장음표시 사용
431쪽
tum selicius phomoueatur: congruae st rursus , niam, ut antedictum est,in 'tero Senitricis, veluti dissolio tepentis aquae pleno innatamus scin ivdiu recordario, vel imago quaedam baineugi est ,Δ l circo gratum , & salubre est.' Galenusalibrum stlubrium priore infantibus, Ut lac pro altarer, Hasalubrium balnea aquarum adbitas a. sula .n nuit: & quaestioncm vulgatam diluit, non elle 1cilicet siccanda. p κ μ 3 da : quoniam ita contraria contrari e conigenda sunt, ii nee aetas, nec epum, lactucis
Vltra eam aetatem minus est balncum talubre,
pueritiari ymoniam relatron et uix minoria imbcilem essicit 'iuventutem , cuius munera cum alia sint,quam pueritiae, ita aliam po uulant VIue di rationem , & normam , quam munia puerorum et quorum membra, ut creseant, & perficiamur, ut
dictum est, mulo victu emitur: iuuentum vit Dini perfecta , sicciore victu sunt roboranda. id i-bus quoq; minus est usus balneorum salubris, quod pueris: etenim cum sua sint lauacris commoda, &incommoda: quae antea exposuimus; senectus se tiet incommoda promptius . quam commose; quoritiam propter caloris insiti in ain, ab ea viciusmtibne, quae crescehu aetati; in qua is idem rat; consentinea est, laedi facillimelpotest3 atq; utissimenta parcius osserenda sunt senilvis, Hipp'rate auctore, b ita lauacri usus, quo rarior o salubriolissdem densendus. Celsus equidem , calida, inquit, elanatio pueris,& senibus apta. est: Sed non pω-pterea intelligimus aequε viriq; aptam aetatu; ies de senibus comparatione iuuenum locutus est,quo B a b a niam
432쪽
miam sietiora, senum corpora ab humidis modum liquem Ite uirunt. Cum. vero duplere sit habitus ei mitrium nam alij graciles, alij carnose simi: gra. vilibus magis ri nam carnosis lauacrum expedire libto de salubri disti Hippocrates admonuit, quo vitiam & reliquus victos modus utilis eisdem est, qui
humorem conciliet. l. . IIJ Ilii .
H VM veto non vacet vilisb3inc um periculo, ut expositu nil est, rarim quo re e u'dem ris robori conuenit fiequens su S. earum, quo praeci ou nomine calidum. Hippocrates damnauit in horismis, ut ante notatum autem rarum
eum utilius est, consilium eorum 'mmnqdamnandum est,qui eodem die saepe lauari instituerunt, Commodum Imperatorem kripsit Lgna pridie krities. ει octies die lauari solitum. Sta hoc nae valetudinis studiosus non magis danator,& cupidus imitari debeat. Similia. lacule imi6 Iienus senui: sed quis hominem Imite perdidissem Θ Gordianum seniorem , rnis mori bus praeditum, lauari solitum, saepiusdie . idem et auctes Capitolinus, sed maiorem
433쪽
De sanitate ruenda. Lib.II. I9 I
lanandi cupiditatem notauit illis verbis, lauandi cupidus, ita ut& quater , & quinquies in die lauarqtimate,in hieme bis.quod imitandum non esse. Fuere qui semel die; sed & qui nonnisi multis interpositis diebus lauabantur: quos salubrius fecita existimamus , Romae sertasse in publicis balneis femel die tantum lauari poterapi in priuatis vero bis vllaualentur,nullatege,vel edicto cautum erat. Hippocrates aegris quoq, binam lauationem permittit eodem libro a acutorum. quod in priuatis domibus --μ . . fieri debuit, ut ante admonuimus; nam acuto morbo laborans non potest in thermas publicas , ne semel .quidem die: dum bis, sine periculo deseZai. Permittit autem cupidis tantum,& lauare adsuetis. Ut yero rarum balneum salubrius, ita quoq; breuis, quam
longa in eo mora utilior est . Erat autem mos antist quorum, ut non amplius horam in lauacro teneremtur,quando Roma in palςstram: ybi exercebantur, deinde lauabantur hora octava aestate, nona hyeme Plinio biuniore teste se conferebant nona 1 b epist. . vel decima carnaturi, ut ex vulgatissimo Martialis epigrammate constat in quarto libro, sussicit in nonam nitidis octava palaestris,Imperat extructos stangere nona thoros.quod intelligi quoq; potest ex Galeni sexto libro aede sanitate tuenda, Ubi perspicue e e,p. r. indicauit, multos sole occidente somno se tradere solitos qui totum diem variis negocijs, de ministerijs consumpseram;& duarum tantum, vel ad summum trium-arum spatium h bebam reliquum ad corius Uranduinpals stra, ςibo, & quiςte a cibo ante seminimavi vix orant in palaestra, & balneo 'ersari possent,octauastiliceti, vel novam, licet Antonius Imperator nonnunquam decima aestate; di duodecima hyeme in balneum ingrederetur, ut eodem loco
434쪽
Galenus admonuit. QEod si serius hora vulgata I
uarentur,vel citius , toto enim die balneae ijspat hant,qui lauari desiderabant:& ante consectam,&vulgarem lauandi horam lauari voluissent, ut constat Spartiani testimonio in Adriano dicentis; Anae octauam horam in publico neminem, nisi aegrotum lauari passus estumino nocte quoq; lauabantur. ita que Lampridius in Alexaricho,addidit,imluit, iaculupanaribus thermarum, cum antea non ante aurinram parent,& ante Solis occasum clauderentur) si serius igitur, aut citius hora vulgata lauarentur, longissimum tamen erat tempus hora, t eo quoq; co, Ni;ci 4'test, quod iam pridius Alexandrum Seuerum in piscina horam maneresilitum dicit,quoniam alii unius horae spacto exeiccbantur,&lauabantur. Valetudinis igitur studiosus non diutius hora se in balneis contincbit, siue mores veterum sequi malit, siue ratibnem,qua nobis Drsuasum est, tutiorem esse breuem, quam moram in balneo diuturnam. & si non ignoramus nonnullos snbecilliores balnearum calorem ne semihoram quidem ferre posse, nonnullos
vero toto die in cis tutol versari, cuiusmodi sunt ipsi balnearum ministri. Anni tempus aptum lotioni de Hippociatis sententia Veri Aestas, Autumnus est, Hymen minus idoneam significauit, quando libro terito de diaeta, balnei usum arbitrio cuiusquam comittendum hye me significauit, inquiens, ubi quis lauari velit, reliquis enim temporious lauandum dixit,& quasi praecepit; sed vere, &Autumno calida, Aestate tepida. libello autem,qui inscriptus est , de victu priuatoru, diserte prodidit, balneis multis ςstate utendum, hyeme paucioribus. multa autem laudat aestate balnea,
non quia multam lationem salubre existimet, sed
435쪽
De sanitate Tuenda. I b.II. I92
hyemis comparatione, cum eo tempore nullus, vel rarissimus balnei usus esse debeat,crebrior vero te admitti possit. Lavandum vero ante cibum, prae sertim vespertinum more maiorum; est enim vulgatissimum, apud Romanos horam balneo dicatam, fuisse octauam vel nonam, idest a meridie ad vesperum,ut diserte.Victruvius a scripsit. Sed ea consuetudo orta est non valetudinis caussa, sed ob Reipublicae sermam ; quamobrem multi sic distringebam tur negocijs,ut vix hora octava, vel nona lauari possent. alioqui nostro aevo, qui lauantur, plerique ante meridiem,& ante prandium sine ullo periculo lauatur; virum sit conducibilius ante prandium, vel ante nam lauare, non est pluribus expendendium, quoniam par ratio videri potest, modo inter prandium,& caenam tempus interpositum sit, ad prandium concoquendium idonenm id; quod si breuius existat, ea
est adhibenda distinctio, quae superius indicata est:
nam ieiunos balneum extenuat, saturos implet, statuendum igitur est, graciles, qui implendi uint, ante nam, prandio nodum conciso, lauandos essembssos vero,qui extenuari cupiunt, ante prandium ieiunos utilius lauari.
De partibus corporis lauaero subj.
CIT uero tolum corpus lauandum,an partes quae Q dam, hoe mstremo relictum est,de quo cognoscatur, de iussicetur.Lotio manuum,tam ante, qua post cibum,vulgatissima est,non quidem causa valerudanis,sed munditiae; quamquam ad bonam valetudinem munditia conducit. Graecos ueteres lauisae manus
436쪽
Gymnastica, vel inui ante cibum Homeri testimonio constaticis ire iquens illud est, κυρικερ--ἰ χερας
aquam manibus insuderunt , nonnunquam corpus Vniuersum lauisse idem Homerus indicat,ubi stiliceteXceptum hespitio aliquem narrat, ut Telemachum apud Hectorem, & Menelaum: quod eo praesertim intelligitur, quod totum,&inundium, επι
rum lauatur primum, deinde 'estibuSinstruitur, is: similiter apud P Circia. alioqui C naturi in anus du- taxat lauabant; quin c& qui modo totos se lauerant caenaturi manus nihilominus lauisse ab codem Poeta dicti sunt, ut idem Telemachus apud Menelau,&Vlysses apud Circen. Quod vero pcdes laverint ante cenam, mihi non constatmoui equidem , Vlysiem ab Euryclia agnetium in pedum lauatione, vi cst apud Homerum in Odysseae T. at non ante cenam, sed ante somnium, quando post eam lauationem Penelope, Vlysem alloquens, non de cibo, sed de somno, & cubitu uerba facit ἱ κοίτἱο ταχ' εμετια αρη;& absoluto scr-mone tam Vlisses,quam Penelope cubitum luecunt, ut diserte Poeta cecinit infinci libri Odyss. initio. Y. antea vero ancillis erieceperati ho item: Vlis sem videlicet lauari,arq, thun i, postridie mane cuΤelemacho pransurum; μαλα ἔρι λοεσσώτε
lii ri, non quasi post lauationem , & ante lan nium c naturum. Sed manus.quandoq*euetvi aEς na graecos lauisse. etsi hoc Homerus nusquam dixerit,quod ego nouerim,nisi cum Hestor sacrificas
se post epulis dieuia est constat eZ ijs,quaei, ΑΦ
437쪽
De Sanitate Tuenda. Lib. II. I
tigo dicuntur in nono libro,cum aduersus Aristopha
nem Grammaticum tradit, dictum de ma- 'nuum lauatione tam ante,ouam post cibum. Postea verb graecos eam nabuisse consuetudinem, ut totum corpus quotidie lauarent,iam notum est exHippocrate, & alijs auctoribus,Vt non egeat probatione. Romani veteres cibum sampturi brachia, &crura tantum quotidie lauabant,corpus univcisum nundinis,ut Seneca testatur in epistolis.a Postea ve- a- u.
in corpus uniuersum quotidie lauare grico more instituerunt. Iauisse autem post rinam mes, non satis mihi Gpertum est:quod ait in Pompeio Plutat chus, Phaonium usque ad pedum lauationemin csnae apparatum ipsi Pompeio ministra docetiante rina,' non autem post,lauari pedes consueuisse. Nostri *pe, oςna pedes lauant, sed ij, quod eis commode cedit, sinuuntur. Veteres,quod est magis salutare secuti videtur. itaque, ut manus,& reliquu corpus,ita pedes ante Mam lauare solitos credimus. Cum iritur aegritudinis caussa vel praesentis, vel --minentis lauandum est, eae partes lauandae sunt, id quas aegritudo pertinet,vel totum corpus, si totius illa aegritudo existat. alias necessitas nulla est lauadi alias parteis, ruam quae sordes facile contrahunt,manus,caput,pecies,sed in primis mamri propter varia, di innumera earum ministeria pol est notissimum.
quod si qui vel ob labores, vel ob peculiarem natu- ram sudiabus obnoxij existunt; quoniam aceruatae' ex illato sudore sordes saepe morbos pariunt, ad eos vitandos,corpus totum ijs meritola dum est. Post exercitationes quod praesertim agimus veteres corpus uniuersum lauabant, ut scilicet uniuersum a - .no, Erdibus vindicarent, Et omneis parteis a larum rudine tuerentur. itaque, quos itinere, & peregrina- C c c . tione
438쪽
nui ante cibum Homeri testimonio constaticuis eaquens illud est, αυρικερ ---ἰ Ueρας εχεναι δ aquam manibus insuderunt ; nonnunquam corpus uniuersum lauisse idem Homerus indicat, ubi scilicet exceptum hespitio aliquem narrat, ut Telemachum apud Hectorem, & Menelaum: quod eo praesertim intelligitur,quod totum,&inundium, επόελιαω, Uestib. exornabant; δε καλον βάλεν-αραγλαέναρ γλαρ-c & Vlysscs apud Alcin rum lauatur primum, deinde vestibus instruitur,&similiter apud d Cireh. alioqui cinaturi manus duintaxat lauabant; quin de qui modo totos se lauerant caenaturi manus nihilominus lauisse ab eodem Mota dicti sunt, ut idem Telemachus apud Menelau,& Vlysses apud Circen. οQuod vero pedesJaucrint ante cenam, mihi non eonstat: noui equidem , Vlysternab Euryclia agne, tium in pedum lauatione, vi cst apud Homerum in Ddysseae T. at non ante cenam, sed ante somnium, quando post eam lauationem Penelope, Vlyssem alloquens, non de cibo, sed de somno, & cubitu uerba facit; κοίτἰο σάλ-& absoluto ser mone tam Vlisses,quam Penelope cubitum luecunt, vidiserte Poeta cecinit infin liori Odyss. T. 'initio. Y. antea vero ancillis praeceperat,ho item relissem videlicet)lauari, atq; thun i, postricite mane cu
Tri, non quasi post lauationem ,&ante lan nium c naturum. Sed manus.quandoq*ς the akςnagraecos lauisse. etsi hoc Homerus nusquam dixerit,quod ego nouerim,nisi cum Hest r sacrificas'
se post epulis dictus est constat eZij iqqaei in Aliis
439쪽
De sanitate ruenda. Lib. II. rs 3
tigo dicuntur in nono libro,cum aduersus Aristopha
nem Grammaticum tradit, dictum de ma- nuum lauatione tam ante,quam post cibum. Postea verb graecos eam habuisse consuetudinem, ut totum corpus quotidie lauarent,iam notum est exHippocrate, & alijs auctoribus, Ut non egeat probatione. Romani meres cibum sumpturi brachia, &crura tantum quotidie lauabant,corpus univosum
nundinis,ut Seneca testatur in epistolis.a Postea ve- a epra.
in corpus uniuersum quotidie lauare grico more instituerunt. lauisse autem post rinam pedes, non satis mihi copertum est: ouod ait in Polypeio Plutarchus, Phaonium usque aci pedum lauationem,& cs me a pparatum ipsi Pompeio ministras,docetiante rina,' non autem post lauari P sconsueuissis. Nostri *πάος pedes lauant, sed ij, quod eis commode cedit, sequuntur.Veteres,quod est magis salutare secuti videtur. itaque, ut manus,& reliquu corpus, ita pedes mite am lauare solitos credimus. Cum isitur aegritudinis caussa vel praesentis, vel Mminentis lauandum est, eae partes lauandae simi, rid quas aegritudo pertinet,vel totum corpus, si totius illa aegritudo existat. alias necessitas nulla est lauadi alias paraeis, am quae sordes secile contrahunt, manus,caput,peces,sed in primis mamn propter varia, di innumera earum ministeriasquod est notissimum.
quod 'qui vel ob labores, ves ob peculiarem naturam sudiabus obnoxij existunt; quoniam aceruatae' ex illoro sudore sordes saepe morbos pariunt, ad eos vitandos,tarpus totum ijs merito lauatames. Post exercitationes quini prannim agimus veteres corpus uniue sum lauabant, vi scilicet uniue lum a W- .no, & sordibus vindicarent, & omneis paraeis a lassi mine me tuti liaque, quos itinere, & peregrina-
440쪽
nui alite cibum Homeri testimonio constat,euistea
quens illud est, ικερ ms ἐπι-ας ἔχενανὰ aquam manibus infuderunt , nonnunquam corpus
uniuersum lauisse idem Homerus indicat, ubi stilicet exceptum hespitio aliquem narrat, ut Telemachum apud Hectorem, & Menelaum: quod eo praescietim. O..r . iniciligitur,quod totum,& inundium, επι
e oὰ Vs λι7-'αρ. Sie c & Vlysscs apud Alcino I ' O rum lauatur primum, deinde vestibus instruitur,&d Odyss similiter apud d Cisen. alioqui cinaturi manus dis taxat lauabant; quin & qui modo totos se lauetant carnaturi manus nihilominus lauisse ab eodem diota dicti sunt, ut idem Telemachus apud Menelau,& Vlysses apud Circen. . οQuod vero pedes laverint ante cenam, mihi non eonstat:noui equidem , Vlytam ab Euryclia agnetium in pedum lauatione, ut est apud Homerum in Ddysseae T. at non ante cenam, sed ante somnium, quando post eam lauationem Penelope, Vlyssem alloquens, non de cibo, sed de somno, & cubitu uerba
mone tam Vlisses,quam Penelope cubitum luecunt, ut diserte Poeta cecinit insincilibri Odyss. T..' initio. Y. antea vero ancillis praeceperat,hospitem sem videlicet)lauari, atq; inun i, postridie mane cuΤelemacho pransurum; μάλα ἔρι λοεσσώτε
Πα.s non quasi post lauauonem,&antelon nium e naturum. Sed manus quandoq*ς Miser kςnagraecos lauisse. etsi hoc Homerus nusquam. AXerit,quod ego nouerim,nisi cum 'stqr sacrificase