장음표시 사용
31쪽
disjunctive, coniunctive, proxime, remotE. Rhabarbarum cales cir per se, per accidens refrigerat et reducuntur morborum causae ad Dananitionem, repletioncm, alterationem simplicem, dccorruptelam . r. Plato in Timaeo, Aristotel. lib. 2. P s. a. Galen. lib. 2. de easCmorb. 3. Hippoc r. lib. I. de morbis mulierum. 4. Galen. lib. decaos pro eat bar. 3. Galen.. in De . med.6.Galen. lib. de plenit. c. a. 7. Gaιen. de plinit. cap. a. S. Galen. ob. I. de Dri .c. Q comm. I. ab o. epidem.
UT morbum causa praecedit. I. sic eumdem symptomata subvisequuntur, sicut umbra corpus. a. Sint affectus Contra naturam a morbo producti: Interdum. 3. symptoma erit morbus , ut febris in pleuritide. Distinguuntur tum. 4. in signa pathognOmonica, quae omni morbo sal, & semper conveniunt: ut in pleuriti de dolor lateris punctorius ; febris assidua; dissicilis respiratio, dctussis. tum in apparentia, quae eidem adesse , vel abesse possunt, Loquenter tamen adsunt: ut sputum cruentum; dolor ad clavicta-lam ; cum sint innumera reducantur. s. ad actionem laesam. 6. immoderationem in excretis, & retentis, &. 7. qualitates praeter naturam immutatas. 8. Actio imminutione, depravatione, aboletio ne laeditur. Sic visus hcbetatione minuitur; depravatur hallucinatione ue caecitate aboletur. 9. Dolor est sensatio tristis, & molesta Lquae ad actionem laesam pertinet, seu depravata sensatio. Io. corporis dolorem non sentiunt, iis mens aegrotat.
Q Uidquid . r. rem obscuram significat, signum est: Medi eum
erit si ad sanitatem, vel morbum pertineat: Diagnostica sunt, e quibus morbus integre cognoscitur. a. Prognostical quae: evenimn Portendunt, salutem, vel mQricini uinet morbus brevis, Vel
32쪽
longus suturus &c. 3. Pulsus Validus, vitalis facultatis robur d monstrat: cordis qu ppe motus cst,dc arteriarum. Delirium inflammationem cerebri aliquando consequitur, ut in phrenitide; alia uuando sanguinis atrabiliarii servorim, ut in manias aliquando sanguinis crassitiem, & malignitatem, ut in melancholia. Urina ad diagnosin. 4.&prognosin plurimum valet. 3. notentur ejus hypo instases, suspensum, &. 6. nebula. 7. In faecibus observentur quantitas, qualitas, locus, tempus, di motus. 8 . sputa. s. sudoresque a
Medico investi4entur. Io. sciat quippe num evacuationes symptomaticae sint, num criticae.
I. Aristotcl.2. Gale . in art. med. 3. Calen. lib. 4. de disput . e. a Hippocr. l. 4. derat. vitii. in acui. t. 63. 3. Hippocr. l. 7.aph. 3I. 6. Hippo t. a. de perf. cap. 29. 36. 7. Galen. lib. I. pro . com. I 3.3. Galen. t. a. proi comm. 3. 46. - . oec. R. ristotet. lib. 3. Oparti a m. IO. Hippocr.
CRisis. I. est magna, & repentina in morbis mutatio, vel ad salutem, vel ad mortem. a. praecique in acutis. Si p. 3. bonam 4. perfecta, fida, tuta, manifesta , & indicata. s. Crisis si non sit perfecta, Medicus debet adjuvare. 6. nec ab ea, more vulgarium perterreri. Praestantissimus dies criticus sit septimus, ideo rex nuncupatur. 7. sicuti sextus tyrannus. Celebrantur postea. 8.-I4;-ao. - o. & centesimus. ctiarius index septimi. s. Nulla tamen ratione confirmari possunt critici dies. Io. Cochionis signa caetera superent. II. Occasio praeceps; ideo investigentur principium, incrementum , vigor, & declinatio quatuor morborum tempora. Desperatos non deserat Medicus; praeterquam quod enim natura sua habet miracula. I a. Praestat anceps experiri remedium, quam nullum . I 3. Neque tamen sunt infirmanda praesidia, quae pluribus
possunt esse saluti; neve videatur Medicus eum occidisse, quem sors ipsa peremit, ideo .
. Hipp. LI. Epid. Gal. l. 3. de cris. e. I. a. calen. lib. I. apb.
cumm. 3. 3. Galen. l. 6. apb. com. aa. Φ, Galen. l. a. de dieb. decret c. a. S. Galen. l. I. aph. comm. 2o. 6. GH. l. 3. de crisib. e. 8. 7. Galen. de dieb. decret. c. q. 8. Hippocr. I. I. Epid. 9.
33쪽
Mors est . r. animae, & corporis copular dissolutIo. 2- Extinctio caloris nativi. 3. hic extinguitur stigido potu, venenis, pcite, suffocatione &c. extinguitur, & marcore. . tabe, sed desectu pabuli, ut absumpto lychni oleo: senum inde mors naturalis dicitur . Hujus principium ab intra, illius ab extra. s. Mori in senectute nullum dolorem facit,quia nulla passio violenta adest.6. Nascentes morimur, finisque ab origine pendet. Juvenes mori possunt; lenes diu vivere non possunt. Hinc fatalis necessitas . S. quam bene ferre boni viri est . s. Omnium rerum nihil morte terribilius , nihil acerbius 3 praesertim cum omnium rerum sit eX tremum . Mors ultima linea rerum.
I. Cic. I. I. Tusc. 2. Galen. l. de temp. 3. Galen. de sanit tueri Ga-leu. de Tabe s. Alisotel. de juvent. oe senect. 6. Ovidius . 7. Seneca . 3. Socrates. 9. Am solet. ι. 3. de morte.
V Ita . I. Dei depositum, est. a. cisnjunctio animae, & corporis 3. permanuo Caloris in humido. 4. viget potissimum in corde, a quo tanquam e fonte in omne corpus effunditur : illud ideo dicitur. s. primum vivens, & ultimum moriens. Vivit foetus in utero vita plantae; quia sibi non dum parat alimentum, & adhaerendo Matri vivit. 7. ut planta rerrae. Vivunt stigidissimae plantae; papaver , mandragora. Vita hominis septem dierum est. Artis medicae beneficio prolungari potest, emciendo, ne putredo in corpore oriatur , neve siccitas mortem induat . o. oppugnatur ab excrementorum proVentu,& contrariorum pugna, Mediocritate conservatur et sic longius brcuivis E sit ad mortem iter. Io. & sic repetendis verbis ab initio enunciatis. II. Qui salubrem vivendi rati nem ignorant, hi citius, quam natura postularet, moriuntur. Porro vita brcvis abhorrentibus medicinam.
I. Plutarchus. 2. Galen. l. 2. de temp. 3. Calen. 4. Hippocr. . AN stotel. 6. Aristotel. l. 3. degenerat. cap.2. . Hippocr. l. de carn. 8. . vis. sen. I. c. a. s. Arist. lib. de longit. vita . Io. Galen. l. I. de fan. tuen. II. Hippocr. I. apb.
34쪽
Communi omnium Philosophorum sententia receptum est, Solem viventium parentem, & alios planetas, & fixa sideralia agere in haec inferiora suo lumine, motu, & influxu et ut aerinde varias subeat mutationes. I Est Sol, ut quatuor anni temporum, specie disserenuum, auctor: ita annum in quatuor tempora differemia distinguit: ver, aestatem, autumnum, & hyemem; sed diversa ratione, tum ab Astrologis , tum a Medicis consideratur. a Illi enim Solis motum per zodiacum spectantes, ver inchoant, cum Sol arietem ingreditur; aestarem , cum cancrum; autumnum,cum libram; hyemem, cum subit capricornum; adeo ut singula trium mensium spatio circumscribantur: at Medici anni tempora definiunt cx insignibus acris mutationibus,quas partim solis motus, partim aliorum fideium ortus, & occasus efficit. 3. quia ex illis valetudinis . Sc morbi causae oriuntur: itaque veris initium desumunt quidem ab aequinoctio vcrsao;sed estatem ab ortu plejadum;autumnum ab ortu arcturi: hyemem ab occasu piriadum, sest vergiliarum , supputant. Eorum tamen omnium Sol auctor est; cuius accessione, & rcccssu, aer quatuor generales mutationes experituro ordinatas quidem , si Solis motum spectemus; inordinatas vero, .si partim hujus regionis inconstantiam, partim siderum aspectus, occursus varios consideremus,quae non eamdem semper tempestatum ter vari lcmperiem permittunt. 4. Quo sit, ut aestas, quae calida , & sicca esse debet, interdum sit frigida, & pluviosa , propter rerum inferiorum inordinationem, Variasque astrorum motiones, ct conjunctiones. At Sol quidem, ut quatuor anni temporum author est, ita corpora nostra, dc humores singulis annis quadrifariam
immutat. 8. iure diuturnorum morborum motum regere censeatur: ideo inter planetas quidam, & fixa sidera, Soli praecipua rerum dominatio adscribitur,qui ut suo accessu earum generationem, ita rcccssus corruptionem invenit. 6. Vis tribuitur calefaciendi, dc paululum siccandii sed cum calidum ,&humidum substantia, α qualitate dicatur, Sol substantia calidissimus, & humidissimus ceri. setur; quod cjus adventu omnia vireant; nativum humidum augeatur,x homines repuerascant:qualitate vero modice calidus est, quia calor humidi copia obtunditur; di paululum siccus, quia ' humidum aqueum ab eo consumitur .
35쪽
et . la. Oct. 3. feri. I. b. I. a. violantieus I. I. Iea'. o. de Iudici,
3. Galen. lib 3. e. a. de dieb. erit. oecomm. ad partic. I. I. I.
Epid. 4. Galen. l. 3. de dreb. crit. s. Galen. l. 3. c. 7. de die .critic. 6. Ptolomaus c. q. I. I. de jussiciis.
LUna . I. ut mensibus praeest, sic mulierum menstrua stato tempore sollicitat; epilepsiam movet;stirpes, stuctusque adauget; animantia saginat; humores concitat, humectando putrefacit uere sub dio dormientibus capitis gravitatem affert. Cum autem qua orisbrmiter habitu mutetur, prout ad Solem accedit, aut recedit, varias quoque in aere, & morbis acutis mutationes concitat, interlunio, & plenilunio vehementiores; illic quidem . quia variis radiis solaribus,respectu nostri non illustrata, magis refrigerat;hic vero lumen mutuatitium in terris refundens, calidior evadit . 2. Mino res tamen excitat, cum media apparet, obscuras, cum falcata Vide tur . Luna autem, quia motum habet celerem, ipsique dominatur
humoribus; morbos acutos suo lumine, & motu regit, & iudicat; quae cum suum lumen a Sole faeneretur,prout ad illum accedit,aut ab illo recedit, varios schematismos, idest figurationes suscipit. s. Nam ubi Soli conjuncta est in eodem signo cum Sole dicitur . Cum ex coitu emergens duobus signis a Sole abscedit,& fulcata apparet; die videlicet quarto.Quando tribus signis distat a Sole, nem die septinio, in aspectu tetragono, curva appellatur; quia semiplena apparet. Cum quatuor signis a Sole digreditur in aspectu trigono;die videlicet undecimo semiplena dicitur, quia convexa conspicitur . Cum denique pleno orbe resplendet, die decimoquarto, plenilunium vocatur; quo tempore Soli e diametro opponitur, signisque sex ab eo recedit. Ab hoc loco gradatim ad Solem rcversetura, pares 1 ubiit mutationes; donec absoluta periodo , vel ad idem zodiaci punctum redierit, unde progressa fuerat: quod facit intra spatium viginti septem dierum, cum octo horis: quo spatio mensis periodicus, seu peragrationis definitur. Solem vero ipsum consequitur spatio viginti novem dierum cum duodecim horis , quo spatio mensis conjunctionis constituitur. Mensis autem ill u. minationis a primo nascentis luminis conspectu ad ultimum usquEdiem evanescentis describitur, qui viginti sex dies , & horas duodecim complectitur. Tanta motus, & luminis varietate. Luna magnas morbis invehit mutationes; sed dum plena est celerrimas, α
36쪽
miplena apparet r obscurat, dirui in tor a flexa etinspicitur. Certo quarto, septimo, & decimoquarto die luna magnas in mor his commotiones excitabit 3 quae ramen pro vario lumine velle,
mentiores aut imbecilliores evadunt. . . . . a I. Gauον l. 3Aedieb. erit. σPlin. l. 2ze. I 2. Aryotes. I. 2οῦ ι ζ. de generat. .animal. aphrod. Probi. 64. l. I. Gaim. 3. Ga. de diis. criticis . A. Galen. lib. 3. de dieb. crit. . . .
C ceteri t. etiam Planetae non parum aerem immutant, Satur. nus refrigerat, & modice siccat, eo quod a Solis calore , de Τcrrae humiditate distet longissimo id om uesicus est, quia naturae contrarius : plantis tamen praeesse dicitur, quia suo frigore Vermium generationem, semitiis putredinem prohibet . a Jupiter temperate calidus, Ichumidus est; vis tamen calefaciendi an eo princellit; ideo masculinus est, fecundus, & benignus . Mars siccat, & urit; ideo maleficiis, quia ter ventissimus. Vcnus modice calefacit, sed magis humectat; quia ingenti luce praedita attrahit cxalationem humidam a proximis I crrae locis: pro indoplaneta est beneficus, & tamininus . Mercurius naturam habet ancipitem , quia siccat aliquando propter Solis propinquitatem, non utu, sed loco interdum humectat ob Lunae vicinitatem secundum situm . Sunt autem Sol, & Mercurius participes utriusque naturae, suos effectus accomodantes Stellis, ad quas accesscrit. Sunt alia sydera, quorum ortus , & occasus Medicus debet cognoscere; ut Canis, Pleiades, & Arcturus; ex quibus non tantum tempora diffiniuntur, sed etiam magnae in aere fiunt mutationes . 3. Siquidem vigente canicula fervent maria; fluctuant in ccllis vina; canes in rabiem aguntur. Dissiciles. 4. sunt etiam purgationes, quod tum exausta natura vim cathaitici non substineat. Pleiadum occasu fiunt tempestates spirant venti aquilonii: luculis secodentibus pluviae oriuntur , nec . s. sine procellosa grandine Arcturus emergit. Praeteret in praescribendis medicamentis vitanda esse
ambo solstitia . 6. dc aequinoctia; propter aeris intemperiem, &mutationem. Quamobrem. 7. Astronomiam Medico necessariam
37쪽
esse scribit Hippocrates: ut ex syderum motu , temporum, aeris que mutationes agnoscat 3 non ut ex eorum vario aspectu , de concursia, & abdito influxu fortunas hominum , sed morborum
eventus vaticinetur. I. Ptolemaeus I. I. deitate. 2. poer. 3. Plinius lib.2. GU. ρο r. aph. b. t. q. S. coὶumella l. II. cap. 2. 6. Hi pocr. lib. de ole. 7. Hlpocr. l. I.de Diata,m H pociamio Lm de .ine .
38쪽
A FRANCISCO ANTONIO GEORIO, MARCHIONE, DOCTORE MEDICO In Archi Liceo Patavino,
40쪽
Uoniam Corpus humanum Innumeris affectibus expositum est; certam sibi deposcit scientificam
Artem; quaς omnia ejus incommoda perspicere, ipsus ab iis tueri possit,ut docet Galenus cap.84. Artis medicae , haec Vero Medicina est, quae a praecipuo munerc nomen sortita, ab experientia sumpsit originem, cui occa sionem praebuit necessitas. Prisci enim, cum variis morbis amigerentur , multa praesidia experiri coacti sunt,quae a Deo in eum usum condita fuerant. Vcrum cum nullis ad huc Legibus Medicina constaret et primus Hippocrates eam ratione, & experientia constituit, dispersis theo- rc malibus in artem scientificant rodactis; Galenus camdem auxit,& illustravit ue Mabes numeris omnibus absolverunt.
Cum singula per definitionem cognoscantur, ut ait Aristo.
teles cap. 3. lib. 3. Metaph; recte Marcus Tul ius omnem institutionem, quae in ratione de re aliqua suscipitur, scripsit, debere proficissici a definitione. Medicina est scientia sanitatis conservatrix, morborumque repultrix. Sanitas est harmonia, sive temperies quatuor primorum Ela mentorum, quae in nobis sunt. Medicinam ex Attillimo, & onmipotente Deo emanasse Sacra testatur Scriptura, dicens Eccl. 38. a Deo est omnis medela . Hinc non miru, siPrincipe, Reges, ac imperatores multos illa exercuisse, ac pro viribus sequutos esse legamus;ut ab initio hujus no-
stri operis mirifice comprobavimus auisthoritatibus Pauli Sergii ,& Boetii Jcc. C a Me.