장음표시 사용
31쪽
Liber, summo Terrartim Itidice fretus, Cui te dicatii, quem cupisti vindicem, Obtrectatorum, filios Aula saginat in odit, Contemnere aude tela felle lurida. Tela quidem hoc tutus fortalite umbone repelles, Quae virulenta natio evomit palam: Si probus es, rabidis sed hes dentibus esca, Queis illa clam, dum lambit ore, lamberat.
Onsulis Vrbi orbi solijs aequande Sibyllae,
Eternaque liber vivere digne cedro: Romae agc impleri qua possit Donius arte, Nullae non artes cui patuerc, monet: Vrbanum monet hinc librum metire Magistrum Romanae cathedrae, consilij que docet. Est ingens libri sapientia, cuius ab usu Vel summi possunt discere Pontifices. Vincentius GDrra Soc Dis Saccrdos .
33쪽
AGNA solet esse , ac requens ho-,
mintim querela hac tempestate o aerismae versantium , non aduenarunta sabbWittit,
modo, sed etiam ciuium, atque inco larum quod cum haec Vrbs , alioqui florentissima nihil serme desideret eorum que vita quotidianus usus exposcit non ad necessitatem tantum Verum etiam ad Voluptatem, copiam scilicet situs opportunitatem , aedificiorurr frequentiam , ac commoditatem tum omnis generas copiarum magnam abundantiam inlia tuta huiuscemodi cumque circumiacentis agri natura sit admodum sertilis, ac praepingui eius tamen salubritas ad caeteras dotes minime respondeat, immo Romanae Urbis conditio hac ex parte sit plane deploranda . Nam cum aliis in locis frequens stican-
lit ulti candi conluetudo; quae, sanitatem corpo rudo ab sin
ri, atque animo diuturnis curis , ac negotij sesso tranquillitatem restituit hic, ubi propter multiplices, atque alsi duas curas, quibus magna pars hornintim, praesertim spectatiorum, sere distringitur; agrorum
34쪽
, agrorum secessus, ac ruris otium nimiopere expe-sticandum tuntur ab aes tuo solstitio ad aequinoctium usque d. . septembris nonnunquam longius , non modo sine maximo vitae periculo pedem porta proferre pernoctandi in propinquis locis gratia neutiquam licet, sed nec in vineis , quae intra moenia sunt tuto conquiescere . Suppetunt quidem , si longius .esa processeris , amoenissimi , ac saluberrimi colles, rei e quibus omni tempore feriari , atque oblectare te. , -- possis sed nec omnibus Albanae, Tusculanaeque 0 μή - Villae , ac Tiburtini ruris deliciae sunt expositae nec ex facili, quandocunq; volueris in longin-Per Irim iii patet excursus . Quare non me causa Tran-
burban salpmos, atque extero homines nonnunquam ad-
, mirari Videmus, Amplissimorum Praesulum, Roma- . - i' norumque Procerum tanto studio, ac sumptu vita Praeὸribui las, ac suburbana aedificata suisse atque omni ge-M nere ornamentorum locupletata, ex quibus, si sor te illo aestate accesseris, iam maxime sit excedendum , sim vespertina aurae frigus ad manendum inuitarit. Ex qua Coeli inclementia illud quoque porincommode accidit, ut uberrimi, seracissimi ager m-que campi raris cultoribus, nec satis diligenter zzy colantur atque haec Vrbs nobilissima minime a.
I. q. pro magnitudine sacri, profanique imperi ,
VH ori, quibus peculiari Dei beneficio decoratur, populost qμω μ' alve habitatoribus exuberet. Enimuero , si rem acri cura aestimare velimus atque hinc sanctita- ten locorum aedificiorum laxitatem templorummoda, do magnificentiam, ac vetustatem uerum aestarunia
35쪽
memoriam perennium aqtlartim copiam: rugit in omnium, ac frui tuum affluentiam Jortorum amoenitatem: statuas, signi, tabulas pictas, columnas, obeliscos, thermas, amphitheatra ac demum rerum omnis generis visendarum varietatem, copiam reputemus cillinc vero nobilium Virorum , ac Principum Aulasci crebrarum legationum magnificentiam : Tribunalium diuersitatem, atque Or dinei doctorum , ac prudentium virorum frequentiam dentium propὲ omnium quotidianum
affluxum quodque magis refert, Ius ex aequo Omnibus tributum securitatem a perditorum hominum vi ac caedibus rapertum omnibus per laborem, atque industriam ad summos honores iter patriam deniq; Christianarum gentium communem,
ac Romani Pontificis Sedem augustissimam hanc esse cogitemus haud an ulli Italicae Ciuitati populi frequentia cessuram fuisse dicemus nisi Coeli , ac
locorum salubritate plerisque concederet . Ogi Cui is, .
tationem meam hoc loco praeterire non possim . hs
in quam , ut solet, allam ex alia re cum animo rum fine
me reputans , nonnunquam deueni . Nam cum ci vetus illud Latium adeo desertum, squalidum, at rasi, Mi , que incultum aspicerem , ut si paucorum oppido dirpeneis rum incolas demas , omnis propemodum Veterum
Latinorum soboles radicitus intcrijsse videatur, campique prorsus inculti sint mansuri, nisi ut aues quaedam aliunde in Italiam commeare solent, ita agricolarum cateruae e Tuscorum , a Picentiunusnibus oum etiam e Pelignorum , ac Samnitium
36쪽
, Δὸhina montibu lucri aviditate illecti quotannis adii Mahia ita inant, γ' EU Ronaan vastitatem expleant ac se--nt rendis, inciendisque frugibus operam suam locent cum haec, inquam, quotidie viderem, Se contra re putarem Latium esse quod gentes prope omnes edomuerit, ac vi armorum mansuefactas ad ac-Lis iis, , cipienda Euangeli lege praeparauerit Latiun
quod innumerabiles exercitus e sinu suo Uu-
Colonio erit : Latium esse quod non Italiam modo ; sed Gallias , Hispanias Britannias Germanias, NO ricum , Pannonias , Daciam Illyricum, Sardi'niam, Siciliam, Africam, praecipuasque orbis terraium prouincias Colonijs frequentari tri cum ex unica Lati Urbe tenuibus orta initijs intra CCCC. ferme annorum spatium triginta non modica op- cccc a pida propagata fuisse cognoscerem, subij animum rq rerum humanarum fragilitatem misereri, earumq; ae, .c. incredibilem vicissitudinem admirari. Qua ex co- 's gitatione illud quoque consequutus Videor Vt O procliuior sua in eorum sententiam, qui firmis sa
ne rationibus orbem terrarum ad extremam pro 'pe senectutem deuenisse confirmant. Ut enim cum frondes arboribus decidunt, appropinquare hye-Sivii is, abi aem, hoc est, anni senium intelliguratis, cum ho-. minem aluum fieri intuemur , senescere illum mi-a bbhibis, ni me dubitanaus ita cum hoc Latium mundi vi-e, delicet, ac terrarum caput, cultoribus pene Vacuum , atque oppidis infrequens contemplamur vltimae senectutis tanquam mundi caluitiem quoddam signum agnoscimus. Sed ut eo redeam unde digressus
37쪽
digressus sum , illud in confessis apud os: ne esse debet, cum Vrbs Roma Pont. Maximi Regia iit,
quotidieque ingens hominum numelus propter a ria negotia , quae hic nec cisari tractantur , huc confluant nec tamen caeteras omnes taliae Vibe Sincolarum numero alie quatur non alio reseren
dum elle, quam in circumiectae regioni naturam Io'. iti Io parum certe lalubrem , atque humani colpotabus fisa, ad accomodatam . Nam quantum quidem ad ipsam I
Vrbem attinet , et li mihi propolitum non est de ferenda. illius salubritate , vel in lalubritate προηγουριε dissereres non ab re tamen uerit quaedam hic obiter a me obseruata proferre: nam Marsilius C agna De Romatus , qui diu Romae magna cum laude doctrinae cxperienti medicinam fecit , bellumque conscripsit, DE SALUBRlTATE AERIS ROMA-c ἡ NI satis accurate de tota re disputauit. In culus equidem sententiam, ut verum fatear, valde propensus sum ona cum illo caelitimans iniuria huius Vrbis aerem tamquam omnino noxium a cic stilen- b, tem damnari. Nam primum longo interuallo scimus pestilentiam minime hic, ut in alijs Italie oppidis suis se grassatam . deinde nec fortaste morbi hic frequentiores, aut grauiores , quam alijs loci. quae salii berrima vulgo habentur solent existeres ac saepe, uti hac aestate euenit, nusquam maior filubritas. gritudines vero, qua huius Vrbis tamquam peculiares Alex. Petronius agnoscit , nempe lassitudo vi Libro IV. rium repentina , grauedo capitis, ac plet hora a L. y
cile credi potest non tam aeris vitio , quam alijs
38쪽
A rhi ud, de causis , quod agnato probatur, exoriri. Idem
et ιζ i dicendum est de morbis alijs , qui licet ieret quenter Romae uiant non idcirco tamen Ro- - ἡ 'ta manae Vrbis in ριοι, siue ενδημιοι, hoc est vernaculi, peculiares dici debent : cuiusmodi sunt febris Febri, quis. Quotidiana cum καταλη lei, quam Asclepiadesi qui' aetate Pompei Magni Romae floruito apud Ga- f. ὰφ ienum crebro Romae existere prodi dat semitertia- έ ' G na, Graeci η-μτου , quam Galenus itidem spe Ronace grassantem expertus est Incubus , siue die 5, , ἔναλτης, qui non morbus, sed sympto in potius est
l. sanguinis expuitio eique assinis tabes , siue μι cirς.
- ὰφ hbino Ex his morbis , licet nonnulli humi choris aeris peculiares videantur Incubum vero ab eius crassiti gigni probabile sit; nullus tamen eiusdem malignitatem, siue pestilentem vim indicare videtur. Praeterea nemo fere nescit plurimis in locis pecubare quasdam, certasque ae ritudines frequentius aliualescere; quae siue aeris, sitie aquarum, siue alimentorum vitio efficiantur; non propterea earum regionum aer noxius , ac pestilens censeri debet.
M. Mais S; Achaia olim ippitudine frequenter exerce- Athenae podagra, Aegyptus ac Syria ele-
caluitio, Caunus lienis vitio . Sic hodie strumasai Hispania. bronchocelem in Alpibus Tridenti pleuritidem e Venetijs haemorroidas in Ξ ypto hernias, in Britannia sudorem Anglicum in Pannonia febrim ungaricam in Poloni si cam, quam Vocant Polonicam, vulgares essenior Tu
39쪽
dimus,&legimus inain etiam regiones quaedam, et locaque omnium consellione saluberrima, coelio uemagna temperie gaudentia minime carent frequen- damtioribus quibusdam, S quasi familiaribus morbis 2 ' Sic peticulari hoc ei noxia illa exanthemata, quae
putridas , malignasque febres conritari solent iuuenes iuxta ac scires Florentia sequae cum qua uis Italiae Urbe salubritate certat frequenter xercent:
diuntur. Tertianae, quartanae que febres Carpetanos frequenter infellant, cum tamen tota ea regio, ac prae tertim ad ritum intra Mantua Vetcrum M id ut mcredituro omnium consensione Hispanotum salu 'Derrimo aere , atque excellentissimis aquis per post a tafruatur, Ut propterea Hispaniarum Reges postha
bita Tolet Vrbes, quae veterum reuum anticulisi ma edes fuit, situque gaudet mira ex parte e ropportuno, ibi solium collocarint. Sunt quaedam etiam Regiones a certis quibusdam morborum ge neribus immunes, nec ali scontinuo bonitate aera praecellunt sed propter inlitas quasdam , atque obscuriores causas et qua ratione inmungaria Comitialem morbum in Scotia quartanam tibi in ignotam eis credi potest . Q iod si quis obiiciat senes Romae perpaucos videri ; atq; hinc Roma a fem n ni Coeli grauitatem velit ali ruere primuin ei cum Ir . . . eodem Martilio respondebo , senes ubique pati patin cos conspici deinde non tam id aeris caula Quam ob alia rationes qua ipse recent et , paucos o M otioma ad senectam aetatem pertingere. Obseruatum
40쪽
DE RASTIT SAL 'BR. pq praeterea fuit Neapoli sequa non alia magis Italis Vrbs salubritate Coeli, atque amoenitate regionis
gloriatur non admodum multos consenescere si ultra igitur huiusmodi argumento insalubre Roma n nonnulli dictitant . Non agam tame
astute, aut dissimulanter , sed potius , quod mihi
Videtur, candide, ac sncere proferam Romanum aerem . noxium fortasse natura , atque insalubrem η' existimare possumus sed certe ubicunque tectis gro lor atque edinc ijs frequens est Vrbs ; ibi tuto ac ia-
iis lubriter non minus quam ubi uis locorum toto an- qm vita traducitur Suadet hoc , quod ubi paulo a frequentia tectorum longius processeris, experi- mento cognoscitur Coeli quaedam grauitas, atquebi,Ρ intemperies sic in hoc perpetuo Quirinalis Collis dorso Pontificia domus optimo, ac saluberrimo aere gaudet contra horti, ac vineae, quae circa Thermas Diocletiani, atque Emissarium aquae Fe' licis sunt, in quibus minias tuta est habitati, ac pei noctatio ; tantoque periculosio , quanto propitis moenibus Vrbis, portaeque Nonaenianae, hoc est Pice, successerasci immo quod mirum exteris videaturo breuissimi interualli discrimine, hic salubris aer existimatur, illi contra noxius,&dam nabilis ot in hoc eodem uirinali decliue illud latus, quod in meridiem. Exquilias vergit, ubi D. Vitalis aedem videmus , male audit Celsi sortasse iniuria 'contra alterum in septentrionem , ac portam Salariam obuersum tutum, ac salubre perhibetur. Denique ut uniuersim rem definiam quae cunque