit, infelici ea
3 porte in ea ora adeo foeda tempestas Mintoleranda vis rigoris inciderat, ut Indi quibus Hispani ad radices eruendas iistandum utebantur cibaria expedire non possent. Itaque Hispani fame ad tantas angustias redigi Vt quinque eorum in iam eius orae i. tore, consumtis omnibus alimentis ali alios manderenti
54쪽
Neque ex ijs vllus, praeter Vnum supersint, quum non haberet a quo manderetur. Digni visi scriptoribus quorum nomina proderentur Sterra, DidacusiopeZ, Gongallus Ruig, Cor rat&Palacios: quanquam, Ut tam horrendum nefas premat Omara suo more ab ipsis Indis comestos scripserit. Eo quidem adeo conturbatos offensosque ipsos Barbaros fuisse conastat, ut si id mature cognouissent, quotquot ibi erant Hispanorum caede tam execrabile facinus expiaturi fuerint. Relat.Aluar.Nun. Id scribit de se ipso Alvarus Nune in sua Relatione Indum videlicet quendam, quem multis signis fere mortuum esse constaret, a Ie dc socijsfuscitatum Penes autorem fides esto. Didacus clasqueg, Cubae Gubernator, Ferdinandum Cortcsium ad nouam Hispaniam, acris sua nepote suo nuper repertam, Occupandam miserat Cortesius, iam continentis parte subacta, muneris sibi commissi Velas ut rationem reddere neglexit: sed recta ad Cesarem Relationem seu Commentarium prouinciae repertaein rerum ab se gestarum cum multisac preciosis muneribus misit. Id ubi renunciatum Vela ui, Cortesio, perduellionis damnato magistratum abrogat Maruae ad eum prouincia expellendum mittit.
55쪽
DULI A. GVANNAE LACERTARUM GENUS MANL
ti pisces. Suerensium mores. Animal gemino utero insigne. Vespertilionum dirum genUS.
ARTHAGINEM nouam redeo, unde in haec oratio diuerterat. Postquam ad mare, et, quo supra dixi modo, peruenimus, ibi nos aliquot dies aduersa tempestas&tumidum mare detinuit Sed dum ibi moratamur, parua res sed iucunda auditu, mihi cum milite quodam intercessit. Ille canem sorte ad mare relictum, quum Gubernatorem in mediterranea progredientem sequeremur, inedia subactus mactauerat quumque elu partem igni torruisset, me ad prandium inuitauit, qubd ipsi de quadra casei quam ab Alphon se Pisano trib. militum emeram desectam particulam liberaliter paulbante elargitus eram. Sed quum accubuissem eoque cibo ita iucunde vescerer, ut nihil unquam suauius edisse viderer in vita, ille repente quae ante me posita erant tollere dc dicere, Frater mi, ῖ tu nimium comedis ego vetulus sum S infirmus, tu iuuenis laetate integra. Abi hinc sodes oh nolo te meo cane ulterius vesci Hic ego, quamquam non satis aequo animo, patienter tamen demisus auriculis
abj. TRANQUILLATO tandem mari, luimus ad emissarium
Nicaraguensis lacus vela secimus, ibi Lusitanum quendam assequutur, Francisco Calato nomen erat quem ubernator noster,ob acceptos ab ebmutubter mille&quingentos ducatos aureos legatum suum&propraetorem designauerat. Sed per contrarios ventos, qui ad Nomen- dei nauigantibus afflabant, ibi ultra bimestre spatium summis omnium rerum angustijso fama obsessi substitimus: ac nisi oua Crocodilo οὐχ amrum nobis summa copia suppeditassent, quae ad ea litora in arenis repe rumriebamus, certe maximapars nostrum ineata misere contabuisset. Ea g ua,anin
56쪽
si 'ri VI soua, anserum ouis magnitudine paria, si saxis allidantur contundutiatur quidem, nec tamen franguntur. Itaque cultello ea recludi necesse est. Sapor eorum qualis Muschi siemiputridi, irincipi,quum ab eo rum estu abhorrerem, necessitas&penuria me ad aliorum exemplum imitandum adegit. ANIMALIVM praeterea genus quoddam quadrupes venabamur iragua a vocant , lacertulis nostris sorma haud absimiles quibus p ha quaedam emento velut barba dependet, vertice etiam capitis crista, instar gallinaceae,insigni in dors enainentes pinnas quasdam,velut pinas, subrigunt. Foeminae masculis praestant oua earum carnium saporem vincunt de ancipiti victu non magis terrae quam aquae assu
IN Nicar uensis lacus alueo multi grandes pisces sunt in ks unum eorum genus qui ab Hispaniolae indigenis vulgi, Μι 6 appet
lantur. Neque enim dicere possim quo nomine Um notent eius quondam loci accolae Indi. Omnes enim propter nefandas iniurias quas an Hispanis perpetiebantur, in vicinas stivas se abdiderunt. Hic piscis Lutrae prope formam referens xxxv. pedes longus. XII crassus est capite dccauda bouem referens: exiguis oculis, pelle durae pilosa, coloris veneti, pedes duos elephantinis similes habet feminae eius generis, ut a cae, catulOS pariunt, eosque gemino ubere alunt.
EORVM piscium aliquot ipse vidi in perexiguis quibusdam inlu
lis, tum etiam in carectis ingentis huius fluuii in urbe verb Nominis dei saepe eorum carnibus usus sum, salicis videlicet earum sapor ut sititiais' M, ' V lae est. Scribunt nonnulli carnem eius piscis gustu vitulinae quam similia mam esse, unde e duobus alterum existere necesse esse colligo,nempe aut Hisipanum istum eam carnem tam avide appethsse ut muli,suavior quam esse videretur aut certe Vitulinam nunquam degustasse.
QVOD ad mores fuerensium Indorum attinet, a stupradictois p rum differtit, nisi ubd humana carne non vescuntur eorum lingua discentibus facilis erram sibis homines j morbum stas auru Chiaruchia, Vocant. In ea prouincia aprorum montanorum, ferocissimorum
tigrium ingens copia reperitum leones etiam, sed timidi, qui vis,homine fugiunt Serpentibus quoque abundat inusitatae magnitudinis.1ed veneno carentibus: & cercopithecis Aliud quoque ibi est animal quod ab indigenis j cipui dicitur nigri porci specie, pilosum,durissimo corio, exiguis oculis, auribus patulis, ungulis fissis, breui promuscide munitum, ut elephas barritu adeo terribili, ut homines obsurde faciuat caeterum carne ad esumsuaui.
PRODIGIOSUM praeterea ibi aliud, animal vivit, cuius ven
57쪽
catulos in eum loculum recondit&gestat.Id animal corpus rostrum vulpis manus ac pedes cercopitheci aures vespertilionis habet. Ibi et iam pauones, phasiani, perdices c alia auium genera varia visiuntur, ssed longe a nostris discrepantia.
VESPERTILIONVM quoque dirum genus eam prouinciam V qm
infestat, qui nocitu dormientium corpora morsu appetunt&rostio per '' tundunt neque squam alibi per omnem eam oram quam longe patet usque ad sinum Pariensem, infestiores sunt eae Volucres quam mea proia
uincia Mihi quidem aliquibus eius ora locis, Nomine- dei praesertimvsii uenit, ut iuscemodi striges nocturnae dormientis pedum digitos adeo leuiter pungerent ut nihil perienti lcerem mane vero culcitra mectoralia fingum e cedata perinde mirarervisi inges aliquod vulnus accepissem: sed in ac prouincia numquam me rostris oderunt, quin sensu vulneris excitarer,&duabus tribusve pbst horis grauiter ex plaga dolerem
Quin etiam alis saepe ora everberantes, si pedibus calceatis quiesccerem, manus plas rostro seriebant. Itaque quum arcendet illi pesti nullam commodiorem opem reperirem parata semper in cubili ligamenta&fascias vulneribus habebam : simulac rostrum defigi in me senseram, vulneratu locum fascia inuolueba is nullo praeterea adhibito remedio triduo aut quatriduo sanabatur. Atque hec hactenus deDidaci Gottieris oubernatione.
1 IC VANNA seu Iuanna, commune terres&aquis animai,non tantum immergit sessu vijs,sed etiam in arbores er2pit Horribile visu,ijs qui eius naturam non norunt sed adeo mite ac tacitum, ut nec stridens, nec ingemiscens, nec vinctum strepitum ullum aut clamo rem edens, decem imo viginti dies,sime ullo cibo permaneat Carne gustu esu suauissima, ac propterea in delicijs nisi quod quilue Indica laborarunt, si ea vescantur, recrudescentes i bellantes pristini morbi dolores sentiunt. Serrata ei in dorsa pinna inest cauda praelonga, in tenuitatem desinens,&implicans se viperinis orbibus. Oua quadragena aut quinqua nasingulis sectibus edit, rotundavi nucis crassitudine, luateo alboque intus Varia, qualia sint gallinarum eaque edulia sed'riae in farthagine nonoa leo aut butyro, Verum sola infusa aqua vice olei, frigantur Lacerti speciem habet hoc ani mal itaque serpentibus annumeratur, sed innoxijs Ouiedus Histor natur Indic libro de
Manati piscis, ab Hispanis, sic in Hispaniola nuncupatus, quod pinnas ad caput &veluti binas manus habet. Animal id gemino in aquisin terris victu, amicum hominis, ut tali
Caramalaxius Cacicus paruulum unum quondam captum XXVI. annos in Guinaco Iacu suis aedibus vicino,velut in vinario, panis fragmentis aluit. His allectus piscis adeo cicure sit, ut Delphinas veterum scriptis celebratos vinceret. Nam quo-
58쪽
aqa quocunque diei tempore inclamatus ab reguli domesticis, Matto, Muti H ea vox Indisma nisi um aut generosumsonat velut ad familiare signum ex imo aduolabat, pastrisque e manu ebebat ascensuro dorsum adeo ut egressus in ripam pastum in aedes ventitaret, cum pueris colluderet. Si qui forte animi gratia lacum transinittere vellent, decem nonnii- quam dorso exceptos indefessus transuehebat. Et ludicro diu oblectati sunt Indi donec in. lima fugatus, per aliquotidies hominum conspectu caruit. Quum enim Hilpanus quidam, experiti volens ancorio tam duro essetquam Vulgo fama ferret, seu per Iasciuiam iaculum in eum intorsit Piscis etsi ab ictu imperλssus mansit, infestam tamen sensit cuspidem:&ex eo simulae barbatos homines aut vestitos more nostro animaduerterat, frustra vocasses: nec vocatus, nec inuocatus veniebat. Tandem quum forte Attibuniciis fluuius in insolitam alatitudinem crevisset, &extra ripas estusius Guainabo lacui sese immiscuisset eius alueum secu tus facetus ille&sociabilis Matio mare&natales aquaS repeti jt.Martyr oceandec.3.lib.s., De utroque hoc animali agit Petr Martyr Ocean. decad.I. ub.9.&2.lib.9.
59쪽
MONTEGII IN IV CATA NAM EXPEDIT ONES.
Iucatanensium de Hispanorum dominatu querelae. Fondurensis prouinciae desolatio,& indigenarum inplacabile aduersus Hispanos odium. A P. XV. O S e Nicaraguensis lacus alueo egressi, duabus praeterea comitati celocibus, quae e Nicaragua onustae commeatu decurrebant, decimo quinto die ad Nomen-dei appulimus. Ex ea ciuitate in occidentem nauigantibus ham oram praeterlegentibuS,que tota deuerta est, mille ferme milliarium spatio, prouincia Fondurensis occurrit:&trecentis millibus ulterius,in caclcm illa ipsa Ora, Iucatana prouincia aperitur. Eam Hispanorum ducum primus reperit Franciscus FernandeLCordubensis, qui vixdum in terram egressus, pessime ab indigenis acceptus est. Ergo viginti duobus vulneribus perfossus, multis Hispanis amissis, ad San-IacobuCubae metropolin spe irrita reuersius est. NON ita multo post anno videlicet M. D. XXVII. Franciscus MO Iulatanam m-
tegius, audito Iucatanam ditissimam quaestuosis1imam esse prouin HΠ' ciam, e noua Hisipania soluit, cum titulo Gubernatoris. Is ubi primum suae prouinciae litus attigit, cum quingentis amplius Hispanis, multis equis&copio commeatu conuenere eb velut ad eum visendum ali quot Reguli. Illi quum amicitiam ipsius appetere simularent, diu apud eum manserunt: donec occasione exequendi facinoris oblata eorum vnus dereptum elatere armigeri Ethiopis acinacem in Gubernatorem strinxit interfecissetqueni ille rapto propere ferro strenue Vim propulisset illi nullo alio neque accepto neque illato damno ad suos sese pro ripiunt. Ab eo Gubernator instructa suorum acie, pluresque in manus dispersa, Indos pluribus simul locis aggredi: quaecunque cape re igni ferr6que vastare Indi quoque & ipsi sortiter pro aris iocis pugnabant.
60쪽
,6 VI sSed ad extremum, postquam continuis nouem annorum cladibus attriti iam prope omnes regulos duces amiserant, fractaeque cum animis vires erant, tandem arbitro potestati Hispanorum semet permittunt. Itaque Montegius prouinciam perdomitam iacatam, iuxta mandata regia inter suos distribuit, inicuique eorum quorum opeandos debellaueratandicae unius gentis ius ac ditionem assignat. Inde ad condendas colonias conuersus, Hispalim, Emeritam, Salmanticam& alias urbes, extruit, quarum maxima viginti quinque aut triginta ferme domibus habitatur. Hi ita compositis, partim ita partim militum opera, Gubetanator quum sorte cumCacico eius prouinciae quodam congrestus 3Al- quinolepis erat centum amplius ac decem annos vitae egressus, qui tametIi baptilatus esset, Iaepe tamen crebrisutilpirijs&planctu testabatur quantum ex eo dolorem caperetqubd patriam Hispanorum armis subactam cernereo Is ergo infamiliari sermone cum Gubernatore instituto: Montegi, inquit, quondam me iuuene, pestifera quaedam lues has terrasinuant adeo laeua ut vulgo homines incredibilem vim lumbricota
Tum euomeret atque eam calamitatem tanta pestilentia excepit, ut neminem nostrum cladi superfuturum crederemus. Praeterea non multo misistis 1zώ .a ante aduentum tuum tempore, nOS cum MeXicanis cruenta duo praelia
uualis calami commisimus, quibus amplius CL millia hominum cecidere. Sed haec IMM' leuia fuerunt prae intolerandis saeuitiaevi auaritiae exemplis, quae tu ac tui milites in nos edidistis. Ea regio aspera iere saxosa est, fertilis tamen, o piscibus, fructibus Maigioque abundans. Humanis vicu imis litant, earum tamen camnibus non vesciatur apud eos nullae auri aut argenti fodinae reperte sunt: vulgi, magna apum examina alunt bombycis seu gossiph copiam habent eo penulas sindonum aut linteorum instar texunt, e subuculas 1ine manicis. Id praecipuum vectigal patronis&principibus suis pendul: eiusque generis merces Hispani in extium, Cubam insulam, Fondurensem prouinciam,aliasque Indiae regiones distrahendas dispertiunt. PORRO prouincia Fondurensis ut paucis eam ab luam cum Η'- absumtis primum Hispanorum armis tentata est, quadringentis amplius Indo--μ exμβυ 'l vim mill busti bitabatur: uum veri, ibi ego essem vix octo mille su-
India obtinem pererant. Nam ab Hispani partim irin prasIJs, partim in seruitutem abduci i&venditi, o intolerandis laboribus in fodinis exhauriendis consumti, prope in solitudinem redacti lint Pauci quoque illi ciui hodie supersunt ut&ab alijs gentibus quae Hispanis seruiunt serent ubicumque locum aliquem asperum, ad habitandum utcumque commmodum,inuenerunt,tametsi aegre,ed translatis rebus suis omnes Commigrauere, ut Hispanorum declinato conspectu quam minimum ipsis oculi doleant: tantam illi earum gentium gratiam: beneuolentia sibi conciliarunt.