장음표시 사용
331쪽
humectans et refrigerans; oleum raparum cum saccharo, mel cum tantillo aluminis ori admouetur; Germani aqua, in qua ser-xum candens exstinesum est cum saccharo et croco ope linteoli rigidioris pustulas aphtholas abstergunt. a. ibila febrilis; Aphthae in adultis Sennert. lib. 2. pag.
Est pueris, necnon adultis, familiaris eum febri, oris in flammatione, ulcusculis eius albis ad oesophagum quandoque extensis; ea species vero est phlegmasia; atque si hae papulae interiora oesophagi, ventriculi, cet. afficiant, inde anginae, vomitus, dysenteriae excitantur pessimae, dein vero peruigilium, dysph via, ptyalismus, summa macies et debilitas, unde quandoque
Filius L. Riverit quadriennis fluxionom acerrimam patiebatur in linguam et sauces, cum infinitis ulcusculis albicantibus dolorificis, et magna inflammatione; cibum capere, nec lac s gere, poterat; die ac nocte eiulabat, insomnis, macilentus, ac fere consumtus; alui fluxus erat copiosus, quo bilem porraceam reiiciebat; mel rosaceum cum spiritus vitrioli guttulis aliquot, quod alias mirifice conducit, non profuit; vesicatorium scapElis admotum valde profuit, sed dolores et clamores perseuerabant; aeget per os humorem serosum et aerem emittebat; tandem narcoticis magna dosi sedatus est; hinc adhibita catharsi conualuit. River. obs. ψ3. cent. 2, et Obs. 85. cent. 3. In adultis a phlebotomia et cathars cura ineunda est. 3. Aphtha maligna ; Aphthai cacoethes Graecis: Pauli Aeginetae libr. X. cap. IO. An Aphtha Belgarum Aug. Blondet ZAphthae symptomaticae in febribus malignis, liuidae, Depidae, gangraenodeae cum tritaeophya, aut simili febri malignacitam mortem praenuntiant, teste Avicenna. In dysenteria non sunt melioris ominis, monente S iubamo, Se t. IV. cap. 3. Aphthae, quae superueniunt miliari febri debellantur catharticis, sanguinem contemperantibus; deinde vero usu kinkinae, et gargarismate eX succo pomorum agrestium, et syrupo de rubo idaeo. Vide S denham. pag. 523. Aphthas esse pustulas ipsas miliares ad interiora convcrsas existimanti e fluen. υ Sinieteu. . Aphtha Dpbilitica; vic cula venerea o, is Astruc ; Gallice
332쪽
Illa sunt duplicis ordinis; alia enim sunt spononea, et a Muiru syphilitico iam inueterato, aut si recens, per basia suscepto, oriuntur; vel tum sanis, tum syphiliticis ab hydrargyrosi, aut
remediorum mercurialium usu copiosiori oriuntur. bibae Dpbiliticae sunt exulcerationes superficiales, mu eo albo vel griseo obductae, quae saepius velum Palatinum, Vuulam, eiusque columnas, partemque posticam faucium obsident, et a parte in partem serpunt cum paraphonia, stomadysodia, ptyalismo importuno, et si diutius durent, cum vomeris ossiumque vicinorum erosione, carie, fglandularum submaxillatium et colli tumore tarrhod . Labiorum aphthae gaudent labiis callosis, eaae oris labiis phlogodeis, linguae cauae, quasi pars excisa esset.JAphthae mercuriales sunt ulcuscula dolorifica, sordida, se-tida, quae potissimum ad latera et basin linguae, ad interiora genarum in extremo ductu Stenonio confertim erumpunt ob fortiorem hydrargyrosin, aut repetitum panaceae, aquilae albae, cet. usum, cum dolore, laetore, ptyalismo, linguae intumescentia, angina, oris aperiendi dissicultate, et sequenti strictura, qua aegri dicuntur eapistrati, Gallice brides. 5. Aphtha scorbutica, meres de Ia bouebe sorbatiques. Jfac e T. II. p. IOI3. Vidi purpuram scorbuticam eum pertinaci narium et gingiuarum haemorrhagia , oris laetore praegre , pyrexia; post aliquot dies ab inuasione, maculis atro-purpureis, circularibus, usi ovalibus lineae diametro per totam cutim respersis, ptyalismo sanguinolento et phlyctaenis in ore copiosis: in scorbulo grauiore aecedunt vlauscula gingiuarum cum ptyalismo, phlyctaenis ruptiS enata, rodentia, quae veram seorbuticam aphtham eonstituunt.
Conducit, tangere oleo vitrioli puro, aqua Raheli et similibus.f6. Aphtha periodica. S denh. T. I. p. 358. Silereu T. 3. p. 21 . Diuturna cum singultu ; transit in intermittentem. 7. Aphtha putrida. Voget de cogia. m. p. II9. Riglar P. 8. Muv. sp. 3. huc pertinet. Fusca, liuida, cinericia et nigrescens.
333쪽
IO. Aphtha catarrhofa bilio . Moul. c. T. a. pag. 166 II siler L c. p. 16. 17. II. Aph ha pisthorica. Rogel l. c. p. 118. ylis pyri P g. 161. 12. Aphtha purulenta. Coll. Ham. Vol. T. P. III sq. 13. Aphrba gastrica. Suar sp. 14. Intestinatis etiam. Inspiciendo fauces aphthae comparent. anxietas, dyspnoea, gastrodynia, somnolentia, rel. Salus ab Emeto-catharsi, sero lactis, emuls camphor. J Balaa. Iq. brha crisica. v. texeu S. 983. Remittentium febrium.J
Morbi infammatorii viscerum membranateorum, ut menin gum, pleurae, Ilamachi, intestinorum, vescae, cet.
TXvADVNT cum horrore, stigore, si a principio interno procedant; dein calor, lassitudo, asthenia, pyrexia, et symptomata, visceri assecto propria, succedunt, crescunt, in statu perseuerant cum pyreXia saepius continua, in quibusdam remittenti, et tunc in paroxysmo symptomata cetera adaugentur, potissimum pulsus frequentior, arteria plenior, vel magis tensa, dolor vlubdior, calor maior: si terminentur per resolutionem, sudores, diari hoeae, perii thoeae, in morbis pectoris anacatharses succe dunt: sit in suppuratum abeant partes assectae, febris euadit he cliea, lenta, chronica, sudores colliquatiui; accedunt tabes, Phthi'ses, cachexiae, ascites, aliique morbi chronidi ultimae classis. Licet b. misertis sensum deneget sanis membranis, eas, i 'men, inflammatione correptas, acerrime dolere, suadent EXPCrimen i m, fratio, consensus obseruatorum,i dolores autem sunt in hoc ψτ'
334쪽
dine intensiores, quam in subsequenti, ubi viseera farcta, paren-ehymatosa dicta, ut cerebrum, Pulmo, cet. assiciuntur. XI. PHRENiris, Phrenitiasis Castelli Lexicon; Si eu Arabum; Phrenesie: Transpori au cerveau. Dcf. d. de phrenitide et paraphrenitide, in Opp JEst genus phlegmasiae, acuta pyroxia et delirio perpetuo
insignitum, a cephalalgia atroci viplurimum incipiens : definitur vulgo menti; alleuario continua cum febri acuta. I. R. Fortis. Distinguitur a paraphrenesi, fMallem coniungere, quam promiscue obseruatores stabiliuerunt, phreuiridem et paraphrenitidem. Neque discernunt locus adfectus, huius diaphragma, illius cerebrum, nee symptumata: quin cadauerum incisiones saepe
ostenderunt, mutua symptomata communia confundi. cs. Mor
gagni de sed. et c. morb. vet.) quod primis etiam morbi diebus pyrexia vehemens et cephalalgia meninges inflammari designent; a cephalitide per vigilias et dolores, cum in cephalitide sit doli rium soporosum. Phrenitis, paraphrenesis et cephalitis a ves,niis disserunt per pyrexiam, qua stipantur. Delirium in illis est insomnium a vasorum cerebri sortiori pulsatione et in arctu determinatum, unde anima ideis ab interno cerebri statu determi natis, minime vero ad eX ternas circumstantias accommodatis detinetur, percellitur, ut in insomnio dormientium; cum autem
anima roboris, quo pollet phreniticus, conscia sit per sensum con. susum, delirium fSunt, qui memores, a mania non descere se-brim, licet celeritate et frequentia pulsuum non indicet sese, audaciam delirii maniae potius vindicent, et delirium mite in phre- initide ponant. Alii phrenitidi in his paraphrenitidem, maniae phyenitidem substituunt. In his arbitrium et cl. virorum consensus est, quoquo te vertas. De phrenitide eadem sere valent, quae de febri maligna, typhoque edixi, ut morbi neglecti et male eurati progenies sit, et dissiculter ad congrua genera reseratur J audax est; audacia enim pendet a roboris sui conscientia. Quod anima, insomnio illo morboso detenta, negotiis vitali-hus simul inuigilet, mirum non est, cum quotidie accidat, ut inscii, et aliis ideis attenti, ambulemus, manducemus, imo qu0d magis mirum, preces solitas lingua et labiis deblateremus, quasi mirum loquelae opus Aret automaticum.
335쪽
MEMBRANOSAE. PHRENITIS. sa9I. Phrenitis vera Boerlaave aph. 771 . essentialis I. Fortis; Phrenitis idiopaihica Iuno eri tab. 62. Illa est species, ceteris rarior, in qua meninges primario inflammantur, et delirium si inul cum febri adoritur, cum in paraphrenesi delirium in decursu febris accedat. In illa itaque est ferox et assiduum delirium a cerebro, seu meningibus primario allectis, cum pyrexia acuta continua, seu, ut ait miliis, desipientia eum febri synocha.
Antecedunt calor et dolor 1nflammatorius capitis cum Oculorum et faciei rubore, somnis turbuloniis, leui desipientia; vigiliae, ira, protervia, obliuio, apud adole entes calidos, bili sos, liquoribus ardentibus, insolatione abusos, per aestatem iter facientes, solent accedere. Stipatur pulsu duro, frequenti, veloci, ideis deprauatis,
unde pathemata et actiones inconcinnact, vOX mutata, tonus audax, loquela temeraria, serocitas, inquietudo, sommi turbulenti, oculi iluces, protuberantes, stillicidium sanguinis e naribus : tertio, vel quarto die, necat, praegresib sopore profundo vel conuulsionibus: cadauera exhibent piam potissimum meningem inflam
Curatur largis e brachio, dein e pede, imo e collo tandem,
repetitis phlebotomiis, si pulsus in fine debilis si, hirudinibus
ad tempora admotis: potus emulsionatus, vel aciduS, nitrosus, laxantia eccoprotica, clysmata, rasio capitis, demum narcotica, prosunt.
Phrenitides L mptomaticae. Quantum variet phrenitidis curatio pro indole morbi primarii, a qua pendet, patet ex Obseruatis S denbami circa diuersas speetes phrenitidis; et marimi ad praxin momenti est hoc van teten monitum, ut nempe in harum specierum cura attendatur ad genium morbi primarii, eae quo phrenitis orta fuit; viplurimum vero delirium in his morbis non, nisi in decursu febris, superuenit, cum in vera initio febris appareat delirium. Singularis Auct. distinetio est in veram, et symptomaticas, phrenitides. Vere auct. h. num. loquitur de phrenitide inflammatoria. De reliquis in sequentibus sermo
336쪽
Haee sobris pleuritidis epidemicae genium imitabatur, et vocatur L nochus pleuritica, licet line dolore lateris suerit. Incipit morbus a dolore capitis, et dorsit satis atroci, stupore item
et dolore articulorum, artuum lue tensiuO, Imo et totius corporis
sere rivium alismali; lingua subalba, dispositio ad sudores, suis mediocris, urina sanae limilis; labris cluratio ad Tqμ , raro aduo δ' diem, extendebatur, nulli ex hac febre in carum incidebant labrilem; ast apud alios erat phrenitis valde diuersa a vera; siquidem aeger tranquille delirabat, nec eo excandescent1ae et furoris adscendebat, quo solent illi, qui phrenitide vera, aut etiam variolosa, corripiuntur; nam per interualla aeger abrupte dormie-hat, stertebat etiam profundius, illudque sumptoma erat diutu: Dius, minus acutum: pueris etiam hoc plerumque accidebat ast adultis maxime, potissimum si regimen calidum adhibitum su1Lset; cum vero aeger sine stupore delirabat, nec ulla ratione regi voterat tune acutius erat hoe symptoma, nec dabat inducias, et aestrum' intra paucos dies tollebat. In hoc casu potissimum praesidium tulit spiritus vitrioli, quem post venae sectionem. atqueenematis unius, alteriusve iniectionem cereuiliae tenui instillatum pro potu ordinario concedebat Bdeubam, qui Intra paucos dies, et somnum conciliabat, et superatis symptomatibus aegrofanitatem reddebat, quod nulla alia methodo essici potuisset. . Phrenitis miliaris. Frid. Host anni obseruat. 3. et 5. pag. 13 L. Phrenesis nouae febri superueniens, . S denbam Schedra
Hic morbus noua febris dictus S denbam, est species milia. ris morbi, monente Meari quae prae ceteris caput petit, nec sine ingenti tum molimine, tum aegri periculo, inde valet detur-hari. Praecauetur maXime haec phrenitis ac petechiae, regimine temperante et a lecto abstinentia, quantum vires permittunt, saltem situ semi-erecto, et stragulis imminutis. Haec phrenesis ubi semel inualuit, nec subito deleri potest, nec repetita ultra limites praescriptos in miliari vel phlebotomia, vel purgatione eius curationem aggredi tutum est. Ad hoc nil aeque confert, nisi aegri caput radi; hac methodo cerebrum vestigeratur admodum, ita, ut sensim phrenitis evanescat, non secus, ac cataphora, huic
337쪽
Huic labri, ob regimen vel temperamentum calidius apud iuuenes vegetos, superuenit phrenitis, vel quod proxime illuc
accedit, aeger omnino non dormit, saepe exclamat, inconditis Vocibus utitur, vultu ac loquela ferocit, potum avide raptimque bibit, urina supprimitur. In hoc easu liberalius mittitur sanguis, clysteres ae medicamenta refrigerantia usurpantur, eo usque quo phrenitis in diu tu nitatem aliquam excurrat, et tunc non erit dissicile, aegrum aphrenitide et labri liberare, scilicet ope narcotici, quod neque in morbi principio, neque augmento, tuto datur, ne secretiones remoretur, aut inutile est, imo experientia teste noxium; oblati in decllinatione, ut post 12. febris diem, imo melius post Tq. d. maxime vero si antea purgari possit aeger. Narcoticum autem est vel laudanum liquidum ad guttas sexdecim, vel syru-pus de meconio cum syrupo limonum, aut caryophyllorum; doecetero aqua rosarum fronti cum successu imponitur ope lintei, hae madidi.
5. Pbrenitis variolos Syrinhami Variolae reg. anni T66s
A nimia sanguinis ebullitione, tam in discretis, quam iaeonfluentibus variolis, phrenitidem superuenire, quotidianum est, atque in hoc casu a regimine calido saepe malum oritur; quocirca clysmatis, imo phlebotomia, stragulorum imminutione, hutet sympto mali Occurrendum est; verum prudenter cum phlebotomia agendum est, nec fere usurpari potest post eruptionem, nisi cum phi enitis in discretis variolis ideo accidit, quia iacies non tui gescit, et pustulis copia satis magna comparentibus; sanguis adeo esseius est, ut inducias serre nequeat, donee medicamentis paregolicis, et aliis, ad id facientibus, ad debitam temperiem reduci possit; facies autem turgere debet circa octauum ab inuasione diem, et deinde manus; facies vero undecima die detumescit, quod si ob regimen calidius variolae non erumpant, sed phreneticum delirium accedat, in hoc casu bdenham iubet, I ' Vzaeger e lecto eXimatur, et eum non, nisi nocte, ingrediatur an te lapsum sextum diem; a' vi syrupi de medonio do sin assumat largam, et si ea post horae spatium nil egerit, iterum nouam an sumat, et sic deinceps, atque sic frenato morbi impetu, tantum semiuncia quovis vespere pro puero decenni quotidie ruetδxv
338쪽
6. Phrenitis morbillosa Morton de labri searlatina, laist. 1 , 5', et 6', H manu. T. 2. de Phronitide.
In rubeola, lino scarlatina quae vid Ctur Morinuo nihil aliud esse, nisi rubeola confluens deliriu ira, cum labri acuta, corripit ante eruptionem, in quo casu Mortonus venam secari iubet, epispasti- eum dein nuchae applicari, et suo more cardiaca beZoartica, adeXpellendum, quod fingit, venenum, consueuir, methodo sane a Sydonhamia longe discrepante. 7. Phrenitis verminosa Sonnerti; Gallis is Vercoquin. Phrenitidem in febri verminosa apud puellam urbis citra memorat Ioan. Bauhiuus in obsHippiatri contendunt, equos in furorem agi, a verme, intra cerebrum genito, et hunc morbum Vercoquin vel Versequiranominant, teste etiam Euretieri Dictionario. Hanc historiairi confirmat Paracelfus, libr. a. paramiri n. a. dicitque phrenitidem
ortam esse a verme, Vtramque meningem Perlarante.
8. Phrenitis a plica Frid. Hos anni de sebr. phrenetica n. Stabel de plica, hist. 2.
Familiaris est apud Polonos, tum ob inopportunam capillorum plicatorum resectionem, tum ob illius virus retentionem; haec vero phrenitis erumpente plica cessat.
9. Hrenitis aphrodisiaca Dan. II in Ieri, in Mangeli Bibliotheca Med. Pr, Adolescens, amore percitus, incidit in labrim, cum vehementi delirio, in quo se nunc Caesarem, nunc Dei Filium esse, somniabat, aciem instruebat; nunc vincebatur, nunc resistebat; ad se reuersus vibices monstrabat, quas a latronibus accepisse se referebat. Balneum poposcit, quo concessis ad sanitatem sensim reuersus est. Io. Pbrenitis an reta Theodor. Collado aduers. libr. T. e. et O. Phrenitis est sine pyrexia cum inflammatione cerebri et meningum. Hie Auctor sancte assirmat, se vidisse aliquot aegros, omnibus symptomatis phrenitidis affectos, excepta febri; atque cadaueris unius horum apertura, cerebri et meningum inflammationem comperiisse; verum sorte typho laborabant illi iphrenitici, in quo pulsus sanorum similis est. IX. Phrenitis calentur a Philosophicat. -Transact. ab ridged Vol. IV. Oliver: Gallice talenttire Encyclopecie leti re C. Priu'hli Maladio des Arm ei T. I. pag. 269.
339쪽
Ea est, quae subito in delirium phreniticum aegros inducit; familiaris illis, qui longa itinera per regiones calidas ii stituunt, aut qui nauigant sub linea aequinoctiali. Furor ille, potissimum noctu, cum naues undique clausae aestuant, subito exoritur ; plures eo correpti in mare se proiiciunt ceteris insciis: hoc accidit in tritaeophya biliosa et causo.
Nauta, triginta annos natus, Procerus, macilentus, tam violenta calentura correptus suit, ut quatuor viri vix eum continerct poterant; obtutus ferox et vagus; pulsus ita velox, ut nulla pulsatio distingui posset: ardor corporis summus; e lecto exilire ecdiuagari volebat; sanguis ex brachio, fronte, iugulo, eductuae fuit, sed parce fluebat, et post: aliquot uncias sistebatur, sanguis autem fuit floridus; praemissis phlebotomiis febris deferbuit, furor imminutus, obtutus magis consueto similis, pulsus distinestior et sanguinis unciae quinquaginta ulterius eductae sunt, tunc sanguic liberius emuebat; diacodium praescriptum est, unde placide dormiuit, et cum summa lassitudine ae debilitate conualuit. Conueniunt in hoc casu iuxta D. Maw IV phlebotomiae 2' post decem horas emeti eum; 3' epispasticum nuchae; ' iterum phlebotomia, noctu vero paregoricum; sedato morbo ea tharsis alternis diebus ad duas, tresue, vices iteranda. Epidem cam calenturam, qua rabiosi moriebantur, narrat Meaeradi Hist de France.
12. Hreuiris Indica Bontii de Medicina Indorum. Febiis est putris continua, delirio phrenitico continuo stipata, quam tribuunt odori arborum santali recens caesarum, ast ipsi tribuitur tritaeophya mimosa; haec apud Tymorenses iamialiaris est. 13. Phrenitis a dolore. Non omnes, sed atroces, dolores phrenitidem inducunt. quales ab otalgia inflammatoria, obseruante Hippocrate. Aurium dolor, ait ille in Prognosticis, cum febri continua ac vehementa difficilis est, periculum enim delirii et mortis imminet; natin minores septimo die, aut citius, ab hoc morbo interimuntur: nata vero maiores multo tardius; febris enim ac delirium minus eos insestant. Talis est etiam dolor a pa nychia periostet, aut tendinis. l .rtus cum graui manus et brachii inflammatione et labri acuto,
oK quibus delirium ortum memorat pati Micieq. NMVquid
340쪽
etiam videmus ab odontalgia desipere, sebrire, imo larere quosdam homines.
Qui per tres dies saltat cum suspiriis terrorem incutienti. bus, frondes arundinis et vitis gestans, is certe non sine acuta labri est, nee sine delirio, maXime cum inuehatur in aditantes rubro colore sibi insensos, aut alia desipientiae et furoris signa edit. Tales autem sunt multi tarantati, siue a taxantula demorsi sint, ut vulgo fertur, siue ab alio principio vesania ea pendeat, ut putat Serao Academ. Neapolitanae a Secretis
15. Phrenitis hydrophobica. Certe plurimi hydrophobi, licet aquam, aerem, specula,
horreant, illisque visis contremiscant, conuellantur, sunt ita prudentes, ut adstantes admoneant, ab illis sibi vincula iniici depreeentur, vi vidi, atque sine febri sint. Verum non minus constat obseruatis, in mea de rabie di serratione relatis, quosdam vehementi sebri per duas, aut tres, ultimas vitae dies, serocique dolirio laborasse, adeoqRe vere phreniticos suisse. In paroxysmotritaeophyae aquae horror quandoque obseruatur. 16. Phrenitis inanitorum De Me teredi Malad. des armees Tom. II. art. 2 9. A. Vide n. 17. a. Superata amphimerina Hungarica aliisque acutis febribus non raro superuenit phrenitis iis, quos longa diaeta tenuissima, pluresque euacuationes debilitarunt; pulsus mollis est et debilis calor natiuo non maior, lingua nitida, sapor nullus in ore prauus, nec aluina excreta insolitum odorem spargunt. Cum haee paraphrosyne phrenitica ab inanitione procedat, abstinendum esta phlebotomia, a catharticis, imo a clysmatis: e contra vires reparandae cremoribus hordei, oryZae, ossis, sale et nuce myristi ea conditis, ut in sanitate; imo vinum vel cereuisia, moderate sumta, prosunt. Cum confirmata serme fuerit conualescentia, moderate purgandum erit; sic vires et ratio sensim restituentur, ut monet bdenham. Haec species paraphrosyne potius, quam . phrenitis est. Si plebem audiamus in ipsa phrenitide vera cere tiri vacuitas incusanda est, et aeger cibandus. '' Atqne in hoc plebs adeo de- sale, induratam, eiusmodi pisces,
linquit, ut, placentas aegris omni- offerati credo, de vacuitate cranii