장음표시 사용
61쪽
vrgum. dissolluttu a Continetia quo dissert a tempe rantia. a Lib.7. morat.
Sed mentris sertitur iamria vorac V, . , . . 'Non modus eis lux u , non est mensura ciborum Indomitam seruat rabie sub ventre rapaci, .. uam faminare posea nunquamsedcrescit edendo, Donec cum rapido Hseum at vscera ventre , Inversem tenso moriatur corpore in undis. Pisce alio aut eputis grauibus trucidetur onustud.
Quod autem quarto loco obi j ciebatur; victum tenuem, & exquiruum ab Hippocrate damnari; huic sementire nihil obstat. quoniam continentiam Uulgari modo nos hic accipimus, ut de ea Philosophi
quoque veteres locuti sunt. Hoc enim sumunus, studendum esse bonae valetudini,robur corporis serua-dum, vitam, quoad liceat, producendam cstc. quibus omnibus ut temperantiam coducere asserimus ita etiam continentiam: quae eo solo differt a temperantia, quod non, ut illa,exercctur sime cupiditate, ut Aristotcles a ait . Temperantia: harumS est, continentia est ea in volupt tibi usi in cr*tio, quar
non ex habitu proficiscitvi, sed ex qua, si lapius adhibeatur, potest habitus nasci: recte enim dixisse phitandus est Eusebius ille apud Stobarum , a conti
nentia temperantiam in anima generari temperas: non potest non esse contiriens, at contra, conimens esse intemperans potest; qui semel sibi ipsi moderatus fuerit, tunc dici continens poterit, qui victa cupiditate semper moderatur, ille demum temperans merito vocatur . quae vero continentia corpora hominum emaciat, infirma & obnoxia morbis reddit, ea non est, cuius caussa haec in praesentia suscepta disputatio cst. continentia non est virtus, sed aliquid virtuti simile, & ad virtutem consequendam idoneum ; itaque non potest esse absque mediocritate:
qui adco sunt cibis addicti, ut immodica repletione obasi
62쪽
a I. aph. 4. Ii, de veteri mediis
De sanitaterienda. I b. I. 6obaesi siant, non probantur: sed nec qui cibis ita par
cunt, ut preter Aocni graciles evadant. Media quaedam ratio est,quam hos sequii nur,& quam a Ηjppocrates respexit: qui immodicam ciborum vacuitarem, de stimmani repletionem squk statuit periculosam, & patitor sigiendam. Et o comparauit tenuissimum vivendi modum non plenissimo, sed
paulo pleniori. Et e domum mcdiocritatem in ci- c ε.epid. sincbis aperte commendauit. Corn. Cessus similiter minime nobis aduersatur, qui non dixit solum aedendum esse quamplurimum, sed adiecit, dummodo concoquatur. quod perinde est, atque si dixisset, ciabi capiat, non quantum valet capere, sed quantum concoquere: at qui nolit plus assumae, quam pos- sit conticere, huic Φpissime clim cupiditate colIuicta dum fuerit, quod est continentem esse. Quod usm postremum erat, minime omnium arguit coni,nentes . nam etsi praestat bis die esto etiam quod saepius) quam semel comedere,nihilominus tamen continentem, ac moderatum praestat esse, quam immoderatum, & incontinentem, neque enim Celsus summam laudabat expletionem, sed moderatam. eam scili et, quam quisque ferre sine noxa potuisset: quia dixit, dummodo concoquatur. ita& Hippocratem, non prandentcs quidem damnasse de illorum, qui sobrii nimis sunt, viscera contrahi, &obdurescere concedo ; sed idem Hippocrates summam ubique repletionem explasit. Cuius & il- id. I sertiaresse: excrcitatio sanitatis, vesci citra saturitatem, impigrum esse. & illud: labores, cibi, potus, somnus, venus, mediocria. quς ad continem laudem cgregie pertinent.
63쪽
cap. 21 ac Xenodi1. de Cyri instinui ne lib. I. bc .
Continentia μου et probata Caput II.
C E D nullum fuit seculum , quod non probauerit continentiam, nulla natio, cuius paulo politiores mores extiterint, quae testimonium eidem non dederit; ut cognoscere ex ijs licet, quae de diuersarum gentium moribus litterarum tradita monumctis, iam inde a vetustissimis temporibus, adhuc semuantur. Cum vero eam conferre ad bonam corporis valetudinem existimemus ,& ad animi intcgritatem seruandam,& verum illud esse, quod Socrati a tribuitur, corpus & animam simul corrumpi, si ouis non fame & siti prouocatus , sed cibi & potus suauitate illectus cibum sumat & potu; ego ea, quae corporis sunt hoc loco potissimum considero, ubi etiam veneris vel commoda, vel nocumenta non persequor de qua tamen suo dicetur loco nam id agere in presentia mihi propositum est, quod est omni, bus coinmune, & ad omnem aetatem, & omne gernus hominum necessario pertinet: paucis igitur e eptis docebo, continentiam sapientissimis viris sanitatis custodem visam esse, ut b Salomoni, qui non alia de caussa hominem , qui coactus plus iusto
mcdisset, admonuit, ut aduersus imminentem eteo ritudinem a vomitu auxilium peteret, qua quod in continentiam morborum caussam aroitrabatur. Persae e olim, Cyri instituto, eum in cibo ac potione modum seruarunt, ad mentis atq; corporis peritui bationcs vitandas, Ut facillime sputa, mucos,&omne aliud genus superfluitatum compescerent et atque si quis palam exspueret, vel emungeret , aut secedere e medio ob huiusnodi rem cogeretur, hoc
64쪽
illi vitio vertebatur. Lycurgus a uiuendi ratione Lacedemonijs eiusmodi praescripsit , ut repletione onerari minime possent , uilubrius autem vitam
Hegum b Asgyptiorum victus tanta erat moderatione institutus, ut diceres non legum latorem, ted optimum medicum sanitatem collineantcm illius auctorem exstitisse. Erat autem ea moderatio, Vt nec cibus repletionem, nec vinum ebrietate in
ducere possiet v & ipsi Asgypti j in conuiuijs vesce
bantur cibo pauporimo uinul & saluberrimo , inquit e Athenaeus ex Apollonio. d Pythagoras sanitatem fieri testatus est a ciborum & potionu meusura, ideo assuescere oportere victui, quem αγρυπῖον vocat, quia molles, & eflaminati fieri ex eo minime possumus . e Alexander magnus diuinam edidit vocem, tenue prandium sibi esse obsonatorem ad cςnandum optimum : quia scilicet corpore integro cibus omnis iucundu3 videri potest; victu vero intemperanti vis naturae fiangitui quam continen-ria& temperantia incolumem seruat .s Gorgias Leontinus centum & octo vixisse annos fertur, ac rogatus, quo Vietus genere usus esset, respondisse, nihil unquam se caussa voluptatis comedisse. quo exemplo cui similia multa referri possent, si locus requireret, & historiam texere instituissem) docemur continentiam, ad vitam etiam producendam auxilio esse: ut conduccre ad tuendam bonam valetudinem superiora docebant. Sed conferre etiam ad morbos, quos alioqui effugere non licet, facilius profligandos; docet grauis auctor g Plutarchus, medicam quandam disputationem recensens qui dicebat, quemadmodum
forum Odoramenta per se sunt parum efficacia, si
65쪽
verooko admisceantur, vehementioni; sic& mois bos, si humorum abui dantia non adsit, ficile in uanescere Ii adsit, dissiciliores fieti,& corpora bu more vacua subcris in morem ob leuitarem sursem emergcre, & nauis instar, quam si avis naemio Oiorum sarcina non premit: in sublime serti , deten pistatem euadere-cumque traditum a sit , Iasenem I iussalum apeina'm hostem vomica liberatum csst, quam sanare medici non poterant, &eund m scrisiam si seisie in cinini recontine tissimum , existimaui continentiae praesidio illum ad sertuitam medicinam seruatum esse , qui si in - emperans fuisset, letalem morbum tamdiu serre& demum effugere non potuisset. vivebat, cum haec scriberem , Romae, in hoc uniuersi orbisemporio, illustris stemina Pauliquarti Summii Pontificis semre genita Victoria Tolphia, quam in extrema senecta cum esset allioqui iam multos annos valetudinaria epilepsia , & apoplcxia saepius tentauit: euasit tamen, facillimoetiam negocio quod raro non contingit non aliam ob caustam, quam ob sanguinis, de spiritus puritatem, quam sitn- gulari in victu continentia. quin potius temperantia sibi comparati at. ut iam liceat profiteri,
ilicet tueri valetudinem, vitam diutissime producere, mor
66쪽
Propositis Dicendorum. Caput III.
Α. D ea nunc accedani, quae ad usum hominum magis pertinent'. Intelligere enim oportat , quod genus continentiae sit Higendum r etenim
liqui lemel die comedunt, plurimi bis,multi etiam saepius, aliqui contra, unum vel alterum diem se mem ferunt, aliqui di tius, alij rursus abstemdiunt, aliqui potu omni carent, aliqui camibus e culiariter abhinent, alij tum cibum uim potum simplicem diligunt,alij gaudent varietate ; de quibus
sigillatim dicendum est. ' t . Primum vero sumendum est, alimentum esse mnibus neces arium,quae vitam habent: est enim vita quemadmotam ardens lucerna, quae tamdiu ardet, quandiu materia suppetit, quae flammam nutrit, vel oleum, vel cera, vel pix, & huiusmodi: nia si interim, antequam scilicet nare materia consumatur, vel status vehemens, vel imber, vel quiuis castis alius flammam extinguat: quamdiu igitur nutrici animal potest,tadiu re vivere potestmisi vis morbi aliqua ingruat,quod hic non est considerandum
Es Q aram homini cibus naturalis, non corpus aliquod simplex, scilicet nec aer,nec ignis nec aqua, nec terra: sed ex his aliquod mixtum, moi- in auremo aqua, oc terra : nam quibus eonsta- lib demus, ijsdem & mitamur, ut estclarissimorum a a c. ζ' ruin opinio; humanum vero γs, ut aliorum & sensibili eap.
67쪽
quoque animalium, ex terra & aqua potissimum conflatum emi Existimo autem neminem tam fore ineptum,qui cogitet,hominem luto posse nutriri,& ignoret, quae e terra nascuntur,& nos alunt, insi-roea naturae ingenio, &coelestis auxilio motus, ac Iucis terram iptam aqua permixtam ita informare, ut nec terra ampliuS, ncc aqua videaturis i. t Sunt tamen, qui sibi persuadcant, hominem pos- se aere nutriri: quoniam reperti nonnulli sunt de quibus deinccps dicetur qui cum sine cibo, potu I; degerint, & ali tamen ncccsse fuerit, illis aer in praebuisse alimentum statuere, quod a ratione alicmim visum non est,cum maxima nobis cum aere ncccssi ludo intercedat,quamobrem absque co ne breuissi-.mum quidem spacium vivere possimus ilicet diu sine cibo, potuq; degamus: nec sertasse alia ratio est, quod tam cfficaciter nos aer assiciat, ut solus tam sanos & aegros faciat costat cnim vel sola aeris mutatione, n othbs & nasci,& desinere nisi quia nobis alimcntum sit, ut vidcre cst etiam plantas in aliud Elum translatas, melius, aut deterius degere, non aliam ob caussam, quam quod aptius, aut minuSz apium uno solo, quam alio,nutrimentum hauriur. . Sid contra horum sententiam grauiter a doctissimis viris cst disputatum, auctorcm, Ecducem Aristotelc in lili bcntibus, qui libro de sensu & sensili cotra Pythagoricos quosdam statuit, nec aquam ,
nec aciem nutrire. propterea non utar ego sermone multo: tantum occurram ante dictis rationibus rnam de his, qui diu ieiuni penitus vixerunt, post rius disIerendum cst. Licet autem ea sit inter nos & aerem necessitudo,quae dicta cst, non tamen sequitur, aerem esse nobis alimentum: namque aer alia nobis comm da
68쪽
vi praeben quae commoda si quis transsate alimenta
Velit appellare, per me licet. at proprie nutrire dicendus non est. Medici a aerem asserunt, duo praesertim , Gul.libpraestare, alterum est, refrigerium natiui caloris, al- puli .e. 3 de mi terum nutritio spiritus.concedamus igitur utriunq; , non tamen aer idcirco nutriae dicendus est: nam ca- oris restigerium omnino abest a nutritione . nutritio autem spiritus, non est huiusmodi, qua possit li mo plures dies sine alio cibi,& potu s genere sustineri: nam ut uiuat,non solus spiritus, sed oti a quoque, caro, & omnis particula nutriri dcbet. deinde, spiri
tus aere nutriri μεταφορικωρ tantu dici potest: quod enim vere alimentum est. debet per os in ventriculum, deinde per venas ad singulas corporis parte& . .. . Illeare.quo argumento Arist. d. lib. de sensu & sensili, doceoat,odorem minime nutrire.sed spiritus nutriri vere tantum dicitur, ut in animo quoque usumpamus,cum dicimus, amorem, odiu, spem, metum, di alia nutriri. Itaque spiritus nutritur aere, idest recreatur, fouetur, conseruatur. at sermo in praesentia est de vera nutritione, cuius gratia os, ventrem, he- par,& potissimum venas natura nobis attribuit.
Nec similis est soli mutatio in plantis, dc acris in hominibus: namque nec in satu primo talis est terra plantis, qualis aer hominibus esse dicitur; terra est
plantis, ut ventriculus, qui suppeditat alimentum,&aerem esse animalibus alimentum negatum est: longe vcro minus ventriculiolscio iungi dicemusmam internum animalia ventriculum habent. aer igitur non nuti it. Ibe igne nihil dicendum est,ex quo nullum generari animal Aristotcles voluit, & tradidit libro secudo de generatione animalium qui locus, quam habeat dissicultatem, alio loco b explicaui si b lib. t. V. An
Vcro non generatur animal ex igne, ergo nec nutri- obse c. I.
69쪽
a Hippoer. lib. de superstrar. dchb.1. praedict. h lib. 3. de vi h.
hir.Terea autem quam sit idonea ad nutritionem,ex eo maxime intelligere est omitto quod ipsa etiam simplex corpus est quod 'minae praegnantes , quibus desiderium odendi terram saepe nascitur; di viri item, si illam comederint pueros hoc praescitum sedicere compertum est) prauo a colore inficiuntur, &praeco ijs laborant. Ab aqua demum nutriri ani mal, minus praeter rationem facile vidcri posset, quoniam est aere Gassior, & corpulentior, quam ipsa terra facilior: sed necca si quid nutriat, nam
caloniis s etiam,ne dicam Peripateticos, negat nutrire) nos adeo nutrit, ut absque alio cibo possimus longo tempore sustineri: etenim certum est,ncc plantas e terra vulsas, licet aqua non deficiat, posse diu vivere, quae telluri insitae vivere diutissime possunt; quoniam idoneum ex ea nutrimentum accipiunt, quod ex aqua , & terra conflatum , intra ipsam terram concoquitur quae plantis easdcm, quas vcntriculus animalibus, vices praestar & tale fit cςlcstis ope caloris, quale simplex aqua per se non est.
Homines diu sine cibo posse vivere e perimentis s. exemplis variys ostenditur. Cap. V.
CV M ergo alimentum sit homini necessarium, non immerito quaeret aliquis in primis, quamdiu possit naturaliter homo degere line cibo: nam multa seruntur experimenta, quae dics etiam quadraginta, & multo plures, quinetiam & annos in f me, S. siti aliquos vixisse doceant: etenim, ut nihil dicam de ijs, quae in lacris litteris lcguntur; in qui
bus dicitur e Moses, Helias, d & Iesus e Christus
70쪽
De sanitate Tuenda. Lib. I. Io
Dei filius Dominus,& Redemptor noster totos dies quadraginta ieiunasse,videlicci neque die, neque nocte cibum, potumve degustasse, quod de quodam etiam S. Augustinus. a sibi a statribus fide digniss-mis sua b aetate asseueratum este, testatus cst; his, in uam,dimissis, quoniam miraculo constitisse, certi Dumum est.
In Francorum annalibus tradixum est; puellam in territorio Tullensi iuxta villam Commerciarum, seu Conuernacum ut apud alios legitur cibo, portuq; omni. triginta totos menses abitinuisie& . Ludovicum Pium cognomento, Francorum Regem po Ii 3 s; stremos ante obitum dies quadraginta sine cibo, po- 'tuq; transegisse: Albertus e Magnus scribit, vidis se Coloniae mulierem, quae interdum totos triginta, interdum viginti dies nihil cibi sumeret: virum item melancholicu, qui inquit custoditus, Si clausus,septem septimanis sine cibo uiueret: sed singulis, aut alternis diebus haustum tantummodo frigidae adhiberet,& additi*pius hoc ab illo illum,aut quatuor septimanarum spatio factitatum. Petrus g Αρο- gad Arist preb. nensis, sua tradit , tempestate in Nomandia fsmi- io. sectinam annos natam triginta, nullo cibo degustam 'annos octodecim transegisse. Ioan s Locatius scripsit *minam a Germanam ieiunam prolsus annos i A. D. I sis. triginta traduxisse. proximo I seculo, hug nio Quar k A. D. i ις 'to Pontifice Romae sedente, Gallum presbyterum hac continentia vixisse a uetorcst Posius. Et quo anno I Nicolaus Pontifex Iubileum celebrauit, aduer I A. D. 1 so. nam veni sie Romam, auctar est Raphaelm Volam m lib. 13. e detcrianus , quom fama crat nunquam comescre, & fiugalitate.
hunc iussu Pontificis custodiae traditum, post diem Octauum cibum peti; sse, oblatumq; exiguum sum- ' 'plisse, aliquot viris nobilibus simul, & matroni, in spectantibus, quas intererat ipsius Raphaelis mater.