장음표시 사용
11쪽
Rost situm mihi e It Tractatum de Sphaera ons Uere, que aptiusser a Cosmographiam
dixerim: in ea enim non solum istos decem oriuinarios circulos, ut moris en expticabo rverum etiam de omnibus Mundi partibus, Esementis videlicet, Caelis at e Syderibus, ea omnia. Or quidem ab Irus Iora,situque iucuniora, ac digniora pertractabo, qua solenta peritioris Afro uomu in penitiori Astronomia, res ita ingenii sub iistate demonstrari ea sunt partium hanc Munia Fabricam componentium, ardo, magnitudines commenourationes gurae, motus, istuminationes', ex quibus Mundanae huius Aruisesturae construmo,qua
nihilsraefantur in hae rerum uniuerstate sciri potes, mirabitater elucet et Auae quidem omnia non solsnudam medium proferam, verum quantumuis abstrusa, Mathemalicis dem prasionihus,s verosa cistimis comprobabo; in quibus d monstraris consulto ab inebo ab illis impeditis rationabus,quibus planorum aut sphaericorum Iriangulorum doctrina,atq; adeosnuum aristium,secantium ae ioss intracaririque castulationstius, necessariaeH. verum utar methodo adeo facili, se clara, ur astatae d nobis argu mentationes ὰ quibusvis, pene etia ageometretis, intelligi queant. Easroflter vereor ne mihi A stronomiae seritiores iure succenseant, quod eo Am abdita, atq; admiranda quaeq&e quodammodo prosii ueram, ac in vulgus duxerim propalanda. Ad hanc porrio scriptionem iucunaeam hisce rationibus adductus sum.
Prima fuit rerum Auronomiearum noua atq; admiranda inuenta: hoc enIm eruditis mo Aeuo com
plures Diuerum cultores, asq, obseruatores solertissimi ea titerunt, quorum diligenti opera, magna B Eerali hwe fetentiae accessio factaeis . praeterea mirabili istud Telescopij recens splIcorum Inuentum , plurama mortalibus,anteactis omnibus cutis ignota,cael Ius commonstrauit. unde eiusdem etiam menitae magnum factum en Incrementum. Ea propter vi med tandem praesentibus, ac consulti mus Apronomis quos in hae re Authores sequor9 nouam quoq; Sphaeram i Phaec omnia complectentem cudi oportere. inter quos praecipuus, atq; instar omnius pciat hoc isco P. ClaWius, ymin visima seu e Sphaerae editione io 3 .suorum operumgag. 7 3 .morituriente ιmitatus olorem, sc cecinit: δε ρο tamen hoc loco ectorem latere, mitrumentu quoddam in Belgio nuper esse repertu quo cernuntur plurimae Stellae in Firmamento quae sine eo, nusto modo videripossunt; Luna quoq; quanaeo est semiplenamuu in modum semctabo aspera apparet: praeterea eodem in Irumento, Venerem recipere lumen a SorcinHar Lunae si manifenum,niquas altera Lunula corniculata nunc magis, nunc minus cernitur. Saturnus quoq, habet duas Stestasse minores, sibiq; comunias. Iupiter habet quatuor Stellas erraticas: ut diligenter, o accurate Gatilaeus in Nuntio derreri, ct alibi fiteris man auit. quae cum ata sint, videat Auronomi quo pacto orbes eaeteries constituendi sint,vr haeephaenomena saluaripossint. Hactenus P. Clauius quibus vetero Uronomiam tot nouitatibus audia noua indigere res auratione inaeum: quapropter noua quoq, Sphaeram necessario conscribendum esse coram multis saepius edixit, qua cuncta haec noua compraehenderet,ne ABronomiae Tyrones, ac caeteros eius caudidatos huc istuc ad varios tibestos distrahi opoaeteret. Secunda mihi ea afuit Auditinum meorum necessitas , j enim singulis annIs mecum conquerebantur nullam extare Sphaeram, quae certa , clara , ac demonstratιua methodo oderali cienstiae Isagogem Iraderet. τι igitu eorum commodo consuleremprouinciam hanc non is rectaui.
Tertia tandem,ut plurium alioquin Doctorum virorum ruso des derio,ac precibus morem gerere,qui praefantissime θderum doctrinae percupidi, obscuritate tamen AstronomIcorum librorum ab eryut, plurimo labore irrito, voris suis adeo iustis defraudabantur. Hisce igi/urfraecipue de causs, tractationem hanc amplexus sum , qua ciles, perspicuaeq; adeo de mons rationes exhabentur, ut inde Leniores scienti e res Agronomicas omnium pulcherrimas, ae iucundissimas , magna deh ctatione haurirepos
sint, atq;praeuantissimam hanc philoseptiam adipisci.
Caeterum protegomena ista, quae de inuentoribus deque AEronomiae partibus p aemitti solent: partim
ex nostra clarorum Mathematicorum Chronoogia, quam una cum sicis Arsoletis Ma hematicis eius
mus artim ex 'Faratu ad Mathematicas adiscendas,que huic opera subneri emussu ora poterunt. uae vero de ipsas praestantia acunditate,atq; vlibrate ersponi in more est,cum apud omneat authsr omnibussui oboia,visum est superuacaneum ea nuc iterum repeteret Ioc ramen unico Platome ex se timori EFub.loco contenti erimus. Oculus, nimirum, animae, tui ab alijs studiis obcaecatui, et odi
uici; a Mathematicis solis recreatur, ac reuiuiscit. 'apropter huc consonat illud C. Manis carmen IOrΠata res ipsa negat contenta doceri . A 3 TO-
12쪽
i circulum datum in gr. 36o. diuidere. et Angulorum quantitatem metiri. 3 Omne triangulum habere tres angulos aeqHales duobus rectis. 4 Triangula aquiangula habere latera proportio
ue Datis duobus angulis trianguli, alterum triangulum illi proportionale constituere. 6 co vitis duobus angulis, uno latere, reliquorum laterum trianguit quantitatem iuuentre. Sphaeram Armillarem contii ruere. 8 Quadrantem, quadratum Astronomicum con-Ltruere
BRI 'MUS LIBER 'De Circuli. Sphaerae. eap.r Suppositiones eXplicantur.
a De circulis Sphaerae generatim. , De HoriRonte. 4 De Meridians.s De Aeqμatore,seu Aequinoctiali. 6 De Zodiaco. 7 De duobus coluris . 8 De duobus Tropicis. 9 De duobus circulis Polaribus. io Se circulo secundι motus. II De aljs circulis, qui in Sphaera materiali non pο,
De parte Elelmentari Cap. I De laca, ra plementorum.
o De altitudine montium lI De arena numero
De Aere . Cap. I De loco . a De motu
4 De illuminationes De quancitate
Cap. I Te loco De Mura 3 De motu . , Aelberis seu unis. 4 De illuminatione I De quantitate a ' 6 Appendix problematum ex di I ssoluendorum.
De Coelo uniuersim ., Jlorum . Cap. I De loco a De Ajora 3 De moribus 4 De numero , ct magnitudine M
De Luna. Cap. I De loco ria De motibus 3 De illumiuatione 4 De maculis c j
8 De magnitudineos De altitudin e lunarium montiumio De Lunae temporibus. II De calculo, Tabhlis Astronomicis. D Explicatio hex Tabularum Astronomismrnaeorumq; Uu. II De numeris Astronomicis.1 De Uu tabularii, calculo Lunae,ac mothu ipsius
De Sole. Cap. I De loco, ct diBantia ri
13쪽
s De Aequinoctij tempore obseruando.
6 Dε Anni quantitate. . si 7 De meuhs Solis motibus. 8 De Anoma lia motus Solis. 9 De Apogaeo, Eocentricitaseimenienda. . 1 o De Solis temporibus. ii De Annis Bissextilibus. Ia De illuminatione Solis. II De quantitate dierum naturalium 14 De quantitate dierum arti icaalsum as De quantixate crepresculo m. . rao De Horis, i ' ... - ΕΛ. a 7 De illuminatione rotunda Solis. d 18 De calculo mutuum Solis, Uu Tabularum eiusao De maculis Solis.
3 Defigura 4 De illuminatione, umbra is De magnitudine i lo De calculo motuum i
Cap. I De loco ma De illuminatione umbra la De Mμ Veneris. 4 De motibus L
4 De illuminatione, umbra I De magnitudine i6 De calculo motu. m
. De Ioue. Cap. I De loco ma De motibus 3 De illuminatione, umbra
4 Se figura FIouis SQ ye magnitudine i
Cap.r Te loco d. a Deilluminatione, τmbra
η Te mainitudine S- Saturni. De motis 6 De calci. lo mollium II De comitibus p. I De sigura, magnitudine apparent 2 χe motu, ebuta LI Deparallaxi γ Cometaru
s De vera magnitudine, O materia oo Tetrabe, Cometa cuni 1618.
Cap. I De loco firmamenti, mpunitione eonfessiritium.
3 De locis Stellarum in sirmamento. . De mes)onimia se lIarum, θ' serismorum o .catalogus Stellarum . ue De Sphaerae Araicae , ct Globi Afronomici con fructione.
6 De Stellis in ostio dignoscendis. 7 De motibus hxarum , ct prkcessione Aequi noctiorum 8 De calculo motus praedicti. 9 De motu trepidatIsniS.IO De ortu, occasu fP erum.
De nouis Stellis. Cap. I De apparitione Stellarum noli aram. et De btella in C. opea anni ISTI.3 De Stelli in Cygno anni 16OO. ' η De Stella in Ocrpontario anni 16or. . 3 Degeneratione, materia nouarum Stellarum. 6 De firmamento. 7 De noua Sphaera, ct primo mobili.
Tab. I Didantiae Sphaerarum,es f)derum. a Pi oportiones semidiametra terra ad semidiame
I Magnitudines Sphaerarum, oderum comparat
Proportio diam. Solis ad diam.terrae, f)derum s Eorundem maxima dissantia a Sole. 5 Eorundem umbra mEXIma. 7 Eorundem motLS mcdij. Appendix de Horologiis auxilio Sphaerae materialis.
14쪽
Aequatoris os ita, situs. 16Aequinoctiorum tempus. II: Moxnentu obseratine. Iop. Sectio apud quas Stellas initio mundι. 178 Aeris locus, ct motus. qq. Figura illum alio, quantitas. Ss etheris locus. 36. Figura, motus, illuminatio, quantitas. STAltitudo poli , ct latitudo regionis. 29. Εam im iure. Is16 32
1 77 Io pag. Altitudo Solis supra IIorigyntenn. Altitudines ex umbra metiri. . illitudo Stellarum supra Horizontem .
gnatemma quid,'Wres eius. Engulorum mensurat . Ann s Lunaris quotuplex. An s Solaris,Tropicus, DderereS, rAnnus Bissextilis Io8. Anni varia principia I 8. Me
nomalia Lurae 92. Solis. Antipodes, C. Apogaeum Lunae 92. Solis. quae locus 68. Motus gura 69. si . Quantitas
Ascensio, descensio fyderum. Nise ortum. Oconsum scenseo recta, ct obliqua. 19e peritus planctarum. 7 a Atmosphara qui
Ibliotheca selecta librorum Mathematicorum. 2 7 Rissextus. Io8CAlculus Astronomicus incommunio scalenda in conectio. Io8
collipica perluuii . 77 chorographia. 23 Icircuit in gradus diuiso. Icirculi capacitas mira . 29 circulorum disterentia. 8 circuli secundι motus, discentrum motis , ct grauitatis. climata. I9qcoelum quotuplex, cuius Dbitantiae. 63. 6
coluri civid. δῖfometae. IIS .ad 162 contrarietas mothum in planetis . 26 conuersiograduum, c. in horas. I 8
Diameter apparens planetarum Tq. Vera. ἀ8IDies naturalis, artificialis, ct eorum Pantitas. Iosdirectionis linea. rQ. SP
Eccentricitas Solis. Icta Echo, eiusq; cause. zz9Ecclipses Luna ad quid utiles 36. Quomodo fiant. 72. Earum praedictio. ςs
Ecclipsis Solis praedictionem attentare IῖO. Iaa. Ecclip*m Folis obseruatio. Ity clipsis miraculosa in Passone Tomini. Elementomm proportiones. 380actae isthentio. oe.
C Ataxia qui ct eius situs in coelo.
Ulobus Gςographicus. Crudus quot scrupula contineat. 9radus unus in teram quot milliaria continent. σ
Horarum in hsras conuersio,ctspecies varis. ω Horizontis oscia, itus,oc. 9Horologiorem descriptio per Sphaeram. 189 Horologiorum desi ιb. instrum. 229INtroductio ad Geographiam. I II operimetra figura qua . as Iouis distantia. Figura. Motus. calculus. comites. pag. 3 6.ad SI
Latitudo geographica. I9. I9s Latitudo ortiua, o occidua quid, oequanta. io 1 o Latitudo θderum 2o. Lnva. 88.Oca Libella Uus. So' io Lineae aequinoctialis inuentio I6. O meridi α IaLineo medis, vera motus Luna 7 I. Solis. IosLocorum Tabula. I96 Longitudo f)derum quid. IOLongitudo locorum . 9s Lucis propagatio quomodo fiat. Lunae locus 6s. Motus 68. Illaminatio 7I. Macvla 7I. Vmbra 7 . Ecclipses 72. O98. Figura 73. Magnia ludo 7 . Montes lunaret. 77 Lunae tempore 77. Tabula motuum erus 79. Anomalia inventio 92. inuentio. 9
15쪽
Latitudinem inuenire 9 . Aetatem , O nostilustiam.
Magnitudines θderum . . 187Mam fluxus, ct refluxus 49. Flaura sI. V antitas 33Martis distantia. Motus. calculus. I IMath asi rum diuisito. ' .aos
Mercurii locus. Figura,motus,calculus,oc. q; ad I37Mepidiani circulios cium II. Meridian struentio. I 2 Montium altitudinem metiri P ' q6Montes Lunares. 77Montium decrementa unde. ΑΙ Motus medii soderum. I 88Motus is resis planetarum ToMundi interitus 42. Nec aeternusfuit. Ibid. Figura. 29
S turni figura. minantia, motus, comites. Is a. Scintillatio si erum. I 8 ISemidiameter Sphaerarem, fyderm. I 86.187 Solis distantia a terra 99. Figura Io I. Metitudo ibid. Quotus Io3. Ebrum inve ligatio Ios. seu los Solis tempora Io7. Illuminatio Io9. I 2I. Ortus I 2I. Ecclipsis Iaa. Tabulae motus eius Ias. Ecclinum praedictio III. Solu macula. IῖIS sitium quid. aqvbae res Armillaris constructio s. Arates. 17 Sphaera capacitas. . SOSphaera re si obliqua,pa lessa. 8,O IU hararum proportio ex diametro. USpiralis motus. 63. TOStellae fixae. Partitio 16y. Locus is firmamento Iovi Tobonymia 16s. 6atalogus 166 Obseruatio earum M MI 7s. Motus ear m I76. Velocitas. I78 Stellaenoua 187. Earum generaim. I ista 2 8.s Sastema Iuchonicum 27. copernicum, Philolai. 33
16쪽
FGo Marcus Garaonius, prouincialis Prouinciae Venetae Soc. Iesu, ex authoritate Aa modum R. P. N. Praepositi Generalis Mutii Vitelleschi, facultatem concedo P. Iosepho Blancano, eiusdem Societati Sacerdoti, typis mandandi opus quod Sphaera Mundi inscribitur, una cum Introduetione ad Geographiam, Apparatu ad Mathematicum studium, & Echometriar omnia a deputatis P P. eius dem Societatis recognita, & approbata. Bononiae a. o. Nouembris Ici p.
plus, & quia in ipso nihil non consonum bonis moribus, Sac. Canonibus, & Romano indici depraehendi; quin eundem maxima eruditione repertum reperi, ideo illum eundem lypis mandari posse existimavi. Imprimatur igitur, Ego Fr. Hieronymus Onuphrius Romanus , Theologus potius naturalis Philosophiae itudiosis multum commodum allaturum, in lucem edi posse censui, &c. D. Homobonus P. pro Illustri mo, or Reuerendist. card.Archiepise Bonon. Iterum Imprimatur
Fr. Iacobus de Lauda Inquisitor Matinae. V. Scipio sacratus pro Serenissimo Duce.
17쪽
B F. Poli Zodiaci. Pin Circulus secundi Mobilis. E O, N Diametri citaculorum potarium.
A C D B. Cotu rus solstitiorum; qui etiam referre potest Meridianum: Meridianus
tamen est malo Co- luro, cum eum intra se contineat.1Κ L M. Diametri troinpicorum a DC. Diameter aequa
LΚ. Eclyptica dimidia,& Zodiaci dimidium. G H. Diameter Hori-
Rehimedaeas timuisse ect creditus artes , Clausa 'Didens fragili Iuppiter actra globo. Illa tamen periit, quia mitrea, d, mnica, in ipsi Dbaera bracusio contumulata seni. Haec non ex mitro, non ina, aut clausa sepulcbra shbaera, sed Auctori vivit ibique suo . ne tumulo inclusam, nostro Archimede sepulto, Ipsa quoque in teNebris astra sepulta forent. In cinere hoc scrutanda forent tum 1 dera, s r mmam
αμα caelum tegeret , non miolare nefas.
19쪽
niam ut recte Plato in Epin. dixit Geometria,& Arithmetica, veluti duabus alis Astronomia indiget, quibus ad Astra, atq; adeo per uniuersum Mundum euolare possit, ideo Primo suppono auditorem,aut lectorem huius Sphaerae ex Geometria saltem Definitiones, relicuaque principia Geometriari quae primo Euclidis libro prςmictuntur,pe rcepisse. porro quo pluribus Geometricis rebus fuerit instructus, eo melitis, ac facilius, quae dicenda sunt, arripiet: unde in Academ ijs nostrae Socie tatis, &quidem optima Methodo, solent Nostri saltem primum Euclidis Elementum
auditoribus nostris praelegere, antequam ad Sphaerae explicatione aggrediantur. Secundo ex Arithmetica opus est, saltem numerorum Numerationem callere, ne
non leuiter saltem intellexisse, quid Additio, quid Subtractio, quid Multiplicatio, quid Diuisio, quid Ru
rea regula, seu trium, quid radix quadrata. Demum Fractorum numerorum Numerationem, seu valorem cognoscere. Quapropter Operae pretium esset ante huius Sphaerae praelectiones ex Arithmetica practica
P. Cia iiij, quae breuis, & clara est, ista aliquatenus praelibasse. . Ad haec, ut ea, quae dicturi sumus, ea perspicuitate demonstrare possimus, quae ab omnibus, vel Mathematico puluere vix tinctis intelligi queant, Opus ea est, quae sequuntur praemittere.
circulum datum is partes, seu gradus 36o. diuidere. PGp f I.
SIt datus circulus B CD E. cuius centrum A. eum sic in gradus 36o. divides. Primo per centrum A. m-catur duae diametri B D. & E C. quae se mutuo ad angulos rectos lecetit sic enim circulus erit in quatuor Partes aequales ciuisus, quae quadrantes appellamur,quc rum quilibet g r so .cotinebit. Quod autem aequalesimi, patet ex scholio a7. PropCI.ῖ. Euclids, quod etia circino exacte acuminato experiri potes. Enimuero perspici itatis causa utemur huiusmodi probationibus ab experientia desumptis, quae qua in s Geometricam illam prae cisione non assi quantur, nihilo inus euidentiam ac certat udine nullo negotio incucur1t. Etenim in iebus Geometricis, & Arithmetricis siue in Magnitudinibus& Numeris, experientiae demonstrationibus aequi ualent. Non omnino i Geometricis tamen rationibus abstinebimus, sed ingratiam cortu, qui Geometrica callent,citabimus ubique, cu E re nostia fuerit, eas Geometratu demonstrationes, ex quibus res proposita comprCbatur, ubi in praesentia fecimus. ι Circinum postea exacte acuminatu dilata ad interuallum se mi diametri A B. quo interuallo seruato pone alterunt circini pedemn B. altero vero nota hinc inde duo puncta F G. eod . in modo p.
sto altero pese in C. alia duo pudia hinc, inde notabis H I. idem fac ex puncto D. signando duo puncta di Κ.& tandem alia duo ex
E. utrinque s Uae sint LM.hoc modo erit totuS circul Us in I 2.pa tes aequales diuisus, ut experientia constat. ratio vero est, quia in
teruallu semidiametri sexies suam periseriam percurrit, ex quarti Euclidis Elem. quare arcUS B F. continebit gr. 6o. quia arcus B F. est 1 exta circuli pars,& in toto circulo, continentur gr.36O. quorum parS sexta, pari ter est gr. 6o. totidem etiam continebit arcus C I. quare tres arcus B I. I F. E C. singuli Fontinebunt gr. o. cum enim arcus B F. complectatur gr.6o. reliquus arcus F C. reliquos 3 P. continebit, qui superiunt usq; ad quadrantis B C. complementum, hoc est,usque ad 9o .eadem ratione arcus B I. comprehendet gr. IO.&conlaquenter reliquus arcus I C. reis quos 3 o. gradus habebit: totus igitur circulus erit in I a. arctuas partes diuisu , quarum singulae tricenos gradus continebunt. Rursus unam quamq; earum diuide bifariam, seu in dua Parte, inquas, ut vide iactum in quadrante B C. in punctis n. O. p. sicque tota periferia erit secta in a . partesqu-rum singulae gr. I s. comprehendent. Rursus harum qua libet in partes I. aequas subdiuidue, ut in parte P. factum in cernis, quare quaelibet earum qui nis gradibus constabit: tandem eas singulas in s . partes aequatv acte partire,eritque unaqusque earum gradus unus, hacq; ratione tota circularentia.diuisa erit in gr. 36O. quod erat faciendum. Nos tamen ob paruitate t gurae nequiuimus subdiuidere tres partes arcus B n. in 1 uos gradus . Si vero adhuc exactius operari velis, id assequeris per latus pentangoni in dato circulo describendi, hac ratione,sit semidiameter E A. diuiti bifariam in puncto T. postea altero circini crure in T. posito, al-