Rhetoricorum ad C. Herennium libri 4. Incerto auctore. Ciceronis De inuentione libri 2. De oratore, ad Q. fratrem libri 3. Brutus, siue, De Claris oratoribus, liber 1. Orator ad Brutum, Topica ad Trebatium, Oratoriae partitiones, Initium libri de opt

2쪽

CORRIGENTE PAULO M A N 6TIO, ALDI FILIO.VENETIIS, M. D. XLVI.

DE ORATORE, CICERONIS AD M. FRATREM LIBRI III.

4쪽

s AD IOANNEM M ONLUCIUM, christianissimi Regis cosiliarium, eiusdemq; apud Veneta Rempκblica oratorem di

Pauli Manutij, Allifliij, in

ciceronis oratorios si

bros praefatio .

V O D te non 'git Monluci sapientissime , praestare omnes caeteris homi nibus, sed alius alia re liliit. non enim uniusimodi fiunt nostrae uolano rates, sed quoniam ex animo,qni naurae asticitur, tanqκam ex typo finguntur, issae qμο qκe nariae sint, π multiformes, necesse est . ergo non eadem omnibus prima sunt . Q uoniam uero ex iis, qκα oppetuntur,necesse est aliquid excella ut de mulotis optabilibus unum optabile maxime sit: quid sit id, quod ego caeteris praestare putem , si de me q-ratην 3 dicam,id,quod qκi assequuntur,eorum in potestate sensus omnium animiq; fiunt. id autem sine dubio elοαqκentia est e qκα tantum possidet dignitatis, ut infra vel eorum fortunae, quorum imperium prouinciae nu*t mq; βεκκnrur,me quidem iudice con lituantur: culta accida ut ab hac qnamcunqκe in partem volentes ducamκr, illis inniti saepe pareamus . Sed quoniam quo loco posita laus est,eum locum maximis disticultautibus Natina circumsipsit, ut perueniendi facultatem paucissimis relinqueret: no est,quare nobis in mentem ueniat mirari,cur neque diuturna, eque in multis per*

fecta sterit stessit eloDentiae . illud uideo,cum in buc

5쪽

cogitationem mentis aciem intendi, bene dicendi gloria duabus rebus ali maxime, otio libertate . itaqκe in urbe Roma,quae bonoru oratorum quasi foecunda geς nitrix partκs edidit Gerrimos, neque ante siecundu Plinicum bellum, neque post Caesaeris dominationem ma gnopere 'it,qμod in hoc genere probares. A nnibale Micio, hostis Italiae terribilis nemo 'it . tu in Vrbe siecuristas,tum summa tranquillitas orta tum seditiosioru hoominum ingenia popularibus cocionibκs acuit ambitio .conciones inquam eloqκentiam pepererunt: nisi qμid me fallit ratiocinantem e ratiocinor autem sic, o perbos quasi gradus interrogationis ascendo: Eloqueno

daκiis popκlus. populum quis tennit f cocionator optiramus. ergo . concionibus extitit orator. idemq; 'blatis concionibus nassus fuit. cu enim ciuilibus armis oppressa Res ublica iaceret; netus cosiuetudo peri spei , ἡ ρορμlo, cuius potestas uniuersi translata ad unum esse no iam magistratus, non praefectκrae peterentur : eloquentiae,qμα popμli gratiam bonorum ste qκaesierat, inanis oramnis et 'peruacua 'it exercitatio . sic oratoria facultas, summorum hominu studijs exercitationibusq; cul: ta, cκm a d obm Gracchis ad C. Caesaris aetatem, hoc est per annos centum ferὸ ita viguisset, ut nihil unquasterit idustrius: non effugit rerum humanarum com

: ne natκνα perdκxit,retro fere praecipiti lapse reuoluu t . Imperatores deinde multi rem Romana exceperarant: qκoru statibus uestigium ueteris eloquentia nub

6쪽

lum agnosseres. quid post f malis mintis. nam impori Ade in Graciam translata,crebra uastationes Italaue eo ecutae,cum influenteis barbararum nationa copias reprimeret nemo . tum non eloquentia modo, sed ipsa

pene literaru memoria funditus deleta,nec fluus est bornis disiciplinis honor nisi multis post siculis restitutus. patrκm denique,aut aliorκm nostrorum memoria,cu ex*uros mores italici coeli temperies aliquiso ad humanis

tutem deduxisset, paκlulum oculos literae si tulerat. do Etrina primit, sirius eniruit eloqκentia: nec mitrum doctrina enim sine eloqκentia laudamns;eloquentem sine

doctrina redite intelligens nemo dκxit. nuc in oratorum

nomine,3κod eximium siemper fuit,nihilo mino atque haud scio an etiam maior,quam priscis illis temporibus, dignitas i amplitudo est . mittuntur a Regibus ad Reges,aut ad liberas ciuitates, qui no de stillicid4s agant, non de iure fundi ; qκarnm rerlim controAersias quiperjte, copiosi disiceptarunt, sicimus olim habitos esse eloquentes, sed ea tractent, quae prudenter dissutata, otia gentibus constituere,dignitatem imperiij construare,terminos proferre post,nt.boc qui praestat,eu ego ueteribus oratoritas non comparo solum, sid eriam ante: pono. illi causas agebant primu apud indices forte duo G deinde apud eos iκdices Hκibus de aliena re, no de 'a iudicantibκs persuadere orator sine hoc , siue illud. non magno negotio posset. nuc agitur in consillio lecto fimorum uirora: agitκr ijs de rebus,unde ad eos ipsos eat iudicant, maximum potest sine emolAmentum, simine damnum redundare , cum de publica re ructa

7쪽

euiusque contineatur. his probare quae velis,eo maioris cingenis uidetur esse, quo disticilius ab artificio capitis

prudentia. itaque cum hoc multi nollierint, magnum decus,atque ornamentum est eorum,qκibκs contigit,ut

possent ; qηi sane pauci sent: maximum uero, si cui

tantum aut natura dedit, aut exercitatio doctrinae, ut

inter hos ipsos emineret . qualem si quis te iudicet Mono luci clarissime, hunc ego recte iudicare non dubitem . nam si consideremus,primum ἀ quo missus orator sis , deinde ad quos, tum quibus de rebus missus: ita repeririemus,msInm ab eo Rege, qui Omnes R eges sapientia vicerit , quoniam qκidem omniκm vnns , quid contra Fortunam uirtus posset, maxime declarauit: ad eam Rempliblicam,q nisi sapientissimorum ciuium copias reret, semper j fornisset, profecto neque tanta nune esset, cum olim minima sterit ; neque tam diu staret,cκm caeterae Res κblicae suorum ciuium temeritate cociderint: iis autem de rebus esse mis*m, qMmm qμα magnitndo sit,ex eorum,ad quos pertinent, opibus αρα paret; qμα tantae sunt,ut paucorum imperque distribuαt in terrarum orbis teneatur . Et cum haec legatio igiperbonorifica fuit, tu illud ad tui nominis celebritatem longe maximum accessit,qu)d cum a Principe Turcararum Solymano pacem defessa bellis Europa rem optaret, eaq; sine christianissimi Regis intercessione des erare:

tur; unus eletius qui tantum muneris obires,acceptis ὰ Rege miaatis, late media, 'mmis caloribus in Graeriam nauigasti. pacem ut componeres,optabatur: cora

8쪽

eum de sidandis inter Regem tuum, Regemq; Britanumagni momenti controuersiis ageretur,praefuisti. te co*sulente,agente,κltro citroq; cursinte,abiectis armis pax inter eos firmissimo foedere constituta. habes hoc omnis no Monluci,non dico . Fortuna,quam casius temoritas regit, sied a te ipso,qui ad consilium rationem omnia refers, ut in tuis actionibus felix usquequaque sis. nimirnm sors,qκam in retas humanis dominari quidam fiunt opinati, non omnium est aeque comκnis,

sed ipsa sibi uirtus propriam fortunam architectatur . non erras, quia non est errare sipientis: quia μ'

pienter agis,omnia procedunt. bonus etiam orator es,

quia bonus uir : ingenia enim probitas comendat; nec minus moliet is,qui dicit,quam ea,quae dicuntκν. qiadnisi latinum siermonem in Italia peregrinitas immκtasset,nae tu nobis longo interuallo er Crassos, π Anto*nios retulisses. Fed quoniam ea lingua Mimnr, qliam multis coeuntibκs linguis generatam corrupta consilie; indo peperit: veteribκs R omanis oratione dissimilis,lara

genio simillimus, non tu quidem loqueris ut illi, sied ut illi tamen π sapis persuades. Q uare non 'it ab re,cnm ego eos libros,in qκibus perfecti formam orato; vis 2 Cicerone videmus expressam, mendis antea de fommatos,nlinc mea correctione expolitos emitterem : nostit inquam ab re,tuo nomini dichos emittere, ut qκα de perseecto oratore traduntur,ea perfecti item oratoristitκlo cohonestarentκr. hoc cum ita existimassem,qμia

videbatur esse apiissimum, feci, feci eo libenti hqκὸ/cu tu mihi et multa iam summae humanitatis Uscia tribuisses,et is esses, qlii tribaere etia maiora posbeii A nis

9쪽

ego, nisi ali Fid, pr Artim sit daretκr occasio, retrisbueram, uerebar ne, ex dnotas maxime insignibus i miti js., alterutrius infamiam non esseterem, ut uel eansderer, qκα ὰ te accepissem, minκε meminisse, qMMὰ consilietudine naturaq; mea alienissimum est ; Rei

10쪽

M. TVLLII CICERONIS A D Q U I N T V M F R ΑαTREM DIALOGI Gbi2UPIO , DE ORATORE.

OGITANTI mihi saepenume

m c beati fuisse Quinte frater illi uideri

solent , qκi in optima rep. clim πbonoribus, rerum gestarum glo*ria florerent, eum vitae cursem tenere potuerunt, ut vel in negotio fine periculo, uel in otio cum dignitate αisse possent. Ac fuit quidem tempus illud, cum mihi q oqκe initium requi cendi , atque animum ad utrian que nostrum praeclara studia referendi fore, iustum, prope ab omnibus concessum esse arbitrarer, si ioniiui forensium rerum labor,hambitionis ocra cupatio decursu honorum, etiam statis flexu confli csset . quam stem cogitationum, consiliorum meoπrum cum graues communium temporum, ilim κανῆ

nostri casius fefellerant. nam qui locns qκietis, tranqAil litatis plenissemus fore uidebatur , in eo ma*ximae mesesiarum, turbulent simae tempestates

eatiterunt. Neque uero nobis cupientibκs,atqlie optantibus frustus otij datus est ad eas arteis, quibκs a Perii dediti 'imus, celebrandas, inter nostr recolendas . nam prima aetate incidimus in ipsam perturbationem disicjplinae veteris: er c onsilitatu de--nimlis in medium rolim omninm certamen, at Me