장음표시 사용
61쪽
VEG ETLI LIB. L 'etiam illa animalia sanabit quae vel stupida vel macra
sunt ex coactione longi teporis,quibus nitru diligenter cribraturin hordeu debes aspergere,quod omnes asperrimos humores spurcitias corporis purgat. Sed strophis dabis potione superius declarata plurimis diebus.
Etiam hac opo term antico renes eoru , totumq; corpus
perunges,& diebus aliquot a pluribus facies confrica .ri. Ad ultimum renibus corum causticum induces,&lic reuoces ad laborem. De lumbricis,c is,tineis,spediculis Cap. XL. II ILINtolerabile dolore intestinis inferunt lumbrici, o Jvermes,&qtineolae, quas alii pediculos appellant. Na ercoagula aqualiculuintus croduntq&vulnera faciut tu ninterm cx qua necessitate animalia macrescuntrifcoriaginosa tfiunt,& sine febre nonserui celeriter morulntur.Huiusmodi passionis signu est, cu inuenitur humor in ano fabae coctae similis: est namque sanies ex vulneribusJquς bestiolς intrinsecus fecerui.Ieiuna animalia ex hac laecessitate vehementius torquentur Nam culis deest cibus,magis vitalia costi mutur a vermibus. Hi no sunt in fati,& tame per dolore se volutat,&in spina seinctur,uia non sunt in&caput sibi intra pedes miti ut,&ostendui' doloris sui fata locu ,dentibus ilia stibi quasi scalpunt,& rodunt nonun 'propter qua lumbos,&cauda parietibus confricant. Cui sta signa ostendere coeperint,&crebro clamare, hoc est, vehe Rrim At Ianenter hinnire,sicias eos iam morti es e vicinos. quibus ' adhibetur ista curatio: olei viridi sin amari sextarios n. 6q p fasciculii ab lynthi poniici cocoques prsterea nasturci eivii nam erseminis, sanionici, coriandri seminis radicu seminis,si coctuisisti si ii opis pontici pincia singulas, mirtisin foenigraeci seli bravistini, bra)hcc infusa: decocta in oleo illo facies manere,ex oleo heming quo' liena in Loici, in litae tepidae harmina dimidi asper er aqua tepi- cornu dabis. quae virtus medicamentoru,&lcnitas olei dae hemina
animalia ipsa intu occidit, forasthcit. Ex qua potio dimidi
hacopo etiam plurimis 'tineae minutae Nans gulam
' cum aute anies exit a vulneribus
62쪽
si permultos dies acceperit pcrmixto nitro tunso castoreo omnes lumbricos & tineolas vel cosses J dc vetames discludit orpore, & cum stercore ei jcit, testituit sanitatem. Alia potio ad lumbricos, tineolas, hocossos: Santonici,ab syniij pontici, pulueris, lupini crudi, seminis nasturch, scobis cornu ceruini,seminis radicum vncias ternas,simopidis pontici pastillos' tres, erui uncias tres,vini austeri sextarios tres, olei hispani*sextarium unum, opopanacis unciam unam,seminis coriandri heminam haec omnia diligenter trita decoques,"idie ieiunis heminas singulas dabis. De clysteri, ad curam lumbicorum stinearum. p. XLV.
sEd quia pestes ipse saepius ad 'coagula se conferunt,
& potio per os data, ad loca ubi moratur rarius peruenit, ideo etia per anum adhibenda sunt clysteria: aceti acerrimi sextariu num semis,olei viridis tantundem,opopanacis unciam unam,ccnt aureo uncias duas absynthii pontici uncias tres, fantonici uncias tres,tarinae lupini crudi uncias tres erui uncias tres, semini Sia- fani, seminis coriandri uncias ternas, nitri triti uncias tres radicis capparis tunsae uncias tres.haec omnia decoques cum oleo& aceto, per triduum singulos sextarios bene calentes per anum' de clystere' diffundis animali. Memento autem quoties per os potione das, animal contra clivum teneri debere, ut facilius quod acceperit ad interiora descendat. Quoties autem clysteriabis, caput animalis in valle statues,4 clunes ad altiora conuertes,ut quod per clysterem distundis ad interiora perueniat. Diutissime autem post potionem in talibus locis animal retinetur, ut facilius necentur vel esjciantur pestes interne Ad conbsq& lumbricos specialis potio. Herbe camel contis radicem ex aqua ad tertiam decoque
63쪽
recoques,5 cu opopanacis duabus unciis misces, ac vini hemina, dc ad cornuper inittram narem diffundis. . undis Item alia ad lumbricos Seminis coriandri quantu una manus coeperit riges, nasturcii quoq; seminis tantundem diligenter teres, quae utraq; cum aqua tepida per triduum faucibus infundes.' Ad matricis dolorem me M S mih dicamen. Aloe,paticum,masticeia,castoreum,lauri bae s cas,amoniacum,ui novi melle mittis in ollam,& bullita atteres,dabisq; ad bibendum.
De iumentis calculosis p. XLV LSI quod iumentu calculosum fuerit, haec signa monstrabunt torquetur, gemet,extendet se ad conatum mingendi,stillat veretrum eius 'guttis materiam, modi
eum mingi V plene mingere non potest,quod quotidie patitur. Sed huiusmodi vitiu teneris aetatibus piae-runq; cotingit, quod sic inuenies: Manu ad interiorem parte mittes, a ceruice vesicae sub ipso ano ad hippocentauru versus palpabis digitis,& calculu ibi inuenies. Quod vitium dissicile curatur. Nam interdum nimio conamine prope ipsum anum vesica disrumpitur,
lotium per anum c mittit,&quasi faqtrae adsimilatur.JIdeoq; missis digitis per foramen quod fecerit, lon anonis,&ipsius vesicae aculeo calculum eximis, curabis clysteriis collecticiis,id est,quae glutinent,ut foramina illa sanentur. Potionabis autem illos duritica potione Dissicilis autem huiusmodi cura est,quia vim patientes ex corruptione vesicae tortione moriuntur.
De emphragma. iap. XLVII. QVodcunq; iumentu ex qualibet causa se inuene
ris volutare Diatim oleo manum perunges, 4-psum anum oleo satiabis post quod manum in interiorem parte longa nonis protendis & si inueneris ipsum
in guttvita urinam modicum mittit, expi
64쪽
is umilionlcrfricandua ARTIS VETERINARIAE longa non em clibano subtili h patere, scias eum stro phum pati,&continuo stercora encie paulatim ad nanum, quibus egestis cito noueris animal percurandu. Si vero manu iniecta toga nonis praeclusione inueneris,& stercoris modicu, hoc est, duas aut tres pillulaS squi- bala prefocatu longa non equa manus Vicintroeat, scias eu emphragma pati iericlitari,& ideo curandi sunt renes medicaminibus supra scriptis &clystere v- tendum, quod indignatione intestini resoluat curet. Deileo. Cap. XLVIII SI manum inieceris, totum ventrem tympano si milem pertractando senseris, scias cum leum paxi& cito periclitari.Et ideo unctionibus calidis 3 fricandus est vehementer diu. Si ventum coeperit emittς- re tunc in illo spes incipit esse vivendi 44ttuleris De dolore veniris p. X LIX. ITem si manum miseris,& inueneris valde pati longa
non em, scrcora non multa habere, nec esse vehe-mcnter inflatum,scias ipsum ventre dolere, id est,aqualiculum Cito requiescere solet si celeriter supradictasin calidas acceperit potiones, diligenterq; ex calido unguento fuerit perfricatum . Si moram curationis n5 abstuleris,disti cile euadet. nam ex hac passio e chor- dapsus fieri consueuit.
'dextera par id manum miseris, similiter longa non eni pati site One ulla inflatione repereris,&non freqtienter volu- extendentὰμ antem se, sed proiicientem si tibinde in 'dcxteram conia ira partem &quasi ' cxtensionem interdum ad 'conameminctio.
65쪽
minctionis, inuenies duriciem in intestinis ingentem cucurbitae similena, scias animal coli dolore vexari:λα' qumtiquato durius intestinuinueneris, tanto plurib.diebus , s. Noliba dolore cruciatur Ex qua causa raro periclitantur,vi do bellent biduo,vel triduo,vel si nimium quinq; diebus. Sed quanto inueneris molliorem ipsum locum, tantove seum locius inmitigabitur dolor nam quaedam stercora in lon ' refrigerabi-gano ne reperies & erit salubris curatio si post clysterem vel potionem multum stercoris' adsellatus edi rcediterit derit. quo facto, statim intestinum, quod coloi in ideduratum fuerat,&tumebat, non apparebit redddita praeduraum
De dolore vesicae Cap. LSI currendo fuerit in uersa, similis dolor sine inflatio
ne ex cursu iniuria: nimietate J freque ter emergit. Huic manum sub ij cies in anum, deprimes sq, ad veretrum versus, ubi inuenies vesticam eius lotio plenam, quam a dextra sinistra parte leniter adducis sursum adJanum versus es deprimo J cum oleoriminctionem Provocas,tam dia donec urina faciat, liberabitur periculo,de quo animalia difficile evadunt. Comi es lumbrici Ga cura toluntur ad ma num Cap. LIL
SVntali qui assidue dolorem ventris patiuntur sine
ullainflatione,nec vehementer se volutant, 'uasi in cursu prouocant, aliquando se pronciunt, Milia sibi corrodiit,& quasi scalpunt. In huiusmodi dolore manui inimittis in 'longa non e per circuitu'&interiore parte per pluruma loca dilige ter tentabis, is uenies vermes collectos exisse ' in singulis locis, intestinuJitudere. ex qua necesmitate nascit dolor piculosus sis Digitis euelle eos,qqde vix evellunt,&ipsa re ra tibi inpmanu coherit in vesca,
facilis dolor sine inflatione, πmnguem iuria nimia
bet de periculo, iquos non br-bet longaonem interiore par
66쪽
oc Uion rent sitarui dissicile eos proijcias. cx qua ratio e multa, iumenta cauda frequenter parietibus fricant, propter morsit 3 naorsum vernatu, quos purgare de longa non e studi O- pq debebis. ' potione dare per 'plurimos dies eam,quq Πῖμ ε lumbricos faciat,ita omnes vermes,quos cos cap v.)iuis pςllamus tineolas purgabis. Similiterint jam qui lum iu bricos habent in ventre, silc eos conuenit mederi:Pice liquid avi oleo calido renes,& totam spinam cum dorsobriis ibiaisus PQxtricare oportet tam diu, donec calefactione patian
eii , eo uri et tur: daalalbi.ls auriculas eorum anum ex oleo comanti oleo per i ubi ,Ventrem quoq; testiculos perungesJ sal tritumst cabis sena f&Jcum messe decoctum mixtum in anum subiacies. atrem quos ex nimal potionibus crebris ambulationibus4 potionata testiculos exercebis. Si ex hac ratione non' mitigauerit,' clysteria decocto bis' eum calida,& afronitrovi sale Preterea su per renes inbulationi o δ' dorsum facessos calidos ex furfurepplenos imponis, biu crebris tala diu innovabis 'calcfactionem, lone cientia red-
dat Potionabis diu potionibus supradictis & clystcriis ci jici et/hi discrimi ire liberetur.
Pplena in I Od mmentu syncopauerit his agnoscitur signis: a at acta. igrius ambulabit, tanquam suffusione constrictu. Gu .ui Inter suffusis autem syncopatos haec distantia est ut suffusimnem sussu sit, licet tardius, a terra leuci pedes, tamen flecten constrictum pates crura incedere solent Syncopali autem uniuersoliatur corpore constricti rigidi sunt, etiam cute proiiciunt, non sine gemitu' toto corpore decidunt. Hi veroJ . . , non sine sebre erunt, cibum&potum fastidiunt, magis iacere cupientes. qui se leuare voluerint, impetu conantur exurgere, sed propter dolorem omnium membrorum tardius exurgunt. Quod contingit ex ma Ionπιθη labores cursu nimio, vel cor humoribus nimiis, cum pluit mus sudor fatigatis neruis membra
67쪽
mentabisa a spina,armis, renibus,tepefactumq; dili clibitis itur, genter tergendo siccabis . Tunc Vino&Oleo calido to- bcu hie est tum perunges diutissimeq; confricabis: coopertum cura: A qua ca- deinde locis calidis statues,' molliaq; substernes ut dor lida ipsucsistomiat. Quod cum per triduum feceris,hac potione re re fomentabis fouebis. Mirrhae uncias ij draganti uncias iiij croci pirristicabis drachmas iiij. meliloti unciam . anagallici libram,' inosis una thuris masculis pondus unum.quae Jomnia cribrata in qμqs puluerem rediges , ex quo duo cochlearia cum aqua calidae hemina,vi mellis cochlearibus duobus, Molei rosei cyathis duobus J potionem dabis plurma Is die li M. .non bus,donec sanum fiat. Etiam vulsis haec potio,& ten belsione laborantibus prodest. tium sDe his qui sanguinem per nares mittunt. Cap. ILLI.
SAEpe ex cursu nimio iumenta sanguis infestat,
per nares emanat, qui dissicile veluti ruptis 3 venis impiis labore' calore substringitur sevelocissimcire M. Onh tiam J postulat medicinam.''Succum itaque viridis co . riandri, vel si defuerit, porri fatiui succum in naribus ' ζες ' Periclitantis infundeso pollinis triticei drachmam, R I lithuris pulueriZati drachmam j. anagallici unciam qamyli semiunciam, commixta Min tres partes diu ita TL, ex vino nigro suffundes naribus , sanguinem q prae ia uis
De infectatione anguinis Cap. LV. Nimal sanguine laborare haec signa declarant Oaculi tument,frigidum erit corpus ceruix,tristi tia fastidiumq; 'iungetur, difficileq; curabitur .
Hac ratione curandum. A cibo potuq temperabitur, pro iri ist
68쪽
46 RTIS VETERINARIAE lamniq; indulgebitur copiaJ mollibus stratis,hium de
matrice quant ratio postulauerit sanguis auferatur, nec potionis cura cessabit. Succu itaq; viridis coriandri,vel sit defuerit, porri sectivi, trixaginis quoq; centaureae violaceae,& nitri aequi ponderis mixtures inungitur. Ex quibus tunsiis atque cribratis diurnum cochleare exhena in aquae tepidae infundatur faucibus. Quae potio humore mos an gninem, imminentesq; a-SM s. nobabc morbos purgat, prohibet J sanat. Quae adhibenda diligentia,ut animali ana per urent. Cap. LV LBscuras dissicilesq; curas prima fronte digessimu S, consequenter ad caetera pergentes sed necessarium credimus ostendere rationes, ex quibus incolumitas iumentorum incorrupta seruetur. MeliuSi. o. uenim est diligenti studio custodire sanitatem,quam' e- st viridi itudinibus praestare remedia. Diligens itaq; dominus ybutile stabulum freque ter intrabit,in primum dabit operam plirune; Vt stratus Iolatilia emineat,ipsumq; sit non ex mollii xI. s. non baiu Signi S siicut frequenter per imperitiam vel neglis entiam euenit, sed roboris vivacis durici avi solidita-bet Tum prα te compactum. Nam hoc genus ligni Τὰ quoru ungulastri cibost ad J saxorti instar obdurat. ''Fossa praeterea quae otium 'Illas appς recipiat,deductorium debet habere cuniculum,ne pela: Arp tςη des iumentorum redundans urina contingat 'Paterra*Loculi prae quae appellatur Jhoc est, aliaeus, ad hordeum ministran- teret imar dum, sit munda semper, ne brdes aliquae cibariis ad- morereti e imis cantur noceant. 'LOculi praeterea vel marmore
illi ligno facti di ilinguendi suntJxt singula: ἡ, i ixinaenia hordeu suum ex integro nullo e praeripieti te Phth, a conitimat Nam sunt animalia ad edendum auidistima,
tior ueriit p. , muta cum celeriter' propria deuorauerunt, parte con levi, cou orti sortis inuadunt u Alia Vero naturali fastidio tardius co puricinia . medunt,
69쪽
medunt,&nisi separatia acceperint,vicini H apienti uni tetitit 'isbus macrescunt. Cratis,quq iacca vocatur a vulgo pro 'coccaquorum statura nec nimis alta sit,ne cum iniuria gut Sili dia aguntur extendatur J nec nimis humilis, ne oculos leoni in tu exic GHΠ'gant caput Luminis plurimum stabulo infundi opos ' sit ψη σtet,ne tenebris assueta,cum producuntur ad solem vel caligent, vel aciem visus imminuant Aest te in aper e,ii uiuitis locis, tam noctibus quam diebus iumentis libera aura praestanda est. Hyeme ver tepere debent stabu ii, mi ero Ia potius quam calere nam nimius calor licet, custo h pomediat pinguedinem', reficereo videatur, tamen indi S ad custodiongestionem facit,&vehementius nocet naturae. Proispter quod diuersa genera morborum ex vaporei pa proficere so animalibus generantur. Si producuntur ad frigus ' μ λ er in litum statim aegritudinem ex frigoris nouitate percipiunt. Curandum est praecipue, ut situ e foenum, ' siue paleas, vel manipulos viciae pro regionum usu vel copia, 'animalibus praebeas incorrupta ac bene Olen ib=ὰbestia&munda mittantur. De hordeo quoque non erit corrupta es, sollicitudo dissimilis, ne aut pulverulentum sit, aut la- sed bene οἰλύ.pidosum, aut mucidum, aut vetustate corruptum, aut certe recens de areis sumptum, ipsa nouitate prae practemia ferendum . qua etiam limpida,frigida, etiam pcr ' erennis ac profluens ministranda est. Nam quicquid importunius fluit, virus non admittit. Bis in dies in potu ns multorum manibus animalia sunt toto corpore P conisium e trirus fricanda quae cura mansuetudinem docet, la. vcncni comi
ta cute pinguedini praestat augmentum Hor, t t*rdeum quoque non semel nec bis, sed pluribus por
tionibus praeber conueniet quicquid enim paula is ci
tim acceperint, ςgitima digestione conficiunt. ια idbgis Quod vero semel enormiter sumpserint , cum co=eves palmfimo indigestum integrumque transmittunt. Vici senibus opernum vero ' stabulum conuenit esse loco arido stet
70쪽
Φ admisceantur Ob f. Ocvsicrup iij. ouas crudar frequenter in undes
core vel paleis mollibus adoperti imo in quo ante potum animalia volutentur. Quod exercitium sanitati proficit Maegritudinis ' vitrum commonstrat nam quoties animal, aut non solito more se transvoluit, aut omnino h detrectat accumbere, scias illud extaedio laborare,& ideo separari debere, atque curari. ad quod opus quoque plurimum iuuat, si saepius&cum moderatione animalia 'sedeantur. Nam imperitia rectoris cincestus eorum debilitat,& mores, praecipue seruorum impatientia,qui absentibus dominis ad cursum equos vehementer stimulant,& non solum flagellis sed etiam ' calcaribus caedunt, dum aut inter suos velocitate cupiunt experiri,aut cu alienis vehemeti obstinatione cotendunt,nec reuocant aliquando currente S, nec temperant. neque enim de damno domini cogitant, quod eidem contingereJgratulantur. Quam rem diligens pator familias summa seueritate prohibebit,&iumenta sua idoneisin moderatis hominibus, scientibusq; tractare' committet. Post sudore quoq; si aestus sit, pusca os hablui conuenit si hyems,' muria. Vinum quoq; oleii faucibus infundi oportebit ad cornu aestate frigidu, hyeme tepefactum, ita ut hyeme
meri sextario, Olci via iij. aestate aut duae tantummodo Τ misceantur. Nec''conuenientium potionu debet curacesi a re nam languor, macies, austis,& internorum
dolor facile submouetur si sulphuris uiui unciam,miror hae 'I iij redactos in puluerem, ouoq; crudo immixtos cum hemina vini optimi per os dederis. Est C Ja- alia sumptuosior quidem J sed accommodatior potio' ad omnes morboso quae celeriter reficit, cum intrinsecus purgauerit curat omne morbos tussim Vcterem,phthisicos utilibs,&quaecunque vexata sunt in Opertis fl=cu. Ptisanae sextarium j. seminis lini heminam,faeni graeci heminam croci unciam j acronem falsum