장음표시 사용
441쪽
3 8 o veris naturalis Politici
non acerui lapidum: non congesta ru, dela in primam aedifici j cesserunt ma. tetiam, sed incolentiu turba ante omnia propugnacula desiderata est, ad quam captandam illud explicuerunt rete, quod non illaquearet, sed solueret, ac ingenia hominum blandissima
illiceret libertate. vox una tantae sto tentiae fuit, ut ex omnibus gentibus incola S euocaret . sonoro lituo renuncciauit humano generi praeco, quosdapastores cepisse impetum urbem eri .gendi, non qualem acerba illorum te Porum dominia ferebant,sed ad natu ram illius liberae telluris, nullo adhuc
aratro proscissae, vel ligone attritae,vel alio artificio ad frugem coactae 3 reci suros nemora, ut aperirent eaelos. po situros ad quietem domos, & circumis ducta maenia non magis propulsatura insultus, quam tributa. in eo am plexu staturam pacem, iustitiam, amicitiam, leges, longe reiectum iri vectigalia,oppressiones,m It a. demum a deinquatum hominibus incolatum spon.
Exilia pastorum promissa se intimi.
sin corda penetrarunt, quam pote tioris
442쪽
tioris magistratus, aut locupletis Re gis decreta. bonae tractationis spes nognodo incitat, pellectat, inuitat, sed extrahit homines, alligat, confirmat sibi . tractus ille Latij, & Hetruriae, fere cosertus erat ciuitatibus, sed ad ministrantium tyrannide quassatis. quare cum Romulus infantem Romam ii, hertatis crepundijs ornauit, procura tionis dulcedine accitae gentes, infau. stis penatibus spretis , eo confluxe Iul. ergo a suis bonis maluerunt absistere, efficacissimas originis exhortationes refutarunt , obstiterunt incitamentis
patrjae, nihil maiorum funeribus, ni hil aeri, nihil cano, nihil salubritati de . derunt omnia ista deformia, dia pauentia sunt tyrannidis labe inusta : ipsa, quae interpretamur bona , pessime torquent: uberior possessio in i mestiora pericula impingit. horroribus idcirco fugata mortalitas orienti asylo
tantum contribuit, ut naturalem cre
scendi mensuram supergressum sit. non enim ex pago adoleuit urbs, se supra aetatem extulit, statim efformata ciui tas, nullo vagitu infantiam suam pro
sequuta, fremuit illico ad imperium.
443쪽
Enormitate suorum corporum non magis oculos impleuerunt comae, , quam mentes oppresserint,quam capstus, cum immensae machinae exortum non compis henderet, ad caesos potius, quam ad tertras confugit, perinde ut spatiosa illa vastitas posset inge.
tia promittere, quae ex anguste ter puncto sperare no liceret . aliqui enuniam deformes extiterui, ut totum huc telluris , aquarum congestum suo gremio conclusissent . cum tamen nomulta sit tota haec materia , quae inex haustum praebet aspectum, sed decet sydera intendere minima,& terrae par tris ipsa matre ampliores informare. mollissime enim reducunt extorres, dulcissime irretiunt volatum, Uniunt non premunt, vinciunt sine aibertatis iactura, imo inter ipsa vincula gratio rem faciunt libertatem . si enim materiam violento pressu densarent, opus urgendo perderent, pila sterili, & infecunda grauarent terras, nec caesiam. nouo orbae, novisq; splendoribus ornarent . exaduerso nisi soluta illa corpuscula coli i gerent,ac suo eodem pingui implicarent, nunquam ossicij monerent,
444쪽
nerent, nec terrae senium decora iuue- tute vindicarent . ita sydera inter im. Peratores ,& tutrices media urgentis simum opus, neminiq; inglatum expe diunt. vult natura creaturas suas libertate uti, quam tamen ad legis mensu. ram dispensat, nam dissolutum vagam tui inutile, quod non capit imperata, nulli contextui aptari potest. iis eget mundus, quae stent & moueantur. currant, & orientur, fugiant mox re deant , sed ex naturae praescripto . tales subditos optare debet Prin .eps , obstinebit , si ijsdem scitis moderabitur, & quod ultra porrigit
paruam subditorum manu uberrimhpropalabit, dummodo regiminis am plexu utingat, non torqueat, cohibe at, non frangat, ad liuorem non comprimat s indicet subditorum caetus, relibertate non spoliet: in commune bo num consilia uniat, non ad rapinas;
mulceat voce, non exterreat: conti
neat iustitia , non obterat. sidera ex halationes ad lapidum duritiem non stringunt. a bsit a caelis tantus impetus. noxiam fiaenat libertatem; prolicua,
utilemque relinquunt; nulli conduce,
445쪽
tes excursiones coercent, licentiosos compescunt motus, quos imprimunt magis compositos,& ab illorum natura non abhorrentes.
Ptius Romulus sanctionum custodia , mox Numa religione, animoruferitatem absque aculeis, & tormentis permulsit. Sedebat omnibus, humane inibi viuere, ubi imperia ad humana rum virium tolerantiam emitteb Itur. ubi scita negabcnt quidem ciuibus, quantum vellent, vitra suum posse nostimulabant: sanciobatur decreta, qtlqnaturam regerent, non peruerterent imentem ad bona desideria deflecte, rent, honestas vero cogitationes non turbaret. erat lex omnibus scripta,quq indicaret Principi, quod liceret, populari vero audaciae conunia poneret: blandissi sincitamentis obligati populi in una stringebantur ciuitate, ve rius laxabantur. Coaluit iste cometes ex omnibus gentibus, & omnibus Iuse fecit gentibus. unius orbis vires in una unitae urbe in totum orbem defluxere : plus virtutis pauca terrae iugeXa ,
nulla oblita tyrannide cumulariant. .
quam regna, quam imperia etiam ne
446쪽
licia unqui aluerint . huc reser, quoaegregium a Romanis patratum est. ciuium multitudo dedit arbitrium or- his, temperantia dominatus feraciam hominum praestitit. Generatur inter homines virtus,quo rum creditas acutus ad ipsam depro mendam stimulus est : unus alterum incendit, acuunt sibi stimulos: vati j in diuersos usus prorumpunt: defluunt ex multis multa, in angusta pauci exeunt . sic multiplicitas bonis artibus, dc diuersis crescit ingenijs, quae in viroruPaucitate tabescunt. Artes ab hominibus ordiuntur,& per homines gliscunt . Hi per benigna pullulant deficiunt in asperis, ita ut iniqua domina.lio se ipsam hauriat, expandatur iusta. Tyrannis potetior natura est, cuius Risus, vel praecipuos infringit. propa gationi incubuit potissimum natu Xa, quam etsi arbitrariam animatibus fecerit, ita tamen instruxit, ut coge.
Xet, quq inuitabat, quasi per delitias inuasit, re sensim illaqueauit, quq si.
hera esse iubebat. calliditate plenum facinus hoc edidit,& summe conside
Ratum, in quo libertas sibi relicta li.
447쪽
3 8s Operis naturalis Politici
herrime naufragatur Sapienter loquamur . alia quidem fecisse arbi tror, huic vero ingenium xecommodasse. Tam industriose se dispensavit
Datura, ne succumberent aliquando mortalia. omnes tamen illecebras extinguit ty tannis. ista obiicit nobis pro fastidijs delitias, mdat laeta tristimus. leuamina , & oblectamenta intoleram bili onere frangit. Pendent ex matris collo pueri . sed alleuanti pondere;
illius mammas emungunt, cuius ani mum dulcissime nutriunt, exhilarat, dum grauant, perpetuitatem promit.tunt familiae, quam asserunt, patres, quos exscripserunt a morte vindicat, suscipientes illorum vicem apud mortalitatem, que omnia felicitas temporum probat, lubruit iniquitas,tunc C primul amplexus, feriunt Oscula,mordent blanditiae, filiorum multitudine obruti patres ingemiscunt. haud petistos resurgunt a tepulchris, in quae per curas, & maestitias citatius praecipitat.
Tunc execramur matrimonia, naturae versutiem damnamus, solertes instigationes contemnimus, non abhor'
remus solitudinem, desolatione non angi
448쪽
angimur, accersione filiorum onerare paupertatem, vel in illud aeuum pro geniem, qua si ad certam calamitatem
Dan nubi j oras atrocius populabam tur Romanorum custodia , quam in stati fluminis alluviones unquam Vexassent. Accolae miseriarum torrente luperfusi, delegerunt Romanum Sena, tum oraturos, ut repagula diripienti, bus fluctibus daret. Ingressiis Senatum nuntius, plus rustica expressit eloque a. tia, quam elegant , Ibana unquam loquuta sit . ut intelligum, qDo miseriarum adacti simus, inquit, dc quam inique nos vestri habeant procurato. res, a mulieribus nostris secubare decrevimus, necare filios, ne e vivis abeuntes illud nos torqueat, prolem iniquissumq conditioni subactam deserere. sic excedemus liberi, qui in vinculis viximus, nec ultimum fatum obuersatio.
ne miseriarum nos discruciabit, quibus nullam nostri partem diripienda per
mittimus . calamitates nostras flumen abscondet, in quo cruciatus nobiscum; sepeliemus . dabimus morsibus finem
imperantium vero iniuriandum decli. R a nabi,
449쪽
nabimus, ulciscemur. militum insultibus, licet aerumnis obruta, excitata mens aduersus fortissimos tyrannos re medium inuenit, immanitate specio isso facinore repellere commenta est. diritates exequi,insolentiam finire; delere imperium vestrum, quod iactatis interminatum . decertare armis non Postumus, morte pugnabimus, infe riores illis, hac debellabimus,& quam tueri nequimus libertatem, dominatus vestri extinctione, redimemus . intra paucos annos aenus nostrum funditus exspirabit. Dalinubi j viciniae homini. hus exutae tunc late dominamini, in dicite solitudini tributa , reuerentiam montibus, litoribus obsequium . certe etiam homines deiecti, praesidiis coerciti dominatum conuellere,vel salte in coarctare possunt . cladem atmatus imperator, copijsque septus Reipub- inferre non poterat funestiorem hae, quam interminatus est rusticus. licet fortuna subditum fecerit, non tamen potestate abrogauit constituendi Principem, & perdendi. si urbes, si pro.
uinciae rebellant, recuperandi spe omnino non adimunt. si hostis capit, pro spe
450쪽
pto spetiori marti ansam non tollit in desertis principatus vis perit, quae cum subditis cadit, quorum defectum vix
saecula sarciunt. Amans sui natura mortalium alio rum curas temnit, retur externa male
tractari, propria meliori videt loco. potior Principum virtus prudelia est, cui videtur innasci: idcirco huius pre cepta ita affectant, ut nunquam velint fefellisse, cuius amore excecati cali gant in propriis, quae in alijs perspica, cissime discernunt. Soli manus Turca.rum Rex Ferdinandum, & Isabellam Castiliae, & Aragoniae moderatores imprudelis insimulauit politicae Proy-ret Hebraeos Hispanis electos. aiebat principatuum robur subditorum numero inhaerens horum disterminatio. ne stolide eneruari: insulsius ille animaduersor suppressione nobilitatis mancipiorum,& castratorum multi. tudine sui imperij homines deletu ibat, prouincijs adeo sterilescentibus , ut aegyptus,& A si a maiorem hominum vim suis quondam Regibus disparate contulerint, quam ei , caeteris vastissimis regnis asiociatae sustragarentur,