De herba panacea, quam alii tabacum, alii petum aut Nicotianam vocant, brevis commentariolus. Quo admirandae ac prorsus divinae hujus peruanae stirpis facultates et usus explicantur / [Giles Everard]

131쪽

gat, quae cathartici vini 1habet. Radix similliina est Biyoni , cum colore, cortice ac rugis,tum etia crassatudine quamobrem permulti item albam hac fecerunt: sed si tranque radicem degustes, omnino diuersas perspicies Nana Mechoacan si mandes, plane inspidam senties, nisi quod farinaceum quid la fa-piat gustuu sitio acri, sed leniter astringenti. E contrario Bryonia, mordicas est,

imprimitq; palato gustu ingratu admoduMulto itaq; maiore cui igi a Vite acta nitate retinet,aut cum Turbith, salte quo ad facultates, S maxime quod traq; glutinosa sit. Nec desunt qui radicem istam Rha Indicum vocitent, eo quod videatur pari ratione attrahere pituitosos serososque humores,atq; Rha barbarum orietate biliosos. Ad Scammoneu magis accedit: de Scammone ii quoddam esse Americanuappareta. repit Smilacis modo Scamone uradix albidai crassa succus e iguam qualitate in refert veluti Mechoacan.

Temperamento est calida in primo gra-

132쪽

cita,&sicca in secudo collat enim parti bus aereis,subtili biis,&parte terrestri,1 qua stiplicitatein, altringendi vim ha- bet: nam a pitigatione membra interiora Corroborat,4 ab omni debilitate alieniia elinquit. His accedit etia, quod interna-ἰtru partiti,prisertim macerata,&infusio-inibus admixta, obstructiones recludat. Commoda ab istius radicis usu mana-I tia vel hinc colligere licet,quod sumi in Ia possit quouis tempore, 'uod gustu nostr insuauis, nec odore molesta, neduna etiam aspectu horrida aut ingrata, ut Tun talia complura medicamenta . Ad- haec nullam stomachi nauseam mouet, nulla alia tormina excitat,non ciet vomi tum ullum tam leniter purgat, ut ne mi- .inimam quidem imbecillitatem , siue la-itatem, aliamve similem perpessionem

stomacho adferat. Non resoluit naistra las facultates, non corpus in fellat, sed 'contra reparat, tamque vegetu illud redidit, ac si non medicina, sed natur nostrae amica ac plausibilis res foret, quod raro,su uenit in aliis medicam is, Atque ita

133쪽

pueris,senibus, ac decrepitis , aliisque quotquota medicamentis abhorrent,sine ullo periculo,imo summo cum fructu ac felici successu exhiberi poterit., in iacit Facultates piligandi quas obtinet,ma nat ab occulta eius pioprietate, quarum beneficio atque opera purgat electione, hoc est similitudine Massinitate substan

tuitosos serososque humores , potissimul autem phlegmaticos,biliosos, colicos, ldeinde adustos latra bile infectos, ceu melancholicos non tantum ventriculi, iecoris, splenis, Mintcssinorum, verum etiam capitis, partiumque pedioralium, dii; ibrum articulorum . . la propter confert diuturnis febribus ac morbis: ni primis aute thoracis affectibus,asthinati, tussi inueteratae, renum doloribus , ut venercs, hydropis,podagr , scrophtallis, pano,phlegmaticis doloribus, cephalalgia inuetera is,dyspnoeae, matricis suffocationi,colicis doloribus, fatibus resoruuendis,ileo, lysuriae, ventris obstructioni ebribus mixtis, nempe pituita simul

de bile

134쪽

bile natis,ephena eris,seu diariis, ter tianis nothis, denique omnibus morbis a frigida intemperiei humore natis. Adeoque minus καυσῶ, ceu ardeti sebri, minus cholerat,atque adios id genus cali- 'dis aut adultis morbis: nam etsi hos purget,insignem nihilominus relinquit adhuc illis calorem verumquidem quod in lipso progressu utilis esse possit,perpurga. to iam subtiliore humore,ac relicto cras

i sore.

Hinc est quod Ambrosius Pareus Gai lorum Regis Chirurgus primarius , vir

honorifico ordine dignus,correptus se-brivrgente ad tertianam legitimam inon notham, cum in potione puluerem

Mechoacan vino albo iusta dosi sumpssset, tertiana simplice in duplicatam delapsus est ex quo posterius sensit iussemodi radicem morborum biliosoruni principijs ineptam esse. Evino rectius quam in alio quopiam

liquore administratur: corroborat enim,

ipsius operatione adauget, vomitumque compescit. Quauis aetate anni co- e stitutione

135쪽

si tutione exhibetur a semidrachma, ad drachmas tres.Medicam e trium facile fumitur, operationes suas absque molestia exercet, quod nec odore, nec sapor polleat atque hac ratione ab Indis Occidentalibus obseruatum est administrari, quamuis postea diuersis modis, sitatum sit.

Modus autem administrandi Radicis,

talis sit. R. Radicis Mechoacan. drach. aut drach. s. aut etiam drach. ij. pro aetate, viribus, nec non ad concitandum facilitate illius qui sumpturus est conteratur, aut inmortario tundatur , ac mpuluerem redigatur sed sic , ut nec tenuior sit, nec crassiora deinde maceretur idem puluis in vini albi , si modo

nulla sit febris,nc. iij, aut in decocto aquae cinnamomi,anisi,foeniculi: aut in aqua,ndiuiae,borraginis vel cichoreae, si aeger abstemius sici aut in ebullitione pulli gallinacei, vel in iusculo carnium, alioue liquore praesenti morbo congrue-c veluti in aqua laetonia ad capitis dolorem in aqua Matricariae, ad matricia

136쪽

affectus: sic de caeteris . Tum erit postridie bibenda sub auroram una cu ipso liquore de puluere licebitque tum aegro ad semihorae vel horae tempus indormire Quin rupum quem voles admisce, modo sit morbo accommodus. Nos interim non semel experti sumus, quamae Ii at ullam syriaporum , horumue d genus mixtionum imo nec cinnamomum quidem sed praestat solam , ac seorsim aliis omnibus Limi. Dari etiam potest in infusionibus quoities iecoris aut splenis obstructiones totulen deerunt puluerem nimirum integram noctem macerando, sed contusum illum crasse, minusque subtil ter vino alioue congruenti liquore tum exprimendo matutino tempore liquorem ipsum untaxat citra puluerem sor, bendo,in quem insus afuerit sed sic au- .. genda est pulueris doliis ad drachm. iii 'aut ii : alias frustra quidquam tenta a ueris, eo quod, quantum quidem excin- il didicimus vi cxpurgandi, qua vale e

137쪽

haec radix, magis in tota sui essentia laeet,quam in partibus subtilibus. Quam rem perspexisse videtur Meluae in ipso

Phabarbaro Orientali: statuens, viduas tantum Rharbarbari Gumamus in sub

santia: quatuor aut circiter in infusione. Illud quadrare potest huic radici, atque Rhabarbaro iam dicto, quod diutius haereat in substantia, siue integra in ventriculo, quam cum iam macerata est , et infunditur: unde vehementiorem, diuturnioremque essicit purgationem. Licebit etiam alia ratione puluerem Mechoacan praeparare consecti nena

Pe ex amygdalis decorticatis saccharo, ipso et puluere panibus, ut loquuntur Mariij sesqui conuenientissimi uerint ad purgandos pueros.Vel in massa quam vocant Manus Christi condi poterit.Vtinter etiam administrabitur cum duabus unc .syrupi ros acet solutivi. Poterunt quoque fingi pillula ex hoc

puluere,sed paruat, S seminis Coriandrierassitie,quo facilius liquescant in stoma-ebo,nec eum sua mora innaniment acc dantque

138쪽

R AD TRACTAT vs. ει dantque. Vel pillulat reformatae cum electuario rosaceo. Quod si voles ut puluis etiam articulos ipsos, aut iuncturi sata trahat ornaabis pillulas paulo crassiores Proinde, neque silentio praetereudum,

ut priusquam Mechoacan assumas, des operam ut Medicum consulas, eiusque, bac a consilio humorem vacuandum prepares, ac concόquas incidendo vel attenuando

frigidos, viscososque humores deinde meatus ipsos etiam ex Hippocratis sententia aptis remedi; saperie lo: alioquin puluis non adco eis cacest: veluti quotidie accidere videmus ijs, qui temere

inconsulte , non adhibita nimirum prae paratione, isto puluere abutuntur, Veriusquam utuntur apud quos male audit de rejjcitur,sed iniuria: mr te natura bonos, laudabilesque esse cciis, corpore praeparato sumptus hic puluis producat. Quo die sumitur, cauendum eli a frigore,vento, nimioque cibo aut potu ac lii xu. Sumpta potione modicu ut diximus indormire licebit sed ubi iam operatur, ac vires suas exerit, temperadum a sona

139쪽

DE VI ME CHOACANNO. Nee opus est ebullitionem ullam n mere, postquam duas tresue hora spo tionem hauseris siquidem tam excellens praestansque , ac generosum est medica' mentum,ut nullo pacto intellinis incommodet. Postridie si aluus colli icta sit,nec evacuetur, irritanda erit sollicitanda clysteribus, aut alio pacto. Quod spatum es hcax sit euacuatio , repetenda erit, ac redintegranda toties donec leua naen aliquod perspicias. Neq; eni Thynica evacuatione in morbis inueteratissa

tis effeceris: sed expedit fgpius expurga

re,quod quidem securEcrebrius iterato huius radicis usu praestiteris . Desinant igitur mirar quod unica evacuatione sanitati desiderat non statim restituantur: nam si pius purgare oportet,ut praui omnes humores aegritudinum fomites expellantu ut usu uenit in diuturnis,com positis inueteratis febribus,in quibus unica evacuatione medicus colentus esse non debet,sed paulatim cocoquat,digerati evacuet; pr sertim cum euacua - tio tanta cum securitate perfici possit.

140쪽

Quantum ad symptomata accidentia quet istius Radicis usus accersit acile corrigi possunt: tametsi potissimu nascatur ab ipsis prauis humoribus, ac mala constitutione corporum, seu valetudine sumentium, quam ab ipsius Radicis maligna qualitate . Nam quod ad vomitura spectat, is causari potest a stomacho in hunc propes ac facili, aut qui orificium habeat nimis sensileri aut etiam ab ipsa

excrementorum mordicantium humorum exuberantia,verius quam ab ipso puluere sua astrictione ventriculum reficiente ac restaurante.Non absurdum tamen fuerit in talibus, imo consultum huius pulueris maceratione , nonnihil cinnamomi adlugere ad omnem vomitum arcendum. Si quis autem de vomitu timeat , oui assati vitellum seruidum in promptu habeat, quem digito atteret M linea fasciola gulae faucibusque reuinciet, donec medicamentiam vires exerat: tum enim vomitus pro