장음표시 사용
21쪽
8 IN ID BRυM H I POCRATIAE videt Interdum ex corporis affectibus, puta ebrietate, inedia pugna. Nonnunquam pro modo fortunarum , ab eventis . veluti, divitiis , paupertate , exilio. Hujus generis est, cum dormire somniamus. Ipsa enim anima tunc in seipsam reflexa,contemplatur corpus dormiens. Hoc totum genus νυπνιον Graeci vocant propterea quod ut in re fuisset , ita πιδυ- re poneretur. Quare haec partim Physica dicuntur, ea scilicet quae rerum naturam quasi evocant , atque ei haerent: veluti cum ignem suo motu atque calore, terram suo statu atque frigore somniamus Partim
syncramatica, iam res naturales, non suapte iratura, sed ex temperatura somniamus Biliosus enim aquam calidam vidcbit tangetque
insoninis. Haec autem a recentioribus minus probe sunt explicata. Σ3 9λ νει autem evenit, ubi formae prodeunt terrificae. Quapropter saepenumero
contingit neque plano somno , neque vera vigilia fieri. Nam clim intus agitatio est, quiescere vere non permittit. Itaque contingit quod in tremore. Nam Omnis nimium cum tollis iis nititur surium , contra premit pondus ita tremor fit , ubi neque vera quies, neque simplex motus est. Tunc gemunt loquuntur, respondent ut diximus , stupidi consistunt. Haec Graecorum nonnulli phantasmata appellare maluere , nihil prudentius cogentes magni vocem significatus in angustum id quod etiam fecerant, cum c υ πιον ad certam speciem adigerent conomine
22쪽
D a I, Pa s. isne latitur Theocritus in Piscatoribus. Alterum caput est, cum desecat anima, per se ipsis agitat, aut per agnationes aut daem Onas , caeteraque i. enus , citiae a
Plotino, Proclo , amblicho prodita sunt.
Hoc vocant ται Graeci : unde olla sopor propterea quod Orpias pene mortuum est in anima totus homo constitutus atque
ipsa in sese reducta occepta , collecta. Elus vocabuli originem .causam intelligamus
Homerus in undevicesimo Vlysseae me non ονα esse dicit non quod res ipsa visa esselat sed qu5d vera portenderent rerum imagines. Nam aquilana lysii comparat : ansercs
autem procis Theocritus in Europa pro Vera visione. τ ῶ ι παν έ' ονειρον. Ita Cicero multa narrat in libro De Divinatione primo: Socrates apud Platonem Critoni recitat somnium , quo verum praevidit Alia praeterea multa habeas non solum ex Valerio Maximo , sed etiam ab eodem M. Tullio in primo De Natura Deorum Galenus quoque nonnihil experientiae nocturnis per quietem praeceptionibus sibi partum scribit. Et Aristides orator dicitur curatus inniorum indicatione Iamblichius in libro De arcanis initiis, memoriae prodidit, aegrotos somniorum integument; captare curationes consuevisse : Strabo in octavo adversa a Tectos valetudine in Epidaurici Esculapii templo pernoctare solitos. Hoc genus tiam ροκω ocitarunt quasi dicas, visionem perinde ar- s quo
23쪽
que sensu ipso vero percipias nihilominusquam chim vigilares Herodotus tim alibi, tum in Terpsichore appellat semel atque iterum, c υπνίου pro eo quod ad hanc divinitatem pertineret alii autem p α quo nomine inscripta siet vetus Menandri fabula.&qua voce utitur Thessalus Hippocratis filius in 'gatione , adsensum eundem hunc Plutarchus in libro De Socratis daemonio ita pro numinum visione in ea epistola, quae circumfertur Hippocratis nomine ad Philo-pomenem , Theocritus in Europa Quare
etiam extra nanum usurparunt veteres pro
re vera Inter quos Sophocles in Electra Herodotus in Erato, in Melpomene fatque etiam alibi pro visu miraculi ponit. Hoc genus somnii tripliciter accipitur. Aut enim praesentem ostendit rem , ut apud divinum
Poetam , Hector Enem aut praeteritam , ut Elis a Sichaeus aut futuram, ut Anchises Eneae ea parsasi: si a Graecis, a nostris
divinatio appellatur: sitque modis aliis multis. Aut enim per ruphos sive aenigmata ut clim satyrum somniavit Alaxander, interpretatus est , Tyro sese urbe potiturum divi verbo sic scilicet , σατυρ, Aut per rerum similitudinem ut Polycrates Tyrannus Samiorum iuspendio enim, somni persolvit fidem. Nugatore M 3gi hanc divinitatem etiam per gemmas conciliari posse prodidere unam appellant Eumetridem alteram Hammonis cornu ut omittam sinistrum chamaeleontis harnaum. eum enim ridiculum citius quam admi
24쪽
vi prodiderit, posse quae quibus velis somnia
mittere, nedum tibi repriaesentare. Hac ratione partim allegorica Graeci vocarunt, propte ea quod aliorsum agerent animum , quam in re esset , atque ita interpretationis indigerent.
partim theorematica , in quibus id quod est perspicimus. Ea somnia praedivina appellat Plinius in libro tricesimo septimo. tiare allegorica referebant ad conjectores quoruna
artem instituisse primus dicitur Amphictyon, ut est apud Plinium in libro septimo historiae
sit aurem oraculum sive divinario ob rem aut privatam aut publicam ut cum somniat IIccuba facem parere publico malo fuit illud Plautini Damon; is suum sibi privatum extitit. Caesar visus eii sibi per quietem matri suae stuprum afferre Piocciam privatum fuit, tum publicum. Namin ejus interfuit dominatio, d publico detrimento invasit quod etiam somnium demonstrabat. Neque enim solum subiecit sibi terram , sed turpitersubjecit utrum que autem adhuc dividimus in alienum, proprium Possium enim de meo privatim de aliena ct somnium excipe re. Verum ridicule addunt aliam assectionem C in partiuntur in Generale , apponunt exemplum , Solem . Lunamq res quis deficere somniet cinepte sane. Somniorum namque differentias intelligimus , non ab somniata re, sed a fine sortiri nomen. Etenim si uni portendat, privatum es e sit omnibus
25쪽
i1 IN I in χυM H POCRATIS publicum Ggitur a mundo somniato quare Vocant generale quod uni tantum destinari possit rat mundo universo quid evenit un-Cuam e somniis nostri, Praeterea neutro mo-co Lunae Solisve somnium appelles generale. Nam neque universitas est Luna meque ex ea quicquam praescribitur universitati Postre-
mo generale minus est , quam commune. Genus enim sive gens est in civili prudentia ambitus quidam certorum capitum ab uno proficiscentium unde apud Philosophos id
a quod species complectitur, ductum est. At multa sunt in Philosophia quam in usu communi longe ampliora, quam ut generis ap- pellatione contineantur. Entis nanque no- men latius funditur, quam generis. Sub Voce quoque Reipublica multa sunt genera sub nomine Provincia multa gentes comprehenduntur. Sic communis lux est , genera- uis non est communis mundus, non generalis. Sed more suo Grammatici plus laboris asserunt ad refellendum, quam boni quod e
Haec sunt genera sive modi disserentior, assectiones somniorum quorum significationes atque judicia, qtia ad institutum n sirum pertinent, ob eas quas diximus rati nes , non negat Aristoteles Rit ver exactissimum mniorum judicem, indicemque futurum , qui rerum calleat similitudines. At enimvero ex illis eventum ullum significari portendive necessario, id sanesnegat casu aliquando accidule assentitur verum nihilo cer
26쪽
D IN so MNII s. 33tius, quam cum Venus aut Canis in tesseris jacitur. Videtur autem ipse sibi maximum anserre argumentum : Si a Deo sunt somnia divinatori , quare stolidis saepius eveniunt' Noluit meminisse vir ille divinus, stolidorum animum cum ipso corpore minimam habere conjunctionem Itaque eos nobis stolidos es.se, hoc est foris intus autem ipsos seorsum fopere nam si anima divina est, ergo quo tempore sua erit,non corporis,divinationem illam
redintegrabit Plutarchus in libro De abo-jitis oraculis , vaticinia ex somniis fuisse ostendit reddique solitas responsiones a vatibus ad Mopsi oraculum: qui vates stratis pellibus hostiarum incubarent, id quod de Fauni sacrificio prodidit doctissimus Poeta Averroes vero etiam ineptit negat divinationem dari posse ab intellectu separato. Sane addit , Eum non cognoscere materia- ha&individua, circa quae fit divinatio ΕΩ setcnim, inquit, materialis Ῥnantum vero errat ille, non semel. Etenim intellectus
ille non cognoscit per phantasmata sed se
ipse utendo, videt omnia. Quid nonne ille motor ille ergo motum cognoscit ergo& rem motam. At omne quod movetur naturaliter, ex materia est. Item omnium rerum efficiens causa prima , intellectus ille est. Igitur materiae quoque primae author erit. Qusmodo fecerit si non norito Verum ille non mutatur,cognoscendo mutationem sed cognoscit se non mutari,quia est immutabilis mul non mutatur, quia cognoscit
27쪽
se non mutari nihil enim est prius, aut ps serius. Neque recipit cognitionem cogno scendo set enim intellectus imperfectus sed ipsemet sua , suaque cognitio est. Ad haec, linivei filia in materia sunt sunt euim unum in multis. Nam dearum agmenta non admittimus. Ergo si coenoscit universalia, materialia quoque nota habebit. Dicet, Abstrahere igitur id quoque unde abstrahit, cognitum ei erit. Respondebit, Cognoscere abstracta sine abstractione sed non solvet eo
rum nanque naturam si norit, noverit esse in materia. 'olli emo non negabit, omnia prae
ter Deum modo quopiam composita Te alia ex materi, formes, alia ex genere uria ferentia quaedam ex se essentia ergo sit haec cognoscet, ipse quoque talis erit quare
Averro es cogetur negare, Deum quicquam
fecisse quippe qui nihil intelligat. Hoc enim angebat hominem, intelligens, intellectum, intellectionen unum esse in iratellectibus separatis. Itaque si separatus intellectus intelligit corruptibilia , ipse sit cormptibilis. Sed ille intellcctus intelligit corruptibilia perseipsum , ut diximus , non per illa Sic quoque intelligimus nos vacuum, per plenum ricta,
per vera. unde sit , ut animus nocte neque inanis, neque fictus sit. Ita ille sese tutelligendo, omnia facit nania movet inania
est a se, non ab illisci quoniam illa ab se esse intelligit. Rus enim persectio est , nequire sibi quicquam incere aut idem, aut par, aut simile. Qitare concludeir dum est a Deo
28쪽
posse sonania demitti,4 ipsam animam repetita sua divinitate, frui ea tantisper posse, dum a corporis vinculis libera agitarit. Quibus rationibus moti relig:onis nostrae primores ipsique Platonici a Deo esse proficiscique somnia posse profitentur. Inter quos Xenophon quoque in Symposio sentit idem inquit enim, σέ ποιωνοις Et Herophilus θεο- cm somnia appellare solitus est quaedam. Animadvertemus id , a Calvo bis hunc esse
translatum Commentarium quos, qui volet, conferet inter se neque enim peram perdet. Sed jam Hippocratem latine loquentem audiamus.
I tu per somnia con lici possimi, sqriis no- nota habeat: magnum ad omniasane momentum ea conferre intelliget. Etenim
animi, dum vigilat atque corpori 'ires adminiErat in multa di stertita loca neqt aquam vacat, i sed singulis corporis fulinioniblis intenta eL qt ippe ipsissens us, at itui, risui taZItii ambulationi, aZtioni omiti deniqtie cogitationi: ipsa versi pro se nihil agitat Crin vero et scit corpus, illa o vetur atqtie egredieus orporis partibita, suo domicilio
29쪽
it continettir ibi omnibus illius fiὶ igitur inciis Corpit enim somno capitis ni hisntit alip aὶ igilans cognosit, videnda idet audienda audit: adit, ta/igit,m iret temporis momento ratiocinallirr
Tractaturus somnia, ostendit sperae nocin tem dicitque posse con iei. Argumen, tum est a possibili, item ab usu , ct consuetu dine Modo 'cum dicit , conjici. Deinde utilitatem statuit cum dicit, ad omnia Magna enim si pollicitatio intelligit enim omne vitae enus, tam civile, quam quod spectet ad medicandi facultatem, propter diver- fa , quae diximus, genera somniorum. Haec est avonem prooemii cin quo proponit rem qua de agitur, non sine captatione benevolen-
tiar,docilitatis,atque attentionis. Quod autem ad judicia spei stat medicinae sibi ipse assentitur etiam in tertia sectione letalium contagiorum: Ab insomniis nanoue , morborum indicia sumi udicia dari. Post haec reddit rationem propositorum. Anima , inquit, vigilanti inservit corpori scilicet ad actiones. ergo ibi occupata hoc agit at ornitente corpore sibi ipsa vacat. Sic Xenophon 8 Pe-
diae In somno, inquit , anima est proxima
30쪽
propterea quod per id tempus potissimum i
serae si Sic etiam Galenus: In somnis , inquit, anima reducta ad corporis intima, libera atque otiosa ab exteris functionibus, seorsum indicat qua corporis intersunt: ea, oua suapte natura expetit, quasi habeat praesentia , contemplatur. Ubi dixit, eam moveri veterum sententiam secutus est inter quos Plato quoque fuit, ut legimus in Atlantico. Hoc libri quoque nostri sacri autumant. ristoteles nequivit apprehendere intellectione aliud moveri posse, quam corpus Anima enim nostra si est incorpore , extra magnitudinem si ergo nullis praescripta finibus. Figura enim corporis extremitas est. Quae inter alias rationes una ratio Themistio Ἀ- verroique persuasi unicam in omnibus eandemque animam ut existimarent. Caeterum
nihil impedimento est , quin intelligamus substantiam aliquam incorpoream finitam
esse. Nam mentes illae aeternae, quae versant caelestes orbes , neque informant illos , neque ab illorum finibus finiuntur es.sent enim materiales. Quare suapte natura finitae sunt, non propter magnitudinem materialem sed circumscriptae alia napiam re, quae res alia ab ipsis est. Omne autem finitum moveri potest. Mutare enim potest id, quod Graeci vocant το που quod quanquam in loco esse vere dici nequeat, quia corpus non est tamen in suo, ubi , est. Quemadmodum autem moveantur,in ad duodecimum divinae