Respvblica et statvs regni Hvngariæ. [By Martinus Schödel]

41쪽

ppido in Marulium influit. Inde Κykelle variano miliaria Megies' ista ad occasum, illic fluvius minor i , hellere ab arce non adeo procul prae-erlabitur, quam arcem quondam Petrus waywoda oldavus cum nonnullisi lys circumjacentibus, ex donatione Qua scriptione olim Divorum ungaria: egum, possidebat: Hanc nunc frater Ge-gm , Regni Transylvaniae Thesauras, adeptus es in suam redegit uri D dictionem. Illic egregia vinearum promontoria, vina opcima, aliarumquerum magna habetur an uentia. Zabi si s civitas non magno intervallo

ab Alba lallia, in planitie , valle prC sualdisi: ma, aquis piscium Decundillimais munita, quanquam non irasor cibus propugnaculis defensa it intus luculentis aedificiis exorirata, quam primariam SaXonum sedem fuisse dicunt. A qua civit te non longe duo sunt oppida , utpote V ij iacem Borbore ch qu. Salias ex Divorum Hungaris Regum donatione, ad

Transit pilaum spectabant way Odam, Regibus Hungaria sub ecta ubi sal Regili ratibus nitructis Marullo amne applicatur, de inde Hungariam provehitur. Illic in summitate cujusdam monticulica tellum quod uin, in quo Divi olimria: a cilci

42쪽

cuntur, non ante multos annos periri

ternos hostes demolitum Ea civitas huibet pagos Regios decem dc septem. Col 1 varia in planitie suaviter a 'modum sita, tam muroru ambitu fori qua in aedificiorum structitris intus spie idida Eam Saxones mixti Pannonii, Iincolunt, Iudicem, Consules alteri ivicibus quotan is concordibus sustrgiis, nec dispari numero eligunt, hi Hu lgaruna, illi Saxonem, suos quisque Sen Itores salutant. Vbi ad portam Portina ahoc Epigramma Traiano adscriptum es videas

L M. N.

Non procul hinc Chrysus fluvius, primas Hungaria metas a Transylvani limitibus sejungit, ex Dacicis jugis Pannoniam contingentibus intra asperas δpraecipites alpes continuis ansi adhibui celeri meatu discurrit, ubi alach in desertis aedibus residentes , usu aiuuaestu pecorum: piscium assilientiun

quotidianum victum quaeritant. Abun

dat hic fluvia nobilissiliuis piscibus,

vani

43쪽

H AT 33 qui ex eo, ut apparet, nomen accepit, quod cauro abundet, quod a r.ecis; υσόν appellatur Vide Strab. lib. xi ii circa mediu in ab accolis. Nec longe ab hac civitate duae alii si-imae rupes prodeunt, versus Occasum , a aegione sibi opposita, inter quas fluviolassatis praecipiti labitur cursu, prout ex his cognoscere licet versibus:

Hic emi; a pariter tolluntur ad aethera rupes, Saxaque raruptis cautibus atque rigent. Rives o hinc cursu sua inter utramque rapaCr, Aureus hinc nitidis excipit amnis aqVis.

Dcrspicua es ipso ad acta quasi m-

Candidus scrupos fundiu ct imus

habet. Ante Acis transis vicenis atq se no

vent a

man celsum videas qui tilia Alba Iulia civitas vetustis lima, atque sede piscopali celebi is , quae praedictis septem Saxonum sedibus, quasi medi terraneo terrarum paci conjungitur, olim Zarini j Dacia appellata Fuit enim i Sia Daciae Regum, quod ex veteribus

44쪽

tere amnean inpati ungarice voca tum, ex alpibus descendentem ab Occi dente vero amoenam , ut diximus ilitem usque ad montem S. Michaelis, ita

in tuonte in rupe altissima castellu quod dam divi Michaelis situm est, a ' omani imperii durans tempore , quod ex anti

quitatis monumentis, quae ibi rota pauc simi, conjicere licet a Septemtrione ea

dem intercedit planities, atque inde a. iusius fluvius quoque duobus distat at ut be millibus passuum, qui olim per me. diam urbem perluisse dicitur , ex ruini α sepulchris pervetustis, dirutis accepto indicio Tanta ej is urbis fuit amplitudo , ut in longum & latum ad quinquna illi passuum porrigeretur. Quod uitem Gothi antiquitus eam incoluerint terram, vetustas inscriptionum, char

dierum illic in tabulis de sepulchris ita ventorum ostendit, literis paucis ad modus nostra aetate cognitisci proinde fidem faciant, Romanorum legiones hucusquprogrestas fuisse , cujus rei signa pati ii adhuc in visceribus ceriae occulta invia iuntur.

45쪽

Ab Alba Iulia ad Occidentem sunt in ontes alpes excelsistimae, aditu dii citimae, in quibus uuantur civitates

montalia auro di argent praestantes, in-

ltor quas vel praecipua est brugbantia,

quam Collegium Sacerdotum ex dona-ltione Ioannis Hunia iis possidet, venis metallicis celebris, ubi magna auri vis al- , sidue colligitur, quae ad Cameram mola laetariam Cibinium desertur, ibidemque

conflatur,o exea aureae moneta cladus i tu continuo prout ex sequetibus noriis aianotationibus plane liceat videre.

Distat haec civitas Abrugbantia ab Al- ba Iulia miliariis quinque: Odem itine

realia civitas alathna non procul Stua- vir, quam nunc alachi incolunt, ubi extuliis monumentis apparet, olim maxim fui si urbem. Z aras, Saxonibus Bro di ista, distata eniter ad Meridiem uno miliari, si- ta ad flumen Marisium, terra foecundissi sima frumenti, vini, &Omnium fru- ctuum sera L Ibi populus admodum v lianus ac ad alachorum ritum, con- suetudinem, amictuin victu non parum accedens , qui pastina in campis circimal quaque desertis quibusdam os essioni

lius resident, doliabent coelum mirae tem periei Etenim sylva intens Amae le-

potes, damas, cervos, in magna multiCriti iudi

46쪽

abundant.

A praedicta civitate Zar varas, ubi per sylvosi montium iuga, duo sere miliaria conseceris, subito conssicis novam quasi terram. Est provinciola parva in extremo Transylvam angulo, in qua Hacetali oppidum situm, ea provinciola a reliquo regno separata, undique montibus calpibus eminentissimis circumsepta est, praesertim ab ortu meridie, ubi paciosissimus transitus in Moesiam, quae nostro tempore Transalpina vocatur Quae regio ad octo miliaria se extet dit , quasi in medio umbilico sita est, dc ipso regionis nomine acetas appellatur, quod oppidum Vatichi mixtimPanaronibus cohabitant.

Ad plagam Meridionalem hujus regionis adhuc apparentvi teruntur urbis amplissimae fundamenta latissime porrecta, dc parietes aedificiorum collapsi conspiciuntur Varheli loco nomen est , quod significat, locus urbis: Hic singulis ser diebus alachos invenias, qui ruderavertunt, ac lapides pretiosos, atque numismata tam aurea quam argentea ex visceribus terrae, variaque antiquitatis monumenta es diunt. Praeterea Alba Iulia civitas Daci ae,

quae nunc est sedes iubellae Reginae Hun- Priae

47쪽

H AE. gari: dcc eamque abrogato piscopatuateiaet Et diva Iulia Augusta, matrei divi M. Aurelii Anthonii Pii Aug. mp. 3 nomen sortita est, cujus rei argumento I Epitaphium in vetusti illimo marmore templi divi Michaelis descriptum est.

I. O. M. E. IUNONI

PRO SALUTE IMP. M. AUR

l AUG. MATRI AVG. M. VI PII Sl MUCIANUS MIL LEG. XIII GEMI HOROLOGIARE TEMPLUM A SO-

LO DE VO EX VOTO FECIT, FALCONE ET CLARO COSS.

Sargetia fluvius Daci .ae, ad regiam Zara nita Decebali quondam Dacorum Regis fluens, cujus tempore Iuniadum a cena alluit Decebalus autem istoter vada Sargetiae amnis, non procul a P egia prae .cta armii , suos occultaverat thesauros, quos deinde Trajanus Imperator, eo superato comperiisse sertur LegeTra- ljani vitam, per Georgium erui ex Dio- De Graeco traductam. Zarmis, inquam, urbs ingens, quondam Decebati Dacorum Regis sede clara, leo autem devicto, ColoniaVlpiaTrajana AugustaDacia fuit appellata,quod ex subitat pus pigrammatis plane videre licet.

48쪽

DIVO SEVERO PIO. COLONIA VI PIA TRAIANA AVRDACIAE ZARMIS.

ROMULO PARENTI, MARTI A NILIATORI FOLLICIBV AVSPJCIIS CAESARIS DIVI NERVAE TRA IANI AUGUSTI, CONDITA COLO NIA DACIA ARMIS, PER M. SCA

RIANUM EIUS PRO P. R.

Suari praeterea in ea provincia mont auri re argenti ditissimi, utpote Abrus balaia, Zalathnia, ,eresbania, ex qui bius magna vis auri clargenti sui cur α Camerae Regiae pro cudendis tam a reis quam argenteis monetis applicatui Abrugbania dives auri oppidum, cujus circuitu montes mira rerum anium fertilitate, usque adeo cumulati, as tertis terrae visceribus , thesauros istis opibus non indignos alat nempe illucobcisum aurum patulis de monti urverticibus ius ullatim praeciditur, subtequorum valles vitrei perlucidi amn ira decina

49쪽

U Ay. lecurrunt, ex illis alpium jugi demet bentes plures denique Oloco chryso lapides in opulentis ac crebris chryso listis, id est, auri lavacris inveniuntur. t brugbania autem Romanorum Olim olonia fuit, quantum ex hac inscriptio-

coniectura aste lui possumus, in altari sedicula supra oppidum non ita longei perta.

D. M.

CASSIA PEREGRINE INTEG. PAVI ANN. XXII. F. ISIVS SCE NOB SARD CONIVG. S. M. P. I. alathnya oppidum temporibus ra-ant Imperatoris conditum , Oum auri- odinis insigne, ubi adhuc extant aliquot epigrammata in marmoribus sculpta,

squorum hic unicum lectu dignum ad '

surassiimus.

D. M.

M. AURE ANTHONINI MII. LEG. XIV. GEM VIXIT ANN. XII. lMEN XL DIEBUS II MILITAVIT. NAN. V. LIB. RARA RE L. MARCIANUS ET VAL. VALEN-

IANA FILIO PIENTISSIMO.

50쪽

riar latione.

Iam paucis post civitatum descriptionem, quae hi sint prae caeteris celabri

numina aperiemu5.

Marisius , se Marisius pen cor Daciae, vel si mavis , Transylvaniae auris fluvius, exalpibus Transylvaniae oldaviam contingentibus profluens, a Ciculi in Daciam,inde in Tyssiam descendit vide Strab. lib. X. mox Danubium influit, Per quem Romani milites vasa olim sibi ad usum belli necessaria devehere sole bant, de quod hinc sal Regium in Hunngariam importari solet. ramosus, en longa, fluvius Daci non procul a Chryso fluvio in jugis cicis ad Moldaviam vergentibus primis Orientem versus emuit, tande arcem Gywla Episcopalem praeterfluens tendit ad Austrum, tu civitatis Colos ariae pomoeria radit, inde ad Solis ortu vertitur,angusto alveo sinuos navigabilis, quo sal Regium oneratis navibu Fotannis evehitur, vulgus eundem fluvium appellat ramos, non longe a Bistricio teri itorio, per vallem emissus abduci