De irrationalitate studia rhythmica

171쪽

De irrationalitate studia rhythmica. 333nt nullum thesis claudentis 3 ita thesis extremae ante arsinsolutae exemplum non extat certum Aleman. M. 23, 2 Pind. Nem III 142 elest frg. 4, 23, tamen ea solutio evitata esse Videtur, non quia irrationalis esset thesis extrema illa, verum quod ictus ultimus paenultimo tempore longius a versus fine

abesse nequit. Quamquam thesin versus extremam semper esse rationalem nego. Nam ex gr. in carmine illo Anacreonteo

frg. 75igh.), quod constat e trinis dimetris trochaicis acatalectis et quarto dimetro catalectico stropha una comprehensis os Christ. Metr. p. 29 i), bina dimetra uno Versu compleo- tenda esse docent clausulae libertates post dimetra paria admissae Tamen stropharum dimetra altera non alia clausulaesorma uti a prima et tertia manifestum est. Atque clausula illa mollis ter repetita atque in versuum etiam exitu adhibita maxime consentanea est cum carminis lascivia. Ab aliorum vero carminum imprimis eorum, quae numero dactyloepitrito composita sunt, natura abhorret clausula binorum temporum irrationalium. Atqui versu in epitritum alterum desinentes aearminibus dactyloepitritis non absunt. Multo autem aeceptior est clausula acatalecta quam eatalectica in stropharum epodorumque fine ibi enim apud indarum invenitur illa vicies

quater, haec tredecies, in ceterorum vero versuum exitu raro

adhibetur epitritus IL , nempe quia media in stropha inter versus non tantum quantum inter strophas intermittitur temporis, ex quo petatur numeri legitimi augmentum. In eis igitur verti Solutiones vero in metrorum tam reticorum, dochmieorum, gly-eoneorum quam dactylicorum finibus, quibus in odicibus editionibusque claudi videntur versus, demonstrant metra illa arte cohaerere cum sequentibus, quamvis mutetur numerus, unamque facere periodum unumve versum. 2 Liquet in epitrito altero versus vel periodi finem non significari syllaba ancipiti, sed solo hiatu. Tamen editores, quamvis hiatum non invenissent, versus saepe clausere pede catalecto sed Τeubnerianam recogn.

Christius: Ol. VII ep. 4, XI ep. 8, XII ep. l. , XIII ep. l, Py. IV ep. b, α ep. 4 Ist. I str. 1, p. 4 II str. 4 III str. 1 3 4 V str. 3 ep. 43. Invenitur autem hiatus his novem Iocis solis Ol. I sir. 3 v. 523, XIII ep. 3 v. 423, Py. IV str. 3 vv. 57. 103 1723, tr. 4 vv. 3b. 11 9. 242 288i, Nem V su 2 iv. 26), p. 1 v. 133, Ist. II ep. 2 v. leti, p. 3 v. 4bi, III str. 5 vv. l. 833.

172쪽

334 Bum Jusata suum clausulis χορεῖον illum λογον, quam deseribit Aristoxenus, inesse mihi persuasum est.

De metrorum laudorum natura ac generibuF. Maxime autem usu venit simplex illa atque absoluta irrationalitas in metris, quae lauda appellantur. In trimetri iambio et tetrametri trochaici Ugygia ultima

arsi et thesin paenultimas irrationalitatem excipere docuimus, thesin autem extremam, sive disema est siVe monosema semper rationalem esse debere, ne in temporum spatia indefinita versus excurrat, expositum est. Atqui arsis ultima, quae monosema esse debet propter rhythmi iambici naturam, tamen longam excipit in metris quibusdam, quae clauda appellari consuerunt. Quod si ita se habere sumemus, nullum erit in metro tempus, cuius correptione arsis ultimae producti possit compensari. Nam in trimetro laudo, quamvis raro, tamen pedem paenultimum irrationalibus temporibus interdum affectum esse iam a metri inventore Hipponacte constat, Ananius autem eo saepius usus esse Videtur, quo factum est, ut ea trimetri laudi species metrum Ananium appellaretur. Ισχιοήρωγικὸν autem idem metrum Vocatur grammat Bemens apud Hermann. E. D. Μ. p. 142 sq), quod numeri iambici natura ac vis triplici irrationalitate prorsus tollitur. Quae cum ita sint, arsis ultimae irrationalitatem singularem atque absolutam esse putabimus. Habemus igitur sine ulla dubitatione in metris claudis exempla eius pedis, quem in priore de irrationalitate capitis parte descripsit Aristoxenu8. At quae de metris claudis statuimus, non probabuntur a viris doctis. Plerique enim metrorum claudorum tempora extrema plane aliter metiuntur. Alii enim in eis ultimum pedem ita inversum esse aiunt, ut pro ambo legitimo ponatur trochaeus, syllabamque metri percutiunt paenultimam, qua longarum duarum percussarum collisione fieri, ut insit in numero

173쪽

De irrationalitate studia rhythmiea. 335

absona quaedam a singularis natura Hermann opusc. IIIp. 12 sqq. Caesar Grdgge. p. 142 adnot.). Quibus alii suo inroobloeuti rhythmum ita sibi constare posse negant, nisi antepaenultimae syllabae tribuatur spatium uisemum Christ. Heu. p. 361). At neutram sententiam cum rebus ipsis convenire mihi persuasum est. Primum enim de illa percussione et mensura ne metrici grammaticique quidem quidquam compererunt.

Marius enimilotius Sacerdos p. 519, 23 Keil.) Hipponactium,

inquit, trimetrum lodum percutitur sicut iambicum trimetram Archilochium, comicum vel tragicum, sed paenultimam longam habet contra illorum rationem. uba apud Rufin. p. 562 19 de holiambico: est autem proceritatis eiusdem versus, quipedis differentia nomen amittit. ' Irrationalem autem sedem paenultimam esse ne thesis, immo arsis loco positam inde elucet, quod interdum exprimitur syllaba brevi. Quod iam animadvertit Heliodorus apud Priscian. p. 28, 24 K. . Hipponactem etiam ostendit Heliodorus iambos et holiambo oonsus protulisse' exemplo autem attulit illud seg. 16 Bgh.): Ἐρμῆ pli Ἐριιῆ, Μαιαδε Κυλληνιε,

Quamquam huic Κυλληνιε elcherus Hippon et Anan. stgg. p. 38 et einechius poes choL p. 104 vim intulere, cum scribant ille Κυλλήνειε, hic Κυλλήναιε, invito, ut videtur, ipso Hipponacte, in cuius m. 20 extat forma Κυλλήνιε θ Berg-kius librariorum manifesto errore' Heliodorum illud protulisse ait at quis credat Heliodorum ex hoc uno exemplo praeceptum hausisse Atqui ne nos quidem, qui integro Hipponacte nondum utimur, latebit, eum habeamus alia iamborum purorum Oholiambis admixtorum et testimonia et exempla. Nam iam comici veteres et Rhinthon phlyaeographus trimetris suis puris choliambos admiscuerunt Eupolis enim in Baptis iure iurando usus est eodem illo quo Ananius Ρriscian. p. 27 Keil.), hini Qui locus non sat expeditus. Fortasse 'E' hu glossema iam Heliodori aetate in verborum eontextum illapsum est; nescio an significet poetaloeum illum ipsum lag. 16, cum dicit: ἐμ γαρχοτω Μαιαδε Κυλληνιε. 22.

174쪽

Ρaenultimam illum duxisse arsin irrationalem inde liquet, quod longam illegitimam etiam in aliis pedibus paribus usurpare potuisse Hipponactem opinatus est. Hipponactem autem imitatus Callimachus librum, quo trimetra pure iambio cum choliambis coniunxit, inscripsit ἰαμβους sin. 90 Schneideo. In quo carmina alia ex puris iambis, alia ex choliambis composita fuisse putavit Sohneideras Callimacheam p. 2303. At librum

in carmina complura et ad diversas poetae aetates spectantia divisum fuisse non est cur credamus; sed quamvis fragmenta rariora sint, quam ex quibus argumentum unum ac continuum fuerit necne, appareat, tamen eum Beohero comment Callim.

p. 40hsaciam, qui fragmentum 82 restituens utrumque metrum miscuit in seg. 87, 3 inter clauda exhibent libri trimetrum purum, quod quidem in scazon mutare Benileius et einehius

tentarunt.

In ipsis autem Hipponactis Ananiique libris metra pura

inventa sunt. Hippon lag. 43 4 κυκωνα πινων φαρμα - πονηρίης

in quo ι de industria produxisse poetam, ut Bupali malam artem carperet, quis credat Tenbrinhio Philol. VI p. 52)2 Nam si mala adversarii earmina illudere voluisset, certe non salsam verbi prosodiam addidisset rhythmo illegitimo, ita ut hoc illo

sic enim sive δάκοι habent gelgae loci complures, Hermannus ero scripsi δάκνη pro μάρτυσιν lag. l, Berctius μάρτυρσιν, formam inauditam tetrametri autem claudi paenultima est brevis apud Hippon. rg. 84: στοργάσαι, apud Anan. seg. 5, 3 κρέας, ubi κρεia Hermannus sequens versus desinit in θέειν, ubi στ' ηδυ Sohneiderus, et διστον Berctius coniecere, ille autem scripsit in sin b, 5 ἀλωαήκων pro forma unice probata ἀλωπέκων et eo audaciae progressus est hic, ut eandem in imocreonte illo seg. 3, 5 gh. II p. 539 proponeret.

175쪽

Decirrationalitate studia rhythmim. 337

Atque idem Berghius in longae paenultimae studio eo descendit, ut ceteros Hipponactis versus, ubi brevis mutari nullo modo potuit, in peculiare caput, nimirum ex alio libro petitum, congereret, et eum in uno fragmento 74 oholiambum eum puro trimetro coniunctum invenisset, choliambum trimetro puro adaptare studuit, cum scriberet os φ pro oviast, quod verbum et singularitate sua et Hesychii glossa satis tutum est. Sane quidem unicus versus integer seg. 26), qui ex libro altero nominatim itatur, pede ultimo utitur iambico, sed inde nequaquam sequitur eum librum ex meris trimetris compositum fuisse, priorem autem ex choliambis. Nam uterque eadem voce appellatur οἱ Ταριβοι, ὁ πρῶτ' ιαμβος sem. 1. 2 3. 223, τὸ στρά τον των ἰάμβων seg. 15), τ δευτερον των ἰαμβων irg. 26), neque in eis armina ex meris trimetris composita insuisse videntur; unum enim mere iambicum seg. 72 est subditicium. Exemplis autem illis brevi paenultima utentibus alia certe addenda sunt, si paenultimam arsis vicibus fungi credimus. Hipponactem enim vocalem ante Vocalem medio in Verbo semper corripuisse in arsi docent exempla ab Hephaestionis scholiasta

πολλι ἐστιν τὶ χρῆσις soli. γῆς συστολῆς)hallata seg. 22 A. B.), quibus addas exempla inventa et in ars quarta lag. 42 l:

καὶ Θρηὲγtuo πωλων et quinta, quam raro productam esse

constat seg. 6 14 1 42, 3 43, 3 44, 13. Item diphthongum

iudie eorripi ab Hipponacte in ultimo pede versuum in. 2, 1: tauri et 1, 2 καπηλευει. Etenim si choliambos suos eum trimetris puris confundi noluisset poeta, in extremis sedibus certe syllabis usus esset eis, quarum quantitates non essent dubiae. Quod ne in antepaenultima quidem sede sedit. Quam si voluisset esse trigemam, certe eam adiuvisset plena persectaque longa, non, ut compluribus locis sedit, levissima positione syllabam produxisset, scilicet ea, quae fit duabus consonantibus, a quibus Verbum subsequens incipit, velut 15 1: ἐπὶ Σμυρνης, 15 5 γαστέρα τριφας, 35 5 μητέρα τρωγων; 15, 3 48 49, 1 51, 4 63, 1 παρα ρητηρ Nam si con-

176쪽

338 Hugora ala sideramus talem productionem, constat ne vocalem fieri productiorem quam natura est, nec consonantes duas tantam habere

vim, ut disemum temporis spatium, quod superest de spatio trigemo unquam explere potuerint, nisi vis eis inseratur, ut non dicam de syllaba positione longa pericliteram seg. 63, a). Neque vero tempore inani interiecto trigemum expletur spatium; quid enim tum omnino opus esset positione Aecedit quod si

antepaenultima esset trigema, paenultima autem thesis, choliambus non esset trimetrum, verum heptapodia iambio catalecticaicosasema, tetrametrum, autem claudum non ad tetrametrum purum catalecticum, sed ad acatalectum esset conserendum. Quo obscuratur a tollitur plane affinitas inter metra ρθα et χωλὰ

intercedens, qua eorum, qui audiebant, aures pellicere studebant poetae. Atque hoc quoque quaeso cogites. Etenim supra p. 278)exposuimus in metris iambicis catalecticis syllabam antepaenultimam, quae in catalectis est irrationalis, irrationalitate eximi propterea, quod thesis subsequens ad productionem illius arsis compensandam non est idonea. Atqui metrorum et claudorum et catalecticorum illorum mensura Christiana p. 361 coli. pp. 110 341 aliis una eademque est, praeterquam quod illa auctiora sunt una syllaba. Ergo cum easdem leges rhythmicas in utrisque pariter valere existimandum esset, a choliambi sedeinde a fine quarta abesse deberet irrationalitas. At quoniam id non accidit, sequitur mensuras metrorum divergas 88e. Itaque in metris claudis antepaenultimam trigemam esse nego, eum tamen in metris catalecticis illis paenultimam uisemam

esse non concedam.

Indicia autem, quibus alii steti paenultimam esse thesin, antepaenultimam autem trigemam volunt, caduca sunt. Neque enim quidquam dandum est versuum nomini nec pedis rhythmio clauditati cum pede humano conserendae neque ex usu Babrii, qui paenultimae semper addiderit accentum, neque inde, quod poetis latinis verbi trochaici brevem percutere non licuerit, quidquam de metri percussione ab Hipponacte instituta emetendum. Metrorum claudorum vis inde oriri mihi videtur, quod

177쪽

De irrationalitate studia rhythmica. 339λεξεως tempus tempori numeri legitimi non convenit, sed rhythmus ipse syllaba longa intumesoit neque alterius temporis correptione purgatur ac reficitur. Quod certamen syllabae rhythmum extendentis cum rhythmo exin reprimere frustra laborante quicunque laxa temporum productione tollere studet, eius aures hebetes factae sunt nostro sermone, qui litteras non tam pronuntiare quam evomere syllabas autem nimis corripere et quasi devorare consuevit. Quotus enim quis que est nostrum, cuius aures arrigantur animusque percutiatur

videtur specimen Persuasum autem habeo plebem graecam, eum litteras distincte et articulate pronuntiaret, rhythmos multo subtilius audivisse et mutationem numeri quantulamcunque auribus percepisse, praesertim si eo loco, ubi numerum

purum ac sincerum audire consueverat, sonus illegitimus obii-diebatur.

Mirum autem est, quod in trimetro et tetrametro laudo paenultimam irrationalem esse non concedunt viri docti plerique, cum in aliis metris similibus iam dudum intellexorint concesserintque. Nam inter metra clauda referenda sunt, quaecunque in ars ultima ante thesin extremam posita exhibent pro syllaba legitime brevi longam. Quod saepe invenitur in metris dochmiacis, creticis, telesilleis Myconeisque, solepiadeis, rarius in aliis.

178쪽

340 ugora ala Omnibus autem metris claudis id commime est, ut in thesin eam, quae sequitur arsin singulariter irrationalem desinat si non versus, at certe Verbum, exclusa autem utique est metri claudi ea cum sequente communio verborum, quam metricam Vocamus synaphiam. Nam quoniam in hac absoluta irrationalitate numerus transgreditur tempus legitimum, metri partes, quae sequuntur tempus illegitime productum, tanto temporis spatio dimoventur loco suo ac serius accidunt, quanto illud unum tempus legitimo procerius est. Quod ne in infinitum

pergat neve totus numerus perturbetur periculumque sit, ne in plurium concentu voces dissonent, numero quam primum

finis est faciundus, tum tempore intermisso instaurandus. Atque quemadmodum in irrationalitate, quae inest εὐρυθμοις, tempus alterum altero compensatur, ita in hac absoluta irrationalitate opus est tempore, quo rhythmus perturbatus reficiatur, dico tempus rhythmo non subiectum, quod intercedit inter

metra ac Versus.

Sed iam quae posuimus, poetarum usu probanda sunt. A de trimetro tetrametroque choliambico de glycone Melaepiadeo aliisque metris minus usitatis, quae clauda esse ex ipsa sede extrema cognoscimus, non est quod moneamu8. Cotidiana autem est χωλό της in dochmiis Ad rem nostram erunt formae Seidlerianae de versibus dochmiacis p. 29-52ὶ inde a non usque ad sextam decimam. At excludendae inde sunt eae, in quibuscunque post sedem paenultimam longam solvitur thesis. Nam ipsa thesis extremae solutio, etiamsi non accedit synaphia metrica, tamen metrum cum sequente arte cohaerere indicat. Itaque ex M. Versus Hero. sur. 887 vulgo dirimuntur: i Zευ, τὰ o l γένος αγονον υτis λυσσάδες εὐμο- βρ ut τε κτλ. At videtur primus bacchius abscidendus esse, ut Med. 1251 lco Q τε καὶ παμφανὶς ' 1261 Or. 145 cia, σηριγγος ὁπως πνοα 157 ab υτis vero inoipiunt duae tripodiae dactylicae catalecticae αυetia λυσσάδες υμο ρῶτες ποινοδικαι Suo autem iure Matthiae scripsit ero. fur. 1183 κανε pro κτανε Seidier. p. 77 in dochmi fine.

179쪽

De irrationalitate studia rhythmica. 341Sunt autem inter ceterarum formarum exempla, quae attulit Seidlerus, nonnulla, quae per synaphiam cum insequentibus cohaereant. Sed constat Seidierum surore quodam dochmiorum investigandorum inflammatum multa dochmiis adscripsisse, quae ab eis aliena sunt cum enim dochmi longae sine ulla exceptione solvi et pro arsibus brevibus ubique longas poni posse crederet, factum est, ut numerus dochmiacus constitueretur tamquam asylum omnium metrorum, quibus aliter prospici

non poterat. Ρrom. 692 λυι ιατα δειματ' ci ι-φνεε κέντρου χρυ-χειν χρυ-

χαν ἐμάν Seidi. p. 33 a ellio in anapaestorum modum disposita sunt:

Oed. Ol. 1491 ico ἰω ταὶ βα-θι αθ' εω κραν Seidlerus; lacunosum esse indicavit iam Reishius antistropha v. 14773 iambicum potius dimetrum cum hiatibus 'undero auctore)significare videtur quam dochmios. Sept. 20, 213 Seidi.

p. 77 erit paeon quartus cum irimetro dactylico logaοedico: οτε τε --ριγγες ἔκλαγον λίτροχοι χτ' λοα νιφομένας βρομος εν πυλαις. Aliis autem locis aliter atque a Seidlero distribuenda sunt verba in numeros dochmiaeos: O Col. 1563 v 1574 Seidi. p. 30 cum under melius bacchium et dochmium, quam dochmium eum cretio facias. Eandem numerorum coniunctionem video in hoen. v. 176 Ssidi. p. 32) Σελάνα Σελαναι libri χρυσοκυκλον sic codd., χρυσεοκυκλον Vulgo φέγγος Med. 1251 - 1261. r. 145 MM57. Ρhoen. 169. In hil. v. 1096 ratus est Seidlerus dochmium complecti syllabas co βαρυποτι ι' in αλλ- mihi videtur arsis ultima hypercatalecta dimetri iambio antecedentis trahenda ad dochmium esse, quem sequatur tetrapodia dactylica:

180쪽

Iph. Taur. v. 828 sqq. Seidiero pp. 76 115. 219 videtur pes iambiens solus dochmiis praemissus esse. Melius vero Verba sic distribuuntur, ut praemittatur dochmiis membrum penthemimeres iambicum, tum dochmii, quibus laetitiae ex fratris amplexu captae admiscetur exulis dolor, si constituuntur eiecto glossemate deroo επι ἔχω ' ορεστα τηλου γε χθονος πατριδος εύ φιλος. Similiter eidlerus pp. 76 et 33 dispertitus est versum Ionis 17, ubi video penthemimeres iambicum, quod sequitur tetrapodia dactylica os Ion 1483 sq. Or. 1277. Hero fur. 1184 sqq. Idem a Seidier in 77 laetum est in Hel. v. 687, quem scribo ου ἐστι μήτηρ' Ἀγχονιον δὲ βροχον δι' εμε καταδήσατο δυσγαμον αἰσχυναν cf. Ion. 1441 sq. Alibi autem correctum est velut Sept. 155 δορυτένακτος δ' αἰ-θηρ δ' eiecit Hermannus. - r. 327 sq. in quo legit

Seidlerus p. 38): μαινιαδος φοιτα-λέου φευ μοχθων, ab Her- manno mutatum in μαινιάδος δεινας φοιταλεo μόχθων, ut accurate respondeat antistr. 343 sq. - Ηer fur. 758 Seissi. p. 77) αφρονα λογον ουρανμων , 745 στάλιν μολεν α παρος formam a tragicis non alienam ρανέων seribi velim propo

eodd. γαί- ας Ἐλλανέας facili emendatione seribo: αἰθέρ' arcOπρο γαι- ας. - dochmiis claudis eximendus est diphthongi correptione V. Bacch. 1006 χαέρω θηρευου- α πλItem, cum post dochmium claudum liqueat dochmium non posse incipere ab enclitico, diphthongum corripio in Phoen. 187:

Sunt autem dochmii Uandi, qui videntur respondere dochmiis puris per synaphiam metricam cum sequente coniuncti8. Quamquam multa inter se respondere opinatus est Seidlerus, quae non convenire inter se editores post eum consentiant Phoen.