S. Thomae Aquinatis In quatuor libros Aristotelis De coelo, & mundo commentaria quae, cum morte praeuentus perficere non potuerit, absoluit Petrus de Aluernia. Cum duplici textus tralatione, antiqua uidelicet, & Io. Argyropoli noua, diligenter recogn

151쪽

DE COELO

de mola. ille autem habere in seipsι istut fomenta quidam

motus .ideo omnes quidem tiruntur uirtutibus ipsorum. verum tamen non determinauerunt praeter pauca. A senat r5n m intenti dieens bene consederangu est de gratii & leui hic quonia consue deratio de ipsis pertinet proprie

ad colas, de ratione de motu desi situr ra. per posse moueri naturalite, ciliquo motu sim n dicimus Dico asit impo mile moticii aliqualiter quonia propriis operationibus ipsorsi no sunt propria nomina imposita sicut operatio calidi eale Helio nominatur di frigidi infrigidatio. nisi forte aliquis operationem eorum communem dicat esse inclinationem ad motum rectum B determinate opus grauis inclinationem ad motum grauis deorsum leuis autem ad motum tecti ina sursum. cosyderatio autem de principiis pertinet a coni; de rationem de principiato Fira et hinoi cons yderatici vero de motu natura sest .pprethoe quia negocis de motia physicum ea. phvsciis enim e noderat naturam motus per se graue autem & letur habent in leprincipa motus naturalis. ideo omnes Naturales utuntur ipsis in reddendo causas apparentium pauca tamen determinat de ipsis Rationabiliter igitur in naturalibus e syderadum est de his sicut propositum est. Deinde cum dicit

visu igitur hisce primam quae ab alis ista sunt. allatis ea tram diabitationibus quae ad hane consalerationem sunt necessarii id Ainde dicamus quo i nobis de ipsi uidetur. vidente, igitur primum as aliis dicta. ii quirentes queactin's ad conbirratiotum hae diuidere necessirium s o quod uidetur nobis dicamus de ipsis.

Dat ordine coni yderandi dicent m e iis, derantes de ipsη, plinis diu, det ab inius dicta ab aliiς, dismueetex r nando de omnibuthuae necessiiua est distinguere ad hanc coni yderati nem tonsequenter autem determinabimus de eis se dum et rationab liter videbitur nobis. Deinde inim dicit

huius partim simpliciter, part m ad aliud ὀ cumtur. Eorum enim .que pondus babent aliud leuius. aliud gruauius scimus ese,ut aes grauius dicimus livo. De his igitur. quae uisolute diruntur.ηihil a ueteribus dictum est. sed de hi4 se quae ad aliud dictimur. Non it 3 cunt quid est ipsum graue,

o quid est ipsum tiae, sed quid in ipsum grauius, er quid φ,

sum huius in histe,quae pondus busent. Dicitur autem boe quide simplieiter graue et leve. hoe aiad i dherti. Habin ιum. neruuitutem dicimus hoe quide esse Ionius.hoc uuit grauius puta ligno es. Det plieiter quidem igitur dictis.nihil d/ctu ess ab his qui prius. ti bis autem que ad al

terum non quid m dieant q ud est graue s quid icti sed quid

grati ius er quid leuius in habentibus grauitutem.

Prosequitur. Et circa hoc primo pimittit quid dicimus gratie . di leue: quod oportet prx supponere in omni ratiocinarione, secundo cum Cicit. 3 Eorsi itis di terminat de ipsis. F Circa primum prinaodia inquit graue & leue secundo es dicit Magis autem. F Praemittit quaida stippositiones. Tettio es uicit. Simpliciter quide. t Condudit definitione ipsorum. In prima parte dicit . et gratie di letae dicuntur dupliciter. uno. n. modicitur graue simplie ter nihil habens leuitati :&leue simpliciter quod nihil habet grauitatis alio asit modo in respectri ad alterii. lectandu et habentium grauitatem hoe dicimus leuius alio sciat lignit aerea hoc ast grauius e c5trario sicut ars ligno. De graui igit S leui simplicitet nihil determinat se es ab antiqs, sed tantd ae his qui dicuntur in respectu ad alterum. S de lusnon determinauerunt quid sit graue & leue di a quibus cop rative dicun ur sed quis grauius S leuius in habentibus grauitateira consequenter supponetes ola coi pora smplicia grauitate habete tamen sis magis S minus. Deinde cum dicit.

Id autem quod duimus magis d lucida hoc pacto fiet. in odum n. a medio semper. aedum ad medium smper apta sunt fori. Harum dui id quidem quod a medio sertur sursum: id am tem . quod ad medium fertur deorsum dicimus μοι. Magis autem erit manifestum quod dicimus se. haec quidem enim semper nata sunt a medio ferri vaec aut in semper ad me

dium. Hoc autem quod quid:m a medio fertur sursum dios Ier-

ri,deorrum aurem quod ad mediam. L proponit quasda suppositiones. illa. ii grane 5 leue desillatur P moueri sursum ci deorsum. proponit quid appellat ista

primo. secundo cu dicit 3 Inco maeniens aut. F Removet errorem quorunda. in prima Darie dicit, q, distinctio gratiis dileuis iam pliciter & in respectu magic erit mani sesa supponia

do ea quae dicentur: quae simi manifesta adsentitin Di imo quidem finia eorum qua mouentii r quaedam mouentur sempera medio alia autem semper ad trient in.hoc.n sensus docet se

cundo et ea quae furuntur a medro, dicimus sui sum ferri: illa autem quae ad medium deorsum. 3 haec sunt nobis visa, di a pluribus confessa. Deinde cum diciti

Absurdum est. n. in coris non existimare aliquid Apra, dii, incuquid infra esse.queadmodum quidam censent. Non n. esse aliud superum.aliud inserum dicunts omni ex parte simile est,et unis dis quiss gradiens aduersi ipse sibi pedibus erit. inconueniens autem no putare utiquid iis in coelo, hoc pldem sursum, hoc autem deorsum . quemadmodum quidam diris gnificant. Non enim esse hoc quidem sursum. hoe uviem deorsum duunt. squidem ad omnem partem smile est undis antia pos erit ambulans unusquilis is te ipsi.

Removet errore circa hoc. aidam n dixerunt et nihil est furtum vel deorsum simpliciter p quod remouent quaeda dicta primo igitur proponit errorem istina secundo cum dicit. Nos alit totius. Removet ipsum. Dicit ergo Di imo Wc tia ronem est credere et no si in coelo, i. in mundo aliquid si irsum simpliciter aliquid aut deorsum sicut aliqui accipitit ut dignitate quanda .primo qui de Anaximan.& Demo, qui uniueritim infinitia poncsat. in insitato a sit ni hal in turlum aut deorsum. m ipso. n. nihil est vitinis. surtuiti a sit 5 deorsum dete minantur p vltima. pos hoc aut & Plato in Timaeo qui dies iticu Vniuersum si sphxticii ira loc si quendam deorsum, hunc auteni stiritim dicereiad lapietis est Ratio acti eius fuit,sti, in eo, quod simile est per tot si no est assignare sursum ti deorsum: quia sursum ti deorsum sum contraria, ct contraria non sunt similia. Universum ast ad oena partem smile est cuius sanum dicebat quoniam quisbeta instilans per circuitum terrae potsibi fieri antipos similiter se habetis ad totum uniuersum nunc

G S prius quare no es alis a sursum di deorsum. No est. n. ro pati magis illud quod est sub pedibus ne stris torti . fm ad corium sit deortiun & quod supra caput usq; ad ipsum sursum. Dicitur autem antipos ab anti quod ea contra: & pes, quasi pedes habens contra pedes. Dcinde cum dicit.

Nos au ipsum uniuersi extremu lupra dicemus. quod quide ABGY.π p tione Hsupra et ipsa natura prima. cum adit ipsius coe

li cr quid extrema inclusit, patet supra esse de infra. qia

admodu er multi docunt: vertim non fatis. Huius olim cati aest coria ipsos non omni ex parte ili egea d δεῖ tantum id hemimhaera ege. qdsupra nos sputare. Quod sumeret coen omni ex parte tale, ex medium ad uniuersum militer se babere illud quide superum, medium utilem inferum esse diceret. Nos auru totius extrema sursum dicimus, qdσsecundum po τ . sitione es Arsium.cr natura prima. Quoniam aut est aliquid

coeli extremu cr medium palam quia erit o ursam et deoris sum. quod quidem et mulli aiunt,uertim amen non Iu Dirascr.

xl Huius dat eaus quia purant non simile es tindis coelum, sed unu esse sol quod luper nos hemisphaeriu mes quide eximis

munies et in eireuitu tute ex Medatismiliter habere ad O hoe quidem sursum dicent esse. quod autem mestim,deorsum.

Removet errore ipsi dicens nos serponimus e contrario

extrein si coeli ad nos sursum est e. uia sna postione istud sur-stim est ξc sim natura & causalitatem prima. Ab illo. n. est principi si esse 9 motus his qua sunt post. lursum aut eo prius natura respectu deorsum seutti dextrct res ausinistri. Deor,sia sit dicimus extrem se a nobis ch vi inin est sm positione A natura postrem G. Quia igit manifestu es, se in natura ali ad extreinu coeli ad nos S ali a mediti ipsus oe. n. lphariclain medium habet inaniti sis et elit aliquid sursi in & deorsum in mundo. sciat quida dixeriant. qiiatiis non suffcienter. qm non putauer ut coetu esse sphaericu vndii, sed lolia viati henti spha-

152쪽

LIBER Q

tiss. 3 supra enita nostra est qd continue nobis apparet tanqexistimarent tale hemisphaeria circulare, & mediu, in quo li nius inimiliter se habere dicentes cccisi iurium esse i Dediu ai t deorsum. Mani finiani est a sit, THO intelligunt plecte quid ei extremu nec quid est in edisi. nillil .n prohibet aliquid elie iurium aliquid deorsum ina natura.& hoc quide accepit Arist. excosuetudine multorsi,q voluit alienare Plato aut neglexit. Roaut quae mouit Platone, non c6cludit. veri . t .est, et in his, quae sunt similia snam hi sit no est assignare sursum S deorium. ted et inuniit partes uniue si sint ilitudine liabere,veritate no habet. M. n. extrem si coeli ad nos de media mundi iniit c traria ondit contrarietas motuum naturali si fictora ad ipla, di diuersitate corpor unaturaliter locato M in eis. Ipse aut imaginabal, , male et de ortum diceretur quicquid es sub pedib'

nostris .im ad concauum coeli furtum autem quod supra carita nostra est. nos autem non sic dicimus. sed dicimus iurium viiiiii uni coeli undique iecundu in comauuim mediunt autem mundi v ndim de ortum. Deinde cum dicit.

Id igitur absolute dicimus leue, quos fusum ad extremum. que fertur: id graue, quod simpliciter dcorsum atque ad meructum fertur. Aduluid aure leue ac leuius id esse dicimus, quod aliquo natura deorsum celerius fertur: utrisq; pcndus babinutibus aequalem molim.

Simpliciter quide Ustar liue dicimus quod ursum Iertur, t

ia extremum. Grave aute quod impliciter deorsum π ad me diu. ad aliud asit liue Cr leuiusns ta bus habentibus grauualeer molem aequale deorsium fertur aliquo natura uelocius.

Infert ex dictis definitione gratiis δέ leuis simpliciter de in relbectu dicens. sic igitur cu illud quod lartura medio furtum feratur leve asit a deorsum videamus surtuna serri si non prohibeatur. leue simpliciter dicimus qd furtum fertur δc a extremum fm natura graue asit simpliciter quod fertur ad meditana δἰ deorsum . leue aure θc leuiu ς quod de duobus habentibus leuitatem da fierentiam secundia in plus de talinus εἰ eat de quantitatem velocius scitur sursum natura. Craue a sit ad alterum situ grauius quod de duobus haberibus fra ilitatem consimiliter differentiain lixundum plus di minus Ec eandem Hrolem natura velocius fertur deo rium. Deinde cum dicit.

Eorum igitur qui prius ad horam consederatio m ccno irunt, plurimi pene de leuibus hoc picto grauibusq; solis dixere: quorum alterum viri s pondus habῖtibus altero leuius est. De hoe autem picto graui leuis facta con γderatione. De pliciter etiam levi graui p determinatum a se fui e putant. sermo tamcn ad ipsa non accommodatur. Hoc aurcm Ferspicuum

magis erit, si ulterius progrediamur. Eorum itaῖ, qui prius venerunt ad eam,quae de his reno. de rationem, fere plurium deste gravibus er leuibus dixerunt solum quorum ambobus babentibus gravitatem alterum allearo est leuius . Sic autem pertranseuntes putant determinatum esse.er desimpliciter liui cet graui. ratio autem ipsis non conagruit. Patari autem erit hoc magis procedentibus.

Proicquitur de graui de leui Primo tangens opiniones ali r si Pil di 'ilirens de eis secsido cii dicit Nos alit. F dicimus le-cundia opinione suam sicut Nixerat. Circa prima primo lagitcoe in defectuin antiquo* de graui δέ leui secildo eu dicit i Dicunt. n. grauius. F ponens opiniones inquirit de eis. In pri sina Parte dicit et antiqui oes qui primi venerunt ad conlyd randum de fraui S leui, fere nihil dixeriit de graui de leui simpliciter sed de grauibus 5c leuibus sic, i in respectu lolsi, quandom ita se habent m pluribus habentibus grauitatem alterum

est grauius vel leuius altero. supposuerunt ii omnia elementa grauitatem aliquam habere. δἰ deterni inarites transeundo de

Drauibus de leuibus sic, crediderunt se determinasse de grauio leui simpliciter. sed sermo vel ratiocinatio de istis non congruit illis omnino Et hoc magis manifestum erit ponentibus opiniones ipsorum. Deinde cum dicitauidam eniim de leuiore grauiores le dicunt,ut in Timeos scriptum. grauius quidem id esse. quod ex eisdem pluribus constat: huius a It i quia ex eisdem paucioribus costat. quemadmodum plumbo plumbam,σ cscre maius gravius est. Sta

militer cir unumquods ecterorum similium forma: in exesa 1 fone. n. aequalium partum quodq, gravius est. Eodem modo signum ex plumbum dicunt. ex quibus m. n. eisdem omnia compora π una materia esse arunt: sed non uideri. dicunt. n. leuius CT gravius hoc quidem, quemadmodum in Timaeo ex init scriptum, gravius quidem, quod ex pluribus eisdem costans. cuius autem,quod ex paucioribus: qucadmodum plumbum plumbo plus grauius. et aes aere. Simi her alit et ali rum,quae eiusdem spectet unumquodq;. In superabundantia. n. equultum partium grauius unumquodq; est. eodem autem modo cr ligno plumbum aiunt. ex quibti dari n. eisdem esse omnia

corpora G unius materiae, sed non uideri. I nquirit de opinionib' magis determinare. Et primo de opinione i latoriis lectindo cu dicit. 3 His aute non sufficies. P de opinione Dcm .dc Leucip. tertio elim dicit. Similiter auteaccidit. de opinione quorunda,qui determinauersit elenienta magnitudine de paruitate. Circa prini si primo ponit opinionem Platonis in Timaeo secundo cum dicit. 3 Sie ast determiliaris. F increpat ea. in prima parte dicit ' quidam antiquo determinauertim grauius δέ leuius sicut criptum est a Plat nis in Timaeo tribus. n. existentibus elementi , aqua s aere, dc igne ex inuicem generatis di determinatis per figuras aquam quidem y cocedron, i. figura viginti basiuim aere Sute octoce-aron, quae eu figura octo basium tigne vero pyramide, quae soluitur in figuras iii perficiales primas, puta in triangulos, quos dicimus scit alenon dixerunt m corpus quod eostat ex plurib' est de triangulis, grauius est mrod aut ex paucioribus leuius determinantes ea Dauitatu dine di paucitate triangulo*.que admodum nos dicimus v plumbum quod constat ex pluribus sua sciebus frauilis est,qquod ex paucioribus constat. de similiteras aere dc consimiliter se habet inoibus qtiae sunt unius speciei. I n stiperabundantia. n parti uin aequalium puta triangulorum virum est granius al:o. umiliter aut e dc in his quae tum alterius speciei. plumbu.n est grauius ligno: quia ex furibus trigoniscoponitur omnia. n. corpora limoi aliqua eaderia comunia habent ex quibus sunt habenitari aliqua unam materiam alteram

S priorem ipsis Sic igitur grauius di leuius deterniinauerunt multitudine de Paucitate triangulorum. Deinde cum dicit.

Si autem desinitis non dictum est de implacitcr Ieui ae gruaui. Nunc. n. ignis quiem semper steris fur umq; fertur,terra

vero ac terrea cuncta deor um ais ad media inam. quare non eb trianguloru paucitatem, ex quibus quods ipsorum consedis re dicunt,ignis aptus es lursum fori maior. n. minus uris in veretur, π grauior esset,cum pluribus ex triangulis constet. Nunc autem contrarium Ianό utiletur. quo. v.maior est, eo Ieauior est,er sursum celoius fertur. Desupero etiam loco deor sum paruus ignis celerius, Cr tardius magnus sertur. sic diu determinatu non est dictu de simpliciter Ieri ex gravi. Nuncin. ignis Iempcr icias, Cr sursum Iemur, terra alite Crterrea omnia deorsum Cr ad medium. Itas non propter pa citate trianguloru, x quibus costare aiunt unu uols i sioria, ignis fur um ferri nitus s. quod quidem. n. litis plus minus ferretur, CT gravius viis esset ex pluribus ens trigonis. nunc aut videtur contrarium. Manto. n. viis It plus, leuius est, Crsura

sum fertur vela eius. Et ὶ fusum autem deorsum paucus fertur

citius igni multas autem turdiar. Increpat ea duas rones. qua rima secunJam ponit elim dici Adhuc asit quoniam pauciora. F Circa pri inutia dicit, et, cust determinatum de ipsis puta grauibus de leuibus in respectu non es determinat si de graui des eui simpliciter: quae sitiit priora sin rationem illis. videmus .n' ignis maior δέ minor exi sens leuis est simpliciter de surtuni imouetur non prohibitus. si nil iter ec terra de ea quae sunt terrea a dfiio grauia ituri simpliciter de deorsum mouentur de ad medium nisi fuerit prohibens.quare manifectum est,m ignis non est natus moueti surium propter paucitate triangulo M . ex quibus dicunt ipsum coponi Si ii corpus aliqd sit grauius δέ leuius multitudine di paucitate superficierum tunc illud quod est maius cum ex pluribus coponatur grauius erit,di nullus ferretur sursum, deor-

153쪽

DE COELO ET MUNDO

sum vitem velocius. minus autem cum ex paucioribus sit te uius erit & Delocius feretur stirlum Nunc autem contrarium apparet nobis ad sensum. quanto enim ignis di ignea corpora maiora fuerint, tanto leuiora fiunt, & feruntur ii arsum uelocius: dc quanto ignis minor fuerit,iato citius fertur deo 1 sum:& quato maior tardius terra aut de terrea corpora e cotrario. quanto enim maiora fuerint tanto uelocius deorsum mouentur: dc quanto minora tanto facilius pelluntur sursum . ergo

terra & ignis 3e alia hui6i no iunt gravia , leuia pa multitudinem dc paucitate superficierum solum. Deinde cum dicit.

Insuper cum ιd, quod pauciora habet,ea, quae sunt generis eiusdem leuius esse,id uero.quod habet plura, grauius esse diacant: aerem autem, ignem,de aquam ex eis e asperunt triaugulis se, sed paucitate multitudines differre. quapropter aliud ipsorum leuius.aliud grauius esse aliqua sane multitudo

deris erit, quae grauior erit uqus.ut totum contrarium accidet. semper eum maior do magis rursum femur, ex omnino pars

quaevis aeris fur um ex aqua sertar. midam igitur ita de graui leuis definierunt.

Adhuc autem. quoniam pauciora quidem babens bomogeis neu leuius esse dicunt,plura aut ingrauius: aerem autem, σdquam. ignem ex eisdem esse trianguli sed d ferre paucis tale er multitudine propter quod hoc quidem ipsorum esse leis

uius. hoc autem grauius: erit aliqua multitudo deris, quae graui r aqua erit. accidit autem totum contrarium. semper enim

plus aer sursum fertur magis, π totaliter quaelibet pars dearis sursum fertur ex aqua. Hi quidem igitur hoc modo de

Ieai graui determinauerunt. Ponit secundam dicens, , adhue quontem secundum opt- am homogeneis in quos i elotitutur secundum plus S minus δέ ideo aliquod ipsorum est leuius aliquod autem grauius ut

dicunt: sequitur quod erit aliqua multitudo aeris,miae erit gratiior aliqua aqua. aliqua enim magnitudo aeris ex pluribus tria gulis primis componitur, quam aqua in minora quantitate nune aut contrarium apparet nobis ad sensum. semper enim

aer maior Delocius sursum fertur, di uniuersaliter qualibet pars aeris ex loco aquae mouetur sursum, di aqua εἰ quaelibet pars aquae ex loco aeris deorsum. ergo manifestum est , quod grauius & leuius non determinatur multitudine di paucitate triangulorum se quidem igitur quidam deterininauerunt de graui de leui. Deinde cum dicit.

Quotisdam aut non satis labum est boe pucto diuidere, sed

quis aetate vel ultiores essent de hisce tamen,quae nune fiunt vicis modo magis nouo intellexerunt. Nonnulla nans corpora

mole quide minora, sed grauiora esse uidentur. Putes igitur nosa is esse ex aequalibus ipsiis pristis ea,quae sunt pondens aequalis,duere constam essent. n. aequalia mole. Naius aut ipsorum

gracilas esse absurdum qu dem ea bi ce ditere, qui prima ipsa

de in lividua ex quibus ea eorporum constant,que pondus ba

bent: plana inquiunt spe. hi autem,qui solida esse dicunt, diuagis dicere possunt. His autem non sufficiens uisum est se distingueresed aequi,

dem existentes antiquiores ea, quae nune aetate magis noster

interrexerunt de nunc dictis. Videntur enim quaedam mole quodem minora eorporam. entia agi grauiora: palam igitur s n3s ciens dicere ex aequalibus componi primis, quae aeque gruauia: aequalia. n. viis seni mole. prima aut in s rediis bilia superficies dicentibus ex quibus constat grauitatem huissentia corporum inconueniens dicere: quibus dure solida in gis confingit dicere maius esse grauius ipsorum

Transit ad opinionem Leucippi A Democriti quam primo ponit comparando ad eam quae Plato ponit secundo cum dicit Necessarium autem apponere. F improbat eam . Circa

primum, primo ponit opinionem ipsorum de graiestate comparando ad eam quae platonis, secundo cum dicit s ComposiE torum autem. F Ponit opinionem eorum de leuitate. Circa primum dicit V quibiisdam aliis non uidetur sufficient esse sedeterminasse de graui & leui puta Democrito &Leuippo qui antiquiores existentes oc prius uenientes ad consyderandia de eis mages nouiter,i certius, A circula pectius dixerunt de ipsis si praecedentes. Ponentes enim prima principia corporea esse corpora quaedam indivisibilia δέ solida, litiuis nodi solida uenientia in compositione aliorum induxeriit esse causam frauitatis 5 leiulatis in eis S quod certius dixerunt, pr xceaentes, apparet ex hoc. Videmus enim quaedam corpora minoris uantitatis existentia grauiora esse quibusdam maioris molis, icut plumbum ligno S terra quam aqua. Et ideo manifestum ea quod non ea uificiens dicere quod aeqtie grauia sunt, quae ex aequalibus primis componuntur secundum quantitatem :tuncent in aqualia seetidum qiiai uitatem elliant aeque grauia . Dicentibus autem superscies indivisibiles primas eis: princia pia ex quibus componuntur habendia gratiuat cara secundum quod hi mismodi contingit hoc inconueniens dicere. quod est contra sensum. illi autem qui dicunt quod corpora inditiisibi- , . . lia solida sunt caiisi ipsius magis possunt enitare praedicta n- eontieniens S magis assignare causam, propter quam quod est minus in quantitate, contingit esse grauius aliquando. Isti enim ponunt caulam corpora indivisibilia grauitatem habentia : illi auteni superscies nullam penitus , abentes grati tale. Et magis possunt reddere caulam quare miret ora secunda qualitatem aliquando grauiora sunt, sicut iam apparebit, δή ponetur causa quam assignauerunt de leuitate. Deinde cum dicit.

compo horum uero,quomasi gula non hoc modo sese ha AxcYbere uidentur, sed multa grauiora minora mole esse videmus. quemadmodum aes lana,aliam quidam causam Cr purant esseer aiunt. Vacuum enim comprehensum leuare eorpora decutier interdum maiora facere leuiora cum plus habeant, ut misquiunt,uacui: propterea G mole habere maiorem ex aequultis

bus sol dis persaepe, aut ex minoribus composita dicunt, Cr mnino cuilibet leuiori plus in se uacui eausam autem esse. diiscunt igitur hoc modo de ipsis. compositora utilem, quoniam non uidetur hunc untiquodssi habere mola. sed multa grauiora uidemus minora mole entia. 'R s' quemadmodum luna aes,alterum causam putant, T dicunt quidum uacuum. n.interceptam asseulare corpora aiunt, er facere qus maiora leuiora.plus. n. babere vacuum .propter hoe. ner mole esse maiora copo ita multotiens ex aequalibus solidis. π minoribus. Totaliter autem Cr omnis causam esse leuioris plus inesse uaeuum dicant quidam igitur hoc modo.

Ponit opinionem de causa leuitatis dicens, quoniam non ut demus in corporibus compostis, quod nisi ora uniuersaliter non sunt grauiora nec aequalia secundum quantitate. sed uidemus multo minora secundum quantitate grauiora, quemadmodum aes et lana,& plumbum quam lignia. ideo praeter causam praedictam crediderunt Sc dixerunt esse aliam causam leuitatis , puta uacuum. interceptum. Cum enim ponerent duo principia corporum coinpostorum , plenum scilicet &uacti iam plenum dixerunt esse causam grauitatis uacuum auteleuitatis. Et propter hoc continget quandoque quod maiora secundum quantitatem leuiora simi. plus enim habet uacuum H interceptum. propter hoc enim leuiora sunt. Et etia, quia maiora iamltotiens sunt ex aequalibus solidis uel et id minoribus, S uniuersaliter causam leuitatis maioris dicunt esse iratam in

existens. Sic igitur isti an nunciauerunt de hoc, quod est gra uius S leuius. Deinde cum dicit.

sed addant necesse est: qui hoc pacto definitin βψ quimpiam titilus non solum Metii plus, sed υ solidi minus habere.

Si enim talem rationem excedet.liuius sane no erit. Ob id enim

ipsum G ignem inquiunt leuis inum esse.quia vacui plurimum hulet:eueniet ιgitur magnum durum plus habens vacui ligno paruo leuius esse, nisσsolidum ipsum habuerit multo plus. Quare hoe est dicendam. Necesse autem apponere se diterminantibus non solum ua T c. i

cauti habere plus, si si leuius, sed ex solidam minus. Et enim

154쪽

LIBER Q

excedit tali analogia non erit levius.propter hoc er ignem esse aiunt leuiorem, quia plurimum habet vacuum. Accidet igitur Amodico igne multum aurum plus habent vacuum esse leuius, binou Cr solidum babo i multo plus: quare Me dicendum.

Improbat i dictam opinione. & primo ondit m insuffcienses & indiget appostione .seci indoeia dicit. Quidam quidem igitur F reprobat ea quia falla In prima parte dicit, τ nsi estitiiselent dicere solias in co roribu, plus esse causani grauitatis maioris, A vacitae plus maioris te litari sed necesse est apponere S determinare dicendo non sola plus de solido hab re est cauti grauioris sed habere plus de solido δή minus deva

ctio. Et et letiitis non es smpliciter . quod plus habet de vacuo, sed G hoe et miniis habet de solido Si enim excedatur a tali analogia ita. s. et non habent minus se solido sed etiam plus habet de vactio. non erit tale letiitis Mani istum est enim et dicunt ignem esse leuiorem quia Di ' habet de vacuo intercepto. Si igitur non apponatur plus. L minii, habere de solido: sequi tur et multum auria ira cum plus habeat de vacuo intercepto. letitus erit igne modico si non dicatiuis in ignis modicus pi' habeat de solido quod non videtur hoc auteni in conueniens

est ergo apponendum es quod dictum est 5 causa leuiori, est snon solum ritis habere de vacuo sed minus de solido. Deinde eum dicit.

mrdam igitur eorum.qui non inquiunt uacuum esse. nihil

delicii gratiaq: determinauerunt, ut Anaxagoras, G Empcα doctis. Qui uero ueterminauerunt quidem, non dicunt durimus um esse. nihil dixere cis alid corporum letira, elis grauia

sunt: cr alia sur1um, alia deorsum siemper ferantur. Nullum

praeterea de hoe mentionem fecerunt: nonussa inquam eorporarum maiorem habentia molem leviora minoribus esse. Neque

pares ex hisce. ue dicti sun quo nam pacto fet ut ipsi con entanea leunt hi quae apparent.

Cnidam quidem igitur non Aerarium ess Metium .nihil determinaverunt de levi graui, puta Anaxagorus G Empe arietis. Qui autem determinauerunt quidem .non aicen es aute

cte vacuum,nihil dixerunt pro re quid hie quid simplicia

ter latita .haec durem grauia corporum. Crseruntur haec quide e semper sursum. e ualem deorsum. Ad Itic autem, de eo q, quae dum maiora mole retia leuiora eorporisus sint minoribus .es.

hol recorditi sunt. neq; manifessum qualiter ex dictis confessa

apparentibus decidet dicere ipsos.

Reprobat eam quia sis aest Et primo resumit quaedam diacia contra Platonem cum accusatione & disinctione ipsorum secundo cum dicit Necessaritim autem di de ignis leuitate Fronit reprobationem Circa primum dicit . . quidam eorum , qui non posuerunt vacuumstetit Empedocles & Anaxagoras nihil omnino determinauerunt de traui di sei L Quidam autem non ponentes vacuum sicut Plato 5 sequentes ipsum determinauerunt de eis non quidem propter quid quaedam sunt impliciter gratita ouaedam sunt simpliciter leuia .& propter quid qiixdarii simpliciter friuntur deorsum, di qua dam simplicuer sursum . nee iterum recordari sunt, propter quam causam quadam maiora secundum quantitatem sint leuiora quibusdam minoribus . nec etiam manifesti m est ex dictis e rum . quomodo saluarentur apparentia ad sensum. Dei, inde cum dicit. MEος etiam qui I tam ignis causam ira cui multitudine inaquistit es ei dem obnoxios esse ultatibus penecesse est. Mianus. n. ceteris corporibus solidi et uicui plus bulbit. Attameerit ignis aliqua multitudo.in qua solidum Cr plenum ea, quae continentur in ahqua parua terra solida exuperabit. Necessarium aut cir de ignis It uitate causantibus multu vaeuum habere sere in eo uretineri difficultatibus. Minus quidε. n.habebit solidum altis corporibus et uac plur. sed tame erit quedam irrit multitudo. in quo solidum et flen5 excerci conatentu solida in quadam modica multitudine terrae.

Ponit reprobationem. Et primo ostendit et, eadem incom

Denieritia accidunt istis quae de Platonissecundo cimi diei t. i in

conueniens autem dc si propter vacuum. F declarat quaedam propria consequi ipsis. Circa primum primo tangit incomtenientia qtiae accidunt istis si ponat lolidum solum esse caulam grauis di leuis secundo eum dicit 3 Si autem dicani. quae aecidunt si apponatur vacuum tertio eum dicit i Sed adhuc ea quae accidunt. F si apponatur lecundum analogiam aliquam In prima parte dicit, s dicentibus cautam leuitatis lenis et multum .acuum interceptum,accidunt eaedem difficultates sere, quae ec Platoni. si enim causa leuitatis ignis sit multum vacuum oportebit ipsum initatis habere de lolido 3c plus de vacuo u alia corpora, sciat tactum Lit,3c continget esse quadam magnitudinem ignis, ex qua plenum excedit inlida contenta. non enim potest dici et solidum solum si causa leuitatis aut etiam grauitatis sed tamen quia contingit esse quandam magnitudinem ignis,in qua plenum excedit solida cdtenta in narua quantitate terrae quare si ibi uni solidum sit cause trauitatisci motus deorsum, inagnus ignas frauior esset di velocius mouebitur deorsum v inodica terra, cautem est inconueniens. ergo di primum. Deinde cum dicit.

uodsi et vacui dixerint,quo na modo desiniret ipsi Fra vpluuergraves avt. n. cqd plurima solitora habet,aut hoe quod uacui minus babet igitur boc dicent modo, erit quaedaterra adeo parua,ut in illa minus sit solidora magno in igne. Similiter, si vacuo et definiant, erit quippiam eoru quae sim per deorsum Ieruntur huius eo quod simpliciter est leve, semperq; fertur ad s. pera loca: quoi quidem est possibile. id enim. Jubsolute e l leue evius est bemper bisee,quae pondus habens Crdeorsum ferunt: id autem quod est leuius,non semper in leue: propicreast G in bisce, quae pondus habent, aliud alio leuius

dicitur se,ut aqua torra.

Si autem dicunt Cr vaevum, so determinabunt simpliciter graues Aut. n. per plus Iolita tabere, aut p minus uacua. siquide igitur Me dicunt, erit quaedam multitudo terreste pauca, in qua solidum erit minus, s in magna multitusne ignis . sim iater autem,m si vacuo determinabunt, erit aliquid lexius simpliciter Ieru er lato semper ursum quod fertur semper deorsum hoc autem impossib:k. simpliciter enim leue semper leuius buisbentibusgrauitatem Cr deorsum Iaris. Quod autem Icuius, nos per liue propter duco' in babentibus grauitatem alterum

ultero leuius, para terra aquam. Tangit inconuenientia quae accidunt si apponatur vacuum eum solido dicens,et si dicant,m non solum plenum est causa leuis di grauis sed etiam vacuum. quaerendiim est ab ipss. propter quid determinabitur simpliciter graue & leue. virum per

solidum plus aut per minus vacuum graue s& leue. aut Peropposit uni. Siquidem igitur leve determinaretur per minus liabere de solido, continget esse multitudinem quandam temrae adeo paucam min ipti erit minus de solido ci in manna E-inate ignis. Similiter si determinetur per vacuum, contii te esse aliquam quantitatem terrae magnitudine magnam in qi aest plus de vacuo,q in parua quantitate ignis. Qitare s uer

tur m partia terra esset leuior mas V . t . . 'quoa Pertur deorsum sem

per. dc eriraliud leue simpliciter di quod semper monetur sursum simpliciter enim leue leuius est onmibus habentibus er ilitatem dc motum deorsum quod autem est leuius aliquo. noest semper simpliciter leue quia leuius dicitur aliquid altero in habentibus grauitatem,scut in Perra di aqua dicimus enim quam leuiorem terra ergo in vos sibile et leue definiri perminus habere de solido, aut plus de vacuo. Eodem modo potest probari dc graue non determinetur per plus de solido aut i τε Mus de vacuo. Deinde cum dicit.

At vero nec cvam nodin. tionem ad plenum ba ARGYDre s ciens ad olarn am dubitationem esse uidetur. Acciit enam Cr hanc modum dicentibus ipsum identidem impossibi . in maiore enim igne atque απρα tacdera solidum ad Daca

155쪽

DE COELO E

risone Fabebit. vi maior ignis minore surrum celerius fertur,er maius aurum plumbumq, celerius Aeorsum mouetur. er caeterora quodssimili modo,quae potus in . At hoc accidere pro

secto non oportebais Me pacto graue leues est di finitum. sed adhue nes uacuum analogum habere ad plenum stillia

eiens sola re dictam nunc dubita tonem. Accidft. u. G hoc morido 1 centibus similiter impossibile.in pluri. n. igne Cet minori eandem bab bit rationem solidum ad uacuum. Fertur a me vea locius mssor sursum ignis minore, et deorsum autem iterum stis militer maius aurum plubum. similiter aut et suoru untia quods habentium grauitalem. No oportebat aurem,hoe Macidere. siquidem determinuta sunt graue i leu .

Tangit dis cultatem qiix accidit, s dicatur plenum &va-um secundum aliquam proportione esse causam praedicta. passonum dicens et adhuc dicere et plens S uacuum inmiseritia scam aliquam proportio inem sunt causa praedictarum passionum grauitatis quidem plus habere de solido & nainiis de vacuo lenitatis plus de vacuo S minus de soli 3o. ii 5 sis Fcit ad remouendam dictam dissicultatem inducentem dubitationem si enim isa i cundiani rationem dicta sunt causa prodictarum passiones sequitur impossibile similiter, scut prius. quod apparet acci prendo et in maiori igne di minori plenum

cc vacuum eandem proportionem habent. in effectibus enim unius rationis oportet manere principia eiusde ration 1 5 s cundum rationem Unam nunc autem ι idemus et maior ignisu locius motictur sursum v minor, 5 smiliter maius aurum

magis quare oportet, ut videtur τ s ieratur sursum proptex vacuum is tum similiter serri bi antem vacuum feetiodiam se sursum nat si ea ferri, de plenum deorsum di propter hoe sunt eausa motus otium & deorsum . in aliis non oportet multi intendere circa conlposita. tiare quaedam sunt grauia, quaedaautem letita. illud. n causa est motus in ipsis sursum & deorsum di grauitatis 5 leuitatis. sed magis oportebat intendere propter quid hoc i.vaciatim leue sit hoc autem .s solidum graiie. isa. n non sunt inanifesta ex se. Et hoc est primum incontieniens, cilcia sequitur ex primo. Secundum autem est . si vacuum & plenum actu exissentia sint causa passionu huiulmodi quae causa est et non separantur ab ipsis,sed manent non videtur posse assignari ex quo enim no es aliqua alia forma continent ea re pectu cuius lint in potentia sed manent in acturnihil prohibet eas separari ad regiones proprias . se aiatem non est Fili Arist. de indiuiti bilibut in inisto. non enim insunt albi , sed in potentia respectu serinae misi continentis ea & proh bentis ea separari. Tertium autem inconueniens tangit dicens et etiam irrationabile est vacuo assignare locum . in quo moueat tir si enim assignetur ei locus sicut necesse liabent eκ dicti stii, Quarto phr. in .acuum si locus quidam stae cor Lee. i..pore equitur loci esse locum: quod est inconueniens. Otiaritim tangis dicens, m adhuc, s vacuum moueatur fecundum locum oportebit vile locum aliquem, in quem transmutetur, a quo S i aere contraria quod es impossbale cum vacuum infinitu si totum comprehendat. Quintiam rasit dicens et adhuc audiren him est rae si causa motii, simpliciter:oportet enim aliquam dare. scut nos dicimus natura qtiaest causa motus per hoc. mouetur sicut ipsi ponunt. hoc ai

velocius deorsum 5 minus similiter apparet de plumbo ct dem has

Unotitioq; aliorum habentium grauitatem aut leuitatem : nile autem non eis i necesse accidere si plenuina & vacuum secui dum determinatam rationem essent causa grauitatis 5 leuitatis in maiori n.& minori igne sunt secundum determinatam rationem quare di qualiter j la etia moueretur sursum aeolialiter Similiter in maiori S minori auro: quare aeqii alia es intin grauitate S mouerentur sursum aqualiter. hoe atii fuisti iuestiti contra sensum ergo A primum. Deinde cum dicit.

Absurdum autem est,er si ob uacuum quidem sursum fera

tur.uacuam autem ιplum non sursum feratur. At uero , si uim ecuu quidem aptum est sursum Ierat,plinum uero deorsum: a sob hoc viri q. lusionis sities caeteris causae, nihil de comps tire oderare oportebat. M atia corporum gravid. M u liti iasunt. Sed de his ipsis dieere, cur leue uliertim est, alterum ponistas babet. Et in Uer quae nam es cala,ut plenum uacuum pnon distent. vacat autem ratione er loca uacuo facere,quasi ipsum locus quidam non sit. Quods uacuti mouetur, esse quendavi ipsius locum .e quo π ed quem mutatur necisse est. Et inrisuper quid nam ipsas motus ely causa. no s. n. vacuum ipsum: non. n solum ipsum. sed solidum etiam mouetur. Inconueniens autem graue, o si propter uacuum quidem sursum seruntur. quod utilem vacuum is sum non . sed π si uactiti quidem sursum natum est serri. deorsum aut plentim: σpropter Me aliis eo a lationis utriusi,nibal de copo iis oportebat intendere propi r quid haec quidem leuti. haec autem gra

uia corporum. sed de his ipsis dicere propter quid hoc quidem s

leue hoc autem habet grauitatem. Adhuc autem quae causa nodistare plenum G vacuum. irrationale autem et regionem vacuo facere tanquam non ipsum regis quaedam exiliens. NOcefarium autem si quidem mouetur uacuum. Ie ipsus quen. dam locum .ex quo transmutatur. π in quem. Adhuc autem quae motus eausa. non enim ut is, aucuam: non enim ipsim mo

uetur solam ei s solidum.

tem non potest esse vacuum solum. qitia ipsum totum no in iretur, sed etiam planum & aliam aliquam non ponunt: ergo inconueniens ponunt. Deinde cum dicit.

similiter ab urda accidunt, Crstqvi θ tam aliter et finit. 'M GL gnitudine parvitutes sectens grauiora iciuoras, Cr alio quoαιus extruem moso Mintuerii modo eadem materies assignetur, aut plures quidem, subcontrarie tamen. Similiter autem accidit Crutis stat aes alius di terminat j magnitusue et parvitate facies graurora et leuiora altera alteris, et alio gaccvns mo as nans. Solam autem eundem materiam omnibus reddens, aut plures quidem,contrarias tamen. F e probat tertiam opinionem, quae per alia quaedam dedit causani grauis A leuis puta magnitudinem & parilitatem. Nmateriam unam aut contrarias. Et primo proponit, secundo eum dicit Una quidem enim F Pro equitur improbando. Dicit igitur. r eodem modo accidunt dissicultates, siquis aliter determinosi altiora & leuiora altera alteris si dictum sit. puta magnitudine δ parilitate absolute: vel alio quocun p principio puta raritate di densitate: dum tamen eandem materiam, aut plures contrarias dicant esse omnium grauium rc leuium unam quidem sicut ponentes aerem aut aquam aut aliquid inter haec: plures autem sicut potentes terrana,d igne ira aut rartim di densum. Dcinde cum dicit.

Nam si una sit, non trit graue simpliciter at sit e, quema cr. admodum bis decidit,qui ex triangulis contaituunt elementa.

in contrariae 'it ut bt qui vacuu plenas dicunt, dici no potiv ob causam ea quae sun inter, simpliciter grauia leuiaq;ara mora lemi orae sunt inter se sis simplicibus etiam ipsis.

Vna quidem enim ex lente non erit simplicit graue Cr leve, quer mota ex trigonis costituentibus.contrarias uti . que a modum qui uacuum er planum non erunt intermedia limpliciter grauium Cr leuium: propter quam causam grauiora Erlauiora inuicem, Cr eorum . quaestuipliciter sunt.

Tangit inconuenientia accidentia proprie Democrito quae non accidunt Platoni concludens eκ dicto esus viisi inconueniens. ex quo deducit ad quini alia.Dicit igitur primo et plerratione etiam inco ueniens est si corpora moneantur localiternar iam propter vacuum interceptum ti ipsum vacimiri sinse illuc non moueatur. quia propter v numquoum tale ec illud Prosemiltur improbando. Et primo tangit intoniten mihi accidentia ponetibus causam fra iis di letiis materiam una vel plures. secundocti dicit Magnitudineast. F ea qua acciduntron tritis n agnitudine di parilitate in prima parte dieit r. si si incipis materiale viruin exis itis si ei it causa gratiis & leuis. puta aer vel aqua vel inte me sis sciat etia dicunt causam asu gnarat et ex trigonis, et platoni vides. non erit simpliciter gratie vel leue. si enim vim natura s. di ipsa se glauis, tollet leue

plicii cr: s autim leuis fraue simpliciter: unum enim non es causa

156쪽

LIBER QUAR

est eausa nisi unitis primo. si asit plura principia materialia contraria sint, vacuum dc plenum,aut rarum & dentum quae sunt grauis δἰ leius non erit assignare cautam . propter quam com

LECTIO II.

pora intermedia simpliciter graui uiti & leuium uaedam snt leuiora quaedam grauiora ad inuice: quia nec possunt asiniam re causam simpliciter gratiis & leuis. Non enim dant cautam, propter quam vacuum aut rarum sint leuia snipliciter, contraria autem grauia. nec possint uti ratione. iterum non erit assgnare caulam, propter qua eorum, quae sunt simpliciter graisa, unum es grata iis altero puta maior pars terrae u ininor: minus. n. graue oportet habere aliquid de causa leuitatis . nec propter quam causam eorum,nuae fruiu simpliciter levia, viasses leuius alio similiter. Deinde cum dicit.

Nugmtudine autem paruitates ac uire, figmento quideri magis V priora e librale. Sed quia si, entiam elementorum facere potest, s curias ad anteriores dubitationes se habet.

Nugnat adrne dotem G parvitate de erra nare licto assioni Iutua maxime eorum,quae prius. god autem conuenit Iecunis diam unumquodq; facere disserentias quatuor elementoria, certius habet ad eas.que ante dubitationes.

Improbat opiniones determinantium graue di leue magnitudine & paruitate Et primo ipsas proponat fecundo cum dicit s una autem. F prosequitur. in prima mite dicit, et dicere graue S leue determinari magnitudine di pariauate prata glos iu uel lubtili partialitate una materia supponendo, scito magis .idetur il aliquid praedictorum Quod . n. sm una inquanam opinionem contingit facere quatuor disserentias elementotii. s. gratie simpliciter de leue smpliciter, dc graue in respe, fu, Nietie in re emi certius & circunspectius habet ad eas i. in eis quae ante a ubitationes. possunt. n. ali ilialiter assignare quatuor diserentias elementorum. Deinde cum dicit. Praemittitur intentu, di declaratur propter quid in pro i,tale prium aliquem locorum ipsa si auia,

uia moueantur,& a quo.

Nos durem primum id definia vitis oportet. quo de maxime quia ARGY.dam dubitat, cur alta eorporum tinum. alia deorsum semper, ela sursum deorsums sicundam naturam feruntiir. Deinde de graui Icui Dais a pectibus hisce, quae circa ipsa accidunt, deue ea am sunt dicamus.

N Q ut dicimus primu determinares de quo maxime du T.e. ar. bitant qui a prciter quid haec quide serjum feratur,

haec actu de ortum corpora simper sic Em natura Me avit et sum sum, π deorsum. Post haec acit de gravi ex Icili, Cr accidetibus

circa haec passionibus propter quam causam unumquodq;. Possi Philosophus prosectitus est opiniones aliors de grauita leui dis itarendo de eis, intedit nunc determinare de eis Fm . intentione tuam Et circa hoc primo praeniittit intentione sua, ordinem considerandi. Secundo cum dicit Deserri quide igitur. P prosequitur. In prima parte dicit,qrn nos intendiamus consi erare de graui δέ leui sua intentionem propriam rcum leue di graue determinentur per motum surium & deori uni prinio quidem determinabimus de quoda, de quo nitidi maxime dubitant propter quid. s quaedam corporum mouentur sitir iuri temper quaedam aut deorsum sm naturam alia autem di stiri uni dc deorsium non simpliciter sed in reiectu . tacut aqua dc aer. deinde a sit cosyderabimus de graui δἰ leui simpliciter & in re pectu quid ivtu secundum naturas suas: dc de

acc nientibus δἰ passioitibus circa hoc cotin entibus s. propter quant caulam viat qi odi eorum accidat. in n. determina

Ei uero . qui nuturum unam eortire facit, que magnitudine

diserunt. idem accidere quae bisse accidant, qui materiam fauciunt titiam necesse est: π ncs leae quiuq simpliciter esse, nesferri sursum, seii aut posterius ferrι,avt extrudi.

Vnam autem facere naturam magnitudine differentium, necessarium hoc ipsum accidere unam facientibus materiam.

Et neque simpliciter esse inhil liuenes latum sar Moed cui

deficiens utit extrusum. Prolequitur improba do. Et ponit rones duas . secund I cum dicit et Et multa parna. in prima parte dicit, ii dicetib' una

magnitudinem eise causam grauis S leuis disserentium inuice necesse est accidere eadem inconuenientia facientibus materia unam quae facta simi prius, nihil esse leue simpliciter, nee motu na sursum aut nillil graue simpliciter, & latum deorsum. Omnia. n. habebiti inclinationem ad motum unum: si quidelia habent principium unum, di sunt natura vina scam eos. di, si OIa habent inclinatronem ad naviti deorsum, nihil feretur sursum naDira, edomitia quae videntur firri sursum movebunt tardando di desii edo sciat proiecta quaedam ait tena sicut extrusa a grauioribus. Similiter s omnia habeant inclinationem ad anotum sursum natura, nihil fertur deorsum nisi deficiens aut extrusum & sinpliciter per violentiam hoc autem incor ueniens es: ergo di primum. Deinde cum dicit.

Et multu parua paucis magis grauiora esse. Quod si buerit,decidet magnum aeri magnums ignem aqua terras p r modo C Et multa parva paucis magis grauiora esse. Si autem bouerit,accidet multum aerem Cr multia ignem aqua cle graui re, Cr terra pauc boc autem est impossibile. Q ne quid igitur ab aliit dicta.haee, π boe dicuntur modo.

Ponit secundam rationem dices, adhuc multa pauca, hoe est paucarsi partium paucis magnis i grotarsi partiti grauiora erunt. Ex quo ii ex eadem natura sunt multa partiarii partium cs his,quae magnaru . eandena inclinationem habebunt ad moisi rii ulta pauca,sicut pauca magna si assi hoc est verit, sequiturm multus aer di multus ignis grauiora sunt terra in parua qualitate: hoe autem est Alsum dc retra sensum. ergo dc primum.

Qirae citur dicta sunt ab aliis de graui dc leui hoc sunt.

ttim litem propter quam cati ani quaedam mora r sitirsum .ci quaedam deorsum apparebit via dccan a ad cognoscedum caulas is tum motuum: sc quia manifestum est in traue de leue sunt causae ipsorum nia nisi sitim erit m cuin determinatana erat de causta ictoriani motuum, apparebit aliqualiter natura grauitatis Ec te inlatas. Deinde cum dicit.

De hoc itas, serat. inquam, unum quod suum in locum, Q perinde atq; de caeteris generationibus exstimandum isse ridemtur. nam,cum tres sint motus, alius in magnitudine alius in forma, alius m loco: in horum quos mutationem e coruririls iueoneraria ais in media fieri, er non in quo uir cuia uis mutationem se videmur. Simili modo nes motuum cuiusuis quod

uisssed ut alterabile ac accrescibile sunt diuersa, ste cr alle

rativum ac accre citivum eodem modo. Cr loco motivam non

quodvis cuiuslς mcbibs existimandam est esse. D e ferri quidem igitur in eum, qui ipsius Deum vngquo , T. 2 a.

similiter ex Vlinrandum, quemadmodum et circa alias genera. tiones Crtransimulationes. QAoniam enim sunt tres motus. blaqvidem secundum magnitudinem: his cutem fecundum speciεr hic autem secundam locum . in unoquos horum transimulati nem videmus factam ex contrariis ad contraria Cr intermodia: er non incontingens a contingente: sed ut alterabile et augmentabile alterum, c Cr augmentativum et alterativum: madem autem modo existimandum: π s fecundum locum mobile

Prosequitur. ξc primo inquirit propter quam causam mmdam corpor uni moueantur sursum εἰ quaeda deorsum sint iciter vel ira respecti sectando elim dicit i Differentias autem ἐκ accidetia. h ex dicetis inquirit de natura grauis de leuis. de a cidentibus circa ipsa. Circa primum primo facit quod dictum est .secsido cum dicit 3 Cum quidem igitur fiat ex aqua aer. bdeclarat Fria quem modum mouetur sursum vel deo ritim Circa prumina primo mani sestat causam. propter quam mqtie tur praedictis, motibus lecundo cum dicit ἱ in aerere aute propter quid. ε coparat limoi motus ad alios motus. I ntendit autem manifestare principaliter catillam finalem, propter A in . uentur hinoi corpora quia snis est prima causarunt. de ex ipsa apparent aliqualiter aliae causae. Et dii iiditur in duas partes. cundum . duas principales rationes adducit: quarum se i

157쪽

primo ponit rεnem stelindo cum dicit Et se magii vimi. Feorrigit ex dictis opinionem quorundam. Orca primum primo ouendit, i, illud quod mouetur secundum locum, no mouetur a contingenti in contingens sed ab existenti in potentias m et huiuimodi in exilies adiu secundu se & a motore determinato secundo cum dicit s Si igitur ad sursum. I ex hoc a ruit intelum. in prima parte dicit, ' de motu humi modi eorporum in sua loca naturalia consimiliter existimandum es sicut circa alias generationes & transmutationes υ niuersaliter. oportet ri omniurn assgnare causa in proportionalem . quia omnes motus ti trans mutationes via uin sunt siti proporti

nem di eorum quae υnum sunt secundia-vnum oportet quaerere causam unam. Tribus. n motibus exissetibus seo qui imaugmentum quem dicimus sm magnitudinem:& eo, qui smqualitatem,quem dixit Arist. stra speciem, i. siti formam. sub

quo comprehendit generationem quia terminus eius est fornis Milo qui secundum loco in o bus videmus transmuta tionem fieri ex contrariis vel ex mediis in parte contraria: s-

. cui eκ albo in nigrum, vel a paruo in masnum vel a suritim in deorsum di non a quocun P contingenti in quodcunq; contingens puta ab albo in Crammaticum, vel a iuritim in leve. lchra ro Cuius ratio est quia omne, quod transmutatur, exit ab illo a ii re ois quo transmutatum moueri n. est aliter se habere nunc u prius: nsmuta exiens aut ab illo a quo tral mutatur,oportet ire in aliud: quia est a co- non potest ite in priuationem omnis speciei quae per se non inrio in co uenitur nec etiam in aliud quod pol existere cum illo cil quo

DE COLLO ET MUNDO

inti

transmutatur, m non tunc de necessitate transmutatum ei lete κ illo quare necellario transmutabitur in forma non potent gexisere cum eo tale aut est contrarium vel medid ergo omne quod transmutatur transbatitatur ex contrario vel medio ad contrari si,vel ad medist non ex contingenti in contingens, sed sicut id in quod mouetur aliquid motu alterationis, ut alterabile fini et huiusmodi diuersum es ab augmJtabili siti et austrientabile ita terminus ad quem es alteratio per se puta qua, te aliud est a termino augmentationis puta a quato 5 alterati Dum l. Lctius alterationis & augmentativa, sina et huius m di aliud sunt Cum ii potetia dicatur ad actu in sicut ad finem diuersitas eius potentiae ostendit diuerstatem actus di finis Et lilia finis est per te essectus agentis: diuersitas finis per se os enit diuerstatem illius Coiisi titiliter existimandum est de motu sin locum: quonia non est ex quocunq; ectingenti in quodeunt contingens sed a contrario vel medio, in quo est propria potentia in medium vel contrarium per se S non a quo-ctitam rarouente sed a determinato. non . n. quodcunm natum xst moueri a quocunna, sed a determinato respectu cuius lecundum et huiu modi est possibile. Deinde cum dicit.

Ad superum igitur locum .de inferum motιua quidem sunt id quod ponderis .et id quod leuitatis est effectuum mobile dulia quod potentia graue est ars leve. Ferri vero quo , suum

in loeum nihil aliud est. in suam formam ferri.

si igitur ad sursum er deorsum minuum quidem quod gratiis satium,er quod leuis factiuum: mobile autem quod po. tentia graue Cr leue: in eum autem, quι suistilus locum s rei

unumquods ad sim rei speciem est Ierri.

Probat propostsi suum dicens, misi oe quod mouetur smlocum ex determinato existente in potentia & ad determinatri actum & a determinato motore mouetur: maiufestu est que, si aliquid mouetur sursum aut deorsum per se movebit ex determinato ad determinalsi actum & a determinato motore:

mobile a sit secundum hunc modu es graue Ues leue secudum in potetia sunt sursum vel deorsum moti uu aut illud, quodncit per se esse sursum vel deorsum quare est terminus persectio aliqua grauis .el leuis: propter quod manifestsi est, et se ri sursum vel deorsum, sicut in locu proprium es moueri ad sua perfectionem. cunq;. n. aliquid es in potentia ad aliud persectio eius est sibi in illo esse. sicut potentia Grammatici vel Musci a sectio est Gramaticu in vel Musica esse. sic igitur apparet et, graue di leue mouent ad loca sua, siciit in finem Oppo . missius fuit a si Themisti ut hie contra Arist Gem, non uidetur esse rat causa motus gratiis di leuis cuod as natu es: quia s graue dilaue se nata uuat moueri ad loea sua sicut ad plectiones suas. St. n quaeratur propter quid sanabile sanatur & respondeatur, quia apisi nato ess moueri ad sanitatem scut ad perfectionem, non videtur proprie S determinate reddi causa. Respondet Ccmentator Auer. τ id,quod dicit Themisius veritarem ha bet in corporibus compostis, In quibus motus est a pluris E motoribus puta scut lanatio a pluribus causis sanitatis sed in simplicibus est solutio suspeiens quia in illis no est nisi unus motor tantum & unus finis qui potiunt reddi per aptitudinem pse mobilis. Et ideo, cum qii aeritur quare graue mouetiar deorsum conuenienter respondetur quia sc natum est moueri. Sed manifestum es et dictum Comentatoris de motu compostorum non consonat dictis Aria nec etiam r5ni. Dictis quide Ari. quia ipse vult hoc esse vertim in omnibtis mot bus, imino ex motu alterationis & augmentationis concludit hoe in motu locali, & eκ hoe in motu graui lini di leui tim. Rationi autem non contonat:quonia causa per se & effectus ad se inuicem dicuntur. in resatiuis autern alterum refertur ad alterum, di de terminatum ad determinatu scut dicitur in auinto Metaph. Lectis .

Quare si in compositis essectus ad quem est motus per se, est T.c a. aliquod unum di determinatum, oportet causam proximam in unoquoq; senete cautae esse unam & determinatam. unde, si sanitas est aliquod viasi di determinals caiisa sanuatos in uno quom genere erit una di determinata, scia in simplicibus. ideo ii in simplicibus valet solutio Arist. valebit in . ompostis.. proprer quod dicendum est,et in omnibus motibus verit tem habet S susscienter redditur causa cum dicitur, propter quid aliquod mouetur, quia natum est se moueri si aliquis n. conlyderet mobile ad motum dicitur: de passuum ad actitiis,seut dicitur in Quinto Metaphy. Et ideo una ad virum,&de- rectis.

terminatum ad determinatu. Et iterum mobile determinatur T. ad. per actu iam, sciat potentia passiva peractiliam Ex quo man festum est,et mobile sira m mobile manifestat motitium Fin et a notitium. tum quia ad ipii in dicitur determinate tu quia per ipsum determinatur sicut dictum est iterum motitium se habet ad finem motus sicut agens ad finem: agens. n. 3e finis suntsbi inuicem caulae sicut dicit in Quinto Metaph.& ideo υ .um ostendit alte tu sicut effectus caulam di e contrario quare ma- nisectu in est et mobile oscndat motum ti motitium terminum citus. Adhuc etiam mobile sin q, limoi terminu inotus ostendit quia dicit ad ipsum sicut potentia ad actii proprium . propter qd mani trestu est ex natura mobilis, ni et nata est ira ueri pEt apparere & finis motus & et motivum, di per conseques caulae uniuersaliter motus. Et secundu hoc procedit causa Ati vult et graue & leue moueantur ad loca sua. quia se nata sunt. Ex natura n apta nata, sin quam possint moueri, apparet finis actionis motus ipsorum Deinde cum dicit.

Aishoe pacto magis qui iam existimauerit id quod An Rcttiqui ieebant, simile aquam in simile ferri.hoc enim non om

nino accis t. no enim si qui plani terram eo in loco posserιt ubi huc est Lunae quas pariati ad ipsam ferretur, sed eum in Io . tibi et nune est eodoeata. edio igitur statibus es liberentia nosubeuntibus hoc accides edide motu necesse est. Quare quo parrvna quedam apta es serri,eo cr totum aptum tu ferri. Et sic magis utiq; Ors existimabit. quod dicebant antiqui.ssimile fertur ad mile. e. n. non decidit inper. no. n. stquis transponia terram, ubi nunc tana, feretur partium una quo

ad ipsam, sed ubi quidem cir nune. To aliter quidem igitur si

milibus er deserentibus ab eodem motu nec se hoc accidere istius ubi naia est una aliqua particula cr totum.

Corrigit quoddam dictu antiquorum dicentium simile mo ueri ad suum simile secundia et hinoi Et dicit, i, cum moueri ad locum proprium si moueri ad suam persectione: A id lest in potentia scam et hinsii,st simile ei quod est actu illud, de id qd est in feri ei quod est in actu tale: inanis eas es et sic magis veriscabitur illud quod dixerunt Antiqui, et sinue fertur ad suum simile, illud quod est in potentia ad illud quod ea ita actu, ae sinitia sunt imperfecte. 5e non si intelligatur similomoueri ad suum simile perfecte quod . n. mouet ad aliquid imperfectu est & in potetia respectu illius sed in m lim di quia motus est actus entis in potentia di υ nu similitiara plecte no est iiii perfectu respectu alterius nec in potetra. Et ideo unu similiti ioviecte non moliet ad alters scditi Q limo t. Et adhue, si aliquistra spoliat terra a loco υbi lasse est ad concausi orbis Lunae vim quaei partiti eius Oino non ad ipsam iurissim sed via iisse in

ite rei puta ad mediu mundi nunc. n. mouentur partes terrae

deorsum. Sed quia unitier taliter mobilibut similibus in naturata dicterentibus sin inauitani ab uno motium necesse est uno

motu

158쪽

Dubitatio.

Quarto

Physicorsi

LIBER Q

motu moueti ad uniam locum. Itaq3 quia unaquael pars ter-Le di tota teria ii miles sunt in natura disserentes sin materia op S ab eode motitio moueret ubi una particula nata natura est serri. Atoti, sin naturam quapropter inani fictilest et smile periecte non mouetur ad sui in simile. Deinde eum dicit.

Cum aut locus i pictus contine is fit sinus: extremu dia atque mediu omnia quae sursum moventur deorsum cotineas utque

Melernia eius quodamodo fit quod cotinetur: uti in heu feriihil aliud di ii in simile ferri. Eu .n. quae deinceps sunt rellaeu usilia sunt. aqua nans aeri, bis igni similes est. contra ve

ro diei in melys quide pol, in extremis uero non pol, velut de re aquae CT aqua terrae. semper. n. id quod superius est ad id

quod sub ipso eollacatur sic se habet ut ad materiam forma.

ationis in vut locus est continentis terminus: eon inel ore omnia quae mouentur usum dcor iam extrema Cr medium.

Hoe autem modo quedum fis species contenti in tu. γi ip us locum ferri.ad mili di serri. Quae eium deinceps similia sunt

inuicem .puta aqua aeri, T aer igni: e contrario utilem dic re inred ι. extremis utilem non puta atrem quidem aquae . aquam

utem terrae. simper enim quod stiperius ad id quod sub ipso, ut species ad materiam stes se habent adinvicem.

Ponit secundam rationem dicens qr locut est vitimus terminus eorporis continentis terminiis aut habet rorem actus S per ctionis quodam odorti locus medius, A locus extre- ratis es continens qυoda modo omnia quae mouent Dr sursum di d orsum: inanisissum es et locus medius S locus extremus quod i modo rcnem speciei A persectionis habent. ergo moueri sursum di deorsum p se est molieri ad specie & reinctio nem: A ideo ferri ad locsi proprium ea moueri ad sbi sinite

in natura corpora in maeco inseqtiuntur se sim ordinem natur te, similia sunt inuicem sciit aqua aeri.& aer igni. aqua ii inhoe et locatur in vitimo aeris similitudine habet mim illo. Similiter quia aer locatur in concatio ignis. hahet similitudinem essisso.& e conuerib in mediis igitisi. sectindu vltimum smilia iudinem habet re aere & aer cum aqua.& aqua re terra: sem rer nin ultimo corporis continentis es virtus generativa &conserua itia contenti natur aliter ti ita a sitissantur mi invia ςcem sim naturam. l n extremis aut non es hoc verum dicere: quia con aua ignis non assinii latur aquae vel terrae, nec conca Dum reris terrae lecti nil si hunc modii quia in concatio igni; noest virtus senerativa & esi seruatiua terrae vel aquat primo: sed se habent ea qii aedis antp aliquod corpus intermedium, scutinate ia ad Grinam adinvice: semper n. superius se habet ad lacrius scut species ad materia Sin serius ad superius. sicut materia ad formam. Sic igitur corpora si plicia mouetur ad loca s a linuralia sicut ad periectiones A fines ipsorum. Dubitabit autem ali uis virum moueri ad locum si moueri adspectent 3 rosecatonem suam , sciat Philosophus videtur diacere. υrdetur enim rationabiliter quod non . quia persectio &actus rei es aliquid iturinsecum in tormans. eiusdem enim estaciti . cimis es potentia ad actum illum, per Philosophum libro de somno di vigilia: lecus ast est aliquid extrinsecuin, puta vii imiis terminus corporis continentis: ergo locu non est

Decies vel persectio rei. Praterea illud ad quod aliquid perie mouetiar. posterius est eo quod mouetur p se se nasi nati ra illud ast quod mouetur in motu locali est ens persecta: λcut Philosophus consequenter dicit et latio est absolutorum. i. Dpersectorii sed ens psectum persectione propria psectum est quare persectio eorii quae seruntur, prior est ieeundii natura eo in quod firuntur i, se si isitur aliquid non es prius & posterius seipso mani nos est id in quod seruntur linioi corpora non es species & persectio corii. nec moueri ad locum est moueri ad specie: cuius contrariu Philosophus dicit. Ad hoe est intelligendum et persectio dicitur de forma, quae est actus primus ci etiam de fne qui es actus secundus scut apparet ex Secsido de anima. ubi dicit m endelechia. i. actus dicitur hic quide sicut scientia hic quidem scut con*derare. Finis aut dupliciter dicitur. .no modo perfectio res insermans ipsina re quae posterior est ipla secundum generationem seut finem hominis dicimus aliquam operationem eius persectissima intellectuale alio modo dicitur finis aliquid prae issens in habitudine ad quod existit finis primo mo dactus sicut piacti unum obie

tim hoI, secundu intellectum dicitur finli ipsus:& ideo per sectio secunda dicitur S de operatione intrinseca: & de obiso cto primo, B per se illius operationis aliquo modo. Secimdsi

hunc quidd igitur triplicem naodia possuntias con syderare persectione corporum smplicium mobilium motu recto secundum m binoi persectio n. prima ipsoru est Grana puta grauitas aut leuitas. persectio autem seredo modo qua est finit primo modo dictus est operatio ipsorsi ptima. s. sursum aut deorsum gratii ii aut leni cile es sursum aut deorsum esse secunda Philosophi, ni in Cetatio phys. Persect o autem tertio modo, quae es finis ultimo modo dictus es locus eorum naturalis. Si igitur loquamur de persectione hoc modo dicta, fieri ad loea naturalem es serri ad per Aione formaliter. locus. n. qui continet. 5 habit vim generativam & conseruatiuam, quod i modo renem per i nis habet vi dictum es a sic moueri ad locum est reoueri ad simile secundum naturam, A secondsi huc modum proced i rario secDda philosephi Si autem loquamur de persecti ne secundo modo dicta qua est operatio, se se rei ad loeum non es serti ad rei fictionem seris aliter & smi lutiter . sed ad ali ui'. a quo sumitur ratio per fictionis secsdum hunc modum dictae persictio ia hindi corporum ieeundum 7 hunc modi m es deor lim vel sursu in esse: tioraim ratio stiresti rex ipsi sursum ti deorsum. Et de pertilione lilae modo d)cta procedit prima ratio Philosophi: ut videtur s ast loqua mi r de psectione primo modo dicta sic moueri as locum nones Gi maliter moueii ad persectionem .scia probant rationes adducta pilus ad hoc quae de hac persectione bene concludsit. Tamen moueri ad locum aliqualiter est moueri ad per est

nem hanc secundum committationem quandam salicita cum molientur a generante. smul enim cum a generante moue tur ad locum mouentur ad Grinam, sicut dicit Commentator. Dcinde rem dicit.

Quaerere v ro cur ignis ag supera loca. terra ad sese, ra fertur dem quod hoc est, cursanabile si mouetur a s muis Mur,ea ratione. tiu est sanabile in sanitatem. non ad albedinem uenit. Similiter er caetera alterabilia cunctu, ut uero erae resibile eum hoc mutatur quo est accrescibile non in sani, tutem ei in excisitone magnitudinis uenit. simitii r o horati quois aliud in qualitate aliud in qlitare mutatur et in Io. eo Iola quide ad supera grauia uero ad Gera lacua sic curar. Q merere autem propter quid sertur ignis sursum. G terra deorsum, idem es o propi r quid sanabile si moueatur ertransmutetur secun tim quod sanabile insinuate v mi. sed his

in albedinem. similiter autem ετ alia omnia alterabilia. sed adhue Cr unmentabile cum mutetur secundum s auementabiale non in sumitatem uenit, sed in magnitudinis excerum . mi Iure durem er horum unumquo hoe quid in quali. hoe auistem in quanto transmutatur. er in loco: quie quidem leuia sursum. quae autem grauia deorsum. Comparar motus locales sinplicium corporum ad omnes alios motus simpliciter quantum ad lim5i causam. Et primo secundsi conuenientiam Secundo cum dicit Nisi quia naeo deui. seciand si disserentialia. In prima parte dicit et quaerere propter quid ignis sursum semir terra aut deorsum: nihil dissert quarere .pp quid sanabile s moueatur secundis Q sanabile transmutat in sanitate. sanabile. n. s mutes secundsi in sanabile est mutat in sanitate 5 non in albedine.scut in i sectioiid fiam secundu et limoi. sanabile. o dcimus. et scam hui5i es in potetia ad sanitate Et sili fel et de o bus aliis alterabilibus. Eodem nisi s augiractabile transmutet sediti et augmentabile. 145 tras mutat in canitate sed in magnitudine psis i. scut in psectiondsua. Sili asti se habet de viromimi alio mobili morti altersi tra titat in qualitate alters asit in quantitate per se. ergo simili ter & in his quae mobilia sunt scam locu . quae quidem leuia si mouentur sciam leuia sursum motieri r sciit ad sua perfectione qua a sit gratita deorsutia scut ad sua. Deinde es dicit.

Excipitur tamen hoc. Hoc enim, graue, inquum, de leue insit Uu mutationis principium habere videntur. Illa uero non

in seipsis, sed sori ceu sanabile ac decrescibile. ῆ haec inter

159쪽

DE COLLO sanabile aegritudinis sisceptiuus ea rone, qua sanabile eis moueaturun sanitate pergin se hoe quo aegrotabile est in aegri v. dine feriuri Magis in graue leues in sitiis principia habere uidetur,prop erea qd horti materia propinquissima substarie

est. signa cuius est latione absolutorum 6ῖ, et ultima motuum generatione. Quare morus hie substantia primus erit.

Nili quia haec quide in ipsis uidetur habere principiti iras

mulationis. Dico u grave π leue,haec autem non scd ab exotra puta sanabile s augmentabile: quamuis quandoq- π Me ex ipsis tra mutare paruo facto in his,quae extra motu, hoe quide in sum tute uenit. hoc aut in augmentum: Cr quonia idem

quod sanabile et quod languoris sulceptiuum 1 quide mouea ursecunda s sanabile infinitate sertur. Si aut seώndum s inframitaris suscepticium ad infirmitarem. MVis aut graue er leue horu in seipsis uidentur habere principia propter propinquis, finam substantis horti esse materiam. Signum aute, quia latro

assolutorum Hl.er generatio ultimus motuum. mare primus utiq; erit er secundum substantiam hic motus.

Comparat secundam differentiam dicens, ci, eadem ro est de inorii simplicium corporum S de aliis motibus. nis quia haec puta grauia A leuia secundum et limoi videntur in sei s habere principi u motus. Q ando. n. sunt actu grauia S leuia detenta extra loca sua naturalia mouent a remouetue prohibens.& tota principia mouens per se non videt aliud u Arma gratiis A leuis: ri autem sunt in potentia ad locu sicut adsernia mouentur a geneiante dante forma quod qtiant si la gitur de serma tin largitur de ubi. Et sic adhuc pro in si motiens est Arma graui, L leuis. Illa asit quae mouentur aliis motibus pura siri qualitate A qtitatem mouent ab extrinseco piita ab alterantibus ti aliginerantibus initiis ti quida in se videant habere principia motus,seut qui sanant tir ex se sne medicina,&qui augmentani a n inritiua,to in talibus proximum motiens aliud eita proximo inolo, inebriani sanans viata coraliud est a inebro sanato & na. brtim aliginentatum ab aliquo augmentante Et sic pinutantur sumentia ab extrinseco princirium motus. hoc quide in sanitate hoc quidem in quantia. Cuius ro est quoniam is est quod sanabile est di quod est i scortiti uin infir ii iratis. Similiter ide cist, quod natum est moue ii ad maiore quantitate A ad minorem . sed, si sanabile moueat sim et sanabile venit in actum sanitatis. si autem' et inpotentia ad infirmitatem venit in infirmitate. serma aut intrinsecacs . na si non pol esse piincipium istorum duorum motuum. quia .ns per se non mouet nis ad viasi. di ideo oportet m ab extrinseco moueatur nunc quide ad sanitatem nunc quidem ad infirmitate grauia autem A leuia in teipsis videntur habere magis principiti sui in otiis quia materia i id quo possut motieri motu isto piimo propinquissima est substantiae eorum psi determinant. sititia in grauis & leui 2 quam inclinans ad huiusmodi illotus immediate te atiunt Arma subsatiales.& ideo sciat unius es Arma ψna ita υnius inclinatio ad unti:& .ppter hoc unu in corpus simplex se non es in potetia nis ad . namotum tria vel sursum vel deorsu in & ideo pol ab extrinseco moueri. Ues pol exponi et materia eou i. id quo possi int moueri primo fimoi motibus propinquissima est lubstantiae: quiax Grinam substantialem unumquod p pei fictilin est di deterin mat ad speciem Similiter motus localis isou motus pers ctus est cuius signo est,quia est absolutorum quia est integrorum, de Psectorum est. n. generatione vitiinus, & quod in vitimum sectandu gnationetii, persectius est secundit subsantiam: quare motus ille prior erit leam substantiam. 5 a sectior S sequia psectus ea ci persectior propinquus subsantiae est, p qua aliquid persectum est sic a sit non est in aliis motibus: magis n. sunt imperfectorum: A illud quod transmutatur secundu i sos ea magis lecundu aliquid intrinsecuin trant mutatum v in motu locali propter quod motus localis immediate potest le- qui substantiam perficiam. Deinde cum dicit.

cum igitur dis ex aqua fit,vis e graui leue ii superum la

eum venit.simul autem es leue. Cr non ulterius M. sed illo e est. Putet igitur .cum potentia sit,ad usum proficiscedis ventre itis

lusis ad tanta et ad tale ubi est actus er ei vi et quali GG

est causerer ut terra de ignis iam es ad vi heu nullo impek diente moueantur. Etenim alimentum cum prohibens, σfanabile cum di tinens sublatum fueris,continuo feretur. cuius quidem igitur fiat ex aqua aer, o ex graui Irae venit in sursum. simul aut G liue t non amplius se fid ibi est muniis

festum itisa potentia ens in actum ens venit illae,s ad tuuis tu et tulera tibi entilichia, ta ut qualos, et tibi E ade autecua a et eius quod ia ex stentia et entia terra et ite moueri in

ea quae ipsorti loca naro impediente. Etenim nutrimentu capro hisens et Ianali lecti retinens non fit. sentir conlectim.

Declarat modum secundum que fat hirici mortis primo, secundo csi dicit Nouet aute. F salit principium motuum. In prima parte dicit .m,c si ex aqua gnatur aer, aut uniuersali ter leoe ex graui et alteratione in oti et sursum. Asmia tne ea

fit leue fit et sit timi& csi fictum es sua ips leti e non amplius mouetur sursum sed es ibi: ta et quantum acquirit de Arma leuis tant si acquirit de loco i ursum S sicut se habet ad ipsam, S ita A ad locum sui sum. si ii in potentia est ad leuitatem simi liciter & ad locum sursum. Et si in fieri est lene, est in moti ii sursiim. Et sim actu es leues nipliciter S simpliciter est stirsum. Et ideo mani una es re in potentia existent Je se ad surium in actii p motum vadit isti timiliter in potentia ex ictetis secundu et lini sit ad quant si vel quale per morsi vadit . bi est endesechia i actus,quanti & qualis unumquodcv. n. inobile Psea mouente proprio moiretur ad per Emone propria, ad qlia est in potentia. ea se .n cauta est et terra di ignis tu habentia Arma grauis vel leuis in actu detenta exti a loca si a naturalia per violentia inoueantur ad ipsa remoto ii prohibente ab aliquon5 dante ei imperti alique ad motrim. pse ipsa mouent ad loca sua sciat habens habitu scientiae non consideratis ast remotombibente d se consyderat. Nutrimentum et in motis augmeri, de sanabile in metu alterationis Ipedit a motu naturali: soluto Ipedimento consessim motieni ubi nata sunt moueri hoe q.33 ad membril augedum hoc quide ad lanitate. Deinde dicit.

Et mouet etiam er id quod initio F cit. G id quod subtraxit. t id unde restitit . ut primis tu sermonibus dictum e l. iii quibuι d finiebamus nihil horam ipsum seipsum mouere. Diri

a humestigi is quam ob colam fertur quods eoru que seruntur,er quid est sum in locum ferri. Nouet utitem quod a principio fecit,s impedimentum

remouens.utit unde re liuit quemadmodum dictum est in priis missermonibus, in quibus determinatimur. s nihil horum se, ipsum mouit propter qua igitur causam friur latorum unti,

quods er Ierri in suill sius locum quid est dictum '

Tangit principium motu si dicens. v graue 5 leue moue tur cum sunt in potentia essentiali ad locum & Armam ab eo qa iacit ipsa a princidio,i a gnante: cum aute sunt in potentia accidentali, eum. s. habent sormam in actu A sunt in potentia ad locum a detinens ipsa extra motiens aut a remouente pro hibens aut ab illo a su epulsa restiunt. sciat pila a pari cie in motu proiectionis. sicut dictum es in primis sermonibus. f. Octauo Phy. in quibus dictum est, in nihil isto u ieipsum in re sed indiget ab extrinseco motore aliquo .sc igit apparet .

yter u causam Vnumquodcv smpli iuni eorpo. mouetur in is locum suum naturalem, & quid est moueri in ipsum . Dubitabit autem aliquis virlim grauia Aleuia ab extriti seco moneantur principio scut pluto iophus videtur dico e prius, aut ab extrinseco, sciat modo dicit. si enitia dicatur quod ab extrinseco principio mouentur, puta a se, cum ipsa sint quae secundum se monentur isto motu se nitur ci, idem et it mouerisci motum cum non si in eis dia inguere partem mouentem di motam: materia enim non poteti habere rationem moti, cum se ens in potentia tantum nec serina rationem mouentis quia non est ens actu, sed es actus in alio nec etia una parsq.antitatiua rationem mouentis habet te spectu alterius csi se unius rationis omnino. Idem autem esse mouens di motum

respectu eiusdem es impossibile ut declaratu est Octauo Physcorum ergo non possunt ex seipsis moueri. Adhuc si ex se ipsis mouerentur distinguerentur in duo, quou unum esset Pse mouens, alterum aut o se motum. hoc a sit est impossibile

vi apparet ex dictis. Ad quod est inelligenduin, et oe quod

niouetur Lee g.

160쪽

mouetur sin et mouetus es in potentiaritia motus est actus in adii exissens A simul hoc ast non es generans duia non de

eniti in volentia Aliquid aurem existit in potentia dupi citer. a nece state coe isti ei nee.t vii tu inextilens eic ab idi o: irilia

uno modo in potetia et lentiali ad Arma ad operatione fornia sit ut graue est in potentia lote de ad locum iurium alio modo in potentia accidentali puta es habens forma in actu inpotentia est ad operatione. sicut eum graue in actu. in potentia es ad loetiri, dior uni Croue Sit A leue in potetia primo modo dicta a generati e S dante forma mouentur generas .n formam sinatis generat omnia accid critia formam consequentia pse sicut generans hominem generat susceptibile disciplinae, degenerans ignem generat calidiim in itimiDo. cise autem stir ati deo ritim solii per se coi, sequentia straue A leue: gratu. in Bleui esse est de ori iura vel iitriinti ei se liciat dicitiar Octatio ph v. B i seo generans praue 5 lei e simul cum generatur altera dodat reotum sui ora vel deo istim ita et primo di per se vimina generans est ri id gen rati. D.quia ad formam consequitur esse sursum vel de orium, facit este sar iani vel deorsum: θή pphoe eum aliquid eli in potentia ad tormam grauis simpliciter. est in potentia simpliciter ad iocum deorsum per se eum auides in fieri graue es in moueri deor inra: re autem smpliciter

fraue est in actu est smpliciter deorsum sciit se habet in alii. et a

se aecidentis cormariam. Et sicut illud quod mouetur ad Grmam contraria in toto morti v v ad ultimum instans aliquomodo est tib forma abiicienda. ita licia movetur motii gratiis & leti s in toto motu est sub forma contraria graue autem

5e leue in potentia accidetali pota cum habet forma gratiis tile uic actu 3 tam in sint extra loca sua naturalia se detines, per se quidem stitit deorsum vel iurium per acciden ς tra in potentia. S illud quod remouet detinens extra loca sua: quia rem Det illud. quod erat in D entia ad ea mouet ipsa: statim ii soluto prohibente, per quod in potentia erat'. moti tur, S in hoc sistunt quidam. Sel hoc non vides sit sciens quia remouens

prohibens est moueris p accidens motiens aut per accidens nomouet nisi in anta stratii est oim aliquo monete P se: quia oen accidens ad per se rediacitur ergo pter te mouens prohibes, oportet dare aliquod motiens per se cum morientur habentia ormas in actu. Adhuc etia motum in actin&mouens proximum in actu sint simul in actu quia causa 5c effectu, in actu sunt simul ' non sunt, scut gicitur Quinto Metaph .sed remoto prohibente es motus granium S leuitim in actu: ergo oportet sititia esse proximum monens in actu: hoc a sit non est eremotiens prohibens. lam n qitieuit S reinois est: ergo pro ter remouens ih bens oportet dare aliud mouens in actu. Et i eo videt dicere Comentator super Tertium huius re moto prohibetes rauia S leuia monent a medio ita, ' mediii motum mouet v reinclinatione partitim ipsarum: sed hoe est impo sibile: ilia mediii non mouet nis quia mouet: ita et moi eri sus praecedit mouere ipsus: moueri autem lusi caiisatur nmouere grauis & leuis: n5. n.ab alio videtur moueri medium graue a sit 3c letie non mouent niediiI nis quia mouent si ergo remoto proh bente graue S leue inouent a medio: sequitur et prius inoliebunt q moueantur hoc ast est impossibile. ergo Nprim s. si υ ero dieatur et remouens prohibens in remouendo ipsiim mouet ipsum medis impellendo,&tunc medita nio tum mouet graue vel leue hoc non susscit. primo quia remotiens prohibens sim intentione Philosophi tm mouet ea sin aecidens s ast moueret medi si impellendo ipsum di medi si motum moueret statie 5 leue sequeretur. I, esset mouens p se:

auis non immediate. hoc autem υidetiar esse inconueniens

S contra intentionem Philosophi ergo & primit. Praeterea contigit prohibens remoueri nullum iaciendo impulsum. vel ptactum subtilem vel saltem p corruptionem ergo no est . Drtim dicere q- grauia situ prohibente motieant a medio moto. Propter qη dixerunt alii et molient soluto probi te ab ipso generante sed quia satim videtur esse hoc contra ipso .imoliam in actu ge remouens prouimia in actu oportet esse s intit in actu. dicant et mouentur ab ipso non immediate, sed mediante aliqua virtute qua in generatione eis contulit, ita mpraue 5 leue mouentur a generante solum prohibente, mediante aliqua virtute in istente eis a gener te prius. Sed hoc contra ronem videtur. primo quidem quia oe reorum in actu oportet habere mouens in actu: sciat causa & essectius sunt simul in actu: mouens autem in actu est exissens in actu: quia nihil agit nisi sua et existit in actu unde 3c formam in lixi tem, ruta caliditatem non dicimus agere, quamuis si principium agendi qDia non es exisens in actu ergo grauia de leuia soluto prohabente clim mouentur in actu oportet habere moves no i es Gisictis in actus dinherem ergono potest dici et Diotieantor a gene ante mediante hii sit virtute praterea h i smodi iii tus collata cis a Renetante aut est illud idemq grauitas A lciutas sim rem differens si rationem:atit aliud Sidicatur et est idem quod grauitas A leuitas itine i equit tiretgra uitas di leuitas sint piincipia per se actitia linidi motus quod ipsi non videntur concedere. Si a sit dicatur et si aliud. hoc n5videtur propter duo pranas quidem quia generans graue dileue siti hoe et generat gratie , letie dicit Fhilosophus mouere grauia 5 l iacti sunt in potentia essentiali A eande cati amdixit ei secta sunt in po entia accidentali: sed generans graue &letie siti et hitigi non g. nerat nis graue S l. Dep se et go illudo quod in oti et graue a leti e per se ron est aliud es glauitas<i tax. Siccndo quia superfixis es facere p plura quod PEt fieri per pauciora in his quae sunt sis nati tu S in his quae sunt sm attem si ead. de eodem mc post iit saluari: sed ponendo millud p qtiod generans graue S leue mouit ipsa, , t grauitas leuitas eade eodena mo saluari possunt frui s ponatur aliud : dceat de diiset,ltates accidunt ponendo id. sciat ponendo ista. e so uper illiu est ponere . illud p quod movetitiirea si aliud a grauitate S leuitate. Et pa hoc videtur ille dicendsi aliterre cs generans inoueat gratie S leue non primo sed inquanta dat Grma cui cξpetit per se esse sumi vel deorsum: manifestim es O immediais principium actitii in motus ipsorum est grauitas ct leuitascita et generis est illud quod mola et ea. illudast quo immediate mouet es gravitas 5 L Ditas. Ipsum autegratie de leue non sunt quae nio Dent: quia non sunt exisentia in actu sed in potentia cum sc molientur vi dicturia est. Cum aut iam habent formam grauis vel letiis in actit de sunt extra loca sua: remoto prohibente illud oportet existiniare prinemptu in actilium motus in mediat si quo S prilis: s effectus . ni Docist una causa proxima εἰ υ nivoca A ideo grauitas ct leuitas in actu sunt principis huius motus nunc sicut A prilis: quae

mouens mouet ea mouens asit proximum non ea ipsum generans de nece state quia contingit ipsum aut non est 1 s opliciter aut non esse psens eum se Diotietur mouens autem proximum di motum in actu oportet esse simul S cI oporteat esse aliquod movens ea in actu exissens,non videi esse aliud mi a ipsum graue vel leue:& ideo graue dc leue sunt mouentia per forma grauitatis et letiit aris: mouentur asit non siti grauiati leuia in actit quia oe quod mouetur sin m lamoi ea in potentia ad illud od movetii r. motus. n. est actus entis in potentia sin

hmohsed gratie 5c leue siti et simoi non sunt in potentia ad

uiritim di deorsum: sed si intelliantialiter susum 5e deorsum rhoe.n est eis esse scut dicitur Octauo Phy ergo non molietur primo: sm o, grauia 5e leuia in actu sunt A per se: sunt aut inpotentia ad loca sua p detinens ea vel prohibes, quod accidit eis sita et hinoi. Si igitur qui aritiemr ad ali io id molietur si im in potentia est ad illud mani fusum est et grauia A leuia per accidens mouentur remoto prohibAe. Sic igit apparet et principis motus actuis grauium letiitim in actu ibluto prohibete, quod est mouens p e est ipsum graue S leue existent in actu: principita a sit quo agunt limoi motia sunt gratulas S leuitas , quae in ipsis sint a mante prius. lta et gratie S leue mouet Drsm et grauia sunt cileuia Π io I gratiit itis:& leuitatis: in

Dent aut . non inquatris habent ista, tormas primo, sed insti misi sunt in potentia ad loca sua primo G cotingit eis paccides: di ideo ose motient se: p accidens asst motientiar non niouetant smiliter se habentia nisi 'oluto prohibente prilis a quo est principis motus de nis per formas quas habent a ena me in

uente prius Et ideo dicit philo optuis in Octauo phy. q, nullsi illarum habet principiti mouendi .es ficiendi Ad pati/di tantil. Qua uis aut sit inconueniens de vi possibile ide a seip b moueri primo S,se: in idem moueri a se per accidens no est incontienient sic a sit dictu in es grauia A leuia a s ipsis inoveri. δή ideo i cocludit ro prima cotra dicta .Qd ast accipit in sedam oe motu a se diuidit in duo: quou vnsi es p se moves, alteruasit p se motu vel si est de eo qu mouet a se p sero het in se triim principisi motus p se sciit s t a Iata De eo ast qd moueta se p accos quod het piincipiti actitati per se.5 passius p actas non fiet veritate sic ai)t postsi es grati ia dc leuia st se moueri.

De dii rentiis & Accidentibus ipsoria grati uni de leuium : ex

quibus niani fissme patet illorum Natura, Pr

prius motus, ac Locus in toto uniuerso.