De irrationalitate studia rhythmica

161쪽

De irrationalitate studia rhythmica 323

in loco minus grato vel Verba arte conexa dirimi malebant

quam Versum caesurae omnino expertem esse. Utitur igitur semper aesura Versu8, non quo metrum longius caesurae expers minore sit elegantia, sed quia poscit usus recitantis, ut medi in versu locus detur, ubi vox possit respirare. Quo neque in prima neque in tertia syzygia opus est, quoniam vox eo tempore inani, quod inter Versus intercedit, tantum spiritus sive hausit sive hausura est, ut vocabulis quadrisyllabis maioribusve pronuntiandis par sit Persuadere autem mihi non possum in semiquinaria tantam fuisse respirationis moram, ut in ea posita esset arsis antecedentis productio. Nam si membrum penthemimeres legitime desineret in pedem trochaicum accedente tempore inani, longae autem ea pars, qua procerior est brevi, expleret spatium illud inane, respirationi nihil temporis restaret. Sin autem pes spondaicus membri penthemimeris legitima esset clausula cum in trochaeum desinit, ut idem spatium servaretur, orationis sensum ibi intercisum esse, metrum autem admittere hiatum expectaremus. t hiatum inde prorsus exclusum esse constat, in multis autem versibus verba per semiqninariam disiuncta arte conectenda esse pronuntiatione docent exempla supra allata, praeter quae extant multa etiam, in quibus cum post spondeum tum post trochaeum pausae locus est nullus An vero in ars quinta, si post eam aecedit respirationis mora, longa exclusa est, in tertia plane contra aecidere credamus, ut eo libentius adhibeatur longa, quo magis arsis a thesi sequente distineatur Numerum autem semiquinaria interrumpi versumque in duas partes non continuas dissecari parum est probabile. Nam in trimetris inter se respondentibus non modo quae recitata Prom. 590 610 592Εmendation autem non egebit v. Pers 165 ταττά μοι διπλῆ μιεριμν αὶ ἀ φραστός ἐστιν ἐν φρεσέν Eadem autem in re positum est, quod eaesura mediae, quae dicitur, duritas lenitur elisione. Namque vocalem elisam non prorsus evanescere, sed eius rationem haberi a poetis, testimonio id est quod lex, qua solutas syllabas in verba duo non arte nexa dispertire non licet, tamen in elisione violari videtur Or. 632 πόμα soni συννοέα κυκλεις Bacch. 1338 σχησουσC σεδ ὲ cla)ρης Hel. 293 Vesp. 69 τον πατερ α ioπεταρε φν Vesp. 967 Av. 283 et alias apud Aristophanem.

162쪽

c, 612. Sept. 208 216 236 M 242 sq. Suppl. 357 M 368. 39 N 746, alia , sed etiam quae, quoniam in strophis lyricis insunt,

cantu expressa esse identur Eum 144 150. 147 M 153. Ρhil. 39, J09. Heraeid. 80 o 101), invenitur caesurae arietas oum tertiae arsis irrationalitate. Quibus causis ad eam sententiam adducor, ut semiquinariae propriam ac singularem naturam esse eam, ut arsi tertiam per se possit reddere longam, et in ea ars absolutam irrationalitatem inesse negem, Verum quam sibi vindicat productionem, eam ipsam quoque ceterorum temporum aliquo corripiendo compensandam esse censeam. tque in tertia quidem ars ante semiquinariam posita saepissime tempus irrationale exprimitur longa; ibi enim longarum numerus brevibus est triplo maior, cum in eadem ede ante alias caesuras longae brevibus numero fere aequae sint, in prima autem arsi paulo crebriores, in quinta ero rariores. Iam quaeritur, ad quam thesin conferenda sit arsis tertia insequente caesura. Ac sequentis alicuius thesis correptione compensari eam non Verisimile est, quoniam irrationalitas caesuram transilire non videtur. Accedit quod post longam arain non modo aut tertia thesis aut quarta, sed etiam ambae solvuntur haud raro Ρers. 284. O. R. 967. rach. 1096. Phil. 932. Troad 44. 249. r. 1645. hoen. 477. 1669 141 5 17O2. SuppLob. H. fur. 489. Bacch. 236 320 747. lah. aur. 107. Εur seg. 4l 2. Rhes. 286). Restat igitur, ut antecedentium thesium alterutra compensetur arsis tertia. Atqui solvitur per se utraque cum tertiae longitudine prima enim Hippon seg. 35, 3. rom. 730. Suppl. 20. Aesch seg. 134 250 293, 2. Ai. 46. O. R. 270 Ant. 46. l. 433. rach. 4. 318. O. C. 1634. hil. 791 999 1003. Soph. rg. 520. 781. 875. - Ρrom. 666. ers. 613. Suppl. 234. g. 274 626. 630. 1584. Chosiph. 120. in omnibus Euripidis fabulis excepta edea, in Hippol. autem in nomine proprio secunda autem Archil seg. 20 25, 3 26. Hippon frg. 13. Aesch. Suppl. 248. g. 539. era. 405. 475. i. 862. 1008. l. 30. O. R. 26. 75 1428. ni. 19. Trach. 4 607. 78. . . 634. 1357. Soph. rg. 104, 8 144,

163쪽

De irrationalitate studia rhythmica. 3251 206 631 687 781 in hil non nisi in extrema parte: 1006. 1014. 1226 1232. 1235. 1323. apud Gripidem autem ea solutio in omnibus sabulis, quo recentiores sunt, eo saepius invenitur Alo ter, Hed quater Hipp. bis, Andr. IX, Heracld. VII, me. XV, Hero fur. XI in priore maxime parte), Suppl. XI, ph. aur. XIII, Troad XX, t. XIX, Ion. XXXII, Ρhoen. XXXIV, Hel XXXXIV, Bacch. Ι, r. XII, Cyol. XIX, Rhes bis), cum ante brevem modice increbrescat Hipp. O, Alo Med. Andr Heracld Hec Suppl. Troad GV Η fur. Ρhoen. lah. aur. r. VIII , Ion XUI, Bacch. XIV, Hel. XVID. Ambae autem theses primae non solvuntur tragicae artis aetate meliore, nisi insequitur brevis:

νεκρον.

γλυκυς.

Verum tamen sunt pauci versus, in quibus duplices solutiones sequitur ante semiquinariam longa. At in Ionis versu 365: πως ὁ θεος - λαθεῖν βουλεται μαντευσεται inaudita inest solutio; nam in pronomen relativum alteram solutae thesis brevem cadere, alteram in Verbum, nusquam alias invenias Iph. aur. 567) Scribendum: τιῆς θεος, ο ληθειν βουλεται, Παντ σεται; ur autem seg. 174 ex Antigona laudatum apud Stob. 108, 3, in quo versus tertius καὶ τ κακον ἀγαθου γίγνεται

164쪽

326 Hugo Jusata παραιτιον, scribae errore Euripidi addietum esse ratus Dobmens

Ρhilemoni tribuit. Restant vero in Oresta et Bacchis exempla trina, unum in Iph. Aul. quod cum versibus vicinis 465-68ὶ seclusit indoinus), quae recte se habere videntur:

Inveniuntur autem in eisdem fabulis tribus extremis, in quibus solis thesin tertiam post longam non intercedente sem, quinaria solutam esse cognovimus. Eodem autem sere tempore a Sophocle eomposita est hilocteta, in qua v. 1420: ἀθάνατον ἄρετὴν σχον, ως πάρεσθ' ραν ἀρετην cum nD gravius et Martinus exemplis ollatis comprobaverint, invito Meliter reete se habere confido. Itaque ut illos versus, ita hos delegabimus ad metra στεμφαένοντα. Ante semiquinariam igitur tertia arsis longa conserenda erit aut ad alteram thesin, cum prima solvitur, aut ad hane, cum illa accipit solutionem. Primae ver arsis longitudo compensatione non utique egere neque eius ratio semper habenda esse videtur. Nam

ut in trimetris ab anapaesto incipientibus aliisque metris, a quibus versus periodusve incipit, ita in primo trimetri pede dactyli longa excusatur anaorusis rhythmico tempori non subieetae libertate. Sunt tamen certe versus quidam, in quibus arsis prima compensatur thesi sequente, dico trimetra a choriambo incipientia. Liquet enim thesin primam brevem non onserri ad arsi tertiam, quippe quae in tribus exemplis, quae extaBt, sit brevis Sunt autem loci hi: Sept. 488 Ἱππομέδοντος σχῆμα a s ιθας κτυπος. 547 Παρθενοπαὶος Ἀρκάς ὁ δε τοιοσδ' ἀνηρ.

165쪽

De irrationalitate studia rhythmiea. 327

γεννησας πατηρ.

Εur. Suppl. 889 IIαρθενοπαῖος Iδος ξοχωτατος. Cf. Hec. 715 οὐδ' σι , υδ ανατα reo dis ξένων; trimetr lyricum). Adde Aristoph. Vesp. 902. Qui loci thesin irrationalem syllaba brevi exprimi posse testantur. Nempe irrationales sunt versuum syllabae alterae et monosemum spatium excedunt, quemadmodum syllabae breves consonanti vel liquida vel sibilante vel denique muta terminatae in thesi adhibentur ab Homero. Quod autem in thesi irrationali tam raro invenitur brevis, id inesse puta aut in ipsa thesis natura di-Versa ab indole arsis, aut in eo, quod ρι ως τρέσημος dividitur inter thesin et arsi partibus non aequis, sed illi obvenit spatium maius. i)Aeschylo autem, ut is thesin brevem adhibuit in nominibus etiam non propriis, ita sitata fuisse videtur illa primi pedis forma irrationalis, qua sit, ut trimetri iambici tempora aequa sint tetrametri trochaici temporibus cretico primo re8ecto. Is enim poeta operam dedit, ut post arsi primam non inter-iceretur respirationis mora. Qua de causa verbum monosyllabum misi est articulus vel praepositio vel aliud monosyllabum, quod conectitur cum sequente Verbo, Velut και η εἰ πως ου dico monosyllabum ita demum in trimetri initio posuit, si aut ex disyllabo ortum est per vocalis extremi elisionem aut si alterum monosyllabum subditur duobus autem locis, ubi prima trimetri syllaba a reliqui versus sententia dis-1 Nescio an lateat irrationalitas quaedam in brevibus quibusdam in thesi positis. Sed quamquam de tantilla temporum mutatione vix quidquam cognoscitur e syllabis ipsis, tamen aliquo iure eam exaudire mihi l-deor in choriambis, praesertim cum liambis respondent vel admiscentur:

166쪽

328 Hugora ala iungitur, cohaeret cum Versus antecedentis sensu, eam expressit brevi Prom. 21. Suppl. 483); quo accedit, quod ea

syllaba in altero loco per elisionem, in altero per enuntiatorum conexum arte cohaeret cum sequente Dactylum autem,

si omittimus nomina propria, in primo pede Aeschylus et ante eum iambographi' praeter Hipponactem os frg. 3b, 2 n. )raro admiserunt atque ita quidem semper, ut in ars inesset monosyllabum Archil. rg. 21, 4. Sept. 653. Ag. 1312. Chosiph. 216. Aesch. rg. 250 383, 13, cum tribrachi primi syllabas uno

verbo comprehendere solerent.

Sophocles vero et uripides ab utraque re abscessere; nam in pede primo verbum dactylicum posuerunt Muellerp. 19 in fabulis recentioribus, ille quidem ita tantum, ut a priore brevi inciperet verbi compositi par Oed Col. 1634. Ρhil. 999 1003.1392), hi autem item in Andromacha v. 464. 11573, inde autem ab Herculis furentis fere aetate a circiter 421)verba incomposita quoque a dactylo incipientia in trimetri evordio posuit. idem haud raro monosyllabum longum ad versus prioris sensum pertinens posuere in posterioris arsi prima: i. 752. El. 340. OR. 546 986 1448 Ant. 464. Ρhil. 1396. Heracle. 407. 55. Heo. 963. Bero fur. 326. 284. Ion 80s Ρhoen. 491. Hel 46 1409, alias quin Euripides post primam arsi longam

non veritus est admittere αντιλαβὴν Hero fur. 1421. Ea autem irrationalitatis forma, qua arsis tertia ad thesin alteram confertur, in membro penthemimeri usitatissima fuisse credenda est. Unica autem erat ea irrationalitatis forma in tetrametri partis prioris exitu, quoniam thesis tertia, cum compensaret arsi antecedentem, conferri non poterat ad arsin

quartam et quia id tetrametri spatium, quod respondet penthemimeri iambico, thesibus primis tamquam terminis firmis stabilibusque coercebatur, ut nulli eius tempori quidquam posset addi, quod non detrahendum esset de alio tempore. Quo

factum est, ut tetrametri thesin quartam ante arsi longam omnino non solverit bona ars Nam Phoen. 607 εζελαυνο-i Archil lin. 104, 1 lege: υτ προ αεθλα, Sim. Amorg. 7,78 δή- νει δὲ Aesch. Ag. 7 et lag. 462, 12 sunt spuitia.

167쪽

De irrationalitate studia rhythmica. 329μεσθα πατριδος T. καὶ γαρ ηλθες ἐξελων Verborum transpositione sublatum est a Blomfieldio Or. 786 ακλεῶς et Ion. 512 ιερὸν per synizesin legenda atque hoc quidem etiam scribendum est ρον, quemadmodum Pers. 745: στις Ελλησποντον ἱρον δουλον κτλ. praeter scribarum usum forma disyllaba extat in codicibus item nescio an in frg. Hippon. 80:3 ιηδὲ μωμυλλειν εδεδέην nomen σεδέην tribus syllabis pronuntiandum, fortasse etiam scribendum sit AGέζην, ut καρω pro καρδια Aesch. Sept. 288. Suppl. 71 799). In Euripidis

vero sabula sola ea, quam a posterioribus edolatam ac suppletam esse scimus, ante longam arsi solvitur thesis quarta duodecies Iph. Aul. 317 324. 334. 355. 358 379. 881 882. 886.888. 11. 1354). Quin ne ante brevem quidem saepe solvitur thesis illa, nempe eadem de causa, qua trimetri thesis quinta, etiamsi antecedit brevis, tamen raro solvitur. Nam irrationalis esse videtur thesis quoquomodo, siquidem ei compensanda est temporis rhythmici in arsi positi non modo pars, quae expletur syllaba brevi, sed etiam pars minuscula inter Verba intercedens. Itaque praeter Or. 1524 et Iph. Aul. 346.884 1382 eam solutionem semel una habet Iph. aur. V. 1232. Quoniam autem tempora bina irrationalia inter se conferenda inter duas

personas distributa esse non est consentaneum, αντιλαβη, cum post ceteras tetrametri sedes omnes praeter primas et uuimas inveniatur, ut non post alteram utriusque partis arsi longam

verum post brevem: hoen. 12 Ion. 531. Iph. Aul. 1351.1364), ita ne post quartam quidem thesin admittitur. De Rhes. vv. 685. 687. cf. p. 273 275). In trimetro autem post primam syzygiam αντιλαβη ita tantum invenitur, ut sequatur semiseptenaria, quamvis item semiquinaria inesse videatur Τrach. 418: κάτοισθα δῆτ' AG Ου φημι προς τι δ' ἱστορεῖς O. O. 861.Αlo. 111 9. hil. 1296). Rationales autem formae, ad quas membri penthemimeris

formae irrationales tres, quas posuimus, traducunt numerum mere iambotrochaicum, statuendae sunt hae:

168쪽

Quarum tertia, in qua ditrochaeus inclinat ad ionicum a minore, eadem utitur irrationalitatis specie, quae inest in ditris anaclomenis et in ultima trimetri iambici et tetrametri trochaidi Uzygia, nisi quod sedes irrationales non vicinae, sed temporibus rationalibus separatae sunt, quo fit, ut aριθμὸς ρητὰς insit in hexasemo demum spatio.

cΑΡUT XXIII. De ultero temporum irrationalium ordine. De duabus irrationalitatis duplicis formis.

De ceterarum penthemimeris formarum initio iam satis dictum est restat ut de earum fine loquamur. In quo inversa est altera irrationalitatis forma, nam arsis irrationalis thesi, ad quam confertur, non antecedit, sed sequitur eam. Quae quo facilius intellegatur, delineemus tetrametri totius formam eam, ad quam irrationalis inclinare statuenda est: Quae si nostro more dividitur in tactus hexasemos, componitur primum ex anaorusi trochaica, sequitur tonicus a maiore, qui inolinat ad epitritum quartum ιι λ H, ad quam pedum hexasemorum Vicissitudinem metra anaolomena redigi posse apertum est tum antispastus, in quo tempora duo priora, quae iambi speciem praebent, cum feriatur brevis, inclinant ad trochaeum. Quem antispastum sequitur rursus ionicus ille a maiore, denique metrum clauditur thesi et tempore inani, quae ad Macrusin addita complent spatium hexasemum. In quo tactu hexasemo, si thesin extremam esse brevem tempus inane autem disemum esse statuimus, eadem inerit antispasti figura, quae in altero. Iure igitur dicere possumus, tetrametrum redigendum esse ad tactus hexasemo ita altemos, ut alius ad ionicum a maiore, alius ad antispastum inclinet. In trimetro autem iam-bido modo duo tactus ad ionicum inclinant, unus ad antispastum, modo duo ad antispastum, unus ad ionicum, modo omnes tres ad ionicum. Faenultimus enim tactus, qui incipit a thesi

169쪽

De irrationalitate studia rhythmica. 331

quarta, inclinat semper ad ionicum, antepaenultimus semiquinaria utens ad antispastum, semiseptenaria ero Vel media utens caesura ad ionicum ultimus, qui extremam et tres primas sedes comprehendere cogitandus est, ad ionicum inclinat, si prima arsis confertur ad thesin sequentem, si minus, ad antispastum. Videntur autem universe statuendae esse duplices irrationalitatis et anaolasis formae, quae positae sunt in Varia pedum hexasemorum percussione. Quae accuratius exponere longum est et abhorret a proposito. Quem autem ad modum rem se habere cogitem, doceat haec diagrammatorum tabula:

Anaclasis prima, Anaclasis altera, in qua percutiuntur longarum in qua percutiuntur longarum vicinarum priores vicinarum posteriores:

Unde elucet inclinare choriambum I ad Ugygiam iambicam in),

ionicum a mai. I I S II, iambicam u. λὶ, Rhythmicae autem doctrinae erit ostendere, quae ex eis figuris fuerint in usu, quae formae rationales inter se diVersae, sed ad communem formam metricam irrationalem redigendae inmutationibus rhythmicis sint adhibitae, denique indagare, num in aliis spatiis, velut cingemis, extiterint tales rhythmorum vicissitudines. Quod ut exemplo doceam, metrorum quae in strophis dactyloepitritis inesse solent, Vicissitudines explicari possunt ita, ut sygygiae trochaicae, quae antecedunt tripodias dactylicas, quae inesse dicuntur, habeant irrationalem pedem alterum trochaeoidem sygygiae vero iambicae, quae subduntur tripodiae anapaesticae, tantur irrationali priore pede iamboidi,

170쪽

ita ut trochaei antecedentes inclinent ad horiambum insequentem, iambi insequentes ad choriambum I antecedentem:

choriambi autem, qui epitritis alteris immiscentur velut Py. I

cΑΡV XXIV. De irrationalitate simplici.

Disseruimus autem hactenus de binorum maxime temporum, quae ad commune spatium rationale revocantur, irrationalitate,

quam Aristoxenus in rhythmis ἐν ἐυθμοῖς inesse ait Alteri autem irrationalitati, quae inest in pede singulari 1τοδὶ κα-

προς το νου, adscripsimus, si quis pes in Versus vel periodi exordio arsi producta plus temporis sibi vindicat, quam medio in versu mediave periodo ei conceditur, nisi is ipse pes tantopere augetur, ut, quemadmodum fit in trimetris ab anapaesto incipientibus, spatium rationale uno tempore primo maius legitimo assequatur. Item in Versus vel periodi fine arsis extrema irrationalis excedere putanda est spatium legitimum, velut si numerum trochaicum iambicumve laudit spondeus trochaeoides. Nam quoties versus in thesin desinit, thesin statuimus esse rationalem atque ictu graviore percussam ea de causa, ne in infinitum excurrat neve debilem effeminatumque praebeat exitum. Ea enim de causa tetrametrum illud trochaicum, quod κατα στιχον adhibetur, cataleoticum esse videtur. artes enim eius aeque comparatae sunt, praeterquam quod, cum in altera parte Ventum est ad thesin quartam, ut debilis exitus in duo tempora irrationalia effugiatur, ultimum tempus inane relinquitur. Item extrema versus thesis plerumque rationalis esse mihi videtur, si ei additur arsis praeternumeri spatium longa. Quod ut documentis certis probari non posse concedo, ita maxime est consentaneum. Quamquam enim