Curae Apuleianae ...

11쪽

sed perversum iudicium do optimis latinitatis auctoribus illisaciebant propterea, quod severius dicendi genus elegantiae Ciceronianae neque apud alios revocare neque ipsi assequi poterant. imperator Hadrianus, cuiusvis generis laudis homo cupidissimus, etiam ad litorarum studium animum advertit sed optim iure Bernhardyus i. c. sic de eo iudicavit: ,ers im aiferlichen amiboganmer da versaeumte latein aulaunehmen Spart Hadr. 1, 3).Was dabet herausham Age die en uerdige morte amavit praeterea genus vestutum dicendi sq. namque fieri non potuit, ut Hadrianus tam divorsis studiis distentus et curis, natura atque indole homo varius ac levis, brevi tempore in studi literarum ad praestantissimos scriptores accederet eosque imitaretur itaque minime mirandum est, quod eos potissimum libros sibi Oxquisivit ad legendum, quorum oratio incultior propius accederet ad 80rmonem vulgarem. Ciceroni igitur Catonem, Vergilio Ennium, Sallusti Caelium praetulit Spart Hadr. 16, 1). ex quo autem imperator dictionis genus prisco colore infucatum quasi praescribere videbatur, celeriter multi exstiterunt, qui tanquam magistrum eum sectantes similia recinerent inter eos princeps habetur . Cornelius Fronto, cuius culpa, utpote qui Aser esset atque aequalis fere Apulei, maxime accidit, ut ipse Apuleius in eandem consuetudinem venisse putetur, propter quam ille Romae homo doctissimus iudiciique nimium quantum elegantis habebatur. qui cum ei contigisset, ut iam sub imperatore Hadrian honoribus et opibus ornaretur, consuetudinem illam vetustatis captandae, quae tum maxime placebat, e essicacius iuvit facili autem opera singularem in eo genere doctrinae locum provinciales Romae obtinebant, cum in provinciis etiam tum vetustiores scriptores in scholis tractarentur.' attamen ipse Fronto de se testatur ep. 2, 44. 4 duorum et viginti annorum aetate vixdum quidquam veterum lectionum se addidicisse quam difficultatem verborum haud scio an mecum ita velis expedire, ne cum reliquis pugnent, quae de literarum studiis hominum provincialium tradita accepimus, ut Frontonem iam puerum Romam transmigravi8se atque ibi eruditum esse putes sed tum vel minus cum Apuleio comparari potest veterumque imitationem apud eum prorsus artificiosam fuisse mandest apparet si vero in provincia eum literis instructum esse putas, eodem modo aestimandus est, quo

12쪽

reliqui provinciales velut C. Sulpicius Apollinaris Carthaginiensis

Antonius ulianus Hispanus alii, quorum opera studia atque imitatio priscorum Romae tum in die magis crescebant namque illi veterum lectiones, quas in provincia inchoaverant, Romae

quoque persequebantur, nec vero cum eadem simplicitate qua

domi, sed in capite imperii, ubi litora iam tot gradus

et quasi processus percurrerant, in vitiosam consuetudinem degeneravit studium priscorum, cum homines illi, qui praestantiam dictionis meliorum scriptorum assequi non possent, eam suco eruditionis, quae longe repetita novitatis quodammodo gratiam habere Videbatur, compensarent neque enim contenti erant Vocabulis, quae eis prompta erant atque expedita, sed libros vetustissimos perscrutabantur Venantes voces mira atque

insolitas hominibus urbanis et in hoc studio ipsi se iactabant, cum consuetudo illa imperatoris Hadriani summis auspiciis quasi sancita ipsis Romanis iam non videretur esse aspernandis huius vero ostentationis apud Apuleium, quem in provincia libros scripsi8se semper teneas, ne Vestigium quidem comparet ullum, qui si ipse secutus esset hoc studium, ut obsoletis vocibus orationem coloraret ratione eadem qua Fronto et Gellius, sine dubio id indicavisset sicut illi, praesertim cum de novis vocabuli a se inventis aperte glorietur. 3 itaque Frontonis scripta et Gollii octos Atticae, quae putida mole locorum ex vetustissimis scriptoribus romanis petitorum redundant, non impetu et instinctu nec reun fluunt, at contra libri Apulei expedita et profluenti verborum celeritate, qua eminent imprimis apologia et metamorphoses, legentium animos iucundius movent antiquitatis igitur recolendae studium a quam Fronto et Gellius sequebantur ratione Apulsio

imputanda esse non Videtur.

Nonnulla vero Vocabula, quae Apuleius usurpavit, Quintiliani vel grammatici alicuius latini testimonio obsoleta perhibentur, veluti Quintilianus 1, 6, 40 vocem prosapia obliteratam fuisses dicit idem vocabulum ab apuleio saepius adhibitum

3 cf. de mag. 38 pauca etiam de latinis scriptis meis ad eandem peritiam so rerum naturalium pertinentibus legi iubebo, in quibus animad-Vertes cum res cognitu novas tum nomina etiam Romanis inusitata et in hodiernum quod sciam infecta ea tamen nomina laboro meo et studio ita de graecis provenire, ut tamen latina moneta percussa sint cet.

13쪽

Erdmannus ' in syllogen verborum eorum, quae e prisci scriptoribus puleium repetivisse contendit, retulit omnium primum.

so Quintiliano ' sit si qui alii anxii custodes sermonis erant, qui grammaticam linguae latinae rationem diligenter observabant literasque Romae docebant, de talibus vocibus aliter iudicandum erat atque scriptori Afro, qui vocabula popularibus usitata non

tantum non respuat, sed ea manifesto captet vernaculumqus orationis colorem libenter amplectatur ceterum satis multa

exstant testimonia, unde elucet illud vocabulum etiam in litoris saepius adhibitum esse. nam praeter puleium ertullianus Cyprianus Arnobius interpres Irenaei eo sunt usi, idem comparet apud Suetonium Justinum Ammianum arcellinum Ambrosium sive Hegesippum, exstat etiam in inscriptone quadam ' aetatis Caesareae, ut liquidum sit vocem illam vetustissimis poetis cognitam, ab scriptoribus tamen praestantioribus repudiatam, tempore Apulei non fuisse exoletam immo nunquam desiit esse

in usu sed etiamnunc viget in lingui novelli romanensibus, quae a vulgari sermone latino qualis extrema aetate erat originem duxerunt, minime vero ex obliteratis vetustissimorum scriptorum

romanorum libris itaque ego quidem nihil video cur Apuleius putandus sit hoc vocabulum similisque ratio observari potest in plurimis aliis a priscis scriptoribus transtulisse in metamorphoseon libros ab intelligentia populari non remotos, in quibus ipse fatetur

Sermonem e usurpare Vulgarem.

Haec porro causa exstare videtur cur Apuleius exoleta Vocabula nimis adamavisse putetur, quod thesauri latinitatis, quos nunc habemus, minime sunt perfecti in cogno8cendo ermone Scriptorum eorum, qui pro norma adhibendi sunt in aestimando delectu vocabulorum Apulei, potissimum Afrorum, homines docti

parum hucusque collocaverunt operae a contra Vetustiores

scriptores latini multo diligentius sunt examinati, quamquam ne illi quidem in cognoscendis lingua satis sunt omittendi multi igitur, qui de puleio iudicium secerunt, spreto labore reliquos illos scriptores diligentur adeundi thesauros tantum latinitatis

3 cf. etiam Cavallini do L. Apuleio, scriptore latino, adVersaria. Lunda 1857 p. 29. ' in condemnandis talibus verbis Quintilianus nimius erat, ut nonnulla ipsi Ciceroni usitata tanquam ex ultima vetustatis tenebris repetita adhiberi vetaret, sicut oppido, reor, aerumna, alia; s. CaVRllin. l. c. . 37. Hocos omnes vide p. 35.

14쪽

inspexisse videntur, satis inde se discere posse rati quam late vocabuli alicuius usus pateret eam vero rationem repudiandam esse si Acriptoris alicuius praesertim aevi posterioris, sermonem accuratius examinare Veli8, unusquisque et Suapte ponte agnoscet et actio ex multis exemplis colliget, quae ad vocabula Apuleiana, de quibus quaestio est, afferam, quamquam ipse non omnes libro legi, ex quibus fructum aliquem colligere potuissem ad orationem Apulei rectius aestimandam. Iam igitur nos paulo litor atque vulgo fit de pulsio existimaturi in examinanda ius dictione pro norma adhibeamus reliquos scriptores hos, qui non Romae, sed in Africa libros scripserunt et si qui alii simili ratione nonnunquam ad plebis

sermonem descenderunt namque ita, puto, elucebit Apulei vocabulorum supellectilem, in qua congerenda antiquissimo tantopere expilavisse eum contendunt, a Verborum copia, quis comparet in veterrima illa interpretations literarum sacrarum, in scriptis Tertulliani δ), Cypriani, in vetusta versione latina librorum Irenaei, apud omnes eos, qui ex vulgari sermone multa in scriptionem transtulerunt, non adeo abhorrere quo quidem Scriptores librorumque acrorum versionem illam philologi prae iis, qui sunt principes literarum latinarum auctores vel aspernati sunt, Vel si qui eorum nuper in cognoscendis illi emondandisque operam collocaverunt certe non contenderunt ob8Oleta eos arripuisse vocabula, ut eis quasi pigmento quodam orationis more Frontoniano lectorum animos allicerent. Vetusta Verba, quae apud scriptores Afros exstant Omnia colligere non est huius loci, etsi multum inde proficiamus ad orationem Afrorum rectius aestimandam sed tamen sacere non possum, quin saltem pauca hic proseram ex iis, quae animadverti cum libros illorum percurri. quod attinet ad veterem illam versionem latinam literarum sacrarum, quam in Africa scriptam esse eadem fere, qua Apuleius

15쪽

vixit aetate, plerique videntur consentire ), quibus curae erat ubi et quand illa esset confecta, satis habe repetivisse testimonia Ottii, qui . c. p. 762 dicit undisio os gemalinen die altenueberseigunge de bibet und os Irenaeus an lautus und die archaische literatur ueberhaup et Roenschii, qui archaismos quos vocant ex Itala asserens ita monet' die ier ange uehrton Wenige archaismen sind, dacia ast ede solio do buchos derenviele uiseist nur ias naintra et betrachien ut specimen aliquod afferam ex libris ortulliani, cum expresse contenderit Met8chmannus i. c. p. 2 sermonem eius ab antiquitate esse alienatum, haec propono amasius laut Cas. 3, 1, 13 et apud

Diom. p. 334 . eri apol. 3, blatire laut Amph. 2, 1, 79Tert de pall. 2 botulus Laber apud Gell. 17 7 qui hoc vocabulum obsoletum dicit et maculans ex sordidiore vulgi usu, Petron. 49 Tert apol. 9 ieiun. 1, itas budello, induviae laut. Μen. 1, 3 9 ert pall. 4 patagium Naeu. r. 48 Ribb. Apul. met. 2 9 eri pall. 3 cf. Festu p. 221 Non. arc. p. 40),

runcare Cato r. r. 2 Varro r. r. 1, 30 eri pall. augu8t civ. de 4, 8 ital arroncare vocabulum agreste). rupe Lucii apud Fest. p. 329 ueli. s. V. Aquarrosii Τert pall. 4, solo Titin. apud Fest. p. 301 ert pall. 4, terquilinium Ρlaut. ers. 3, 3, 3 Cato r. r. 2 Varro r. r. 1, 13 ert de anima 32, subverbustus Plaut apud Fest. p. 309 ert pall. 4 ex scriptis Cypriani, qui omnium minime fucum orationis sectatur, exempli gratia resero

acceptor pro accipiter Lucii apud Charis. 1, p. 76 P. ypr.

ep. 60, 2. cancer gen neutr. Claud. Quadrig. apud risc. 6

p. 232 Hertet. p. 697 . Cypr. sent episc. 10 et in p. 43 5.

in impriuiis nomitiandi sunt Rosnschius et Ottius contra Ottium disseruit Zieglerus in libris quibus inscripsit Italafragmonte de Paulini- schen ries nebs bruchstuecken ine vortiteronymiatiisChenoebersetZungdes ersten Johannesbi telas. Murburg 1876 et dio lateinistae bibeluobissetgungen vo Hieronymus uia die Itala de Augustinus Monach. 879.

quaestio illa nondum est absoluta utut res se habet, versio, vel si maVis, versiones illa vetustae literarum sacrarum plurimum Valent ad internoscendum utrum vocabulum aliquod exoletum fuerit an usitatum in consuetudine vulgi, cum segari nequeat admodum multas voces VulgRres eas servavisse atque in his ipsis nec non in aliis rebus cum scribendi ratione Afrorum mirum in modum convenire.

16쪽

faventia Acc. apud Non. p. 205 Cypr. p. 37, 1 sortassis Plaut. Bacch. 4. 4, 20 Cypr. p. 4 3 31, 1 susum Cato r. r. 157, 15 pr ad Demetr. 1 aliis locis auctorem sequor Gulielmum Hariel Lact. de mori persec. 19, 14, apud alios sunt alia, quorum rationem habebimus in altera parte commentationis, unde appareat vetusta vocabula sermoni horum fuisse usitata ac propria namque similia etiam in libris Arnobii λ inveniuntur, similia apud Caelium Aurelianum, quamquam inopia Verborum eius dictio laborat, nonnunquam apud Augustinum aliosque, idquod exemplis comprobabitur, quae suo loco asseremus iudicium igitur de locutione pulsiana faciendum est ita, ut in

comparationem Vocemu Scriptores, quo modo nominavimus, minime vero O8, quo Romae non solum libros suos obsoletis vocibus studiose Xomavisse verum etiam in disputationibus ea captavisse certissimum est.

Sed ne in hunc errorem inducamur, ut puleium prisca Vocabula con8ult usurpavisse prorsus negemus, quali institutione ac disciplina illo usus sit videamus antequam libros scribere vel in publico orationes habere coepisset in Africa igitur universam sermonis latini condicionem longe aliam fuisse quam Romae iam in limine quasi commentationis adumbravimus. itaque etiam studia litorarum apud provinciales aliquanto diversa fuisse a

disciplina scriptorum romanorum iure conicias. cum enim Veterum aevitas pro aetas 2, 22 5, 8, caldor 2, 21, catus 1, 28 5, 26, cernuus 7, 41 et 44, clurinus 3 16, dator 2, 5 disseritas 5 36, aliis locis Lucr.), duellis in hostis 1 16 edentulus 3 14 gnaruris 3, 22, maximitas 6, 18 Lucr.), ollus in illo 5, 26 in carmine, pausat, , pellacia 5, 21 saepius,

potis esse semel et vicies cs. Reiffersch. p. 938), volup est , 34 alia sed Arnobium haec ex parte priscorum imitandorum causa scripsisse fidem tibi faciant quae in sequenti pagina adnot. 1 de scriptore invenies atque ne Lactantius quidom, Arnobi discipulus sed Christianorum ille Cicero, ab libris suis talia prorsus relegarit Verbi causa memor alimonia inst. 7, 4, , articipare aliquem pro participem facere inst. 5, 6, 1 quamquam hoc est lectionis dubiae torum pro torus inst. 6, 23, 15, susum mori. Pers 19 4. cum vetustiore hac sorma Vocabuli conferas quae Flecheisenus

in actis XX congregat philol. Franklari 1861 1863 p. 178 dicit und

17쪽

scriptorum dictio cum oratione provincialium horridula vetustatemque redolenti quodammodo concordaret cumque tempore eodem, quo in Africa litera effloruerunt, Optimae latinitatis exempla

obliterata essent, apud Afros vetustiorum scriptorum romanorum memoriam praeter Scriptores graeco Viguisse suspiceri8. quamquam

testimonia, quibus opinio haec confirmetur, suppeditant prope nulla unus Suetonii locus gramm. 24 nobis subvenit, ubi de Ρrobo sic traditum est , legerat in provincia quosdam veteres libellos apud grammatistam, durante adhuc ibi veterum memoria

necdum omnino abolita sicut Romae μ. bono autem periculo haec etiam in Afros valere contendas, praesertim cum apud eo prRecipue vetustiores scriptore romani commemorentur. in praeterea

Arnobii 1, 59 verba in similibus vitiis vos quoque Versamini Sc. ut trivialis sermonis voces ad scribendum adhibeatis quamvis Epicados omnes, Caesellio Verrio Scauros teneatis et Nisos consimile quid indicant hoc igitur studium scriptorum antiquorum simple atque orationi provincialium congruens ipse Apuleius in Africa amplexus est priusquam in Graeciam migraret. Athenis vero Hadriani et Antoninorum tempore Sophistae recentiores variis disciplinis, imprimis arte oratoria studiosos instruebant in qua exercenda hanc observabant rationem, ut argumenta declamationum ex veterum Graecorum rebus praeclare gestis

y ipsa priscorum scriptorum verba ab puleio afferuntur horum: Plauti do Socr. 11 flor. 2, 18 Ennii de Socr. 2 bis ibid. 5 do mundo 33 de mag. 39 Catonis de mundo 14 orentii de Socr. 20 Acciitadeo Socr. 23 incerti tragici flor. 18 Afranii de mag. 12 Lucilii dde Socr. prol. et flor. 21 Laovii 3 de mag. 30 Varronis de mag. 43 Lucretii dde Socr. 1 et 10. his adde imperatorem Hadrianum de mag. 11. praeterea nominantur Caecilius Statius de mag. 5 Valerius Aedituus de mag. 9 orcius Licinus ibid. Q. Lutatius Catulus ibid. Cato de mag. 95 C. Gracchus ibid. Sallustius ibid. Nigidius de mag. 42 icidas de mag. 10 Calvus de mag. 5. Tertullianus locos sicut scriptos invenit vetustiorum refert horum Pacuvii de pall. Laberii de pall. 1 Lucretii de animara praeter hos laudat Ennium adv. Valent. 7 de anima 33 Catonem ad nat. 1, 10 aliis locis, Accium adv.

Valent. 12. - Arnobium in libris adversus nationes ad priscorum scriptorum elocutionem saepenumero se applicavisse Reifferscheidius docuit

p. 10 indicis scholar. ratistin hieme a MDCCCLXXVII LXXVIII habitarum Lactantius Plauti verba citat inst. 5, 12 6, 11 Ennii inst. 1, 11 1, 13 1, 14 1, 15 1, 18 5, 1 alias, Terentii inst. 3, 4 3, 18 5, 9;7, 2 7 27 Lucilii inst. I, 22 4 3 6, 9 6 14 6 5 6 6 6, 18 epit. 22, Lucretii inst. 1, 16 1, 21 3, 27 de ira , 10 multis aliis locis, Sallustii inst. 2, 12 3, 29. Dj0jtjgod by IOOQIC

18쪽

peterent, Vel ut singulorum hominum acta vel dicta magnifica celebrrerent, regiones amoenas vel artificiosa opera depingerent vel aliud quid laudaront, quod visum esset laude dignum extempore saepe disserentes tumidam orationem antiquis locutionibus δ)Veterumque poetarum versibus plus minus commode infucabant vocumque collocatione artificiosa distinguebant, ut universum hoc eloquentiae genus in ostentationem compositum fuisse Ahi- festo appareat nonnulli per Singulas urbes agantes cum erat occasio magnificis illis declamationibus eximia eloquentiae laudem quaerebant horum morem secutum es8 Apuleium in genere dicendi demonstrativo o floridorum reliquiis satis patet tali igitur institutione ille usus est antequam Athena relinqueret, ut in reliqua Graecia et in Asia seregrinaretur in Africam inde rediens ad caput imperii romani devertit. Hoc loco iam non erit alienum ad sententiam eorum aggredi, qui Roma domum Apuleium linguam latinam didicisse atque

propterea in usu vocabulorum namque hunc ipsum spectavit Lus Ohannus i. c. - certas quasdam leges secutum esse affirmant quae quidem sententia ipsius Apulei auctoritate niti vid0tur, cum in principio metamorphoseon haec ille reserat: φ- mettos Attica o Isthmos Ephyrea et aenaros Spartiaca, glebae felicos acternum libris felicioribus conditae, mea vetus prosapia est ibi linguam Attidem primis pueritiae stipendiis merui, mox in urbe Latia advena studiorum Quiritium indigenam sermonem aerumnabili labore nullo magistro praeeunte aggressu excolui. μsed has dicta Apuleius tribuit Graeculo cuidam Lucio rerum quae in fabula tractantur primo quasi actori, et cum in extremo metamorphoseon libro scriptor Lucii illius personam induat quodammodo ipsa quae modo attuli verba ad Apuleium putant Omnia SSe reserenda haec vero ficta esse plurimi viri docti iam pridem intellexerunt Barthius quidem advers. lib. 46 c. 26 med. dicit Apuleium splendide mentitum esse in prooemio sui operis de lingua difficili aerumnoseque a Sin percepta cum

Τ cf. Lucianus rhetor praecepi. c. 9; 0 16 imprimis c. 17, ubi sic eos irridet: μετα ει απορλτα καὶ ξενα ρηματα καὶ σπανιώκις εἰρημενα

υπο των πάλαι, καὶ ταυτα ξυμφολσας ποτοξευε προχειριζομενος προς τοπς ομιλουντας. συτω γάρ σε λεως ο πολυς αποβλεφονται κα θαυμαστὸν πολη- νονται καὶ τρην παιδείαν περ αυτους ει αποστλεγγίσασθαι μεν et απορ σασθαι λεγοι τις et δε η υ θερεσθαι εἱλγηθερεῖσθαι τον αρραβωνα δε προνομήων, τονορθρον δε κροκνεφες. ἐνίοτε δε καὶ αυτος ποίει καινὰ καὶ ἀλλοκ- ονοματα sq.

19쪽

affectet semipoeticum dictionis genus idem sere visum est uden- domi Bosscha Hildebrandio p. XIX edit major. recentio-rosque litorarum latinarum historiae scriptore hanc rem omnino non re8pexerunt, sine dubio quod exploratam eam atque consectam putabant itaque eo notabilior mihi visa et in quam inquirerem, cum pauci ubhinc annis utjohannus . . pravam repeteret Buhlii Τ opinionem ortam ex salsa interpretatione loci illius Apuleiani, quem supra posui namque non solum necesSitnS nulla est, qua cogamur verba illa ad Apuleium referre, sed opinio ipsa argumentis everti potest firmissimis certissimum enim

est Apuleium natum esse ad auris, in oppido fricae, patre Romano satis nobili ipsum omen indicat Apeleium genitum esse parentibus romanis, qui in colonia illa romana homo notabilis cunctis honoribus functus erat cf. de mag. 4). Itaque vel hinc pro certo fere affirmari potest linguam latinam Apuleio iam puero fuisse usitatam bono enim periculo ea, quae Schucharditus ' do imporator Sevor eiusque sorore contendit: e laessi sich oh denhon, assisingoboron Africane das latein nichi lernten, aber nichi das in Africa angesessene Demerdasselbe verteruten, etiam ad Apulei parontes eumque ipsum possunt referri neque dubitari potest, quin Apuleius adulescentulus Carthagine ingenuis artibus eruditus sit, cum ipse saepius idem testetur sicut flor. 18: hanc ego vobis mercedem Carthaginienses ubique gentium dependo pro disciplinis, quas in pueritia sum apud vos adeptus ubique enim me vestrae civitatis alumnum fero cet. ' item pro certo est accipiendum Carthagine nec non in aliis urbibus Africa linguam latinam tum suisse usitatissimam ipse enim Apuleius paucis annis poAtquam Carthaginem reliquit ut Athenis studio sapientiae vacaret, ex Graecia reversus apud Carthaginienses cum graecas habebat orationestum latinas. namque in eodem capite floridorum dicit: et sectay os. Ersch et ruber encyclop. s. v. Apuleius. Erdmannus quid de Apuleio senserit cum l. c. p. 4 scriberet atque profecto multa sunt, in quibus dicendum ori Apuleium latinae linguae proprietatem nondum satis percepisse ideoque errasse tum in eligendis tum in componendis Vocabulis' plane perspicere equidem non possum quod vero ips WOelminus quoque in eodem errore versatur, ut putet Apuleium graeculum linguam

latinam aegre didicisso cf. hilologi vol. 34 1876 p. 146), haud scio

an iure mireris.

20쪽

licst Athonis Atticis confirmata amo hic inchoata et vox mea utraque lingua iam vestris auribus ante proximum sexennium probe cognita latissime utiqu0 sermonis latini usus in Africatum patebat, cum vulgus Afrorum eodem tempore latina interpretatione literarum sacrarum egeret et cum scriptores Afri A puleio aetate vel aequales vel paulo inferiores prope omnes scriberent latine immo fortasse in ipso oppido, in quo Apuleius natus est, iam tum literas latinae docebantur certe

Augustini tempore liberalium artium studiis satis illud nobile

erat namque coni. 2, 3, 5 haec apud eum scripta leguntur: ἡΜadauris, in qua vicina urbe iam coeperam literarum atque oratoriae percipiendae gratia peregrinari denique inscriptiones

latina confectae lingua in illa parte Africae inventae sunt plurimae. quin adeo tum florebant in Africa literarum latinarum studia, ut ex illo tempore Afri in ipsa urbe Roma literarum quasi principatum obtinerent cum igitur constet adauris, utpote in colonia romana cf. de mag. 24 sermonem latinum fuisse usitatum, cum parentes Apulei fuerint originis romanae, cum denique nequeat dubitari, quin Carthagine, ubi Apuleius educatione doctrinaque puerili liberaliter institutus est latinarum literarum studia floruerint, vix licet suspicari Romae demum sermonem latinum eum didicisse an potuit ille palam vitio vertere privigno quod latine loqui non posset de ma g. 8), si paucissimis ipse annis ante non

in Africa sed in Italia hanc linguam didicisset 3

Sed immorito homines docti putare videntur ad Sermonem Apulei excolendum aut certo immutandum magni momenti fuisse spatium temporis, per quod Romae ille sit versatus anno enim circiter 125 . Chr. natus quinque sere et viginti annorum iuvenis Ρudentillam viduam in matrimonium duxit ita ratiocinatus est Teustelius in neque est cur cum eo dissentiamus constat autem Apuleium priusquam Pudentillam uxorem duceret vel Oeae vel aliis locis Africa degisse tres annos continuos.' praetere munere se functum esse dicit in patria urbe de mag. 24. quod

gesch de roem literat. p. 854. ' de mag. 55, sed abhinc ferme triennium est quod primis diebus, quibus Oeam Veneram Sq. μ' in qua urbe patrem habui loco principem duumviralem cunctis honeribus perfunctum, cuius ego locum in illa republica exinde ut parti cipare curiam coepi nequaquam degener pari spero honore et existimatione