장음표시 사용
41쪽
etur J ad cornu per fauces tridub animali infundan 'diaminus tur.JPelagonius aduersus omnes morbos emcacissimupuluere credit essessi pulluciconiae nondu adhuc stantem,sed iam plumas habente vivum in cacabu mittas,' si ex u&8gipses,perastumq; vapore furni,in puluere redigas, S Et climβUti& tritum vitreo vase custodias grande cumulatum 1 uobii r tW .Cochleariu cum vini sextario animalis faucibus infuit rdi Τη eitidas,donec recipiat sanitate.Chiron vero Centaurus t , 'Pu aeter alias copositiones quae iam relatae suns, asserit . - . c. Catulu lactantem viuu in aqua te ruentImi ilum ac de itfebcustodLPilatum ita decoqui ut ossa separetur a carne:quibus di Grandri ciligenter ablatis eius caro cit aqua in qua decocta fue- in .s.non haxit liquamine optimo, vino veteri&oleo & pipere cu belamelle codita,usq; ads sextariu debere seruari,ac singulis scr- animalibus binas S cotylas tepefactas,donec ad sanita Vt ici temperueniant,diebus singulis dari debere per fauces. ρηt q.
darium eaderatione, qua catulum, excoqui,ablatisq; ossibus codiri binis cotylis per diem in potione per id Cornu saepius datis,animal morbidu liberari. De gallo quoq; gallinaceo albo,eade quς de catui, Obseruada Dd4.nonsadem Ostrat. Radicem quoq; herbς itymali decoctam belcri vita dulci dare morbidis animalib.suadet.Ei quoq in utro animali, quod profluuio attico coeperit laborar i ta ut viridis ei vel pallidus per nares humor erumpat, 'reteri ex lolio humano' aut arietino duas cotylas cu' vino, ' vini oribo&cyatho olei rosacei putat esse miscedas &per nares, G 090rost' quae humore funestum egerunt,'digerendas. suam 'ns ς curationem julmoni sanitatem, maribus siccita tem ' praestare confirmat.
Potio anniuersariaphysica Cap. XVIII. Ro physico aute Manniuersario remedio tradidit vlpicum teticuna vel allium maius, quod qui-
42쪽
RTIS VETERINARIAE . . an gallicu vocant, capitellassingula cu singulis semi- p y unctis 'fagapini,&ssingulis cyathis olei optimi diligen' sosiritio ςxxxjtR, lingilli aqua heminis oportere misceri,& hos tibi iiij nas singulas per caput animaliti dari octauo Kalen- tep. 4eposio d/ Iuli ab hoc est in initio caniculari dierum,' septi n bivis igium mo&se to: quo facto, trinis potionibus stagnata,vi fidi itur dicuntur,anma alia armentina vel domita integro an qM.f. non ba a morbo intacta seruari. Convos ros fimentorum contra madeu Cap. XIX 'iustitie , Dduersius morbu malleum, cuius diuersae sui tfra. s. nouba species, quae in potionibus tam per Os qua nares digere dis, vel clystere,Squaeq; in cauterijs vel fle . a botomo facienda sunt declaratu est jest, restat alia no restant nainus necessaria esticaciorq; curatio,quae summento, μm giu μ genere& odore prestatur Na cum ipsa tabes ex com ' φ ς' rupti aeris foetore nascatur,&' usq; in pulmone& vicxiis pistrio, Fςx pCnetrando descedat,non minus austeritate odo ν'. S, quam potion ua maritudine consueuit expelli Prothum numero itaque animali eliges locum humile ex omni M. smon ba parte clausun in 'quo induces animalia iam aegrotatiabet u curare desii deras vel adhuc sana & separatim quae dilium non vis morbi contagione perfundi.JOriganu 'astum',
cena,sequi ponderib permisceas,&exinde quantu tribus diguis cleuare poteris in carbone Suiuos mittas a.
ni Ruum qio Scaput super fiam tenebis, ut austeri .dc It m M. F. tas odoris per os mares intrinsecus ingressa, omnia ψη m compleat,&ad pulmonent usq; p penetrando,peru i bis hi ni Π&pi stet 'animalibus medicinam. bei compositio vehementior adis anae animalia, quas asciueum tollit. D Cap. XX. Estin ali copositio sustimentorii ad morbos prohibendos, sumptuositor quide, sed putatur utilior.
43쪽
VEGE II LIB. I. Sulphuris viiii ' libras ii bituminis iudaici lib4. opopa 'li ,
nacis uncias j. achanti unciaS sex, galbani&castorei, yreos crudi anaincias vj. salis armoniaci uncias ii salis cappadocis uncias id cornu ceruini, lapidis agatis masculi,lapidis agatis eminae,ana uncias in .lapidis ematitis,lapidissideritis, lapidis argeritis ana Vncia j equuleos,id est caballiones marinos numero septem,caudas marinas, ungues marinos ana numero septe,Vuae marinae uncias tres,medullae ceruinς, cedrei , picis liquid Ἀ-na pondera tria,Ossa sepiς numero vii. auri semiunciam, ballucae siliquam haec uniuersa comixta atq; succensa, odore suo morbis tam hominum quam animalium resistunt, daemones fugant, grandines prohibere,& ae rem defecare dicuntur. Sed si1 memoratos lapides aut iuuenire nequiueris, aut enormitate pretii ab emptione cessaueris,reliqua essicaciter prosunt.
De rationeskLotomi p. XL.MEdicini omnis animallu, vel si veri quaerimus,
etiam hominum, nisii rationem curationis ante cognouerit atq; praedixerit Janguentibus periculum errabit frequenter. Expossita enim curandi ratio,&cum genere congruens passionis, indubitanter prae stat auxilium adeoq; pluribus membris ac morbis generale remedium' diligenter oportet exponi,quod prς-cipue in sanguinis detractione cossistit, si rationabiliter pro tempore viribus animaliti,&' pro aequitate perfectimulo medici adhibeaturatidustria. Qui si ignarus fuerit huius rationis, non solum per detractionem sanguinis non curabit, verum etiam periculum iumentis frequentissime generabit. Nam cum vita virtusq; animantium consistat in sanguine,rursus tempestiue detractus sanguis corpori praestare adsolet sanitatem.Cuius rei talis redditur ratio. Sanguis enim ciborum humorumq;
belsindubitatumhdiligentius,prostate
44쪽
indigestione corruptus, perna ebra discurrit,&languo- i rem dolore t aut uniuerso corpori, aut certis quibus 1 partibus consueuit inferre. Nam per constrictione nem 'Mignatio Vorum,venarumq; tensiionem,inflatio indigestioq; gegerieran neratur quae tensura ut ita dixerim soporis aliter laxari, nisi per detractionem sanguinis non potest.Vnicum, q- mst enim compendiu atq; remedium est, a d corruptione b , , illa usi ioceti quassi infesta tabcaegritudine vel peri Culu gignit,cu sanguinis ipsit us*vitiosa parte detrahere. Udhibenti Maedi entiaqadhibeaturin anguinu detra Placuitple ctione. Cap. XXILriss cornu to Incit aeriq; eris tepore quotannis de ceruice tu τM.scibilia D mentis sanguine demere,vificin herbam mittere necessarium putant,nevetcrifcorruptoq; , anguis in debilitate rit nouus admixtus matura coalescens hdebilitate valitu- udinis vel dinis uerpericulii faciat Veteres aute, prudenti Oresq; tl Ore absq; necessitate de pleri animalia vetuerunt: ZA . . sueti m QR si ςxudo minuencii, ii lcmpore aliquo facta non q iri tith, i Hς rix, statim intra corpus morbum ac valetudine genebu . . ret. Rectius ergo est minoris aetatis animalibus: benebὸuia Valentibus e nulla parte corporis sanguinem detrahi η ita depIui absq; palato: de quo assidue 'tam minoribus, qu1mma
ς Istruenda turis detrahendus cst humor,Vt caput,Oculi, cerebriaq; Ppaucioribtis cleuentur Maturis vero animalibus no in comodii est ire uitiusιie pulici reticina cum mittuntur in pascua. Illa tame in omnibus,qtu' de plendi sunt,'co seruanda est coliuetudo, ioc' ut pridie quam vena pudetur, substententur leuioribus
q 'par cioribus cibis, ut per id rastema coposito corpore si iii Ont xλrbato per indigestione.In bio autem aequali isti mo, .eui . xxie iumentum, ceruicem l illius loro cinges, quorri festitu strictius si per si apulas tangatur, ut vena possit ab ali hi die xl' clarius intueri. Tunc ' spongia cum aqua venam Waxuiuia s an lavabis, sepe deterges,ut alitus emineat.Pollice quoq;
45쪽
quoq; sinistrae manus interius deprimes, ut non ludat, 'cedat, sed tumidior atq; inflatior vena reddatur. Conseque ηM S,Π0Πb ι- ter iuxta praeceptum artis,vel animalis ipsius posivione, sagitta dari calibis exiges cotibus bene acuta tam acob f it Jςqδ's. seruabis quoq, ne altius imprimas manu, gulam atq; gurgulionem rumpas&arteriam praecida , Hoc enim qui uti, gur inactum J vitae cosiueuit inferre periculu Percussa qHVIJ ione . ruina vena,foenu vel farragine et iri ad ede tu apponas an pia,uto arte- mali, quatinus agitatione maxillaru per Vena melius e riam praecidas rupat sanguinis impetus.Cu aut niger vel corruptus au 'egressus est,morqegeretur,vel coeperit manare purior,st alimium e ct
tu tolles a cibo,&imposita fistulavente plaga astringes I cit'πJ or In plaga vero 'tactu imp xl qui Orcet quidam V tantur &creta. Dein desin tenebroso loco '
&calido statues iumentu,&farraginem si tempus est h. 'τω vel foenum mollissiimum dabis septem diebus ac nocti Ilii
bus.Aquam etiam osteres, vis voluerit bibat. Sed triticea farrago hordeaces prcfertur quq sit defuerit, hordeaceam dabis. Memento etiam quod ea melior sit, quae vicinior marinis fluctibus fuerit./Propter quod ventrem maritimis facilius soluit,' humoremq; deducit. Pulsata' etia quo in quia cunq; loco vena,' omnem sanguinem diligenter peXcia 'humore; bpies, Saceto oleoq; permistu, vel alijs medicaminibus dAcitque ratio deposcit,animalis ipsius corpus perunges, pr.'ς cipueq; illum locu , ex quo detractus est sanguis, 'ui Q es e putatur in causiae Constat enim, naturali quadam ra p ς Τtione' atq; benefici, ut quidam aiunt ipsum sangui libunem,cu superfusis est languentibus membris praestare medicina,vitiumq; siccare. Quam curationis sollertia solinuita diu non oportet omitti. Praeterea interpositis diebus post in effisebotomu animalia producuntur ad solem,&sanguis perducuntardetrahitur eis de palato. Despumantur etia tertio gra 'istavi duci de lib. caninis, quo Oportet suspendi altius p pter autem
1 guinis si uxu, ita ut ea die) nollissimi cibarijs utatura vio Pilis
46쪽
hilus libras accipiunt singulis die-bm augenda
gdecet αhberbe est,qua amiserunt
furfure Sequentibus autem diebus non ex integro hordeum consequantur, ses a vilibus incipiant,& ad consuetudinem 'per singilloru dierum augmentalem ueniant. Consequenter tepido die ducantur ad mare vel fluuium,diligenterq; loti tergantur Vino quoq; oleo in sole perungendi sunt diligenter, &confricandi, ut corpora eorum calefacta aut repellant,aut perferant Perlibrictionis perfricationis iniuriam. Quibus perfectis equi nobiles tunc demum ad labores cursusq; itineris reuocentur. Coirata animalia non deplenda. iap. XXIII. SCiendum est praeterea, castrata animalia alinquassa oportere deplers Caula 'naec est, quia iam partem virium cum testibus'amiterint, si depicta fuerint,vevehementius .eneruantur.Hinc est enim quod asinis nodetrahendus est sangcis,quianaturaliteraninus habent sanguinis,gracilioresq; sortiti sunt venas.
Admissism facientes non deplenaos Cap. XXIIII. ADmissarios etiam equos flebotomare non est m
pus: partem enim virium sanguinis in coitu natura digerit. Si tame ab admissura cessauerint isti annis omnibus herbarum tempore depleantur,incidui in caecitatem,quia id quod coitu digerere cosueuerant, declinat in oculos.
In quibuου paseonibus,ces ex quibus loci inguis si auferen m. Cap. a V. NVnc ne quid relinquatur ambiguia, in quibus pas
sionibus, ex quibus locis sanguis emitti debeat indicabimus. Morbidis 'uibuscunq; totum corpus in causa cst sicut febrientibus, ''unde infra dicendumJdc matrice' detrahendus est sanguis.Cephalargicis auten arpiosis,iusianis,cardiacis,caducis, freneticis, bistru-
47쪽
tur des auriculis sanguine demere. Verunta me melius est de temporibus, quae in dextra ac sinistra sunt parte, detrahatur, id est, sub cavatura temporu tribus digitis Ab oculo interpositis inferius vena perquiritur,4 ex v-traq; emittitur sanguis. Et vero quibus suffusio contingit oculorum vel caetera vitia quae oculis nocent,in febriores' venae sub oculis positae,quae descendunt Nangulis oculorum inferioribus, quatuor digitis inscriusquam oculi sunt,yinciduntur. Quibus quidem fastidiui Mutiye arteriarilia vel faucium tumor, vel praegrauatio capitis, de palato aufere lus est sanguis. Quib. aut pulmo est in causa vel iecur, vel caetera quae his vicina sunt membris, de pectore minuendus est, ex venis quae positae sunt in dextera ac sinistra,vbi brachiola coniunguntur,&flexura fit cu armis plicatur. Quibus qubdem armus es in causa.rae brachiolis sanguis minuatur, quae venae positae sunt interius,ubi 'centuriς,id est, musculi' brachiolares sunt, sed digitis superius' quam genu,tribus vel duobns digitis inferius quampcenturiς. Hae venae sagitta percutiantur,sed caute 'modesteq tangantur, propter debilitatem animalis quia hae commixtae sunt neruis. Quibus autem articuli in causa ea erunt, vel si articulust insertus vel intortus fuerit, uel aquatilia habuerit,uc quiduis simile in articu is con tigerit, de sub cirro sanguis' subtrahi debet: quaeve nae positae sunt inferius quam articuli tribus digitis sub corona 'upvena cum summar cautela tangendae sunt, quia articuloru coniunctae sunt neruis.-Creciaco vel si basim'movcrit,decoronis rectis tollitur sanguis.
De his quibu anguis in ungulam tollituri quomodo sanguisqtollatur Cap. XXVLO Vibus aut iumetis vel suffusionis vitio,vel per voluntate excruciata ungula fuerit, quae vulgo vn-
'extrisicia ungulam cogere dicatituri d . fientericis Videratis
e creticis de brachiolis anguis austriur
ycentriemne medie quae venae β exemptus vel tortus
sollicitudine cretico aute' praecisis monueritvrectius qui ungulam cogut vel deiecerint, vel ἱκα
48쪽
gulam ad viuuae des umentumque, ruginctu illa usti
h Ster astringes, totumque soluit ungulae in circuitu sculpesso circum scribis. Vungula
4mberes ungulam remanauerithpost nodum Spatio humoris Misicut Stramare
sa itur, non lae-d untur. De Epistonicis,
a6 ARTIS VETERINARIAE gulam cogere dicuntur vel quibus remorata basis longi temporis claudiginem fecerit,eiusmodi curatione sanantur. Componis omnem ungulam quasi ad viuu,adlidesq; irantu,lauius suffragine illius alligata lino vehementer stringes,totumq; simul ungulae in circuitu scalpelletur,& circum gyrabis ut a corona ungula subleuetur X parte, tunc circuncisorit inferes inter ungueris tu,& cum bene climpidaueris, suffragine soluis,&4nuenies de calcanto venas fluere,&c si sum cienterreffluxerit cruor, sale perfricabis,' postea aceto oleo in unges,& linteolis munies dilio eten Sparcia calatare curabis,ut post egestione a umor ungula reparetur. Huiusmodi aut cura nunqua nisi sim gulis pedibus adhibere debebis, ut in tanto dolore animal duret ac stet. Si autein alio pedissimilis est causa cum in illo qui prius curatiis est, firmiter animal stare coeperit,tuc eum elides, ut dictu est, simili obseruatione curabis. Si vero in his causis animal ' cremare volueris, semissabis in ud hoc modo,pc6 pones ungula eius ad viuu,&χOtra vena addita sagittas tu dis,ut possit sanguis' acOtizare persolu qcr. sagitta pertuderit. Simili aut modo sale fricabis, oleoq; aceto,linteolisq; muni bis, duntaxat si maulo pedes, ita ut portare se possit t. hi plane u semissant, O elidui.4 Epipomicu,vulps,colicis rophosis,ct qui morbo subrenat tenentur,unae anguis tosiendio s. Cap. X X VILE' Pistomicis,vel qui morbo subrenali haeduntur,vulsis etiam, colicis quibus venter frequenter dolet, de cauda sanguis emittitur, licet melius putetur pro pter huiusmodi causas ortas de visceribus deberes anguinem ossi Qtio si de cauda' tollere volueris, sic facies. Erige resupina caudam ad lumbos, quatuor digitis ab uno ubi pilos non habet Cede caudamh cum tabu
49쪽
Iaaliqua non ponderosa, quousq; se vena demonstret, '&incaud media diuisura quatuor digitis abano sagit is caudata percuties venam, ut aconii Zet sanguis,post decursito si no egredianem fasciola colligabis. Cum autem de visceribus emit turμ'g' utere olueris,sub inguinibwJ de dextra' sinistraue inlin yς gulis femoribus eminentes venas medias sagitta per c Jφα Cuties post decursitonem sanguinis cretam impones, sed caute, propter vicinam mistura neruoru Si lacce in .gambis fuerint, aut aliquis dolor coxae vel gambae, fanguis detrahatur jub gambis sunt enim venae 1 viscerihus descedentes pergambas interius, quas mediaS pro pter vicinam mixtura neruorum caute transuerso te reaudis votomo percuties, post decursione fasciolaῖligabis liransiuerse
Deration octais cauter, Cap. XXVII LIN animalium curis ac medicinis duplex remedium authores esse voluerunt, Minutionem sanguinis,per 'Scilicet quam constricta laxantur, ω etiamJ Vstionem cautern u M. Per'quod laxata firmantur.Sed cum flebotomi ratio e :' imςti ii uidenter videatur exposita,Cauterii quoq;,licet nouisti ainta ma cura siit, aperienda videtur utilitas. Nam adustio a.
xata constringit, inflata attenuat,'' umectata desiccat, eapeinbuiauta coagulata soluit, 'farcinomata praecidit, veteres dolo vi trahit. σres emendat,alienata corporis partes ecqualibet cau Psithii Nam besa ad statu suum reuocat,sti per natura excrescetia, sub neficio caussiata,& adusta cresceret 'patitur.Nam cucandente fer ri rumpentis ro ruperis cutem, Vitiu omne concoquitur atqῆ matu clitem caro coratur,4 beneficio ignis dis lutu, per foramina quaesta' itμr, macta sunt rei fluit cum humore atq; ita fanatur passii, tμItμ σε tollit dolor. Post 'qua cicatricibus clausis,c Ostrictior u robustior reddit locus, ac prope insolubilis cutis. Scien dum vero cuprina cauteria plus effectus ad curandulata
heres ferrea Praeterea si in capite morbus est,inuritur 44 cicervix:si subrenalis est,tubis ignis adhibet. Interdu aute aramina quas
50쪽
infigunturr pacturunmoueri 'diligentibus composita roborata
calasticis crud postremum culasticis
bet ςHoc loco M. Sta dis in tacupita habet,
ru inscribitur de curis ebrium. AlteruDe a1situdine
quae videtur fiorib. similis,et incipit fibriens u limulivus quamprimum subueni
punctarinsiguntur,interdum ad similitudine lineae candens deduciturhferru,aliquando velut palmulae fiunt. In hoc enim laudatur Mulo medici ingenium,si ita animal cauterio curauerit ne deformet. Iro locis aute in quibus cst passito,&propellis ae stimatione cauteria vehementius imprimuntur aut leuius. Memoria aut retinendum est,ῖ quas turas, emota vel extorta, aut eiecta de locis suis hiri penitus non debere. nam perpetua debilitas consequitur sed melius cst utJcum locis suis reposita fuerint,&ligaturis'diligentius comunita,atq; ita naturae industriaeq; benefici, conroborata, colasticis unctionibus de malacinis. 'postremum causticis eadem percurare ad spem perpetuesanitatis. Quod specialiter admonendum cst,ne Mulo medici festinates, dum foco curare cupiunt, animalia debilitent aut deformet, cum flebotomis,potionibus unguentis,' syringis,medicaminibusq; diuersis ante sit temptanda curatio, si nihiI profecerint ad extre naum ignis adhibetur.
Depasione circuri ebrium. Cap. XXIX. v QVaecunq; passiones plus iumentis periculi P in se γ
re cosueuer ut,& dissicilioribus obscuriori busq; indigent curis, has primo amplectimur libro,ut facilius reperiantur quae in exordij ipsis occurret, degentibus fastidit non posist adferre. De curis quae prima sunt. Febrientibus itaq; animalibus squam J primu couenit subuenire. Nam non amplius quam triduo caloris vim sustinere posct creduntur. Intra quod si curata non fuerint, morititur. Oportet igitur passionis huius signa causasq; pr dicere,&'mox medicina exponere Febrius iumentu deiectu caput e terra alleuare vix poterit, erit oculis apertis, labiis demissis, tristitia turpis,& grauitas totius corpori insequitur testiculi tumidiores laxius pendent, membra caloribus feruent, enae vehe-ctitur 'His non habet qui poste medicina ponere menti