장음표시 사용
51쪽
. a Rii ita studiosus Lonor, si placet, haeeaddar. quae, nescio quomodo, rateido , rant bibliopolararii nimis . folio I gr.a. I9.post illa. mentionem feeit,adde Nab eo LM: qiiod obiter dixerim diuersum descripsit apoclyteri 'm,licet aliqvi, hoc, ac lariuim,vnuiti, idemq; fuisse,credi ferint. Sed in Hippiae balneo prunum oe- . . eunebant duo utrimq; apoclyte i 3 , ε κατ ρος υ σιαρκεις τάς α ro δ νομενσις , c in medio iii 3idarium.quod teques, ut tepid irisi t λιανι ιενος , sensim te=iisaeire seubi eulum: sertasse quae '' Izihore cura exltruebantur. tepularium. in eis ab inclyterio. quod vestiarium . die, rqllet non secernebatur. Quod ieitur &c. . : 1' . u
52쪽
Vel de Sanitate Tuenda. LIBER PRIMUS . .
V i hactenus de san itatis tuendae ratione litteris aliquid tradid runt; quos certum est, iam inde ab ipse Hippocrate Coo, nullo seculo desuisse; egregiam illi quide
operam nauarunt: nam vel ipsi, magno mortalium commodo , multa inuenerunt, & litterarum monumentis com a lib. 3.dediae
mendarunt; quod a Hippocrates a se factum,palam in fine libri deImsessus est: vel aliorum inuenta auxerunt: vel o rum in 'κuiis aliorum scripturis lucem' disertis,& uberibus CommentariJs, attulerunt . Verumtamen illorum ego volumina diligenter, pro viribus,manu venas,& perlegens, locos esse quosdam animaduerti, quos vel illi non attigerunt, vel ieiune nimis, & parcius, quam res dignitas requirebar, persecuti sunt. in qui buspemactandis se posset aliquis, non sine publi pe vaesitatis, exercero. itaque hum me nota paucissi,ma ad eam rem pertinentia collesissem; quae partim lectio multiplex obtulerat, partim rerum, quae mihi medicinam facienti in dies occurrunt, obseruatione A didi-
53쪽
aedicerim; ilia inquatum libro digessi; non
ὀmissis,quae per alios tractata noueram: quo valetudinis ratio simul comprehensa uniuerse pro-
blib.6. epidem, diret, Et quoniam b Hippocratem tabemus aucto- sanitatis studium esse ακοειλην τροφῆς, α κοκ
-ονον, Mod aliquis non male iste rei em ,
continentiam, & exercitationem; propterea duo s. prims vol0minibus ea comprehendi quae ad continentiam, & exercitationem pertinent: tamquam hac inparte pius necessitatis, atq; artis contineatur; licet,ex vulgi opinione, utilior pars altera videatur.
quam libris ibiteriorBus complexus sum, in qua de ciborum,&potionum generibus singulis disputatur, de innumeri de tota viuendi ratione quaestiones,passim & creberrime occurrentra, tractantur.
De continentia igitur primum dicturus,lectorem, admoneo, ea praetermissum iri, quae ad scientiam de moribus proprie peninent, ut lild continentia ," uplex sit, in quibus . versetur, Vtrum vinutiam aliqua sit, an res a virtute diuersa, cpiis continens. Vere appellari debeat,& alia multa diligenter perquirere,ia quibus Aristoteles libro septimo de moribus accuratissime disputauit illa enim Blum a me tractabuntur, quae ad sustentandam vaIetudinem conducunt: nam Vene, & miniter a M Tullio striptum est, valetudinem sui j msiminia sustentari , &obseruatione rerum,quae vo prosunt, ves obsunt, &continentia in victu . . Sed quae ad humani corporis notitiam P tinent; quoniam ad uniuersam medendiicienti heresi una sunt; opportuno magis locon actanrur: quae vcro huius loci propria sunt, tracta- rurus, de continentis utilitate paullo copiissius edisseram priminui ad is piadeinceps examinanda paratior accedam. De
54쪽
De Sani ate tuenda. Lib. I. 2 De Continentia .
in Afri v I s autem existimem, plerosque in hac
sententia acquiescae, Vt dicant. moderatio-- . nem ciborum, & continentiam edacitati, &incontinentiae iure ac merito praeserri; quinimmo absentum videri,hoc quaerere,& in dubium reuocare, quod vituti fundamentum, &, ut Graeci dicunt,
ἰωμα , statui posset, de quo magis disputandum
non sit, quam de eo, Vtrum videlicet linea duobus punctis tiniatur; quia tamen contra hanc ipsam sententiam argumenta quaedam afferri possunt,quae nodissiculter nonnullos deciperent ; illa in primis eXρο-dit recensere, atque diluere. Itaque primo scimus, ἔ-am contrac5 plurimos solere nomines satietate laborare, vid turque natura ipsa nos eo ducere,ut quam liberalis. sime nutriamur: quamobrem posset aliquis existimare, continentiam non esse magni Miendam: cum naturae impetus ille, qui in omnibus inest, damnandus non videatur. deinde non est dicendum, fiustia naturam instrumenta nobis tradidisse, quae cibos ultra mensum, quae a medicina definitur, excipiunt.
pocratis medicinae auctolis omnium clarissimi testimonium , neque non Corneli b Celsi auctoritas i, e. i. non contemnenda. Alter enim dixit, cum in aegris hominibus , tum in sanis victum tenuem, & exquisitum pleniore periculis iorem esse . Alter autem ,
cibum semper quamplurimum capiendum esse, du- modo concoquatur. qui auctor quod postremum
55쪽
est argumentum scripsit praestare bis die potius,
quam semel cibum capere: nam testantur d aliqui traditum ab Hippocrate, non prandentium eXta celerius senescere; & obseruatum in ijs est, qui nimia se abstinentia,& sobrietate extenuant, ventriculum contrahi, & hepar siccari, atque obdurescere . certe libro secundo de diaeta Hippocrates tradidit, ταννοσί7ίουν cui dictioni parem Latini non habent, nisi dicas, ieiunium ad extenuandum, & siccandum vim habere . haec dicuntur. Veru enimuero, vi,quis usus sit estinetiae, ac ic ratiς 1 cibis, intelligatur,singulas hasce argitinctationes diligeteriquoad licuerit, examinabo, &n5nullas quaestiohes interim occurretes, pro virib., plicabo. In priori igitur argumentatione illud contra continentiam sumitur, quod attente consideratum, c idefauere intelligetur. Cum enim nari admodum sint, qui nunquam aegrotent, & pars illorum maxima aestitudihibus debitum mortis tempus; quod sequi debet senectam; praeuertat; plurimae autem aegritudianes ciborum incontinentiae ferantur acceptae ; siqui dem in edacitatem proniores sumus, ut in hac rati ne statuebatur ; hoc ipse cognoscimus , utilem ad vitae, & bonae valetudinis tutelam continentiam es- Nec certe damnandus est naturae impetus ad cruborum copiam: non quia sit probandus, qua nos inclinat ad intemperantia; sed quia necessaria quaedam commoda secum affert, de quibus deinceps in secunda natione dicetur: que bona necessario sequi- tui hoc periculum sic onus honorem semper comitatur delabendi in incontinentiam: quam contra nobis in ratione praesidium collocatum est . vehit nos appetitus natis veluti cocitatus equus,illius t mcn curou ratione,taqua freno,inbibere,& modera
56쪽
ri, naturae libcralitate,ac beneficentia, valemus.. Sed, quaeso, in hac ratione perpendenda nonnihil adhuc & studii, & temporis ponamus: curtam pauci ubique sunt senes e scilicet antefenium plurimi moriuntur. morbi enim per omnes states grassantur: & per easde mors ipsa grassatur. ipso natali die no pauci decedunt, fascijs inuoluti occidunt multi: neq; dies est infantiae quisquam, qui non fit rit plurimis letalis. Recense pueritiae,recense adol
stcntiae tempora, iuuentutem considera,& grauiorc, quae iuue lalutem cxcipit, aetatem contemplare: una
omnium ratio est , par omnium est vel felicitas vel miscria, si est in interitu miseria,aut felicitas aliqua. pueri adhuc infates,& teneri ut a a nobilissimis medicis traditum est,& ipse rerum usus nos docet suis quibusdam morbis capiuntur: sunt quidam dentientium proprij , & alij aetatem, quae paullo processerit, exercent: pubcrtari propinquis alij: iuuenibushem alij: atque ulteriori aetati similiter alii famili res existunt. quamobrem ex omni dicta etate plurimos perire necessarium est.quorum morbum ii caussam quaesieris,nihil audies praeter lactis copiam, dacitate, cruditate,superfluitatu abudantia,repletione, incontinentia.&bet igitur esse modus aliquis ciborum,& potus, quo dictos morbos effugere liceat.
Iam ad secundam argumentationem me conuerto et negamus enim Dustra, aut icinci e factum
aliquid a natura . Verum , ut corpore nudi na- ud 'scimur; secus, quam caetera animalia ; scd animi vigore,& praestantia miti, non contenti naturali cutis tegumento, ut pecudes, commodissima simul,& neccssaria vestimentorum genera, pro locoriim, temporumque diuersitate,comparamus; ita non est alienu istimare, naturam voluisse , nos in ciborum rati :
57쪽
pieiti ne istas. Incrementi caussa.
ne a genere brutorum differre. quamuis enim nos e iusmodi fecerit, ut cibi plurimum,atque potionis capere possimus: tamen quia id necessario fit, nec semper utile potest esse, ideo ingenium tribuit ad comparandam industriam , subsidio aduersus periculum ,
cui necessario obnoxios nos fecit. necessario, inqua, ita sumus constituti, ut plus queamus assumere nutrimenti,quam semper de amus: quoniam incrementi temporc debemus plus cibi capere, quam ad nutriendum Blummodo opus sit, quo, scilicet, possint mubra iuste adaugeri; quod illis commodissime contingit,si cibi copia distendantur. non hoc quidem solo
augetur animal, sed est vis quaedam insita corpori, qua & nurritur,& crescit; non fit autem hoc sine alimento,nec commocle,& perlacte sine multo alimena I .ieci aph. i to: non enim fi ustra diuinus a Hippocrates scrinsit, quae cresciunt, plurimo nutrimento indigere: ubi Vcro iam animal adoleuit; etsi iam tot epulis non
cget; quippe quod sustineri dutaxat istulat; quod
parciori nutrimento assequitur, quam in incrementi tempore iacccssarium fuerat; vasa tamen cibos capicntia eadem Draedita magnitudine,qua tempore a crctionis suere, tantum deinde capere nihilominus ivssunt; &capere etiam amant, de Mudent, quan tum anica capit bant: quae res ut uti non caret, hac periculoenon vacati usis e st, quod hom ut quod
uis anima cibum sibi quotidia in comparare debebat, non est enim alia ratio brutorum hac parte, a quo hominum; quia non satis est , ut naturς uim intelligamus., si quae nan da nobis asserant ciuitates modo inspoerimus, scd fingere nobis tempus illud,s fisit umquam, debemus, cum in agris homwincS, pccudum more, degcbant. in co igitur statuta homo, quam bruta animalia , in dies cibum compa
58쪽
rare cogebantur, vel in iis, quos sponte screbat tellus, filicitibus, vel ex venatione sertuita, & rapina; quoniam autem ubi quis semel in AEam inciderat,
incertum erat, an futurum esset, Vt cum primum egeret, escam aliam promptam haberet, ne certum pm incerto relinqueret, & in vitae discrimen ob in Elam incurrere praesentis cibinlurimum ingerebar, vi deinde famem quam diutissime sustinereti culos scilicet implebat omnes, ut habcret penuriae tempore, Vnde depromeret. sic natura comparatum esse, caeterae animantes suo exemplo nos docent.
- ' Hic igitur est vasoru magnitudinis usus, ut plurimu capiat, subsidio aduersus inopia, si sene i illa animal icidat:cui magnitudini est adiueta appetitio,&naturalis ad cibi multitudinem inclinatio; de qua loquebar, cum primae rationi respondebam:hoc enim est comodum,quod sequitur hunc appetitum, ut animal abundet alimento . Est vero periculum illud huic commodo adnexum,sive de aph tu,siue de vasorum magnitudine sermo fiat,quod intemperantiae sumus obnoxii, quam morbi, & ipsa mors saepenumero sequitur. contra quod periculum a ratione ope postimus,quae idcirco nobis indita est, ut naturales appetitus compescere, & moderari ob vitae custodia possimus.itaque ut haec, quae dieta est, appetitio noest damnanda; ita non est existimandum frustra nobis esse tributa instrumenta,quae plures cstas contineant, quam semper opus sit: neque cx his sequitur, cibis modum nullum adhiberi oportcre, aut continutiae incontinentiam praestare. Sed neci; brumita allium excplo, expletio ciboruprobari debet; quod tortio loco obijcicha turma ita seres habet, quod alia honis aetate superat,alia serrasse exaequat, alia certe breuioris vitae existunt. CX omni
59쪽
b Plin. lib. 8.c. 4 . Aristatb. g. de his .an. De longa bruto
autem genere ob edacitatem incidere in aegritudi- nes experimentis malaikstum est. dictum a est de ovibusiarum aut nimium saturari, ad corpus alen' dum esse inimicum, & arietes atque hircos vidimus tritico immodice deuorato paulo post obij sse. Equi, nisi hordeum mensura exhibeatur , aegrotare solent,& perire,quos fibre corripi ob cruditatem, maxime cum frugibus recentibus avide nimis vcstuntur, auctor cst Absyrtus & Hierocles; quibus etiam eosde, quos homini, morbos accidere traditum b est. & pecus omne suos quosdam patitur morbos , quos cibi procreat vel vitiositas, vel ' nuria , vel nimia Vbertas: nec etiam vera sunton mia, vel saltem non omnia sunt perspicua & ideo non facile credenda rus' de longa brutorum vita feruntur. quae namquec cervo, cornice,coruo,e Plinius, & d Plutarchus refert, ab Hcliodo scripta carminibus; ca fabulam sapere, i)s pcrsuasum nobis est, quae de Phaenicis ela-te,quam obseruare nemo potuit; & de Nymphis, quae sunt merae nugae, eodem loco dicta sunt. de comuo a Aiistoteles ea scripsit: Vitam esse illi valde longam, serri quidem, sed nihil oeni ex his,quae narrat
tur, Vidcri; nec gestationem, nec incremcntum hii nuli, ita euenire, quasi vita esset praelonga. scilicet di-Xcrat, 'tonos tantum menses gestare,& hinnuli verilox incrementum esse; quae breuioris vitae sunt indimcia: quc nam l. cito nascuntur,& cito adolescunt, breuioris viis sunt i)s, quae diutius gcstantur, & tardius crescunt. Dixit b Elephantum lcsqui annum gcstari, aut triennium ut alis di runt florcre c autemaria te cir ca annum sexagc simur i: id viuero ducentos illum & trecentos annos, ut ab alijsquia intraditum retulit, sed ira,iit ei narrationi nihil .rcpugnans di xci ita Nd & monuit, cibi incnsulam in illius panstione
60쪽
stione requiri. Eodem, a inquit, pastu modios Maccdonicos nouem, quod plurimum, edere poteit: sed tantum dare periculosum: sex, aut septem dedistera odios in usu frequenti satis est: sed farinae non plus,quam quique, ut ex his intelligamus, nI moroi S carere pecudum gcnus, nec sine cibi mensura; licer hominis aetatem superet; ro Valere. Sed non est committendum , quin illud quoque moneamus, Verum non esse , quod contra aliqui diccre solent,brutas animantes; idcis quod, rationis licet expertes, cibum tamen apta ad sanitatem mensera accipiunt; salubrius quam homines degere , quibus ne ratio quidem ipsa sitis videtur e o, ne cibum ultra vel citra modum sumendo deeipiantur: nam praeter hςc, quae diximus de brutorum animalium morbis, quos facit incontinentia, quam hi co dunt,cum quibus disputauimus; habemus domestica exempla canum , qui propter ingluuiem alijs negatam frequonter vomunt,& Varijs ctia mor, bis, b capiunturi. Gallinarui quae propter edacitatem sepe e pituita,& alijs morbis laborant: Suum, quos quis continentes dicere audeat ὸ nam illorum n militudine d Socrates existina auit traditum, socios Vlyllis in suos a Circe conuersos fuisse, quia suum instar in epulis incontinentes cxtitillcnt,contra flua V ly ises, quem ideo, suem non osse factum, dixerunt, quod in cibo continentiam adhibuisset. Quod ii seras rcs cxciis , memento e Aristotclem scripsise , Leonem cibo incontinenter admodum uti, multaq; dcti orare solida sine ullo diiscctu. mox nihil triduo, aut certe biduo cderi: lei ic cnim inediam potest, Vt qui iam ad multam satietatem repletus est. j igitur cum est in bruris incontinentia, tum propter ipsam non raro, nec leuit cr aliquando qgrotant.
anim. cap. s. Debrinorum sinitate b Arist. l b. s. de hil . an. c. xx e I lini iis lib. X. cap. I. d Xenophonti
e Lib. 8. de hist. at in . cap. s.s Meimento ite Dppianum de pilae Vraiiosco po cecinisse .