In librum de insomniis Hippocratis commentarius auctus nunc et recognitus Jul. Caes. Scaliger

31쪽

Philosophiae ad secundum sententiariam pertinet disputare. Disceptavimus enim ibi falsum esse moveri rem incorpoream per Ona enta discreta. Sed hic de his satis. Unum illud animadvertendum est , Animam, cum

una sit, non retrahi a corporis extremis partibus, morerentur enim : aqua privatione

non datur recursus ad la abitum. Sed spiritus instrumentarios huic illi ilicio delegatos ro e sese ad principia intelligamus clan- quam ad pabulum , aut vexillum quoddam ubi recreentur' propterea quod in continuo opere esse non possumus quae est causa sinalis somni in apud Aristotelem apud Gale- mim in libro De continua resolutione. Nota locutionem dubitabilem grcssa, anquit corporis partibus , suo domicilio conti laeti tr. Falsum nanistaec si corpus destitu alii idque ei tunc esse domicilium. Sed voluit intelligere a reliquis eductam partibus, recipere sese in cerebrum, cor, quae sunt sedes primariaeci sicut .sentit Galenus ex Timaeo , animam in cercbro labitare quanquam Hippocrates par etiam ante cor creati

putarit. Sed hoc in eptem libris De semine genitali exactius a nobis ierpensum, χxplosum est. Corpus autem esse animae impedimentum ad ratiocinandum .sapiendum etiam Plato nos docuit iri Phaedone Longe facilius poterit Galenus dicere , nimam moveri qui animam negavit sese,quid esset, scire nisi, inquit, calor ipse naturalis

sit. Idque non solum aliis multis in libris , sed

32쪽

isa eo quoque , qui nondum latinus factus est, quem inscripsit De formatione foetus. Nam qui dicit animam dolere, laetari materialem

animam intelligit. At ipse integrum super

hoc condidit commentarium cin quo declarat animam affici a corporis aiI EPibus Laxius quoque Platonici ipsi locuti sunt inter quos Xenophon in Symposio licenter nimiscixi θειντας φυ -ς. Hoc quoque loco Hippocrates animam inurere ait. Et in libro De modo victitandi, animas a foemellae viri seminibus simul commisceri, propter similitudinem , quae in utrisque sit. Et in eodem libro turpiter nimis animam ex aere igni conflatam esse. Si enim ita sit pars ergo i fuerit corpo is , non .ars compossit , alteri parti dans sies, scilicet corpori. Itaque tuto

postea potuit errare errorem alterum multo majorena, cum dixit, in Lirorem animam humanam agi. Ergo in libro De carnibus, cumscripsit animam de caelo profectam is deturionem, aquam de caelo deducere. Nimia quoque translationis licentia usus est Cicero in lib. II. Ossiciorum 4bi prodidit, a voluptatibus magnas animi partes detorqueri. Nam Manimam dividit, iubjicit corruptioni. Quod enim uiscitur, habet aditum ad interitum est enim alteratio dispositio ad corruptionem. Sed partes posuit pro potestatibus : sicuti pro potentia , factiones, etiam

partes dicimus.

Aristoteles autem in libro De indiciis mortim sumptis a corporis lineamentis quae Graeci

33쪽

ro uno M o Poc A i sci vocant physiognomica , ita sentit: Viden tu , inquit, mihi animi corpus mutuis a sectibus inter se respondere. Sic enim interpretor elicissimum verbum Graecum , συμπαθειν. Et subdit Anima quoque habitudo alterataiccum alterat etiam corporis figuram.

Sic enim transsero , or αλειρι Tum sequitur,

contra quoque alterata corporis facies, animae habitum secum alterat. Cum enim hoc quod est moerere,atque laetari, animae sit manifesto videnturii , qui moerent, tristiores esses qui laetantur, hilares Post haec sequuntur verba paulo corruptiora sed sensus est , corpus animam nutuis conjunctionibus iliter sese consequi Cujus rei addit argumentum , ut ipse vocat, manifestum Furor enim, inquit, circa animam videtur cile. Quo furore ita demum liberant Medici animam ipsim , si

medicameratis, certa victus instituta ratione purgem corpus. Qua ex corporis curatione, simul corporis figura solvitur simul animae furor aboleretur. Igitur si utrumque simul tollitur planum est , mutua conjunctione coniuncta esse. Haec talia taliae libro ita scripsit Aristoteles, ut Alexandro aliisque animarum inter choribus gratum secerit praesertim si codicis errorem eouamur ubi in rectos scriptum fuerat: πεια ἀψλυ ire . Quasi anima sit moeror laetitia quod plus

est, quam si, ut nos legimus in secundo casu , animae , scribatur. Vertim ipsum ita intellexisse constat , ut doceret , instrumentis

laesis, non laedi animam, sed impediri. Manifesto

34쪽

D PNIO M N I I s. Is esto enim deprchendimus , mancis pedibus depravari ambulationem : osscium ibi animae tollitur, non vis tanto minus substantia. Itaque a mancis inutilis, integri generantur. Atque haec sane de certis animae potestatibus ita lint. At de furore clim scribit, quid senti mus Dicit enim anima affectionem esse. Contraria nanque contra ejusdem subjecti sunt furere, sapere sunt contraria. Sapere est cognoscere. Cognoscimus per animam non per corpus. Hic respondeamus, Homo sapit per animamri furit autem per animam quoniam per pravas species fit repraesentatio. Itaque anima non fallitur excipit enim quod olfertur sed offeruntur vitiosa. Quare sic sunt accipienda dicta Aristotelica Corpus naturai si posterius. Est enim materia , quae talis est, quia propter formam per formam est. Itaque sequitur animam Plato autem etiam tempore priores formas statuit, non blum natura. In Timaeo nanque animae a Deo factae obducunt divi corpus a seipsis detornatum. Ubi vir ille mirificus etiam ordinem potestatum designavit, Formam rem caelestem a prima causa fabricari materiam, quae futti .ra esset illius serva,a causis secundis constitui. Sic igitur prior tanquam a causa, intelligimus ab anima corpus dependere. Cum auditem dicit animam a corpore. hoc fit a posteriori sicut vis fabri a magnitudine mallei, aut parvitate. Accidit enim animae hoc , ut jus imperium , ac vis a corporis pravitate impediatur. Quod autem sic accepetit divinus ille

vir s

35쪽

O, LIBRUM HIPPOCRATIS.

vir, declaravimus . in defensione tertiara Tullii Ciceronis, in tertio De anima , in Ibro De causis partium primo in quo certas animae partes, hoc est , potetistes hibstrahiti te a Philosophi naturalis contemplatione: propterea quod neque materiae mixta sint, neque ad effectiones suas indigeant strumento. Si enim materiales eas omnes agnovisset, etiam sub motu declarasset constitutas. In quarto autem divinitus loquitur, corporis humani statum secutum fume usam animam mure quia caelestis esset , plenique

natura ad intellectionem destinatari erectum idcirco fuisse , non pronum. Quare quod

Tanaolxide Plato affert, tum bona, tum mala omnia in corpus ab anima proficisci atque idcirco praeceptis sapientia medicandam illam, non est supine accipiendum. Si enim anima a seipsa prava esset, statim fans esset

malus. Sed contra ipsa instrumentorum , ac specierum pravitate pra e cognoscit. Idcirco in secundo De causis partium secundo De anima Aristoteles negat animam se ullum elementum: quod ad hunc locum facit, ejus esse sedem calorem naturalem' aquo item excipiat species Q ijd mirum igitur , si physiognomon ustum dicat iracundum λ nunquid iracundam animam dicet atqui rusta non est illa autem iracundus quoniam risistis. Quare idem divinus vir in tertio De generatione anim lium, enerosum animum incorpor bus modicis esse prodidit: ab corvia habitu animae officia metuus, tanquam

36쪽

Dj I, so M N I I S. quam ab instrumentis naturae opera institutis.

Quod in eodem altius explicavit, ubi animalium calorem vitalem neque ignem es e mi mavit sed neque ab igni: Quin etiam animar

humanae cum corpore constinctionem non

statim fieri sed sequestro quasi ne ii quodam

caelestis corporis certici cusus ratio ab his inserioribus longe sit aliena. Haec non ab re huc attulimus, ut intelligeremus hoc potelesina de anima motionibus. Intelligamus' illud: Quiescente corpore , anima videt videnda : audit audienda. Molliendus enim verborum se iasus est. Ne- ue enim aures habet anima Nam si audire uicamus animam , eandem etiam silere dic mus sed excipere species tam ad auditus potentiam , quam ad alias facultates compar 'tas cognoscit enim aut per species , ut albedinem, nigrorem aut post pectetri, ut ovem, postquam lac agnoverit, tanqua in lactis causam. Atque haec quidem tantisper

dum corpori obnoxia. Nam cum amissis speciebus purit Rem suam nacta est , caelesti cognitioni postliminio restituta tum vero exercet divinationem. Dixit, tum sua, tum corpolas munia obire omnia persua,intelligit ratiocinationem, de somnia divina. Intelligit actionem, operam puta , sodere , scribere, cuius effectio manet. Deinde alterum genus actionis . cujus effectio non manet, intellexit per ambulationem. Diaeit momento temporis ratiocinari in

37쪽

1 I, inno, H CPPOCRAΥIstellexit 2 ν AG nam qui solertiam interpretantur, a nobis alibi sunt reprehensi Nam solers est qui artem totam callet: autem, etiam rudis ine arte qui sit dici potest. Est solertia habitus perfectus animi ad rem qua piam: Θνοια est affectio virtuti animi posita in celeritate praesentia animi dici potest. In calce propositionis concludit. Non parum sapientiae comparatum iri ci , qui somniorum calleat significationes. Itaque de umonstratio perfecta est. Qui anima indicia noscit, sapientiae partem adipiscitur qui somnia intelligit, indicia illa noscit. Nota nunc phrasim Ouoniam dixit animam servire τη Oνοικὶ ἔμι P postea,

appellavit ipsius animae qένοι - Non solum mutavit dialecton, sed etaim vocabuli l: vim ut cogitatio corporis sit ab anima aci t cogitatio animae seorsum. Pro animae fa icultate divina, in tertio De anima, in pri in ta amo De causis partium, Aristoteles in ipsam

ta operatur. De hoc latius in tertia oratione , pro M. Tullio. Calvus interpretatus est, m τήβωQῶς ἔγγνε- τα , sui juris non est non male propterea liquod dixi ess λαι Uerlim anima sui iuris semper est Madmitti strat corpori voluptates, quoniam ipsa ultri nonne animae pars Voluntas est Clim autem agit, vult agere. De cipitur autem specie falsa ccti Iurens chim sibi consciscit mortem quoniam ejus animae

repraesentantur species in hac vita tertibiles:

38쪽

quas putat non nisi morte aboleri pos e. Ita que anima hoc vult hoc agit. Eigo semper

jus suum obtinet. Sicut judex , cui Orator elo-ouentia sua tenebras offuderit male judicat suo tamen jure utitur ita anima semper sui juris est non tamen pro se semper agit, sed pro corpore propterea quod hanc rem potiorem ducit.Vult enim corporis administra esse.Non igitur a corpore cogitur, sed decipitur ejus cnim custos, ac tutrix est. Itaque commodius ad octaclum , quam ad jus reseretur. E πιξiem, e Calvus dixit, serpit minus plene nam ora, significar locum, in quem recipit se: ο ξ loca unde retrahitur. Sed non

est supervacaneum notare tempus. Neque e

caret corporis partcs non esse vacuas anima. adhuc enim motus dicit continuationem. Διακουρ, cssicaci verbo usus est. Nam praepositio . , conditionem perfectam, tanis compotem, atque etiam puram significat, per quam induat sese intellectus ad finem usque.

Quod alii, ,ακαρει, ipse dixit, , ολ ω' Calvus interpretatus est , tempore modico, recte at cum addidit, loco an recte ncscio. Intellectionem, temporis individuo momento seri in libris De anima declaravimus sicut aeris illustrationem An ratiocinationem, quam declarat hic per verbum , c; λειεῆ- τα , in temporis momento divisibili. Non recte in Graecis exemplaribus pars haec cum duobus sequentibus potelesinatis, avul- sacrata reliquo commentario.

39쪽

communem rei , Qua

Post communem rei , Qua de agi ii , prost Gionemri particularem aggreditur facitque divissionem, in somnia divina de naturalia. ejicit divinorum interpretationem ad alias artes alicram partem sibi hic reservat: aitque somnia quaedam fieri divinitus que interdum publico eventu aliquando pri

vato contingere procurataque per certos homine gnaros rerum futurarum. Dixit η πολεαν, χο λωτη λα- urbibus aut po

pulo privato. Comprehendit per urbes, pu blicum per populum , privatum. Nisi enina addidisset iam, idem dixisset bis at ea additione intellexit, quod alii dicunt iam o si id est in cuipiam e populo. Nam quod interpretati sunt, aut civitatibus , aut populo privato cuipiam quonammodo intelligunti puluia privatum' Nam publicum a populo dicitur, quod populi est, non unius. Contra privum unius est tractum a familia herciscui da cum res in partes secarent hoc enim est, in G, ut quod esset commune trium fiatrum intearum , cederet per trientes suum cuique. At

40쪽

At populus a civitate nihil diffeit. Est enim

populus ducti in nomen et D mς πολι M. At πολις, civitas est , commmai locus , in quo πιλῆα πτοῦλοι Populus autem cives ipsi, qui evicis multis in unam sedem jure sociatam con ventre unde civium nomen ah, το κίειν. Estin alius locus incommodior: ctim di- Calvus ita quae ferme nunquam errant re tulit . ι Γιία ad somnia, addidit Adver- bium , ferme male ncque enim quod divi nitus est,errat. Caeterum Hippocrates non dixit, m, sil ut reseratur ad, -κο- . sed , αυτῶν ut reseratur ad πηλιας&λαιον. Quare sic intellio imus aut mala por- tendi, propter eorum agitis aut bona prolateriorum innocentiam. Qua ratione aut horis quoque pietatem compertam habebi mus. APOTELES MA III. u. eo ero corporis assectiones ab anima pr. monLirantur Ῥὶ equὀd repletum it Hre quod inanitu aut aliquam cognatarum partium re undare alit eorrim, q&ibos assuePerit , quippiam mutat&m iri, has quoque asseCliones judicant: s ita partim, assequantur, partim aberrent. V erum triusque rei causam ignorant, quare deprehenderint,si quare fassiit quamobrem obnimitant cavendum esse, nequid detrimenti apiatur. Catenim i et ibre