장음표시 사용
41쪽
consistat, ut actiones determinet, certas Mohibendo, certas injungendo ita sequitur omnino, illas actiones, quὸe in Iege naturae non determinantur, seu quibus Iecnaturae
non est praescripta, neque ibidem esse vel prohibitas vel
f. si Actiones illae, quae in lege naturae neque sunt prohibitae neque injunctae, indisterentes dicuntur.
Quoniam in superioribus demonstravimus, esse seu dari quasdam actiones, quae in lege naturae neque sunt prohibitae neque injunetit, atque hae actiones indifrente dicuntur, dubio certe caret, dari actiones indifferentes Ubi tamen probe observandum, quod ex ipsa definitione patet, actiones indifferentes tantum referri ad legem naturat, quod si enim latius hoc vocabulum extendatur, utique plurimae actiones, quae respectu habito ad legem naturae sunt indifferentes, si referantur ad leges civiles erunt vel prohibitae vel injunctae Absolute igitur indistioren illa actio erit dicenda, quae in nulla omnino lege neque Divina neque humana fuerit prohibita vel injuncta. Est alias agitata inter eruditos illa controversia an dentur actiones indifferentes necne orta autem videtur exinde, quod aetionibus indifferentibus vulgo illa notio sit juncta, ac si essent neque bonae neque malae. Quod itaque ad hanc rem attinet,certe, si haec duo, bonum & malum sint contradictorie ορ- posita, nullum omnino medium inter illa locum obtrucebit, sed omnis amo erit vel bona vel mala, atque sic nulla omnino indifferens, in quocunque demum sensu eam acceperis quod si vero bonum malum non assumantur ut termini contradictorii, tunc sane oppositum boni erit no bonum, oppositum mali non malum; atque sic actio quaedam, etiamsi non sit bona, tamen
42쪽
non ea propter statim erit mala, ae vice versa, etiamsi non sit mala, tamen non ea propter statim erit bona. Atque si posset omnino dari actio indifferens inter bonam malam, ita ut sit non maia. Adeoque non tan. to jure videtur Hoch stetierus Coll. Pus Exere. 2. g. 37. p. m. O3 9 culpare nuperum quendam scriptorem
quod ectionem indi forentem,ocet ois malam seu bonam in
sensu negante Pari ratione sese res habet, si indifferens actio dicatur ea , quae neque hones est, neque νονρm , quodsi enim .hi termini sint contradictori oppositi, certe omnis actio erit vel honesta vel turpis. Alias enim die dieendum omnis ictio est vel honesta vel non honesta, vel turpi vel non pavis Prohibitum vero cinjunetum, quibus terminis nos usi fuimus, non esse contradictorie opposita ad I 13 observavimus. Quoniam igitur pecca-ν is dicatur, qui vel faeit ea, quae in lege sunt prohibita, vel Omittit ea, quae in eadem sunt in juncta; ita sequitur eos non peccare, qui vel faciunt vel omittunt eas actiones, quae in lege non sunt neque prohibitae neque injunctae, cumque hae sim indistierente , patet e um non peccare, qui vel facit vel omittit actiones indifferentes.
l. 2. Quaecunque actiones humanae in lege naturae traue sunt prohibita nectust injum in eas ipsi homines habent potesatem a- Riones indisterentes sunt in lege naturae di
que prohibitae neque injuncta. est axioma es praec. Ergo in actiones indiuerentes homines ipsi habent potestatem.
Prohibere atque injungere ejusmodi sim termini,
43쪽
illud sit prohibitum vel injunctum. Qua fido igitur loquimur de actionibus humanis, illas certe intelligimus, quas facit instituit homo, cumque illae, homini non sint prohibitae vel injunctae, sequitur omnino hominem 'habere in eas potestatem. Aliud itaque est posse face eminstituero aliquam rem, alii vero jam habere poto estarem, prius enim involvit tantum simplicem quandam potentiam, posterius vero faculta tem rius. g. 3. Alias enim hoc certum est hominem quoque facereis instituere posse eas actiones, quae in lege naturae sufit determinatae, non tamen inde sequitur hominem in eas habere potestatem sic potest ipso actu occidere innocentem, potest fallere proximum, non tamen habet jus seu potestatem occidendi atque fallendi. Ne aurem oeus detur cavillationibus, quod I, 28 dixerimus hominem non habere potestatem disponendi deωμ suis actionibus, heie vero dicamus eos habere potestatem in actiones indiFerentes , quae sibi invicem contradictoria vidcntur, hae res ulterius erit explicanda. Ibi itaque demonstravimus hominem, quatenus Deo est subjectus quoad omnes suas actiones, non habere
potestatem in ullas. Quod si itaque sapientiae Divinae ..uum suisset lege quadam, sive naturalis sive positiva
esset dicenda, determinare omnes omnino actiones humanas, certe hoc in ejus potestate fuisset, atque lie ho- uno in nullam habuisset potestatem. Quoniam vetoia insequentibus demonstravimus sapientia Divina id
conveniens non fuisse, ut omnes omnino actiones humanas determinaret utique homo in non detri minatas 'habet potestatem, non quidem per se, sed per concessi1onem Divinam. Adeoque ei nulla est contradictio. Prattes ea .hocare viter observandum, quod quoniam hei argumentamur e principiis solius rationis, ita adnς non pertinet quaistio nia, an detur aliqua Lex Di-
44쪽
vina pomio universalis ae proinde suffriat di xhae o renes actiones humanas, quae in lege naturae non deo terminamur, remas esse potestati hominia nili Deus praeterea legem quandam tulerit omne homines strinis gentem , cujus notitia ex alio fonte erit petenda.
. U. Qui potestatem habet in propria, actiones, is est sui juris: per 3. 43δ homirnes potestatem habent in proprias actiones,
scit in rentes. per syli praec. Ergo homi nes sunt sui juris, Fit quoad actiones indi
Hie syllotismus non est oppositus ei, qui habetur
I. 44 sunt namque homines sui juris, quatenus habent potestatem sibi a Deo eone nam in aestiones indifferen tes, atque etiam quatenus nulli eatenus sunt subjecti cum omnes sint natura aequales, atque unus hon ha beat potestatem in alterius actiones. F. .ad . Non autem sunt sui juris, quatenus Deo sunt subjecti est naturam, de quatenus is potestatem habet in omnes ais ctiones. Sed , hoe observandum , quod etiamsi De eoneesserit homini potestatem in aetiones indifferentes, non tamen inde sequitur, hoe ipso Deo aliquid ademistum fuisse manet enim nihilominus omnimoda potestas Divina, Temper sibi quasi aliquod dominium eminens in actiones humanas habet reservatum.
Qui est buris, is, in quantum est sui iuris habet senariam potestatem Oonendi de omnibus luis actionibus homines in tantum sunt sui juris, in quantum actio.
45쪽
nes eorum in lege naturae non sunt determinatae. cper syli praec. Ergo homines habentvlenariam potestatem disponendi de omnibus suis actionibus in lege axura non γ
Qui est sui juris, is habet potestatem in propria Mctiones. I. 43 potestas autem illa in eo consistit, quod
haheat jus atque facultatem pro is a rhitri, -- L ' disponendi de suis aestionibus, nam alias potestas erat nulla. Si enim dicam, quod res est, videtur cerint mihi haec formula loquendi, qua quis dicatur habere potestatem in aliqaid, magis involvere, quam vulgo putatur. Quando enim quis hoc dicitur, tunc certe potinestas ei non potest denegari in i K in quod eam ab eis xe dieitur adeoque dum dico aliquem habere potestartem limitatam vel minus plenam iurati aid, eo ipse utique insinuatur aliquid simul esse, in quod non habeat eandem, limitata nimis minus plena dicitur, quia non extendit se ad id, quod non est positum in ejus potestate. Atque si contradictionem involve se dicere,
aliquem habere potestatem limitatam in ali quid. N istanter dia in aliqaid, alias enim certissimum est, dari potestatem limitatam, si non respectus habeatur ad deis terminatum aliquod De Iam circa quod Fersetur, tune
enim limitata appellatur quatenusines almites agri institi suando autem ad aliquiae tanquam suum obleueriam refertur, utique nihil ex illo obiecto esse potest,iqui eidem potestali subjaceat inique adeo otnnis potestas, quam quis habet in aliquid, tanquam eius pol statis proprium oblectum erat planari Wiuinnitata. Exemplo res forsan fiet clarior. merus habe potestatem in famuloriam acta ines, quaeri in autem an sit lia imitata
46쪽
mitata nec ne dico in quantum herus habet pote tem in famulorum actiones, in tantum est illimitata seu plenaria, in quantum vero limitata dicitur, in tam tum non habet. Habet seii potestatem in certas aesti nes, in certas vero non, id quod etiam deinceps de sumum Imperante erit ostendendum. Neque hoc mirum euiquam videbitur, qui notionem quandam distinctam sibi formavit de actione. Certe, prout ego ham rem percipio, tot sunt actiones humanae, quot sunt motus, ve u mavis mutationes in mente vel corpore humano.
f. s. Qui habet plenariam potestatem disponendi de omnibus suis actionibus in tes
onatura non determinatis, is habet plenariam
potestatem disponendi de actionibus inde renti/us: lers. II. homines habent plenari.
iam potestatem disponendi de omnibus suis ctionibus in lege naturae non determinatis.
per syasi pratc. Ergo homines habent ple-
-nariam potestatem disponendi de actionibus suis indisserentibus, '
disponenvii de acti bus suis, is habet quoque solo tem inneMendi assi e Mam potestatem disponendi dς suis actioniblia homines habent plenariam pinestatem dis mendi de actioni-Dus suis indifferentibus. per syll praec. Ergo homines habent quoque potestatem cone . - dendi
47쪽
dendi cuidam inter te potestatem disponendi de suis actionibus indifferentibus.
Quoniam potestas concedendi alii potestatem diis sponendi de suis actionibus onyineatu sub illa potestate, quam quis habet in proprias actiones, proinde maior nostra propositio per se patet minor tam per syll. praec quam cetera antecedentia satis quidem est prohata, breviter tamen d vulgari ratione liceat rem exis
pedire. Deus qui omnibus est superior habet poteriis te in omnia, adeoque etiam in omnes horaipum actiones, adeoque etiam potest e8em praescribere omni hus hominum actionibus4 quoniam vero hoc non viis sum fuerit ejus sapientiae, proinde quasdam reliqui tho. minis libertati. Quoniam ero homines sunt natura a quales proinde unus non obtinet aliquam potet item in alterum, adeoque singuli habent potest item in proprias aestiones a Deo non determinatas. Inter has veis ro aestiones, is ipse actus, quo alii concedunt potesta istem in se quoque est numerandus; eque enim Pinus in lege naturae vel prohibuit vel injunxit hominibus, ut uni cuidam se lubmitterent , Licet enim, et hamana dictitet magis consuli vitae nostrae, si unius poetestati nos submittamus, quam si quisque dispoin
id uis actionibus, non tamen Dae alara
nitidum Phoebi germen, quod tendit ad auras Uerticea Pieridum quodque rigavit humor.