장음표시 사용
101쪽
valla ordinum devoluta est; quae aranatis incidere, clupeis impacta, suoque impetu subsilientia nihil ponderis ad obterendum habuere : omnisque illa tempestas citra noxamat detonuit. Quo metu liherati Macedones, alacri clamore edito, impressionem iaciunt. Procurrentes barbaros p- si a dextro cornu sagittarii frequentilius telis incessebant. Ita sine periculo phalanx in verticem enisa, ut prinium Noo loco consistere potuit, haud ambigua victoria hosteri tin et a dum Ut leviter armatum disjecit; sed eadem res, quae bat baros in praelio prodiderat, in fuga adjuvit. Armis haud sane onerati per nota loca sacile dilapsi sunt : ita desideratis ex omni numero mille quingentis, caeteros fuga ah-stulit : mulierum puerorumque ingenti multitudine, prum laque pro locorum conditione satis ampla, Victor potitus a 3 est. Sic aperto montis AEmi transitu, in interiora Thraciae perieti utrim est. Lucus est in iis genti bris, quem Liberoa 4 patri dicatum prisca religione colunt; ibi, quum Alexander barbaro ritu sacrificans, vinum aris infunderet, tanta flammae vis erupit, ut superato aedis culmine, in caelum emicare videretur. Eosdem gloriae fines regi ostendi omnes credias dere. Alia subindes res nuntiata prioris prodigii fidem assi ornavit. 1ii Thracibus, qui Odry in appellantur, Libethrusinians et civitas est, Orphoi natalibus inclyta : ejus sacrain effigiem ex cupresso fabricatam multo sudore manasse , k6 qui viderant, ad regem retulere. De interpretatione sollicitis Aristander exemit metum, ad res Alexandri pertinere asseveraris, quibus decantandis alumni filii quo Musarum multum desudaturi essent. Triballi, valida natio, trans, monilm iEmum Colunt. In eos quum descenderet Alexander, rex gentis Syrinus in Peucen Istri insulam confugerat, expeditione 4 Macedonis multo ante comperta, seque es quidquid aetate vel sexu invalidum erat, objecto amnis mutis Dimento tuebatur. Quippe Alexandro paucae naves erant, et in aspera praeruptaque ripa difficilis exscensio, ab hoste intento validoque haud aegre impediebatur. Ita Macedones
102쪽
SI ID PL. IN Q. CURTIUM L. I. 30
re insecta discesserunt, contonii illata paticis ante diebus clade : nam priusquam eo pro Pssissent, alii in Triballorum exercitum adorti, vix quinquaginta suorum amissis, tria hominum millia occidorarit. XII. Surino rogo nequidquam oppi gnato, in G tas CDH- ivertit impetum, cpii in ulteriore ripa quatuor equitum, decem peditum millia instruxerant. Id periculum non tam ,
ox usu helli sumpsit, quam cupidine famae, Ut maximum Europae numen , defundentibus ferocissimis gentibus, transivissi gloriari posset. Igitur equitibus, quotquot capere 3 navigia poterant, impositis, pedestrium Copiarum partem lintribus, quarum ibi magna crat copia, alios utribus transduxit. Improvisa Macedonum improssione squippe trans- 4mittentes nox, ot in ripa, quam petobant, densa frumenti SEgus tex rat) territi Getae, vix prirnum omissi equitatus impetum tulere. Ut deinde cum Phalange ΝiCanor successit, Isti fuso cursu urhem quatuor forme passuum millibus a flumine distantem petiverunt; mox, instante Alexandro, avectis conjugibus liberisque, quot eorum equis Eripore potu rant, CaetCros reliquere victori. Eos rex Meleagro et Philippo sabducendos dedit; excisa tuo urbe, in in ripa fluminis Iovi Herculique et ipsi Istro, qui transeunti propitius fuisset, aris
consecratis, eodem die reduxit exercitum , in Cru rata victoria potitus. Venerunt deinde finitimarum gentium Syrmique nregis orator s cum donis, qiue apud ipsos in pretio habentur. Germani quoque , qui usque a fontibus Istri terras ad sinum Adriaticum spectantes habitant, legatos miserant: nam Ister in Germania oritur : ipsi patrio vocabulo Dan
bium appollant . Magnitudinem Corporum animorumque Ralacritatem admiratus Alexander, interrogavit, quidnam omnium maximo vererentur, putans suam potentiam formid bilem ipsis esse, eamque se confessionem expressuros . Illi, Dibit se magnopero vereri responderunt, nisI sorte, ne Caelum in ipsos iueret: caeterum virorum fortium amicitiam
plurimi sacere. Perculsus improviso responso paulo reticuit; u
r. Arrian. I. 4. I. Tae. l. l. strati. VII; . Iil. quoque a. iacit. Germ. t. Io. Magnum histi Goth. III. ra.
103쪽
deinde hoc unum ei satus, Germanos arrogantes eSSE, foedus,
ut Petiere, junxit; S3rmoque et reliquis pacem dedit : satis
gloriae oa expeditione partum existimans, et in Persicum bellum animo conversus, unde cum leviori discrimine longe majus operae pretium exspectabatur. Taxasse id avunculum Dius Alexandrum constat , quum paullo post bello in Italia gerendo fatigaretur : nam inaequalem utriusque sortemquEstus, sibi cum viris pugnam evenisse dixit, Macedoniti Cuti mulieribus. Caeterum regulos Τhracum, quique alii ad res novandas opibus aut animis idon Di videbantur, specie honoris, tanquam commilitones adversus Persas adscis- Curet, abduxit , capitaque ademit sactionibus, sine princibi, pibus nihil ausuris a. Per Agrianos et Paconas Macedoniam petenti4 Illyriorum motus nuntiatur. Bardylis , ex car.
bonario multarum in eo tractu nationum rex, etiam Ma-COdoniae gravis incubuerat, donec magno praelio a Philippo victus, atquc instaurato deinde bello fractis omnino viribus, 3 in ditionem victoris concederet 6. Atque illo jam obierat,
vita ad Dianagesimum aetatis annum producta : caeterum
filius ejus Clitus opportunum recuperandae libertatis tempus advenisse dictitans, dum asperrimarum gentium armis Alexauder trans Istrum attineretur, populares ad arma capiunda impulit, inita societate cum Glaucia, rege Ill3riorum,ic qui Taulantii vocantur 7. Autariatae, alia natio, iter facientes Macedonas aggressuri fuerant; sed Langarus, Agrianorum rex, Alexandro fidus, petiit, ut sibi curam eam permitteret :sese domi eorum tantum negotii ipsis comparaturum, Ut animum a vexandis Macedonibus ad sua tuenda conversuriis essent. Collaudatum donisque magnifice cultum iuvenem dimisit rex; etiam sororis Cynae nuptias pollicitus, quam ex illyria muliere susceptam Amyntae in matrimonium deis derat pater. Et Agrianus quidem promissam operam P stitit ; sed morbo correptum , ne Pacta mercede frueretur,
x. Liv. IL, as. A. Geli. XVII, ar. 5. Diod. Sic. TVI. 4. Hessia apud 2. Frontin. stratag. II, i , 3. Phot Ium. Luciau. in Maemb. 3. Iustin. XI, 5. 6. Diod. Sic. XVI, eta.
4. Arrian. I, s. o. Arrian. I, L
104쪽
brevi consecuta mors praevenit. Ita cohibitis Autariatis, sine certamine Pelium perventum est, η Dessaretiae Oppidum, Eordaico flumini immineris. Speciem pugnam expe- εtentium praebebant hostes, ut vetiit manus Conserturi extra Praesidia sua ferociter procurrerunt; Sed priusquam praelium committi posset, refugerunt; licet opportuna loca, silvis- ique et collibus impedita praecepissent. Foedum ibi spectaculum Macedonum oculis objectum est : tres pueri, totidemque puellae Cum tri hiis nigris arietibus confusa Stragojacebant, quos barbari sacrilegio sacro diis suis immolaverant, quo pugnaturis audaciam inspirarent; sed vindex numen scelestis mentibus pro virtute vecordiam injecit. Rex a intra Inoenia compulsos ducto exteriore mitro intercludere Statuerat; quum postridie cum magnis Taulantiorum copiis Glaucias advenit. Ita spo capiendae urbis abjecta, quomodo tuto discederet, cogitabat. Interim Philota cum jumentis castrensibus et praesidio equitum frumentatum misso, Cori perit suos in discrimine versari; quippe Glaucias Colles Campo Circumdatos occupaverat, in o asionem gerenda rei iti tentus. Igitur adversus oppidanorum eruptionem , Parte exercitus in castris resticia, cum cinteris copiis im- Pigre profectus est; territisque Illyriis, suos recepit incolumes . Caeterum iter facturo maximum periculum imminebat. Hinc flumen, inde praerupti arduique colles via In Coarcta- 23lγant, relicto itinere, quod multis locis Vix quaternos armatos caperet: montium jugis Clitus atque Glaucias sagittari rum et landitorum cohortes, magnamque gravis armaturae manum imposuerant. Alexander, ducentis equitibus ante utrumque phalangis cornu collocatis , imperat, ut erigerent hastas; mox , signo dato, versus hostes, tanquam impetum iacturi, infestas protenderent, modo in dextrum, modo in sinistrum latus invicem conversi. Suspensis eo Comment a
hostibus, phalangem raptim progressam nunc in plures acies diducit, nunc divisam colligit; ad extremum cuneo facto, in laeva Illyriorum praesidia strenuo infert. Illi cele- ritate et peritia Macedonum in stuporem versi, desertis
r. Arrian. lib. I, eapp. 3 et 6. Titus Li Ius, lib. XXXI, eap. 4 .
105쪽
quos tenuerant montibus, versus urbem refugerunt. Pauci
restitorant in edito colle, qua jam transierat Macedonum agmen : iis dejectis, Alexander duobus fere millibus Agrianorum Sagittariorumquct locum capit; phalangi, quam flumen transmittere jusserat, praesidio futurus. Ea re Conspecta, universa hostium multitudo iter ad montes arripuit; eo consilio, ut transiecta gravi armatura, extremum agmen, 9 in quo ipse rex transiturus erat, adorirentur. Ille nihil territus , venientes sortiter cxcipit : simul phalanx, sublato clamore, quasi iterum transmisso amne subsidio suis itura, Io metu ui incussit hosti : nam rex quae evenerunt sutura ratus, Praeceperat, ut in adversam ripam delati statim aciem instruerent , laevum cornu, quod a sumine hostibusque propius aberat, in specioni multitudinis quantum possent explicantes. Itaquc quum univcrsum exercitum incumbere sibi pu- i tarent Taulantii, paulispor retrocesserunt. Id spatium naintus Alexander, suos raptim ad flumen ducit: quo ubi ventum est, ipse inter prinios transgreditur; ut quian os, qui agmen claudebant, reversuS hostis urgeret, machinis dispositis , quae trans amnem missilia spargerent, eum submovit: simul, qui jam ingressi flumen erant, e mediis aquis tela conieCore. l. a Ita nemino desiderato ceterum iter quietum habuit. Triduum intercesserat, quum hostes, tanqua In fugato Macedone metu vacuos, passim nullo Ordine tendore, neque more militari vallum sossamue pro castris habere, neque a 3 vigilias et stationes obire nuntiatur. Igitur assumptis Sagittariis Agrianisque, et ea Macedonum militum manu, qua in Perdiccas et Camos ducebant, DOCtu superato numine , celeriter ad eos contendit, reliquo exercitu sequi jusso. J4 Nec exspectato eo, ne occasionem mora consum Eret, levis armaturae militena praemittit : mox ipse cum caeteris impetu sacto, semisomnos et inermes magna Strage assiciunt, multos vivos capiunt, reliquos conjiciunt in fugam, et ad JI Taulantiorum usque montes persequuntur. Clitus in ea
consternatione in oppidum Pelium se recepit: deinde sive munimentis urbis, sive suorum animis diffisus, incensa urbe, in Taulantios exsulatum abiit.
106쪽
XIII. Interea per universam Graeciam uisi rasus rumor, 1
Alexandrum in Triballis cecidisse , omnes Macedonicis
opibus advDi scis in spem rerum novandarum orexit. Ea 2 quoque in rebus immanis haud postrema calamitas est, quod utcumque levi auctori, quae facta optamus, tam enixes creduntur, quasi veritati vim afferre possit pertinax et impatiens rationis opinio. Repertus ost qui ses inspiciente cir- CumVentum regem, et, quo minus ambigeretur, in onpugna vulneratum esse affirmaret : id pronis auribus acceptum vulgatumque, Civitati Thebanorum extremae calamitatis initium exstitit. Quippo eo nuntio exciti si iidam 4 exsulum, quos a Philippo doctos diximus, duci hus I hoenice
ct Prothyte, praesectos Macedonum, qui Cadmeam Obtinebant, quum titilla doli sti spicione Oxtra arcem progressi ossent, obtruncant : civibus ad speciosum liberandae patria titulum strenue concurrentibus, praesidium obsident λ; et duplici vallo fossaque, ne Commeatus aut auxilia submitti possent, circumdant. Legatis deinde supplicum habitu cir- ., cum civitates Graeciae missis orabant, tres cloesse vellent indigne ereptam libertatem repetentibus. Et Demosthenes quidem veteri in Macedonas odio Athenienses permovit, ut auxilia prompte decernerent: mima tamen non sunt, quia subito Alexandri adventu perculsis exspectanda fortunae inclinatici videbatur. Demosthenes privatis copiis Thetia nos adjuvit, magnumque armorum numerum gratis subministravit J, quibus perarmati qui Philippo adimente sua amiserant, Cadmeae primi dariis acriter institerunt. Peloponnesio- rum haud invalida manus ad Isthmum convenerat 4; ad quos quum Antipater, quem interim, dum abesset, Ma Cedoniae praefecerat rex, misisset Petitum, ne Contra Ommiano
Graeciae decretum cum professis Alexandri hostibus consilia miscerent; nihilominus Thebanorum oratores admiseriirat. Uuumque vulgus militum misericordia permoverutur, dux η eorum Astylus, Arcas getiere, moras neCtebat; non tam incaepti difficultate territus, quam per avaritiam , ut a festi-
107쪽
nantibus et necessitate anxiis majus stipendium acciperet. 9 Decem talenta poscebantur : ea quum Thebani non conficerent, a macedonicae iactionis hominibus oblata sunt, ut quiesceret. Ita de Arcadum auxiliis Thebanorum spes in m-io hilum recidit. Alias tamen ex Peloponneso copias, ne adve sus Thebas militarent, pecunia Demosthenes avertit. Namque trecenta talenta a Persis accepisse dicebatur , quibus adi i lacessqndum Alexandro negotium uteretur. His ita nuntiatis,
Alexander praeter Eordaeam et Elymiotiti, rupesque Stympineas et Paryadas rapit exercitum; septunoque post die quam a Pelio movisset, Pellenen Thessaliae oppidum pervenit. Post sextum deinde diem in Boeotiam venit; mox Onchestum, sex circiter passuum millibus a Thebis distantem, processit. i4 Inter haec I hebani majore animo quam consilio administratis rebus, omnium ignari agebant; nec dum intra Pylas esse
credebant Macedonum copias : ipsum vero regem adventare
adeo fidem superabat, ut potius alium Alexandrum Tropii 3 filium exercitui praeesse Contenderent . Rex ad fanum Iolai positis castris, quod ante Proetidem portam est, poenitentia eorum locum dare constituerat; quum illi, eruptione facta, in stationes Macedonum invecti, quosdam interficiunt, alios loco pellunt, donec ad ipsa jam castra suggressos emissa 14 regis jussu levis armatura reiecit. Postero die ad portas, quibus in Atticam euntibus iter est, promoto exercitu, ut suis in arce conclusis praesto esset, adhuC Cunctabatur, et, si is poeniteret, erroris Veniam ostentabat. Sed quibus pax plac bat, potentia exsulum, eorumque per quos revocati fuerant,
opprimebantur : qui, nulla spe salutis reliqua si Macedones urbe potirentur, patriae ruinis obrui malebant, quam illius
incolumitatem suo interitu emore, et ex Boeotarchis non-,6 nullos in consilium traxerant. Quantaque hominum Necodidia fuerit, vel hinc cognosci potest, quod, Alexandro POMtulante ut desectionis auctores dederent, duobus capitibusto omnem civitatis noxam expiaturi; ipsi vicissim Philotam et Antipatrum principes amicorum regis deposcere sint ausi,
I. Plui. D most h. 32. Id. In x orat. Id. XI, eap. a. Pa aulas, lib. IX. I , a. Dinarch. eonir. Demosth. Iust. a. Arrian. I, 7.
110쪽
et per praeconem pronuntiare , si qui cum magno rege et Thebanis Graecorum libertatem adversus tyrannum adSE-rere Vellent, eos apud Thebas perfugium habituros. Nec istamen Alexandri imperio oppugnata urbs est; sed, ut Ptolemaeus tradidit nam quidam aliter narrant), Perdiccas, qui in ea castrorum parte curabat, quae Vallo hostium, quo
Cadmeam incluserant, obversa erat, non EXSPECtato signo impetum in eos fecit; superatoque munimento, manus Cum hoste conserere coepit, et Amrniam, qui cum sua cohorte 39 juxta ipsum tendebat, ut idem auderet, exemplo permovit. Mox Alexander, suis timens, cum tota Copiarum mole ad-zo
fuit, et leviter armatis perrumpere, suisque auxilio ire jussis , ipse cum reliquis pro vallo substitit. Acri conserto praelio, Perdiccas, dum interius vallum molitur, graviter Saucius Pugna essertur; et Cretensium sagittariorum multi, cum Eurybota duce suo cadunt. Thebani perculsis instant, et ad Alexandrum refugientes insequuntur. Ibi quum rex instructa phalange dispersos et turbatos hostium ordines invaderet, statim, versa pugnae fortuna, tanta Thebanorum trepidatio fuit, ut ne ad portas quidem, per quas in urbem
Se reCeperant, occludendas mente competerent: simul qui Cadmeam tenebant, in subjectos arci vicos excurrerunt. Ita dia nobilissima Graeciae urbs intra eumdem diem oppugnata et capta est. Nullum in ea crudelitatis exemplum praetermissum constat: viros feminasque promiscua strages hausit; nec ab impuberum caHe temperatum est. Phoeensium Plataeen- 24siumque et Orchomeniorum et Thespiensium ea infamia fuit'; quibus olim, dum Thebana res valebat, vicinae civitatis opulentia exitiosa suprat: Macedones ultra fas belli non saeviere. Tandem, ut caedibus abstineretur, proclamatum asest, quum jam sex hominum millia periissent: caeteris Captis, ad triginta millia liberorum capitum venierunt. Ex omni dis praeda quadringenta et quadraginta talenta redacta fuisse Clitarchus tradidit 4 : alii, ex pretio captivorum id pecuniae
et . Plutareti. Alex. I9. Diodor. sie. 3, ret. Diodor. sic. XVII, 13 et 14. XVII. s. 3. ArrIan. l . iam . I. Arriam. I, 8. Polyaeu. strati IV, 4. Athenaeus, IV.