장음표시 사용
51쪽
potuit deripere, corrupit inhumaniter, a captivos homines numero nescio quoto avexit, de quibus alibi. Anno 623 Die Mercuri Pentecoste proxim praecedente a viri navi Bernhardi tornonis ex irhiuvom vecti navigium tentarunt ad scopolum solitarium in mari Geirfugi hier qui a continente distat ex magnis milliaribus aut duodecim minoribus), postquam nec vis nec auditi. Anno eodem a Aprilis
coelum inprimis bene mane serenabat, deinde nona antemericliana ad duodecimam usque coaluit in aere circulus albus, capitibus nostris ex alto perpendiculariter imminens, tantae amplitudinis, ut horizontis nostri ambitum pen oequaret distinctus autem erat quatuor paretiis seu lunulis, una quidem in oriente, altera ex adverso in occidente, tertia ad Euronotum quarta ad Libon tum seu Africum praeterea duo arculi minores sibi mutuo conjuncti maximum illum, qua meridiem spectabat, intersecabant, adjunctis ex inferiori parte nubibus cum colore iridis quasi igneum quid prae se ferentibus. Simile quid visum est Anno 1626 ab hora duodecima ad tertiam usque vespertinam et quidem Saepius, ut quidam referunt. Eodem anno Dn Ionas de elum pastor dicit se vidisse duos soles simul die Purificationis Mariae. Item die Annunciationis. Anno eodem muljer quaedam maritata in Dyrafircle occidentalis Istandiae peperit infantem valde monstrinsum, qui quamvis plurimorum membrorum vitio laboraret, tamen capitis forma prae caeteris erat formidabilis.
Anno 1629 Rettulit Brandanus Petri Mirdalensis eripisse flammam cum favillis, pumice seu exustis lapidibus in orientali plaga
ex alpibus, Grimsvolnum vicinis, et aquarum vim Breidarmerkursan ac Sheidarάrsand ultra quinque milliaria magna inundasse, pabulaque jugmenti intercoepisse : mendicum quendam cum uxore liberisque aliquot inundatione ista obrutos, alterum vero mendicum cum uxore ac tribus liberis fortasse pluribus)Dei beneficio salvos et sospites evasisse post quinque dierumniansionem in deserta arena, dum cateclySmus iste tam ante quam retro utrumque latus obvia quaeque dirueret vel obrueret. Eodem anno 15 Augusti hujusmodi Signum in aere apparuit ab exortu solis usque ad horam nonam antemeridianam. Splendabat sol in motu suo naturaliter eum Paretii ante et retro mir fulgentibus, quod autem meteoron Sequebatur Solem, radios decussatos emittebat Duo autem similia Paretia verSu occidentem cona-
52쪽
ANNALIUM FARRAGO asteralia videre erat supern instar portae aperta ; deinde ex diametro solis tanquam iridis inversae pars quaedam conspicua fuit Sursum versus denique ad huc superius propemodum semicirculus apparuit etiam iridis colore sursum versus Aer vero auraque mouis sine pluvia.
Anno 1631 post Epiphaniam in boreali Istandi accidit, ut
duae mulieres mutuis maledictionibus decertantes et diris sese devoventes modo subitaneam mortem oppeterent' Miserere nostri Domini. Item eodem anno in Istandia boreali cultro se jugulavit mulier quaedam, cujus cadaver postea immensum terrorem ac trepidantiam fecit cum piscatoribus insulam Ηrsseyhabitantibus navigium fecisse putatur, quos magnis et multis diabolicis incursionibus furenter oppugnavit, donec ad continentem supterfugium aliquod quaerere cogerentur; deinde cum ijsdem regionem repetens nihil mali fecit propter communes ecclesiae preces.' Ad haec eodem anno I Septembris in villa meridionalis Istandiae Shsi omnes campanae sponte sua sonuerunt nullo humano accidente auxilio. Anno 1632 Fluvius quidam rabidissimus lavi ex maximo lacu Istandiae hingvallavatne devolvitur, inter scopulos maximos penitus exsiccatus est. Anno 1633 In occidentali Istandi habitaculum quoddam adeo nivibus obrutum est, ut non PriuS Vam SeqVente aestate mortuis omnibus domeSticis emergeret. Anno 1634 In tractu borealis Istandis Holdastrond capta esta marinis piscatoribus raja major, quae in partes distributa adeo lamentabiles edidit voces, Similiter Vaecunque pars ejusdem, donec in mari projectae sunt parte Omnes. 'Anno 1635 In flandia boreali mulier 76 annorum foetum naturalem enixa est. Similiter eodem anno in Isiandia meridionali alia quaedam muljer 56 annorum. Anno 1636 Coepit mons Hekla tremendis ignibus jam octavum ut dicitur conflagrare Ibidus at horam vespertinam circiter decimam, qua Sol hoc anni tempore intra nostrum horizontem se demittit erupit flamma ex montis illius barathro quodam, quod est VerSu auStrum, ScenditqVe tanquam per infurnibula seu spiracula modo idque ut plurimum bina modo, modo quod rarius Sena, modo SePlena octona, Concomitantibus pumicibus atris et carbonibus lapidum ignis fervore exustorum cum
53쪽
maximis fragoribus, quales sunt vel tonitrui vel multarum hombardarum plumbeis molibus et pulvere tormentario sese exon rantium, adeo ut tellus circumquaque in vicinia, quemadmodum in terraemotibus fieri solet, tremere et concuti videretur Vamvis a flamma non nisi cominus idque noctu et quidem obscuro aere emeretur, tamen fragores isti minus, longe latique in omnes insulae cardine statis temporibus sunt exauditi, alias quidem vehementiores, alias vero remissiores, alias penitus per intervalla quieverunt favilla autem seu cinis ascendens non solum montem ipsum qui alias alpes nive obductas aemulatur penitus abruit et denigravit, verum etiam in nubem coactus ad loca remotissima, prout venti flaverunt, deferebatur, ubi primum ceu pluvia tenuis aequaliter aere nempe tranquillo et a ventis silente descendit. Postmodum vi ventorum instar nivis siccae in cumulos cogebatur et excrescebat, Mi etiam lucem diurnam alicubi ita intercoepit, ut tenebras plusquam nocturnas superinduxerit. Habitacula aliquot vicina incolae terrore consternati deseruerunt; siquidem etiam oves bovemve lactardae praesertim a pabulis infectis tanquam amaria et nocivis abstinuerunt. Quanquam autem exhalationes istae ignis, fumi et favillarum accedente hyeme multum sedatae sunt, exusta nimirum et deficiente ut probabile est materia in montis cavernis ignivoma, tamen ad anni praesentis 637 primordia et consequenter ad vernum usque tempus, licet rariores, apparuerunt non solum in monte ipso sed etiam in vicinia. Nunc autem Dei misericordis dispensatione ita deferbuerunt, ut aliquamdiu non sint a nobis animadversae. Anno I 636 coepit morbus pustularum falcem suam iterum in juventutis nostrae segetem immittere, messemque non raram in media herba ut dicitur decidere, viris etiam optimatibus, qui, dum novissime abhinc morbus iste saeviret annis retro I in exteris, degebant, paucisque alijs provectioribus non intactis. Irrepsit autem primum contagio ista a Britanno quodam piscatore in locum occidentalis flandiae maritimum Dyrafiord, et inde paulatim vires Sumen ad utrumque insulae latus, septentrionale scilicet et meridionale lento tamen gradu et languidh ferebatur, donec orientalem plagam ante et retro obsideret, in qua nunc I 637 nondum effoeta etiamnum vires suas intendit. Atque haec ea sunt, optime lector, quae ex multis probatae
fidei hominum epistolis ac domesticis cartulis variisque rapsodiis
54쪽
non sine mediocri labore hactenus colligere potui, quae amanuensis meus, etellus Iorundi plurima latin vertit tuum est sequi bonique consulere atque pro facto voluntatem aestimare. Plura ac fortasse majora de mirabilibus Isiandia interea sedulo meditor, quae quia numero sunt bene multa et pondere satis gravia, multa quoque ad huc tam ignota quam incerta. Animum applicui ad ea tantum, quae revera sic et non aliter se habere vel ipse comperii, vel probatissimis quibuscunque verissima esse constat. De reliquis nihil sollicitus. orae autem successivae fiunt mihi ut Plurimum angustiores; quo minus quod Volo perficiam, hoc quoque ut boni consulas, etiam atque etiam peto. Bene et diu
Scripsi Skalholtis in Istandia meridionali Anno 1637 4 Iulij.
Istandia, probabl hecause, accordincto the author' source for the precedinidate, the hail-storm occurret in Trondhiem,m Way. passim Pr atrati sunt fame homines, et pecora subdialia perierunt fere universa B.- The lates ominis page are, mith one exception from theia veris annali, and consequently armat variance mith other annals II -II , III7-III8, II53-IISI, II57-II56, II58 II57, 165 IIM,II68-II66,1223 Iaaa. 279is from Lyinander' Groni Chronica. Cf. Stom, in Miν i. n. HI VI. is . nam per sequentem estatem in Iunio, cum ad anniversarum conventum patriae proficiscendum esset, universa glacies et nives circa habitacula non fuerunt resoluta B. quibusdam B. fecitque rimas, rupturas et aratra, ex quibus aqua ebullire B. et horrendo fremitu igneos glandes Haculavit B. Noe in B. 'quia aestivo tempore nidificant ibi et ova sua excludunt avea maritimae cin iace scopulis videbis omne lapides exustos esse, idque mirabiliter . Untegra Provincias devastavit ni is is eiusque dira et damnosa rabies, aliquando In mari, aliquando in terra incendium fecit in quibusdam locis exusti montes in mare corruerunt. Tunc maximae vicissitudines factae sunt in Isiandia, praesertim meridionali, quod infandum damnum et detrimentum ante univernalem totius machinae mundi conflagrationem non reparabitur B. inhabitatores B. 'nonnulli B. 'Notin B. vi ados vel adjacentem. more pelioten et a Groniandi Versus Boreae domicilium sita est B. id est gigantum terra quidam appellant etiam . M sed nihil aliud est quam gigantum se hominum monticissarum habitatio B. δε gigantum terram se ditionem speculandi gratia permulti olim invisere cupierunt atque operam dederunt B. 'senex ex Danian verum illi eiusque legatis hoc negocium synistre admodum successit . 'Not in B. B. et insolitas effervescentium undarum voragines B. Adhaec B. Notin B. in qua regione B si ades atructuras. sed saltem . Un tellure multis locis observarunt B. ' per am abundabat rare modo Groniandi naves suas precioso isto thesauro onerare incipiunt B. gigantes seu homines monticoli B. 'convenerunt, crudelissimam ere minitantes. At trepidi nautae, confestim arrepta fuga in naVes Sese contulere, relicto forte uno, quem modo in mille partes dilaniarunt immensa ira vastissimi gigantes gigantea terra . nonnulli doctores. λ quare divina ordinatione, ita preparatum et sancitum censent, ut omnes a se et nubes inde aureum tendere expetant B. et postram dicta regio reperta nunquam Disjtjgsib M OOQ C
55쪽
em 'iollason). 15, m adus et grossae. Paucis exacte videndi intanimus B. Septembris B. ceu radi rima quaedam ad austrum tendens euressa atque exaltata est B. Boovar Ionason, minister of Reyhhest Is82I626, and deamos Borgari jactars=sia. 'm alta cum in occidente dei eti Bodo : in suis literis. Isti Dordarson, lamma of the Muthere ano Easter Quartere 6 -I3, die I 6I9. 'B ac A. B adis vir quilam occidentalis Isiandia nomine. λ' Divi B. λ semper prope urbem B. et tale bis B. yΡrobabi Gamaliel Hallgrsm on, minister o Maour in Hriitadoctu I 574--. 59o, a n other clemyma by this ameris nomfrom that period. ΡΤer . ΦΝot in B. G. Gudmunduritatason, minister of Riinjubanainlaustur conspecta fuisse B. ingruentem conspectus est ipse pastor ingentem B. tanquam Vir expansis brachiis exurgebat, qui una cum curru paulo serius humanos aspectu reliquit, c. Haec in eodem conspecta sunt hebdomade adda : hybem tempore. Io Hahason, minister of sitfases an dea os haptasellas'ala. Badd fuisse ' cum evigilaret mortuum infantulum et secundas in lecto offendit nudum post et ante dolorem sentiens B. 'oblongus B. 'SueinnSsmonarson, minister of Holt in Ununda drdur 582-I635, an dea estiadactam=sta die I644. imo in B. 17. bot in B. m adda : paulisper.3Badda novas. Notin . si adda prae frigore subdio. Ab istius provinciae incolis amissae sunt mille et quingentae oves in horrenda 1ila tempestate et aeris asperitate. Innalidus autem scribit in eadem provincia iobrde duo millia ovum periisse B. y ejecta sunt in littora duo millia piscium vivorum et ultra . 'Not in B. 'et tam magna exanim tam focaram abundantia et multitudo passim in littoribus conspecta fuit, Disjtjgsib M OOQ C
56쪽
Consulatus est illum pastor, et multis pus ac salutaribus refecit admonitionibus ipse etiam insignes, e verbo Des aliatas, consolationes recitavit, are modo tranquilliorem nactu ea conscientiam et olito laetior laetua est B. s. B adda Christianorum. consolationis plenissimam abavimtionem obsignatus est certistimo foedere et Ne a 4 suae reconciliationis cum
nrisinor I 6Is, se Bibl. Dan. II. a). in sanguinem convertus est B. 3 Notin B. &c. B. 23. In Septembri et Decembri vehementer ardere coepit mons meridionalia flandiae, Sydriolauit, ex quo damnosissimo incendio tam copiosa exustorum lapidum harena et cinis proximas Pr vincias, Μ'rda et ungumen, obmebat, ut per quadriduum non tantum solari lumine, verum etiam diurna luce fere omni destituerentur. Propem clum itaque desertae et desolatae sunt hae provinciae ab eorum incolis; nam x conserentes aliquot annos, ob praedictum harenae descensum, parum lic foeni conigere et corradere licuit. Etiam haec exustomm lapidum harena et cinis in Noomiam usque penetravit B.-An account of this emp
57쪽
Aos oraebem orire eis. 4'. Thia uat he in author inises mis eame rectores HoIlI6a3. Notin B. --B. 24. χ-vo homines avexit. De his alibi plura . Above in another handisting navis tionem. Ion Ionaaon, minister o Mesar in Melaavest 6a3 3. 25. B: In horeati Ialandia duae muliere mutuis maledictionibu et diris eae devovantea subitanea morte opti re 8 A. Meuam is misereatur, et nos ab omni malo protegat B. quo impii imo celare modo peracto, a Piritu Sathanae motum atque exagitatum cadaver hominibu imme em timorem, terrorem et trepidantiam intinuavi eum piscatoribu quin clam abiit in Hrtia , cuius inhabitatore invitis Mahesima ineuratoninua tam furenter acinatanter oppugnavit, ut relicta insula in olida terest a teriugium .cerere
coxerentur. Deinde regionem e tena imatoribus eae transvehentinua,
nihil male fecit, c. at Giphaniam fluvius avitam rabidisiam appellat in B. duo B. praedio B. B acida eum in navim
58쪽
Anno 163848 Aprilis descriptionem rerum admirabilium,3Vae
in Patria occurrunt, ordior, quod utinam tam faelici isdem ac Ruspicio quam voluntate simplici, mente candida et veritatis studio, benevertente Deo, fiat.
Capitulum L De mirabilibus standis scripturienti primo
omnium sedes loci ad poli elevationem, sub quo videlicet climate aut parallelo sita sit regio, enucleandum esse, haud invitus fateor, Propterea quod in hac ratiocinatione plurimos scriptores plurimum dissentire deprehenderim. Ea vero est ingenii mei tenuitas, ut quamvis a doctissimo pariter ac humanissimo viro, mo. Christierno Longomontano, in re astronomica facile principi, sedulo hortatus et ad eam rem honorifico munere, quadrante instrumento optico liberaliter instructus fuerim, tamen vel propter negligentiam et inscitiam meam, ut ingenue fatear, aut propter incommoditatem hujus loci, qui est in meridionali clandia Shathottiae sedes episcopalis, in qua me prorsus indignum post clivinam providentiam Regia Majestas clementer collocavit. Sunt enim hic montes circumquaque obstaculo quo minus exacte ad ejus cognitionem devenire possum. Malo obserenter iocum clare aliorum eruditiorum sententiae quam de meo quippe incerto temere aliquid novi statuere, sperans mihi veniam dari, si tantum illorum, qui propria observatione per baculum Iacobi aut aliud quodvis instrumentum nauticum ad rei veritatem, mihi quidem maxime verisimile, aditum tentarunt, judicium sequar simplicissime, de quorum numero nunc temporis est mercator strenuus,
vir beneprobatus nostratibus inprimisque solem, Iohannes Nansonius ad portum ieflavsh, qui in libello quodam accurate designat elevationem poli in variis locis Istandiae, non inutilitera se vel alijs observatama legatur iste liber anico idiomate
expressus. Nam hoc totum negotium facilius ac faelicius ad loca ista maritima, ab eodem citata, discerni potest quam supra in iocis habitabilibus montosis. Ne autem lectorem commoveat, quod elevationem istam in admirato habeam, utpote quae Constituta esse videtur, quantumquidem ego conjicio, sub ipso Arctoi poli parallelo aut etiam, ni fallor, in ejusdem climatis quasi angulo, mecum quaeso, intueatur porro dissimilitudinem quantitatum clierum ac noctium tam in solstiti, brumali rivam raestivo.
59쪽
Habemus enim fere integros menses tres tenebris noctumis Prorsu carentes, videlicet inde a dimidiato Martio usque ad finem Iuni vel etiam dimidium Iuli et ultra, si crepuscula e numeres, qVae vicem noctis subeunt in introitu et exitu hujus temporis spatij, adeo ut in medio ejus nulla prorsus umbra notabilis de nocte in nostro hemisphaerio appareat, sed etiam ipsum solis corpus mediis noctibus integra septimana plus minus in nostro horizonte sit conspicuum ad elevationem vel cubiti, o propria experientia edoctus in locis maritimis, ubi montes non impediunt, tum etiam ex altissimis montibus facile apparuit, constanter et Vere assero. Rursus autem in brumali solstitio maximo diem quidem habemus in plaga meridionali horis circiter octo aut ad minimum septem, si crepuscula adnumeres Solem Vero nunquam amittimus, ut volunt quidam, sed vel in ipso puncto solstitiali hybemo insulam nostram collustra fere tres integro horas, ubi montana non obumbrant. Atque ita se habere res ipsa loquitur, animadverteruntque iamdudum nostratium doctiores, quod ipsum in pagellis patris mei beatae memoriae, qui fuit olim in matematicis discipulus celeberrimi astronomi iconis Brahae, ideoque observator hujus rei ex fundamentis astronomicis indu
trius, non oscitanter annotatum invenio in αυτω ἄ-rmine de
patria, ubi haec addit Interim neque contemnemus studiumne e supputationes eruditorum virorum, qui et longitudinem et latitudinem mediam Hslandiam conati sunt istendere. Arbitror enim Petrum Appianum et alios, qvi calculum ejus sunt imitati de longatione parallelorum ab aequatore WV ad Iclandiam h non multum vero ruberrasse, c. Haec ille.
Quomodo autem ista omnia conveniant cum regulis communibus et vulgaribus positionibus astronomorum, non invenio, ideoque
mihi fiunt tanto magis admiranda, nisi liceat imaginari globum
terrae non esse usque quaque rotundum, Sed instar ovi oblongum, ne dicam quibusdam partibus suis gibbosum, nosque sub extima
summitate habitare quod probis instronomis dispiciendum
relinqvo conscius ruditatis meae in tota facultate matematicae. Capitulum II. Quamquam situm dilectae mihi patriae meae ex fundamentis astrologicis astruere aut declarare neqverim, illud tamen in confesso est, nostram hanc insulam septentrionalem ab occidentali et boreali latere a roniandia cingi, quemadmodum ex certis annalibus veterum patet. Dependet enim secundum
60쪽
DE TRABILIBUS 33 illos ab asperrimis septentrionis partibus inmorvagia interjectis
magnis et numero plurimis alpibus, montibus, convallibus, vadis et fretis fortasse perpetuo concretis ipsa Groniandia porrigens se ad plagam, quae standis S pene occidentalis, usque ad Americam ferme, quod in mappis quibusdam recentioribus observatur. Verum in ista maris latitudine, quae his regionibus interjecta est, immanis glaciei moles aut creata ab initio, aut postmodum nata, aut profeet Sensim aucta et concreta fluctuat. Haec ut est immensae magnitudinis quoad omnes dimensiones, ita etiam singularem et peculiarem motum et vires habere creditur. Non enim semper tempestatum furore regitur, sed suo quodam occulto motu et vi maris contra easdem fortissime nititur et velitat, a quavis minutissima sui Parte ad locum, a Deo et natura praescriptum, Sive ad ipsam molem et massam contendit tanto
impetu, ut quasi secundum flumen aliquod rapidissimum fluctibus proprijs acta ieratur, atque in hoc cursu aequet saepe navigij cujusdam vel onerari velificationem ; alias autem ut plurimum sequitur ventorum ac tempestatum dominia, et ut caeteras studiose vitem scriptorum nugas de inauditis et minus verisimilibus vel etiam monstrosis miraculi de hac glacie boreali ita enim nunc appellare liceat illa tantum, quae vera sunt, eaque Pauca in medium adferam. Importat nobis dicta glacies, quotiescunque
hasce oras, PraeciPue SePtentrionaleS, raro maximam partem
insulse, alluit, minime quotannis, sed certis vicibus et a Deo omnia dirigente statis intervallis, aeris intemperiem maximam, hominibus pariter ac jumentis adeoque omnibus animalculis, quae hic degunt, minime salubrem adeoque annonae caritatem indivisum comitem, nisi quod aliquando immensam copiam piscium phocarum, Cetorum et idgenus aliarum fertilitatum quasi decimas aliquibus in locis secum adfert attrahitque, cujus tota insula raro fit particeps. Repperiuntur praeterea saepicule ursi et falcones, qui eam comitantur et quasi fortuito illa descedente relinquuntur. Hujus glacie mentionem hic insinuare visum est, maxime ea de causa, quod singulare miraculum ut plurimum eandem antecedit, Concomitatur aut sequitur nimirum adpulsus lignorum tam numero quam quantitate praestantium, quo beneficio aedificia pene omnia per totam insulam egregie sustentantur, quo se destitueremur penitus, omnino actum esset de nostra habitatione : quercus istae vari, generis Gunt, rabieS. fagUs alnus,