Theophili Bernardini e Societate Iesu Institutio vitae siue certa de optimo vitae statu deliberandi via

21쪽

6damna, multas ve utilitates importat , quo maiora illa fuerint, eo vigilantiores ad diludis eandum animos solemus adhibere. Quisvnquam, ubi de honore, de fortunis , de capitelis esset, oscitanter egit' atqui parua hare sunt. si eum electione status comparantur; hic enim. non tantum honor, opes, vita praesens, sed

ipsa quoque, quanta quanta est, indiscrimen

vero quam certum id sit aperte deprehendes alii muni si aduertig 'quae 'Onta ex delecto vitae genere sequantur. Hinc enim negotii, ocij, curarum S esuritatis,foele ratum occasionum periculorum , occupati num , arumlationum plurimarum siue iri rectum, siue in prauum incitationum, varietas omnis existit Hinc si id elegeris quod naturae propensioni indoli, viribus animi qua .dret,iucundus Iacilis, magna cum tranquillitate,quae tui fuerint muneris obibis,& dec6rὸ,honeste, plurimaque omnium approbatione, ad extremum usque perstabis.

22쪽

Α electione miniis recta , si id vitae genus consectaris quo infra ingenii modum de nmeris, animus ad maiora respectans , meliora sibi potuisse suspirans, perpetuis coficietur an goribus. Sin autem maiora quana pro viribus aggrcssiis ueris, impar oneri concides,3 aliis, di tibi ipsi, damno, atque dedecori futurus, de ςonstantia deturbaberis, temerarius avssies.

ab audaci praefidentia in timiditatem tu ita

reuolueris. . .

Quid quod plurimos peremuituro cruci se tui addici, felicius alios beatorum nume o ad scribiJon raro ex traducta vita, exum uel , fine coniicimus, ita tamen ut id omne ab elem o vitae genere ortum ducere putetuit Quam multa subita belli clade miserabilius aniente, quam orpore ceciderunt, quos numiliam vespeccati vel mortis inopinus eiusmodi casus

orere i*et, si diuinaeam preligiosae, potia

q h Rauriae militis nomen dare malitissensi l gi onum perturba hegiosi olos post ' itas, recti e veri perduelle hostes, haereseo . propagatores acerrim's. magnam partem in fluxim exesendum est quod ad sanctitatem religionis . non satis ab indole & ves tate comparati,iugum quod temerὸ subierant odisse , perque ac nefas excutere decreveru'tri melius illis fuerat, sacra non tangere, quam rumpendo, audaciusque tangendo profanare. ut plurimum hominum natura varia est: est q*ι

23쪽

INSTITUTI . qui solitudine tranquillatur, laudet; est qui

deiicitur,tristatiir,is abhorret. Est qui aduersis di arduis enitescit, est qui contrahitur,an mumque despondet. Est qui indulgentia acrius ipse se coliti et sevcritate eΣasperatur audacior diffluit Lest contra qui indulgentia perit, severitate in ossicio continetur. Est qui aequus omnibus,facilis benignus. placidus. amaiabis; ad secietatem natus, humani generis delicis videtur ii qui asper, intractabilis , ad suarii omnes normam exigens , imperiose praeesse promtus . aliorum laciliis damnator , sibi solinatus non immerito iudicatur. Est euius propensiones. ita penitus natura inhaesere, ut, ne corrigi nequeant est qui in melius, cereus

est duci,& a se quiduis impetrare potest: id

plura enumerem ' quot homines , tot sensus, tot variae naturae , tot dassentientia ingenia. Quis mihi nouus ille Prometheus qui tanta illam seritatem, S mansuetudine, S impetum, prudentia, & temeritatem,timiditatem in audaciam,ceteraque copugnantia, no in Visar g

riere,cmasi,nocorpore, opagitiat, eo u Ben Enobiscum agitur,quod tanta sit tot Institui usu ii ,--deesse possie quod ad vitam recte,' ex diuina voluntate traducendam eligat,'sequatur quod naturae vel si mauis,auctori natura Deo sit acceptum.

4; irtutibus excolandis aptam.

24쪽

Iaoc a me quaeritur,non ut difficultate deter- .ream, sint enim cum viam plana aperiam, sed ut ei magnitudine & obseuritate, temeri

tatem arceam.

Quippe via i dicemus quis vitae Status nombis ad certam salutem sit opportuniora tria sal

tem nosse oportet. r. Commodain inconse

dassariis istius, aliorumque cum quibus4ne'ntentionem venit a. Quam grauiter, aut leuiter in eo in tu degentes impugn Umvr 3. Quam parati a sortes . imparati aut imbecilles ad repugnandum futura sumus 3 Quod ad primumattinet, satis patet quam sit arduum. Cum enim viis cuiustumque como da,pariterin incommoda,non nisi experienes sentian ut , axon existimem ullμmbesse homimnum,qui nondum ipsemet expertus, de illis ad plenum me vero iudicare possit. Utrinque, inc quidem simul ratur,minuendo χτ.ggeserando. Quod utrumque fit, quia praesenti nomi r sensu, futuro. stipiamus B fallimur: Gam enmutntempli gratia socialem vitati no experti, nihil illi asperitatis subesse posse'r dimus iiudicamus neque iacilius, neque tum - dius

25쪽

I v T I lius posse nos, quam in ea vivere leue, mol- leaenerum quicquad forte tantillum minetur. Contra dum nondum satis a virtute,doctrinaque instructi,docendi laborem, Confessionum audiendarum intricatas molestius perpendi mus, iniustum δε nimium onus videtur. At suo tempore dc hoc facillimum in illud non perinde ut putabamus, procliue sentiemus. - me secundori Tertio quid dicam cum eiaque varii rerum casus , seu priuatim, sevim. Duce neque nostra nobis firmitas, aut infirmi intas, satis esse nota possit 84n dies, imo horas, momenta mutamur, ac repent inde deiicimur, unde paulo ante ne tenuissime quidem

labefactari ueramus saluin, quod amplius

est nocent quae prosuere, quae nocuere pro

Hinc autem quaedam sciti, notatuque dignissima sequuntur. Primo no posse quenquam. sui solius ingenii viribus certo diiudicare, quisnam sibi vitae status re ipsa ad finem bea' tum sit amplectendus diuinae luci quae sutur

ra quoque prὀspectat , id privilegii seruetus,

quae tamen quomodo ad nos derivari commodet' tit, suo loco dicetur. Secundo imprudenteris temerari fieri quoties poc'liari instinctu Dei seposito, ad num aliquem statum humanis artibus quis piam ilicitur quid enim quo momen o ex huius vitae statione fuerit illi discedendum si odin ipso, vel paulo ante tentations vince-

26쪽

tur, neque a lapsu resurgendi pactum eoncedatur, quid illo fietis id autem, sed realia pericula multa quis pramovit' ' Tertio cum Dei lumen stanstinctus , sit adprobam Status election m necessarius, ea sunt 'quam maxime cauenda, quae diuino lumini excipiendo vel fouendo instinctu aduersam. tur, ne natiuis hominum tenebris obuoluti, corruptelis abducti , ad mestora. videndae ae-cutiamus . Vel etiam ad visa nota torpesc mu . Quapropter omnis ambitio,citrae arratiar, inflammata cupiditas , leti serum peccatum, tomni contentione fugiendum, hinc enim metis oculi caecantur vires ad recte agendum enervantur. Plura possent inerrat,sedore uitas, alio vocat.

. . .

L4rum quq ratione carent animantum n Otus di apperitus,ici sunt natura inditi,ut in una tantum partFm, quae conuenientior appareat moueantur magantur. At hominem cui prae uisio, suturorumque praesensio, boni ama-

rebus agendis atque suscipi endis deuoerare

seces: tuae .em rite delia e do statuerit fortiter exequi,

27쪽

I UT I . 9Neque vero res est ulla alia, qua magis homo homini in rebus agendis praestet, quam deliberandi facultates hinc enim prudentiae . vel imprudentiae , temeritatis aut maturitatis sconsiderantia vel inconsiderantia , tarditatis aut solertia modus iudicatur Sin autem in rebus aliis singulis, ortuito, atque temeresadeas aggrediendas serri indecorum elici quam crat vituperandum, si ad suscipiedum ita: Statum, in quo dc tota ipsa vita actionibus omnibus. corpore mentis salute agetur , temerariu prouolas, o quod primo obtingit occupas,vel casu vel cupiditate delatus Constat igitur de ineundo vitae statu deliberandum. Deliberario vero , est praestituto sibi fine rationum quae utrinque suadent atque desii dent prudensis considerata libratio id spectans ut ea pars quasi potior eligatur, in uamaiora esse rationum pondera videntur. Hinc animaduertas pauca , quae ad rei seniis mam i qua de agitur , pluri naum conducunt. Primo, praefixum onmi in deliberation nem esse oportere , qui si a cogitatione recesserat , vacille de incerta fluctuet deliberatio necesse est. Itaque deliberare non possum,an mihi L tetiam sit eundum , militia subeunda matrimonium contrahendu a , religiosum institu' tum deligendum, nisi primo finem aliquem aucundum, utilem , honestumve posuero . cui consequendo res illae aptat, ineptaeve censean

28쪽

et nullo fine proposito, expedia no dii, broficistitiust soria hoc apso non expoe quod rati0 cur expediat desit,homs vo', 'is ratione due quippia aggredi non Oxpς2 Meu Genixe prouidendum ut ille sem per omni deliberationi scopus proponM ,x

Ampugnantium comparatione, Acute inuestr-gandum, quam parum, quam multum oppost

ouendum Maeserenda quippe quae cerinis, ci

Ouarto, Cum in toto boc adspectabili or- le, ena malis, commoda mixta modisci cumque homini plurima sint.Incerta, Inot obscura, vix esse ulla potest,dere pau- u orauiore deliberatio, cuius una pars uaser ' - euryassirmari queat ut opposita 'a ο hq -ni specie vetitatis careat. o fit,vi akaltc .ius partis electionem non tamdiu sit cuncta dum done oppostasiationibus omnibus,Om-

29쪽

meritoque pluris facienda .ratronum Vscin' cumbit tum veris,quarumcunque trepidatio-: num ac fluctuationum quiuis incursus constanter es despernendus. Est huius obseruationis usus inhumana vita perfrequens mireque ad tranquillitatem atque prudentiam consere. At obiicies e Passim reperiri permultos,qui nulla de vitae genere deliberatione inita, id sunt amplexi,quod vel exempla maiorum, vel aequalium intitatio , vel occasio subitaria vel impetus animi primum obtulit . quos tamen videas procus omni sollicitudine 'ioeretra quillos,optimeque de sua animi salute sperarer quid ergo longiore deliberatione est opus' ita est fateor : scdis' verum illud est, Stultorum infinitus cst numerus . neque tamen i lius numeti pars esse . sed stultis cupis eximi aergo ne mustitudinis, sed sapientum imitati ne ducaris. Quam frequens est, ut temerarii coepti sit selix exitus S prudentis, filii in faustus & hinc prouerbjo locus Audaces fodi tuna iuuara quis tamen ita desipit, ut temeritatis,quisen prudentiae affectator haberi malit pyraeterca tua deliberare nolentis conditio long deterior est quam illorum, qui- u- pore vel ignorantia, vel nec*pino casu,vel maiorum, quod declinare se non posse credebant, imperi compulsi , alicui se vitae generi dediderunt morum enim animis . ut nihil doli subuerentibus, aequius est praecauere Deum, a proui-

30쪽

cierint, tantum auxilii ministrando , ut aduersos fluctus propulsare , portumquo salutarem subire tandem queant. Tu vero qui prudentiae qui consiliis diuinis, casum , temeritatem cupiditatem praefers quem tibi spondeas exitum inexplorato , lintre fatiscente teque tuamque animi salutem tempestuoso vitae ma vi committes,rapieris mox obruendus a fluctibus, regredi non dabitur , progredi non poteris tua quae tibi dux fuit torquebit praecipitabit imprudentiais cupiditas et peccatis tuis quasi marinis belluis, dilaniaberis prauate societas , quasi lenibi piratici , in profunda demergent virtutum spoliatus armis , nudatum latus lectus mundo, carni , daemoni, vulnerandum obiicies. Dum licet eaue , tamque infidum Iurens huius vitae pelagus emensurusci noli aeterni blatis merces , noli te ipsum cuiuis rati, cuiuis gubernatori credere. Si nauem tibi indicarie Deus, si ad eius gubernacula prasidere dignabitur ra te tali vectore feliceminon ex eorum eris numero, sanequam permagno, qui quod eam a Deo non acceperint, sorte sua nunquam contenti vivunt sed laetus aucundus, praesidem nauigationis tuae Deum intueberis, cer tus eo propulsante nihil fore, quod ab aeternitatis beatae portuis cursum tua contentio,is

auertat.

sed antequam longius progrediar, obser-