장음표시 사용
91쪽
curam , minima unius diei parte, de capite fortunisque om-s nibus dimicaturo. Ne Thebanorum quidem principes a paCis
consiliis abhorrebant; sed Atheniensium ardor evicit, ut omnes Graeciae spes opesque unius praelii fortunae permitterentur. Alexander etiam immodicus animi testabatur Patrem, ne tantam gloriae occasionem o manibus elabi sineret: eoque V tandem impulso, primus in hostem impetum secit. Pugnatum est acriter ambigua diu victoria , donec adolescens, quem quum delectis alteri cornuum pri fecerat pater, Summa animi viriumque contentione connixus, sacra Thebanorum Cohorte 4 , quae ex optimis. constabat, loco mota, Victoriae 8 viam aperuit: nam et Athenienses sociorum calamitate fracti, aestuque et vulneribus fatigati, non amplius sustinuere Macedonum impetum : quippe Philippus aemulatione, et pudore si filio adolescente deterior videtur, gravis intolerandusques incubuerat. Ita de libertate Graeciae ista pugna decretum est: ceciderunt ex Atheniensibus amplius millos supra duo millia Capti suere, sociorum quoque multi aut pugnando mortem
sus post haec Athenas Alexander 4 veniam delictorum pacemque Atheniensibus Philippum dare pronuntiavit ; captivos
etiam gratis reddere; nec vetare, quin occisi tumularentur: quippe rex intentus in persicum bellum , Graecorum fidemia atque studia, clementia et moderatione provocabat. Imperio tamen maris et insularum Athenienses exuit: in Thebanos immitior β, quorum subita desectione in summum rerum omnium discrimen se adductum suisse meminerat; nec judicabat veteribus sociis, post beneficia sua caussam fuissei a contra ipsum cum Atheniensibus sentiendi. Ergo quum udi hem dedidissent, praesidio Macedonum imposito, interseotisque quos maxime invisos suspectosque habuerat, aliis solum vertere jussis, reductis suae factionis exsulibus magis-i 3 tratus et judicia tradidit. Reliquos deinde populos, qui ad
versus ipsum arma Ceperant, eodem victoriae impetu per-
92쪽
domuit. Nec quisquam tota Graecia praetor Spartanos et cades dominationis ejus expers mansit: alios armis, alios impari societate imperiis suis obnoxios hahebat. Vitur con- 1; ventu totius Graecipe Corinthum indicto , de hello Persis inserendo disseruit. Obviam eundum esse barbaris, imperium orbis immani superbia sibi destinantibus; aut parendum sem-Per, aut mature resistendum esse; nec enim hoc agi, bellum an pacem habeant Graeci; sed utrum in hostiles agros id
transferre malint, ait domi accipere: non voteres tantum is
injurias vindicandas esse; sed praesens dedecus amoliendum, ereptis ex Persarum servituto graecis Civitatibus, quae Asiam incolerent: commodissime id fieri posse, dum compositis in
Graecia rebus, universas vires in transmarinum bellum convertere liberti in esset: domesticae etiam quieti ea ratione i 6
Prospectum iri, amotis Occupatisque longinqua militia, qui otiosi discordiis et audacia res turbare consuevissent. ConStituerent igitur, quo imperatore, quibusque copiis bellum istud administrandum videretur. Non fallebat plerosque irquantum e republica peteretur; sed armis amissam libertatem intempestivum videbatur verbis repetere. Nihil ergo dubitatum est, quin faustis acclamationibus Philippus imperator Graeciae ad liberandum orbem terrarum in Asiani proficisci juberetur. Descriptae deinde singulorum opes; et is quantum quisque militum, frumentique et pecuniae mitteret, in tabulas relatum est. Ducenta peditum, quindecim equitum millia promissa fuisse reperio; quum in OO numero neque Macedones, neque parentes Macedonibus barbari cense
IX. Caeterum, ut sine mixtura calamitatis nulla in rebus ahumanis felicitas est, res foris prosperas domesticae turba cxceperunt. Animum conjugis olim, ut diximus, alieniorem Olympias morositate et arrogantia in dies magis magisque
matrimonio manenti Cleopatram superinductam comperio.
I. Iustin. IX. 5. Arr;an. I, r. D;od. 3. Arrian. III. 6, non Cleopatram. XVll, 3. sed Eu dicem eam viaeui. Vid. notam
93쪽
Noe enim Alexander in tanto dedecoro dulcissimae matris, cujus pudor ad ipsum quoque pertineret, nam ob stupri suspicionem expulsam addunt, interfuisset novercae nuptiis: interfuit autem, et demum post contentionem, quae in eo Sconvivio exarserat, matrem abduxit. Quippe quum avia culus sponsae Attalus, post longam compotationem, spem male tegens, orandos Macedonibus deos diceret, ut ex nova nupta
legitimum regni successorem Philippus tolleret : Alexander, in iram alioqui praeceps, et tunc iujuria irritatior; α nos ergo, sceleste, spurii tibi videmury. inquit: simul calicem, quem forte dextra tenebat, in os illius impegit; ille quoque 4 invicem conjecit poeulum. Exorto tumultu, Philippus, qui
in alio lecto accubuerat, ejus diei l aetitiani turbari moleste serens, ense stricto Alexandrum petit; occideratque filium , nisi claudicantem ex Vulnere pridem accepto gressum iras vinumque praepedivissent. Prolapsus amicis subita re exterritis spatium dedit, ut precibus, et utrisque medios inter-6 ponendo Alexandrum eriperent: nec minoris operae fuit illum exorare, ut Sal us esse vellet: multiplici injuria assectus sibi videbatur; et quamquam Patris regisque nomina, naturaeque et gentium decreta ingererentur, non abstinuit, quin insultans Philippo juberet intueri Macedonas egrogium transmittendi in Λsiam belli auctorem, qui ex lecto in lectum trandi siliens procidisset. Inde sibi matrique juxta timens, in Epiro, cui frater Olympiadis praeerat, eam reliquit; ipse ad Illy-8 riorum regem prosectus eSt. POStea quoque, quum, reconciliatore Demarato corinthio, in Macedoniam reversi essent;
pervicacis ingenii mulier filium , suopte ingenio potentiae
anxium, incitare non destitit, ut, quos posset, humanitate aut pecunia in amicitiam illiceret; et adversus iracundiams patris, etiam assinitate potentium hominum se muniret. Sane olim monuerat Philippus, ut affabilitate sibi conciliaret hominum studia; largitiones autem non usquequaque proba erat, etiam per literas increpito instituto eius , quod benevolentiam auderet sperare ab hominibus, quos muneribus
94쪽
SIIPPL. ΙΝ Q. CURTIUM L. I. 31 corrupisset; salli, qui regium id putaret, ministri et diri
bitoris officium esse. Verum quum ipse Pecuniae omnia ro
armis uteretur, non tam recta praecipiendi studio ita scripsisse visus est, quam metu, ue ab adolescente filio suis artibus oppugnaretur. Idem obiurgavit Alexandrum, quod GPexodori filiam η, quam Midaeo destinaverat pater, ambivisset, degenerem, et fortuna, in cujus spem educaretur, indignum appellando, qui Carem barbarum, barbaroque regi subjectum, socerum optaret. Sed ipse, ut potentiam suam et a firmaret β , nullam conditionem aSpernatus erat , quin exasperrima barbarie illyrias gelicasque mulieres matrimonio jungeret, quamquam ex aliis etiam uxoribus pellicibusque complures liberos suscepisset. Quod quum Alexandro mo- 13lestum accideret, urbane adolescentem Corripuit, hortatus, ut multos imperii aemulos habiturus, operam daret, quo omnibus melior praestantiorque, non ob Philippum patrem, sed ex suo merito, rerum potiri videretur L Quum autem i. ob has similesque caussas crebra inciderent iurgia , nec abrupta semel benevolentia fido affectu coalesceret, ad
extrema prolapsi sunt; praecipua Olympiadis violentia, in qua
contumaciam sexus ingenium Vastum et Vehemens virili sc lere in vindictam armabat. Stimulaverat ea fratrem Alexandrum , ut Philippo bellum faceret. Id ne alieno tempore igexcipere cogeretur, Callidus rex, quamquam viribus plus poterat, sirmata per novam affinitatem gratia praevenire studuit, desponsa epirotae Alexandri germana, Cleopatra . Ad i 6 istas nuptias celebrandas finitimarum gentium reguli, graecarumque civitatum legati frequentes Agas convenerant. Id oppidum elegerat Philippus , non sine quodam omine eorunc, quae postea accidere; nam ibi Macedonum reges sepeliri mos erat ρ. Ferunt etiam Apollinem Delphicum de irbello persico consulenti maturum interitum cecinisse; sed
95쪽
ambiguum, ut mos oraculis, responsum Philippus ad harbarorum exitium blanda interpretatione traxerat . Alia quoque praesagia, quae tum nemo animadverterat, eventus mons.l8 travit. Erat inter custodes regii Corporis Pausanias quidam, quem in solatium acceptae ab Attalo injuriae , rex in eum dignitatis gradum provexerat: quippe Pausaniam Attalus mero Onustum nefariis convivarum ludibriis exposuerat. is Hujus ultionem quuin a rege peteret, honorem accepit. Etenim Philippus virum spectatae in bello fortitudinis, ad hoc nuper propinqua amnitate conjunctum punire adeo non sustinuit, ut insuper copiarum parti praefectum cum Parmenione et Amynta in Asiam praemitteret , Opera ejus usurus dio in expeditione persica. Pausaniam autem rogatum, ut ipsi temporibusque reipublicae dolorem Suum Condonaret, comitato alloquii et houestiore stipendio placare conatus est. Sed adolescens majorem contum liae quam beneficii rationem habuit, odiumque ab auctore injuriae, in negligentem ut ejus vindicem convertit. Cum iis etiam, quos infensos Attali domui, nec Philippo conCordes esse noverat, consilia
communi asse non praeter rationem creditum est , postquam ab Olympiade parricidae in cruce pondenti coronam auream impositam 4 nemo dubitavit, aliaque facinora perpetrata sunt, ex quibus totius Sceleris ordo caussaeque haud di, obscure perspicerentur. Dubia adhue luce theatrum ingens hominum multitudo impleVerat, spectatura ludos, qui superiorum dicrum spectacula luxu et magnificentia longe s α 3 peraturi dicebantur . Inter alia, quibus divitiis illudere solent opulenti reges, et sortunae suae magnitudinem non capientes, duodecim deorum emgies eminebant, in quilius artificum industria curii materiae dignitate certaverat. Τertiadecima Philippi thensa accesserat, nulla in re caeteris vi-,ι lior. Id mortalitatis fastidium matura ultio consecuta est: et successu rerum insolescentem , seque diis immorialibus aequantem, priusquam indebito honore frueretur, situm ou
r. Diod. loco laudato. Pausan. VIII. 3. Plui. Alex. 17. Arrian. I, 25. 4. Iustin. I x, r.
96쪽
cupavit. Pausanias theatrum ira traro volentem observaverat: a suique , praemissis amicis, qui eum deduxerant, relictisque a tergo satellitibus sitani in tanta omnium benevolentia nihil iis opus esse volebat ostendere , solus ingrediebatur; petrou sor improvisus adsilit, gladioque barbarico, quem .sub veste habuerat, latus nihil tale exspectantis haurit. Hic suit exi- α γtus maximi aetatis suae regum. MaCedoniae regnurn magnum ex inopi reddiderat : circumjectam barbariem domuerat :Graeciae imposuerat iugum : tum etiam persico imperio imminebat. Iam auxilia Graecorum coibant: jam in Asiam trans. a rjecerant praemissi ab eo duces; quum in ipso rerum gerendarum articulo, prolixum victoriae fructum sibi pollicentem vita destituit. Ita maxima quaeque in lubrico sunt; et auda- 28 ci si mas spes hominum quilibet ex improviso casus eludit. Olympias, comperta morte regis, Cleopatram Attali sorore asgenitam ad suspendium adegit; ' natum ex ea paucis ante patris necem diebus puerum in aenea pelvi torruit: in clientes etiam propinquosque ejus atrocibus suppliciis saeviit, et cic- easione vindictae per muliebrem impotentiam crudelissime
X. Sed Alexander, per cujus absentiam mater ista perpe- 1 traverat, tanquam salutare sidus, Componendis tantis fluctibus tempestivus affulsit. Quippe, erectis in spem libertatis a Graecorum animis, quos Philippus oppresserat, et tumultuantibus in vicinia barbaris, ne Macedoniae quidem tranquillae res erant. Attalus, haud spernendi exercitus praetor, a ambitioso imperio mirum sibi favorem apud militum vulgus conciliaverat : Aprincipibus Macedonum propinquitate innexus, etiam Philotae sororem sibi desponderat: si neque post tantas utrimquo offensas, inviso infestoque fides haberi poterat. Amyntas, quem fratre Perdicca genitum, data in ma- εtrimonium Cyna Philippus generum legerat, ad paterni regni suCCessionem per Alexandri caedem si adspirabat. Populi sinagna pars Olympiadis tyrannidem exosa, alii rerum nova-
97쪽
rum cupidine, varie in hunc aut illum inclinabant studiis :nec deorant, qui Alexandro Ataropi filio restituendum dicti rent fastigium, quod, excluso legitimo regni herede, Amyntas prius, deinde Philippus, Vi ac fraude invasissent.
quo animus aut spes erat, discordibus consiliis et sermonibus I agitabatur. Contra Alexandro nOVum imperium, aE subito Philippi easu nihil adversus ingruentes motus provisum erat: et quamquam indolis haud paeniteret, aetas spernebatur. Viginti annorum adolescentem Τ tantae rerum moli humeros subiecturum, aut, si recepisset, Parem suturum non arbis trabantur. Etiam nervus gerendarum rerum pecunia desecerat, qua abundantes Persae in omnem fere Graeciam corrupistores miserant 4 : et, ne quid malis deesset, Macedoniae 9 maritima Tusci β piratae depraedabantur. Convocatis amicis, quum de praesenti rerum statu deliberatio instituta esset, non desuerunt, qui censerent, x Omissa Graeciae cura, quanta posset lenitate deficientses barbaros iu officio continendos esse: postquam intestini motus Consedissent, longinqua sa-3 o cilius compositurum. Verum adoles Uns insigni animi magnitudine , cauta consilia pro ignavis fastidiebat. Perpetuo omnium contemptui obnoxium fore, si in principio regni impune so sperni pateretur. Ad omnem deinceps vitam pertinere , qualem de se opinionem in animis hominum inci ii piens imperator excitet. Philippi necem haud magis sibi, quam rebellibus inexspectatam accidisse: trepidantes adhuc, et consilii incertos nullo negotio opprimi posse : per Macedonum cunctationem erigi seditionis auctores; et qui nuncia etiam nutarent animis, tumultuantibus accessuros. Ita contra paratos confirmatosque anceps discrimen subeundum: nunc Celeritatis magis, quam virium Certamen esse. Quod si adversus singulos audacia non esset, quid deinde suturum, si metum confesso Omnes uno impetu Superfunderentur ita. Utit. l. i. Araia n. l. et s. 4. Pliat. Demost h. u6. Iustiti. XI. u. Iustin. XI. i. s. Diod. sic. XVII. 4 3. Iu titi. l. i. Arrian. I. a. Si das 5. Strab. V. v κα-νους. s. Plin. Alex. I s. Iustin. l. I.
98쪽
Ilis doinde congruentia ad populum Iocutus, adjecit, esseC- iaturum se, ut cives la Ostesque saturi cogerentur, crepto patre, corpus nomenque regis mutatum esse, consilium animumque non desiderari. Eam rerum Conversionem nonnullos OC- i;
casionem tumultuandi putavisse; sed brevi poetias daturos, modo Macedones eosdem animos, eosdem lacertos sibi com-i Imodarent, quos tanta cum ipsorum gloria, tantoque victoriae fructu, patri suo Per tot annos praestitissent. Id quo is promptius alacriusque sacerent, omnium Praeter militiae vacationem ipsis concedere. Consilium rogis sortiana Coin probavit: non segnius quam locutus fuerat, singula aggressum felicissimus omnium exitus secutus est. Et Amyntam quidem , patefactis quas illo Struxerat insidiis, occi pavit: Α italum per Heca lim et Parmenionem sustulit . Ex iis, quos is in Philippi necem consensisse ruinor arguebat, unum Alexandrum Lyncestem exemit supplicio, δ quod imperium suscipienti adfuisset, primusque regem Salutasset: Caelaros oc i-dit. Ea severitat suam salutem in vindicta Philippi muniri ibcredebat; simul aboleri famam, qua, ut conscius paterna caedis notabatur. Crebrae inter eos discordiae fidem suspicioni , is fecerant; et questum injurias Pausaniam ad facinus confirmasse ferebatur, prolato ex tragoedia carmine, A quo Medea pariter pellici suae, quique eam in matrimonium Iasoni tradidisset, et cujus in manum convenisset, idem exitium mitiabatur. Verum ipse, quum aliquando Darii epistolae respon-ideret, invidiam in Persas transferre conatus est; si illorum auro percussores Philippo comparatos fuisse 2 quoque magis , ,
omnem culpae suspicionem extergeret, postremo 'itae tem pore magnificum Philippo templum si exstruere cogitaveratrid, inter alia in commentariis eius P perta, SUCC Sores ue-gluxere. XI. Quum autem ad perscienda. quae animo agitabat, imaximum in eo momentum positum arbitraretur, ut Grae
99쪽
ciae principatum, quem Philippus comparaverat, retinoret; a raptim exercitu ducto Thessaliam improvisus irrupit. Sustulerant animos Thessalorum quidam, et insessis ad Τempea angustiis iter ex Macedonia venienti occludebant. Quippo
per quorum convalles Peneus amnis labitur, mira amoenitate solemnia gentis sacrificia meritus : laetis utrimque nemoribus obumbratus incedit; multoque cum fremitu ruenti, ex vi- 4 cinis arboribus avicularum garritus obstrepit. Angusta semita per quinque sero millia passuum protenditur, vix onusto iumento sufficiens iter praebens, quod adversus quem-5 Cunque numerum hominum vel decem armati sepiant. Sed ille, qua minime perviae rupes existimabantur, scalarum in
adeoque celeritate sua Cunctos exterruit, ut omnia ei ve tigalia reditusque, simul universae geritis imperium, quibus id legibus Philippus habuisset, nullo ja in repugnante deCer-ε nerentur 4. Phthiam , si quae generis sui auctorem Achillem
protulisset, immuneni esse ju Ssit, eumque heroem expediticinis adversus Persas socium atque Commilitonem Pligerer se dixit. ει Thessalia Thermopylas petiit, publicum Graeciaes concilium; PFlaicum si appellant. Ibi quuin frequens per eos
dies conventus esset, in locum patris Amphictyonum decreto summus Graecorum imperator creatus, I Ambraciotis ratam esse libertatem jussit, quam nuper expulso Maced num praesidio receperant: ultro redditurum fuisse dictitans, yni paucis diebus ipsum antevertissent. Exinde Thebis admoto exemitu, fractaque Boeotorum et Atheniensium contumacia , qui populi maxime Suis Consiliis Obstiterant, apudio Corinthum Graecorum legatos occurrere si hi jussit. 8 1hi confirmato Amphictyonum decreto, COIIamrani omnium Sentenialia, in Philippi patris locum imperator Graeciae suffectus est, is et in bellum persicum auxilia decreta. Forte in eadem urbe
100쪽
Diogenes degebat, qui cynico instituto spontaneam paupertatem amplexus, liberum et sui juris animum opibus
suburbio, ubi cupressorum lucus est. Eo quum Alexander videndi ejus desiderio venisset, optionemque saceret, quae
vellet, ab ipso petendi; parumper discedere jussit regem,
ne solem interciperet. Inopinatum responsum, hominem- 1 sque, in quem in tanta sua sortuna ne beneficii quidem jus haberet, admiratus Macedo dixisse fertur, Diogonoui esse voluisse, ni Alexander esset. Scilicet magnitudo animi, qui ex alio despicoret omnia, quorum Caussa reliqui mortales Scinctipsos cupide perdunt, non plane sallebat mentem aCe rimi iuvenis; sed obcaecata cupiditatibus pervidere non poterat, quanto melius esset carere supervacuis Opibus quam ha b re necessarias. Ex Peloponneso Delphos invisit, Apol- is
virgo fatidica negabat per eos dies adiri deum fas esse : donec ipso eo prosectus, vi corripuit virginem, et ad templum traxit. Sed quum, inter eundum, illa Patrium morem pem ttitinacia regis victum roputans, exclamasset, re in Vi Ctus ES, sili; . accipere omen dixit, nec alio ora Culo Sibi opus osse. II is robus coleriter consectis, in regia iam regressu S, Summo i
studio in vindictam spretae Macedonum majestatis incubuit Jamque pri paratis omnibus, vere novo ex Amphipoli movens, adversus liberas Thraciae gentos, decimis castris ad montem .ssimum pervCnit. Magna Thracum manus jugum is occupaverat, transitu , prohibitura regem. Castra plaustris in modum valli circumdederant; propulsuri in hostem, si vis inferretur. Alexander, barbarorum astu Cognito, edixit ini- is litibus, ut , plaustris irruentibus, diducta phalange innoxia dilabi paterentur; aut, si deprehensi essent, humi strati, clypeis arCte commissis, testudine se protegerent. Ita ho tium dolus irritus fuit : magna plaustrorum pars Per interi. Pansan. II. VII, 2. Dio, orat. 4. Laertius in Diog.α. Plut. Alex. 22, et ad pr. indoet. 3. Pint. Alex. 23. e. r. Valeri Nax. IV, I 8. Iuv. XIV, 4. Arr;an. l. r. oq. seneo. de Betisse. V, 4. Arrian. I. Polyaena stratas. IV, 2, II.