장음표시 사용
31쪽
tur, donec universi corporis compages, per putredinis, ignis, aliarumq; caustarum violentiorum tyrannidem, fuerit dissoluta. Pro Accidentali tamen jure meritoq; possit haberi. Nam, licet insita sit, si respiciamus ad Essentiam ; ideoque,nisi post fata, des tui minime queat ex integror, Quoad suum
tamen tum Conservari, tum operari, adeo a Cordisae Cerebri influentiis necessatio dependet, ut ignava prorsus, sui muneris oblita, velutiq; emortua jaceat, nisi ab iisdem foveatur continuo, ac exaltetur. Uti ex eo luculenter patet, quod singulae corporis partes actiones suas naturales modo perfectiori, modo in periectiori modo exequi a solent, prout liberalius parciusve irradiantur eis influxibus, qui partim a Corde, partimq; a Cerebio ad eas perenni fluore dimanant: In Lipothymia inetiam, Syncope, aliisque id genus affectibus cardiacis, ubi eclipsin pro tempore patitur Actinobolismus vitalitatis: mox Elanguent eaedem, atque torpescunt, veluti genio suo spoliatae. Idq; de necessitate profecto inevitabili , cum spiritus vitalis, una cum sanguine a Corde per Arterias in universum corpus perpetuo dissulus, membrorum omnium sit quasi sal & condimentum , quo & a putredine vindicantur, & in actionibus suis rite obeundas adjuvantur quamplurimum, ac vigoran,
I. At vero, ut Constitutionis huius naturam penitius paulo introspiciamus, advertendum porro est, eam haud incongrue describi posse, quod sit Modin quidam essendi naturalis, partibus corporis in- Ausa
32쪽
in quibm essentialiter consistat. i. ytus, iisq; competent, quatenuue suis temperamentis, qualitatibus communibu3, suas itaenti portione, ac dispositione conveuienti spirituum insitorum,
sua aeniq; justia conformatione continuitateq; praeditae, ad actiones naturales s concurrentibus una tum vitali , tum Animali influxibm debito modo edendas, apte constituuntur.
6. Per Temperamentum partis, heic intelligimus eam Sanitatis partem, quae in Qualitatum convenienti constitutione consistit et Et per Eualitates communes, eas paritum sensibilium conditiones varias, quae ex varia insensibilium particularum illas constituentium modificatione , sive di positioneatq; contextu .emergenteS, sunt in caussa, ut eaedem denominentur Quales, respective ad sentum Hominis. Ex iiS autem, quae in temperie partium corporis humani praecipue considerantur, sunt
sitas, Laxitas Rigidito, Flacciditas. Durities, Mollities s Laevor, Asteritas. Quae ideo vocantur Communes, quia nulli ex quatuor Elementis su positis proprie adstringuntur & inseparabiliter , uti nec ulli Concretionum primarum ex materia Universali formae s sed quia modo expatiantur per corpora omnia, eaq; plus minusve afficiunt.
T. Verum, ut res paullo specialius dicatur, sciendum est in genere, omnes rerum Concretarum alitates, ex varia particulae um insensibilium, ex quibus illae constituuntur, tum configuratione, tum inter
33쪽
inter se complexione, necessario oriri; quemadmoeteuin a nobis in Porsiologia nostra, ad Epicuri mentem accommodat i, suse dcclaratum cst. Quoad j iiii dictas autem (d ilitates bi specie sCrassa coi poris paed ea est, quae ex crassioribus, i. e. majoris magnitudinis pae liculis insensibilibus
compOIutur: Tenuis velo, quae ex tenuioribus. Ita
oculorum tunica Amphiricstroides, sive Retina, dicitur ossibus tenuior, eo quod particulis constet minutioribus, & divella modo complexis. Densa est, cujus particular, ex quibus contexitur, ita ad invicem coarctantur, ut inter septa pauca intercipiant spatiola inania: Rara, inter cujus particulas multum spatii intercedit. hic ossa dicuntur carnibus densiora, quoniam particulas suas habent in locum redactas angustiorem. Consistens, quae conflatur ex invicem cohae entibus particulis: Fluida vero, cujus particular &spatiola inania habent intercepta, & distociatae mutuo sic sunt, ut facile sint emobiles inter se, ob spatiolorum non-resistentiam. Quo sensu, Sanguis aliiq; corporis succi sunt partibus solidis minus consistentes, quia eorum particulae sunt magis a se mutuo separatae, sive disjunctae, atq; inanitatis plus intercipiunt. Tenax, quae ex limatis, & quasi ramosis, iisq; sese pressius contingentibus, particulis contexitur et Priabilis contra, cujus particulae componentes, &mole crassiores sunt, & in exiguis tantum punctis se mutuo contingunt; quo sit, ut leviori motu ab invisem dissociatae, in varias partes dissiliant, facileq; tangantur. Hoc modo Tendines & Ligamenta ossibus
34쪽
in quibus esitialiter consistat. Tollibus perhibentur minus fragilia, quia suas habent particulae tum mole minutiorri, tum connexione arctiori magis firmiter cohaerentes. Tensilis, quae insigniter protendi ferat, servata interim tenacitate suae substantiae. Ubi notandum occuriit, quod Tonus partium proprie consistit indebito tenore, sive mediocritate inter densita tem & ras itatem, duritiem & mollitiem, &c. ideoque dissolvi nequit citra , in nem violentiam. Laxa, cujus particulae laxiori modo cohaerent. Quai atione Nervus dicitur tensilior palenchymate Lienis , quod continuitas ejus inter tendendum dissicilius multo disrumpitur. Rigida, cujus conteDtura adeo dura est & complicta, ut nec flecti facile possit, nec disium pi: Flac-radavero, quae aut consistentiam habet in se laxiorem, aut incanitionem aliquam passa, in se quasi su sidit. Cujus rei habemus exemplum in Pene, quidum erigitur quodammodo riget s exhaustis vero sanguine res ritibus1 ciuibus tensionem illam debebat, hui l quam cito flaccescit., Dura, cujus particulae se mutuo immediate &plurimis punctis contingentes, firmiter coadunantur, ut ex superficie in se ad tactum non cedat r. Mollis autem, quae ob contrariam particularum sumim dispositionem, tactui facile cedit: Sic Caio Musculosa ossibus mollior est, eo quod particulis coiipat sese minus immediate contingentibus,tactuique proinde cedit in superficie. Laeva, quae ex particulis ad minimas usque laevigatis compingitur: Aspera, e contrario, cujuS componentes particulae sunt asperatae. Laevor enim &Asperitri,
35쪽
Asperitas sum accidentia communias qua-ium qualitatum prior a superficiei aequalitate profuit, facitq; ut col pus aliquod ab alio facile dilabatur Popter or autem provenit a superficiei inaequalitate, qua fit, ut partes sibi invicem adhaerescant. Et haec quidem breviter, velutiq; per transennam dicta sunto, de iis Qualicitibus communibus, quae in rimanda partium corporis temperie accuratiorem desiderant indaginem s 'quam; propterea singultatim jam percurrimus, quod distincta earum cognitio adessentitam Sanitatis penitius perscrutandam quam maxime faciat. Jam vero tui eo, unde digressa est, tandem referat se disquisitio ad Constitutionis Vitalis examen proxime accedimus. 8. Per Constitutionem Vitalem, requisitam uaniuscujusque partis dispositionem intellig i volumus eam, quae a perenni spirituum vitalium, una cum vitali nectare, sive sanguine universum corpus perluente diffusorum, asiluxu immediate & Exoritur,& dependet: quaeque, ut interdum intensius, remissus interdum se habeat, imo vero nonnunquam quoq; (quod in Li thymia & Syncope Seque tissime accidit) aliqualem pati videatur eclipsin s ab ipso tamen vitae exordio ad mortem usque (in corde . saltem, & Arteriis huic vicinis constanter perstaverat, nec penitus extingui potest, Animali superstite. Haec autem in Originalem, quae partibus induit so Participaram, quae in iisdem ab influxu spiritus vitalis, per singula vitae momenta, quasi de novo producitur, ac proinde est in perpetuos haud incommode dirimi potest.
36쪽
in quibuc essent utcr consistat. . Po. Subjectum cui inliceret Prior , sunt ipsimet Spiritus vitales, in sanguine, dum cor per tr sit, accensi s nequaquam Vero ipsiusmet cordis substantia, sicut a Veteribus ollin falla est existima- tum. Certissimum quippe est, Cor, quicquid caloris & vitalitatis habeat, id totum mutuari Rhinguine, partim per ipsius Ventriculos pumeante, partim in substantiam ex Alteria Co: onalia delato et Ut colligere pronum sit eX eo, quod constitutio Vitalis sit quiddam Transiens, & in ipso motu ac continuo Fieri consistat atq; necessum sit p. o- inde, ut eadem in subjecto mobili & evanido, cujusmodi iunt spiritus vitales, radicetur Etenim, ubi membrum aliq3'd fuerit abscissum, constitutio ejus vitalis confestim & unico qiuasi momento ex tinguitur , remanet vero aliquandiu Naturalis, licet ca quoq; ab eo tempore, quo ab iniluxu vitali irradiari, foveri, exaltari is dosiit, mox sensim elanguescere incipia. & ad omnimodam distatutionein
festinet. Idet: contingit quidem, no' 'b ali his caussae positivae Itosillitatem, Sst tantum ex Con servantis & Vitalitatis principium in se continentis privatione. Deinde, singulae corporis partes eat nus de coiistitutione vitali participant, quatenus al-luuntur spiritibus, in illarima substantiam simul cum sanguine deductis: Et per consequelis, Constitutio illa in Cordis par chymate non Originalis haberi
debet sed tantum Derivata, seu ex influxu producta. Quibus tandem accedit & hoc unicum observatu dignissimum , nimirum, quod subito inter datur, remittatur, & alteretur Constitutio haec Via
37쪽
ad majorem minoremve spir. vitalium in illas iussu entium copiam: ubi enim i& generantur, &distria buuntur spir. vitales ea qua par est proportione ssingula membra vigent, & veluti novis affata viriabus, mil um in modum recreantur. Ita in Lipothymia deficiente Corde, subito vita partium languet:
Ast ubi ' rdiaco quovis generoso refecti sunt spiaritus, vitalem constitutionem mox cernimus in omnibus partibus nonnihil reparari. Quum itaq; perspicuum sit rum Constitutionem hancce vitalem, tum in ipsomet Corde, tum in reliquis omnibus corpo- iis partibus talidis, esse mobilem & evanidam , ipsamq; insuper & intendi, & remitti, pro modulo spirituum vitalium in sanguine generatorum, inque partes influentium: quid planius, verius quid . possit, quam quod eadem in iis non sit Originalis, sed Adventitia, seu per participationem producta i quodque spir. isti vitesta, quorum affuxu dicta constitutio singulis partibus imperiit ,- sint proprium di adaequatum ejusdem subjectum inhaesionis e Ii
trepide igitur concludamus, Constitutionem vit lem, de qua heic nobis sermo est, esse quidem me re Derivativam, respectu partiumsolidarum, quiabus continuo imprimitur respectu veros/ir. vita-liu , a quibus unice ac immediate profluit depen- .detque, absolute IO. Verum enim vero, ut clarius adhuc innotescat hujus natura, animadvertendum est praeterea s quod ad debitum ejusdem integritatem sive pedilectionem Tria requirantur concurrere. via. (et Ut
spin vitales tum suffcienti copia, tum luciditate - puritateve
38쪽
in quibus cfentialiter consistur. Irpuritateve requisita, in corde generentur, & a cendantur rum (a ut iideriri sic geniti, partibus per Arterias libere copioseque dispensentur , &(g ut ab iisdem excipiantur. Horum duo quidem priora ad Conssitutionem vitalem Originalem proprie spectant & necessario , postremum vero ad Pani
. II ar consistere videtur quoq; in Tritus; nimitum (1 in ipsemet spiritus vitalis cum partibus solidis unione, (a in Caloris vitalis inibi excitatione ve accensione , & (3 in vivificatione ac
exaltatione constitutionis Naturalis, facultatumq; illius omnium. Quod licet ultimum sit in Executione; quoad Naturae tamen intentionem primum est, utpote cui caetera subordinate inset vi-unt. Eo etenim fine tum generantur Spir. vitales,
tum universim distunduntur, tum partium deniq;spiritibus insitis assectantur & uniuntur ut constitetur ad agendum, & in actionibus suis strenue Ob-cundis aliquatenus inVigoretur. De his vero singulatim, & ex ordine uobis jam dispiciendum est. ra. Quod ad Primum igitur cinnionem scilicet
Spirituum vitalium cum partibus solidis attinet , sciendum est, esse eam vel ipsimet partium vitalitati summe necessiriam. Partes enim solidae eatenus solum dicuntur de vita esse vctu petaticipes, Auam tenus spirituum vitalium sis uXu, astu tu, &cGn io, singulis momentis, irrigantur, Vel titit; il- radiantur, & impraegnantur. Neq; etenim absq;
39쪽
ret Sanitin, quid sit, es spuitu vitali consistere ullibi potest vita. Quocirca, cum spiritus vitales , in Cordis foco recens accensi, unaqs cum sanguine singulis partibus appulsi, in ipsam earum substantiam profunde excipiuntur, & spiritibus insitis, per ampleXus mutuoS,
ob naturae astinitatem, uniuntur s tunc sane iisdem veluti de novo imprimitur charagma vitalitatis, Coq; modo de natura Vitae participant. Spiritibuae 'ixsitis dicimus , quum enim sit de natura spkituum
vitalium, ut continuo generentur, continuo aVo- -
lent, sive sint in perpetuo Fieri (quemadmodum a
nobis, intrae . nostr. de Oecon. Animae exercit. i. fuse declaratum ideoq; plane sit necessum, in unio eorum cum partibus solidis sit similiter transiens , . minime vero permanens: Videtur quidem veritati sireme consentaneum, ut eadem in ipso congressu mutuoq; amplexu spiritus insiti Naturalis, & im fluentis vitalis omnimode consistat. Caeterum, congressus iste, quo ex naturae iiistituto accurate fiat, & partibus cedat in emolumentum ait, solatium, debet esse (I Moderat m,
omni violentia immunis s 'ne spiritus insiti ab influentium appulsu fortiori dissipentur, & pessundentur, id quod in Febribus ardentibus usu venit freque tissime, indeq; fit, ut irritentur partes & excan- descant, potiuS quam refocillentur ex aestuantis sanguinis spirituumq; praefervidorum influxu impe tuoso. (a Validus tamen utrinque, non languidus, ne caloris vitalis excitatio impAeeta fiat &infausta. (g P cidus omnino utrisq; & gratus, hostili vero nequaquam , idq; ne puritas spirituum inquentium ab inutorum malitia aut incongruitate
40쪽
in quibus essentialiter construmat di scorrumpatur s &vice Versa. (D Cum iacta qua- dam reciproca conjunctus. Quandoquidem uterq- enim spiritus, prae substantiae suae subigitate & mobilitate agilis sit, summoq; vigore praeditus: Fieri vix potest, ut congrediantur, quin simul aliquant
tutum colluctentur. Observandum tamen, Cobluctationem hanc absq; voluptate quadam, Inutuaque quasi complacentia haud continget e. Enimvero, ubi spiritus vitales vigorosi cum insitis pariter vigorosis congrediuntur, exoriri quidem necesse est contentionem quandam , sed talem, quae comitem sibi habeat quiddam voluptatis. Ut planiuS rem dicamus. Spiritus insiti, tanquam sponsa, simul& benigne occipiunt, & quodammodo a suis amplexibus repellunt spiritus influentes, qui heic quasi monsi agunt personam: Verum vitales, calore suo uimulati, & arteriarum systole sortiter propulsi, audacius ac confidentius paulo insitoS invadunt, eorumq; fines ac termino, penetrant subeuntque; dum insiti & reluctantes non line voluptate quadam eos amplectuntur. Eo quippe fine (uti jam diximus tum
generantur , tum distribuuntur Spir. vitales , ut demum pervadant constitutionem insitam partium
solidarum, easq; virtute sua vivifica ad meditullium uris imbuant: Atqui cum non possint hi ita substantiam partium pervadere sine nixu & renixu sNecessario contingit, ut vigor istius Luctae, sive nixus & renixus , major sit minorve, pro copia, calore, & activitate spirituum inter se reciproce concertantium. Et haec quidem de Unione dictotum