De Catulli in vocabulis collocandis arte quaestiones selectae ...

31쪽

- 25 intellegi potest adparet enim, quia caesura tenet medium, hoc genus, quod attinet ad singula hemistichia, maxime mvare studium aequabilitatis inde fit ut hac quoque in

figura rarissime, duo tantum ejus modi exempla extant LXIV. 131. LXVIII. quattuor ejus membra coace

Ventur plerumque Vero sic verba collocata sunt, ut attributa legantur in fine prioris, substantiva in ne alterius hemistichii inter alterum attributum et inter prius substam livum alio interposito vocabulo itaque quintum Verbum, quod non est ex partibus Murae plerumque medium tenet, rarissime alio loco ponitur qua de re concentu attributorum et substantivorum duae versiculorum singulorum partes optime continentur simulque verbum, quod alterum a tertio membro sejungit, lepidissime hinc eo transducit atque impedit, quominus membra figurae nimis cumulentur. qua de artificiosa hemistichiorum conjungendorum ratione, quam alios poetas etiam in aliis metrorum generibus Ghibuisse, ut supra diximus, Augustus einehe adcuratius docuit, denuo nobis insta dicendum erit.

sed quoniam de duabus his figuris artificiosis jam satis

disputatum est, restat quaestio utrum priorem an alteram Catullus libentius adhibuerit qua in re non multum intem esse facile intellegi potest in priore enim exempli causa hae collocationes repudiatae sunt:

LXIV. 157. alia pro dulci qui reddis praemia vita, 235 b. Lucida qua summi splendent carchesia mali, 332. Levia robusto substernens bracchia collo. quamquam talibus in versiculis poeta elegantissime hem,stichia conjungere potuit. in altero hi versiculi minus probati sunt: LXIV. 129. Mollia tollentem nudatae tegmina surae, 210. Dulcia susinuens nec maesto signa parenti

32쪽

- 26 deinde quod attinet ad reliquas figuras, in quibus caesura post alterum non post primum membrum ponitur, in priore genere Catullus scribere potuit:

LXIV. 157. raemia pro dulci qui reddis talia vita

LXIV. 157. alia pro vita ni reddis praemia dulci

LXIV. . Ipsa levi currum volitantem flamine secu

LXIV. 157. raemia pro vita qui reddis talia dulci in altero haec series minus apta est visa:

LXIV. 42. Rubigo insertur desertis squalida aratris

ΚXIV. 10. Nocturnae portans vestigia dulcia rixae propter nimiam denique quattuor membrorum coacervationem Catullus hanc collocationem repudiavit: LXIV. 10. ortans nocturnae vestigia dulcia rixae et haec quidem dicenda esse existimavi de illis figui aeprimae generibus, in quibus post alterum membrum caesurae locus est hac collocatione Catullus in vicesimo septimo quoque versicul0 8u est, quum hujus quoque generis exempla pariter atque superioris multo rariora sint et in Lucreti lib. I. 144. 19. 1003 - et in Vergili versibus, Georg. lib. I 8. 32. 103. 190 222 229. 251. 266 298. 361. 369. 428 468 497. 500 508. jam ad tertium genus transeamus, in quo caeSura ponitur post prius substantivum quod celeriter absolvi potest nam luce clarius est talem formam satis a pulchri-

33쪽

- 27 tudine abhorrere, quia priori hemistichio nimium ponderis tribuitur, alterum prae priore levius sit atque praegravatur. utcunque haec res sese habet, Catullus hanc normam qua 3 caesura post tertium figurae membrum ponitur

bis tantum sequi voluit his, quo ad no locis:

LXIV. 80 Quis angusta malis quum moenia V arentur. LXVI. 57.

accedit quod sine dubio in altero exemplo durior vocabulorum collocatio auxiliari incisione tollitur. praeterea id quoque mihi considerandum videtur quod in utriusque versiculi pede quinto spondeus admissus est qua re emcitur ut quasi quaedam hemistichiorum aequalitas restituatur. sed multo aliter res sese habet in hoc vereiculo:

LXIV. 1. Ipso suum Theseus pro caris corpus Athenis

in hoc enim exemplo non bina sed terna attributa et substantiva Artificiose conjuncta sunt et hemistichia optime inter sese respondent. liceat addere alium versiculum, qui simili ratione compositu est:

LXVI. 11. Qua rex tempestate novo auctus hymevaeo.

in Vergili deinde Georgicon libro primo extat hic versus: LXVI. 276. Usa dies alios alio dedit Ordine lunaqua in re jam ad finem pervenimus, quoniam in Lucreti Vergilique versibus, quorum nos in disputatione nostra rationem habituros esse diximus nullum hujus tertiae figurae exemplum reperire poteram . Sed quidquid antea disputavimus, id omne pertinuit ad eam figuram, qua membra ordine parallelo decurrunt. reliquum est ut deinceps dicamus de illis exemplis, quorum membra posita sunt

34쪽

- 28 b. ordine contrario quae quidem Catullus haud invitus captavit, ut jam supra

diximus restat igitur ut certis documentis illud demonstrem . qua in re quum denuo locus caesurae respiciendus sit, primum disputetur de figuris, in quibus1. caesura ponitur post prius attributum

quam figuram videmus adhibitam esse hisce locis uno et viginti:

LXII. 46. Cum castum amisit polluto corpore florem. XIV. 15. 31. 64. 73. 99 106 154. 239. 353. 369. 370. LXV. 5.19. LXVL 33. i. LXVII. 21. 29. LXVIII. 49 51 113.

non opus est denuo commemorare, quantum, quod attinet ad Verborum seriem momentum in hexametri dactylici pede quinto positum sit. habes enim eadem verborum genera, quae ad dactylum formandum maxime idonea esse saepius jam intelleximus deinde quod duplex suisse Catulli studium cognovimus, ut bina hemistichia et quam aequissima reddat et vinculo initificioso AEu i constricta pangat, ut quattuor figurarum singularum membrorum coacervationem quinto vocabulo intermisso vitet, facile adparet poetam, ubi hanc, de qua nunc disputaturi sumus, figuram sequi Voluit, duas probare res, quae natura sua contrariae atque inter sese oppositae sunt. quid quod hac in re ut exemplis supra allatis demonstratui , utrique studio obtemperavit ita ut in altera parte exemplorum, quae protulimus, bina hemistichia conjuncta sint concentu attributi prioris, quod legitur in sine hemistichii prioris, et substantivi prioris, quo totus versiculus terminatur. non omnibus ex partibus haec verborum collocatio probari potest quae si hac in figura adhibetur, ipso lodo, qui a caesura occupatus est, effici adparet

35쪽

ut quattuor ordinis artificiosi membra conveniant, id quod quia minus elegans videbatur, vitari intellextans. altera in parte exemplorum hoc vitium inveniri minus potest, sed deest etiam optimum illud hemistichiorum inter sese connectendorum artificium. deinde haud scio an numero ordinum, qui vitati sunt, majus momentum tribuendum esse quisquam dicat studio coacervationis membrorum quinto verbo intercedente vitandae nam hi ordines repudiati sunt: LXII. 46. Cum amisit castum polluto corpore florem LXV. 19. Ut sponsi missum furtivo munere malum LXVII. 29. Narim egregium mira pietate parentem LXVIII. 49 Nec texens tenuem sublimis aranea telam quali ratione si verba collocasset, optime, ut saepius jam invenimus, duo hemistichia Catullus conjunxisset nolo enim nimis premere fieri potuisse ut has quoque collocationes poeta sequeretur: LXIV. 99. Illa tulit quantos languenti corde timores,. 154. e genuit quaenam sola sub rupe leaena sed ea ipsa de causa, ut hemistichia pariter terminarentur, quamvis aliter figurae membrorum quasi nodus quidam efficiatur, aequis metricis condicionibus non scripsit sic: LXIV. 370. runcum projiciet summisso poplite corpus artificiosam vero figuram ultro quaesitam esse luce clarius est, quia hi ordines naturales repudiati sunt: LXV. 59. Ut missum malum univo munere sponsi L m. 49. Nec tenuem telam sublimis aranea texens accessit etiam studium hemistichiorum aequandorum, quod Catullus hanc seriem naturalem minus probavit:

LXVI. 33. Atque ibi me cunctis divis pro conjuge dulei. aliam deinde figuram artificiosam poeta noster adhibere potuit hanc:

36쪽

L . 46. Cum florem amisit polluto corpore castum LXIV. 239. hesea seu nubes ventorum flamine pulsae, 370. rojiciet corpus summisso poplite truncum, h corpus pr0jiciet summisso poplite truncum LXV. 19. Ut malum sponsi sui vivo munere missum LXVL 33. Atque ibi me divis r dulci conjuge cunctis praeterea inter ordinem parallelum interque contrarium nihil interesse inde intellegitur, quod in illo haec series vitata est: LXIV. 245. Immiti credens amissum hesea fato cui respondet quod in altero minus aptus hic ordo visus est: LXVI. 33. Atque ibi pro dulci me cunctis conjuge divis

denique multitudinem ordinum nodi ratione durius compositorii aliqua ex parte perbene excusari xidimus. itaque in his quoque exemplis ordo parallelus repudiatus est: LXIV. 239. hesea ventorum seu pulsae flamine nubes LXVI. 81. radite rejecta nudantes veste papillas Lucretius hanc figuram, de qua jam satis dictum est, artificiosam rarius, Vergilius saepius adhibuisse videntur quam Catullus nam in versibus, quos respicere voluimus, haec exempla inveniuntur, de rerum nat. lib. I. 9. 37. 196.

491. 18. 16 1031. - Georgic. b. L 20. 22 43. 66. 73. 74. 78. 124. 160 162. 186. 218 224. 291. 345. 10.447 472 495 - jam vero transeamus ad alterum hujus Murae genus, quod emcitur

2 caesura medium tenente

quae figura et ipsa in carminibus Catullianis usitatissima est nam his invenitur locis viginti quattuor:

37쪽

LXV. 1. Sed tenorum prono deflectens pondere corpus.

LXIV. 27 89 125 133 202 207. 240. 262 3l4. 321. 344364. 468. LXV. 7. LXVI. 3. LXVα 33. LXm 49 67 115 123 151. LXIV. 4. 173.

his maxime exemplis demonstrari potest poetam consulto talem Ordinem quaesivisse quod enim ad metrum attinet, Verba sic quoque collocari poterant: LXII. 51. Sed tenerum corpus deflectens pondere prono

LXIV. 133 Deserto liquisti in litore, perfide heseu, 202. Has postquam voces perfudit pectore maesto, 239. Flamine ventorum seu pulsae hesea nubes G21. Camine divino suderunt talia sata 344. Cum Phrygii campi manabunt sanguine Τeucro, 368. Caede Polyxenia mitescent alta sepulcra LXVIII. 67. la clausum campum patefecit limine lato 114. luribus ut divis tereretur janua caeli

151. Ne vestrum nomen scabra rubigine tangat in nonnullis versibus, in quibus sic verba naturalius collocata esse concedis, etiam alii Ordines nihilo minus pariter naturales excogitari possunt, quos adcuratius persequi opus non est, cum nihil novi inde ad quaestionem nostram solvendam redundare posse videatur immo satis jam ostem disse mihi videor exquisitioris verborum seriei studium in Catullo statuendum esse et eos gravissimo errore teneri manifestum est, qui metrica tantum difficultate vincula are, sciosa es ta esse putent deinde denuo comprobari vides duritiem quattuor vocabulorum, quibus figurae artificiosae

ediciuntur, concurrentium magnopere poetam Vitasse. nam

tribus tantum locis illa collocatio invenitur, quam supra cum nodo firmissimo quodam modo comparari posse dixi reliquis in versiculis, et saepissime quidem post alterum attributum, intercedit verbum quintum, quod non est ex

38쪽

L . 46. Cum florem amisit polluto corpore castum LXIV. 239. hesea seu nubes ventorum flamine pulsae 370. rojiciet corpus summisso poplite truncum, corpus projiciet summisso poplite truncum LXV. 19. Ut malum sponsi in iis munere missum LXVI. 33. Atque ibi me divis pro dulci conjuge cunctis praeterea inter ordinem parallelum interque contrarium nihil litteresse inde intellegitur, quod in illo haec series vitata est: LXIV. 245. Immiti credens amissum hesea lato cui respondet quod in altero minus aptus hic ordo visus est: LXVI. 33. Atque ibi pro dulci me cunctis conjuge divis

denique multitudinem ordinum nodi ratione durius compositorum aliqua ex parte pectene excusari idimus it quo in his quoque exemplis ordo parallelus repudiatus est: LXIV. 239. hesea ventorum seu pulsae flamine nubes LXVI. 1. radite rejecta nudantes veste papillas Lucretius hanc figuram, de qua jam satis dictum est, ut, sei0sam rarius, Vergilius saepius adhibuisse videntur quam Catullus nam in versibus, quos respicere voluimus, haec exerupla inveniuntur, de rerum nat. b. L . 37. 196.49L J8. 16 1031. - Georgic. b. L 20. 22 43. 66. 73. 74. 78. 124. 160 162. 186. 218 224. 291. 345. 10.447 472 495 - jam vero transeamus ad alterum hujus inmae genus, quod efficitur

2 caesura medium tenente

quae figura et ipsa in carminibus Catullianis usitatissima est nam his invenitur locis viginti quattuor:

39쪽

LXV. 1. Sed tenorum prono deflectens pondere corpus.

LXIV. 27 89 125 133 202 207. 240. 262 3l4. 321. 344364. 468. LXV. 7. LXVI. 3. LXVII. 33. LXm 49 67 115 123 151. LXIV. 4. 173.

his maxime exemplis demonstrari potest poetam consulto talem ordinem quaesivisse quod enim ad metrum attinet, Verba sic quoque collocari poterant: LXII. 51. Sed tenerum corpus deflectens pondere prono

LXIV. 133 Deserto liquisti in litore, perfide heseu, 202. Has postquam voces perfudit pectore maesto 239. Flamine ventorum seu pulsae hesea nubes G21. Cannine divino suderunt talia sata 344. Cum Phrygii campi manabunt sanguine Τeucro 368. Caede Polyxenia mitescent alta sepulcra LXVIII. 67. Is clausum campum patefecit limine lato 114. luribus ut divis tereretur janua caeli, 151. Ne vestrum nomen scabra rubigine tangat in nonnullis versibus, in quibus sic Verba naturalius collocata esse concedis, etiam alii ordines nihilo minus pariter naturales excogitari 088unt, quos adcuratius persequi opus non est, cum nihil novi inde ad quaestionem nostram solvendam redundare posse rideatur immo satis jam ostem disse mihi videor exquisitioris verborum seriei studium in Catullo statuendum esse et eos gravissimo errore teneri manifestum est, qui metrica tantum dissicultate vincula artificiosa Mota esse putent deinde denuo comprobari vides duritiem quattu0 vocabulorum, quibus figurae artificiosae

ediciuntur, concurrentium magnopere poetam ita88e. nam

tribus tantum locis illa collocatio invenitur, quam supra cum nodo firmissimo quodam modo comparari posse dixi reliquis in versiculis, et saepissime quidem post alterum attributum intercedit verbum quintum, quod non est ex

40쪽

numero figurae membrorum sed hac quoque in figura pariter captari adparet ordinem parallelum atque contrarium. in priore enim Catullus scribere potuit sic: LXIV. 39. Non cui vis humilis purgatur vinea rastris, 131. Udo rigidulos singultus ore cientem, 161. Jocundo tibi quae samularer serva labore ἡ 309. At niveae roseo residebant vertice vittae LXVI. 19. Multis id mea me docuit regina querelis LXVIIL 7. Dulci nec veterum scriptorum carmine Musae in altero genere poeta hos ordines captare noluit: LXV. 51. Sed prono tenerum deflectens pondere corpus LXIV. 89. Eurotae quale progignunt flumina myrtus 125. no clarisonas fudisse e pectore voces . 262. Aut tenuis teret tinnitus aere ciebant

344. Cum Teucro Phrygii manabunt sanguine campi LXm. 33. Olli quam flavus percurrit flumine Mella

LXVIII. 151. Scabra ne vestrum tangat rubigine nomen, in pilore genere Q. Valerius studium hemistichiorum aequaliter terminandorum secutus est, quod in altero sua sponte omisit propter nimiam autem quattuor figurae membrorum tua ervationem minime versiculi hi probari poterant: LXII. 27. Qui desponsa tua flamma connubia firmes LXVI. 13. Dulcia nocturnae rixae vestigia portans deinde alias figuras artificiosas poeta adhibere potuit exempli causa has:

LXV. 7. ellus Rhoeteo quem subter litore TrojaLXVIII 57. Is campum lato patefecit limine clausum i51. e nomen scabra tangat rubigine vestrum