Respvblica et statvs regni Hvngariæ. [By Martinus Schödel]

51쪽

Auratus vero fluvius in montibus rugoriens Ordam praeterlabitur , dc aulo supra adghlack in Marisio exo- aeratur, qui Transylvaniae celeberrimus uuvius est, satis exilii angusto alveo prosiliens, deinde collectis simul aliorum vulorum o fluviorum undis augetur, . Transylvaniamque secat, ac praeterfluens

bam Iuliam, De an, MLyppiam qui tractus totius provincia est amoenissimus, atque non adeo magna distantia a Zege lino in Hungaria, cum Thybisco conjungitur, navalis est amnis, quo . omne sal evehitur ex Transylvania, d .l poniturque me lini, atque inde per totam defertur Hungariam, per Thy - , biscum, Belgradum, Serviamque dea ducitur.

ast autem Transylvania ut ad priorem nostram redeamus sententiam quae olim fuit Dacia, si non tota, tamen ejus florentissima, praecipua pars, quam. Imperator Trajanus, ut praediximus, vi-

cio Rege Decebalo, qui his locis impe-

orabat, in provinciam redegit, deductis colonis , Qui bibus conditis , quarum nonnullis in hunc usque extant diem, quod adorna d. e vetustatis inscriptiones s Onu-

52쪽

sTAT vs monumentorum pluribus locis repertorum indicia testatatur : Eam Teutones primo tempore dc aliqtio retro saeculis posti dere, sive iat ex Saxonia, sive a Rheno Venerint, tamen ex Germania prosectos fuisse constat Sed quam Ortunam, quemve Ducem sequuti sint, nullis quidem literis proditum est , nisi quod in Uungarorum Chronicis legitur, Divo Stephano regnante multas semel nationcs Hungariam di istius confinia oecia passe, inter quas Saxones fuisse memorantur. Hactenus de Transylvania, nunc quae ungariam propius contingunt di

cemus.

Hungarorum nomen quidam crisimili conjectura ducti, ex Hunnis inva Iibus concretum existimant quorum illi a Maeotide palude digretii, hi vero e Iuranaonte descendentes, in Pannoniis hoc enim antiquitus regioni nomen fuit C

this expulsis i quia ipsi s auro ante per

vim ejectis primis culto ibus, irruperat sedes sibi constituerunt. Ut olim, ita nunc quoq; ungaria omnis in duas divisa est partes, quarum unam supradanubianam, vel primam , alteram is danubianam, vel secundam scriptores appellant. Regni universi limites sunt , abii: ente quidem Transylvaniar Rascianorum regio, quae lMysia olim alustrale ejus latus ravus fluvius

53쪽

tiae ad occidentem uitii QStii lae

on: ania trabet. Quae savum e Dravum terjacet regio Valeria olim , item Riria dc Interaminensis Pannonia appetu

in fuit Hungarorum quondam regibus ' tigalis, nunc pleraq; Omnis Turcarum, rannidi servit Coelum hic satis tempe- tum est ac mite aer tamen multis in loci laumidus, ac densa plerataque caligine Obscurus. Terra fertilitate nulli ex omnibus paene Europae regionibus cedit. nam dc fruges omnis generis , triticum praesertim, d milium, benigne gignit: ge erosi etiam vini proventu admodus elix tum pecore tota foecundissima, adeo ut quotannis Viennam circiter octoginta

praepinguium boum millia, atque inde ini diversas Germani regiones agantur. Feri-inae tantia abundantia, ut venationes d au-

cupia cuivis licita sint, sic ut lepores, pha liani, perdices, quaeq; apud nos in deliciis

habentur, rusticoru etiam ac plebeiorum homin si familiaris sit cibus. Terrς viscera venis omnis generis metallorum scatent, Praesertim auri, quod bonitate in primis conamendatur Amnibus praeterea nobili stimis irrigatur Danubio, Savo, Dravo, Savaria, Corcora, Arrabone, Tebisto, Grano, Marisio Cuso, Alictio Bacunt Q.Valdamo quorum uomina etsi ab incolia

54쪽

ancolis corrupta, aliquid tameia hodi die vetustate retinent qui Omnes praete lalios minores p. aene innumeros, non tali itum navigationibus d mercium subvectionibus magnas praebent con ditates lsed etiam piscibus ita abundant, ut nulli ibi eorum major sit copia 5c vilitas Ceri lTibiscum incolae tertia sui parte ex piscibus conflare, proverbio ferunt. Quid dc nemorum umbris, sontium linas dissillanorum, atque infri mis thermarum scatebris dicam quarum rerum omni unadmirabilem copiam non ad voluptaten itantum, verum etiam Olubrem usum, lhuic regno Deus munifice est largitus. ioppidis,arcibus, vicis, pagis, villis ita ficia nquens est , ut vel cultissimis regionibus dii. tali comparari, multis vero merito anteferri possit e quibus praecipua aliquot regio i lnum ipsarum situla secuti, describemus. lAc primum quidem, quod ad septem-I 1 trionalem, sive supra Danubianam Huni Priam attinet, dirimitur illa a Trans yl- vania Moremaruso, a Polonia dc ora

via Carapto monte. Fluvios habet prae . iicipum , arcam, a Marcomannis denC- iminat una, ita am, agam, irriam, i Granum euec ibiscum, cun quo , ante qua in Danubium exeat, multi alii, quos postea recensebimus conliscentur. a lo; Oravolu filiabus progressus, Hun- Priam

55쪽

rlam a vicinis regionibus , maxime

arcomannorum campis determinat.

in Albi montes oraviae dc Poloniae tenduntur qui latus illud Hungariae, d Transylvaniam spectat, quali pro-nontoriis quibusdam castigant. Ex his

fluvius ortus, ad Comarum Danu influit. Inter arcam tunc urbesnt, Tirnavia primum , Ioannis Sambuci, viri clarisimi patria, ad Tirna flu-l iolum sita; infra ad Danubii ripam, PO- nium vel Pisonium , ut alii volunt)rbs splendida S episcopatu insignis. Cis agam sunt Golgotia, sive Eleutheropo-is, Nitria, alia e multa oppidula decaste, a. idem montes Granum fundant, quii te qua Danubium ingrediatur, polam lecipit cujus ripa itide utrimq; frequensibus oppidulis & vicis praecingitur.

Λ ortum aestivum progredientibus 'Tibiscus occurrit, cujus sontes ad ra-llicem montis cujusdam , qui a s igore

romen habet , monstrantur Is magno errarum tractu labens multis amnibus Ugetur: inter quos pr cipuus est Samus,

ui e Transylvania decurrens , peninsuam quandam facit, in qua Satinaria, satis munitum oppidum sita est Post hunc laodrogius, receptus prius Via in L

arua fluviis, in Tibiscum illabitur,

56쪽

A confluentes Toccata visitur, insul specie, arx loci naturae operibus imissi ina,inundationibus tamen obnoxia a quibus gravis asina, lanina non semel accepit Paulo infra, Tarsa, perias praeterlapsus, ibisco conjungitur, Hevat flumine auctus ad hujus ripana Cassani est, b culti sima, multumque veteris adhuc retinens splendoris. Iam illuia ibisci latus, quod Transylvaniae obvertitur veteres Daciam ripensem dixere multis oppidulis, vicis caltillis culta, est. Praecipua sunt Gisgalo, Nagalaefans Nicolai, c Echi da ad ejusdem minis lacum.

inter Tibi cum Danubium Ipolam ab meridie ad septemtricne exporrecta jacet regio Oppida habe primo Agrian Erlam vulgo episcop ili dignitate ornatam riuam ab Agoa Illyricorum reliquiis , exstructam, a tari Bela quarto regnante , si uaditu everterunt sed incohe e rudelibus ea mulio magnificentius restaurarunt, a cem praesertim, quae magna e paria

in colle sita , ossaque , qua plano Oijungitur, profundit lima circumdata, iter praecipua Hazgari propugnacula s

57쪽

Nsra ad Danubii ripam acta sita est Musarum olim domicilium jam vero luod ejus Vulcanus reliquum secit, Mars tibi vindicavit. Hanc interra Agrianadio fere spaci Hatuana est , nuperarcarum clade insignis ultra citiam eptentrion es versus progredientibus,luvii occurrunt, agyva primum, in-Genges 1 Tarna qui tandem inurum alveum coeuntes, ad Solia Ocum,ppidum M arcem ejusdem nominis, quorum munitionibus hodie Turciae in imis confidunt, in Tibiscum illabun-ur. Sex millia circiter infra Solnocum,n ejusdem amnis ripa, Segediniana coimpicitur, eique in adverta ripa oppositum , adium A ripana vero Danubii, infra Paestum Colossa est, urbs vetus, episcopalis. de paullatim tractus hic inter Tibium e Danubium ad confluentes usque in angustum cuneatur, in quo Cum horum situ Bachamegorum campi, pagis uidem infrequentes, pascuis vero si modum foecundi Austialis, velimia Danubiana Hungaria, Danubio c ravo continetur ab occasu Austriam tiriamque finitimas habet Pars haec erunt initium Proventu non modo alteri

58쪽

salieri non cedit, verum etiam oppid rum frequentia longe antecellit. Prinium qua Austriam contingit, D nubius inlitum facit, quam Cituorva insulam Ptolemaeus , nostri scythica: appellant , incredibili sertilitate: cu; extremus angulus, qui interiora regi nis respicit, Omara, contra vim nnem valida in primis arce munitus et P Aulo supra Comaram, ad dexta ui Danubii brachium contra praedictari rasulam Iaurinum est, primarium facitotius Hungariae, inimentum quCRabam jam vulgus appellat , ab Arr. bone fluvio, quo alluitur, detorta voc

Ria ab aurino milliaria, orienter verius, est Mons s. Martini in cui Ljugo insigne monasterium, ad radicet vero oppidulum,ligneo sepimento, terro Plato, praecinctum l Itra hunc ad meridiemPappa est, at so oppidam ad lacum ita, operibus icontra hostium insultus non mediocrier utraque munita.

Sehiliberg. Inc Montes Batonii, quibus nostr: tes a clypeis nomen indiderunt,inc

piunt; s mcdiocri erratum spatio inti Dam

59쪽

A D latus horum, quod ad Danubium vergit Dotis est, oppidum quondam,

nunc arx tantum e ruderibus instaurata.

Ad lianc collis pr. ealtus attollitur, albi rubri marmoris lapicidinis nobilis , sed qui hosti ad oppugnandam, ac tormen m diruendam arcem, magia a praebeat

commoditates. Si rigoniam.

Vpra hanc strigonium est , ad Danu- Moii ripam, Pannonicarum urbium paene vetulit inma ac nobilissima , primatis Episcopi sedes , ex quatuor oppidis , ad I inita Syracusarum, constans quorum primum arce coniplectitur regiam, cuna primario templo colli impositam secui dum hydropolis nominatur, ad collis radices in rq a Danubii positum tertio imadversa ripa e regione sit, Gocarae nomen est quartum ascianorum civitas. in citeriore ripa, appellatur.

Vice gradum.

t sta trigonium ad tria circiter me liaria Vicegradum est, oppiduliim lar ejusdem nominis , illud ad Danubir i ripana, haec in colle sita est , sed arx

τ' ples, pyrgi seu ceci castelli appell,

60쪽

S stione nostratibus notior esto regi irriolim do inicilium , a Matthia Corvus hortulis, ae liticiis marmoreis , aliis qui substructionibus mirifice ex Ornata. Inc tria circiter nulliaria abest Bud totius Hungariae metropolis, quan nonnulli a Buda, Attila fratre, inimi' crio collega appellatum volunt se die Iisimilior eorum est opinio, qui a Budialis, Scylliarum gente, Boristhenis quondam accolis, cum Attila in Pannonianuegressis, Originem ac nomen eam traxistri arbitrant lar Sunt qui Sicambriam priua dictam volunt a Sicainbris, quos maionius M Sc verus Imperatores , ad repria uendos barbarorum impetus, prasidi iis regionibus collocaram. Quae tamethodie nobis Buda dicitur, paullum ab e loco abest, ubi olim ita fuit cui rei arigumento sunt ruderes, quae infra Budan hodieque mons iantur. Vrbs ipsa aplures insillas sparsa est quarum qua Danubio alluitur, praecipua magnitudineat Hydropolis alias, alias Iudaeoruncivitas cogno: uinata. Huic , veluti ala in rimque , ad meridiem arx regii, a Septemtrionus, suburbium superius praetenduntur. Quae solem ocidentem montana re picit, altera urbis pars est