Elementa metaphysicae mathematicum in morem adornatorum ab Antonio Genuensi .. Antonii Genuensis ... Elementorum metaphysicae tomus quartus De principiis legis naturalis

11쪽

- -- persemisu magis , quam anima eniarur , prepens es si suum ex tota rerum natura , omnibusque ejus qualitatibus , rumvero ex nulla magis , quam ex hac, Dei ego sapientiam di providentiam intelligo emam qui rerum universtatem, ut esset , ut pulcherrima esset, procreavit , sapientissmus ille mxitum artifex moderator , hunc rebus vult impetum' quas sensum indidit , ut illae tota natura sua , acm naturae suae aequali , ides maxima , ut essent conarentur , utque nulla causa posset ab stit ne esse vellent impetrare , nisi quae is noessent quoque, eadem opera incere quivisset. Inde v

re ae in omni animante anima ertere licet

principis ut nihil prius , nec quas ex libertate , sed

ex ipsius naturae necessitate quadam, ament, quam tit simia deinde ut ibi eadem naturae vi nec prius nec magis metuant , quam ut ne n e tum ut nullam ob rem aliam totam naturae iam adhibere M perpetu parata , quam ut ea omnia a se removeant, quibus ut ne snt esse potesci tandem ut eadem is incredibiles labores dolores ultro subeant,

fortissme tolerent , s ita eis si persuasum

non aliter vitam servari posse . suibus ex rebus is ut nulli magis cum natura pugnen , quam qui impie ad genus humanum tollendum ingenii naturae vires praeposere adhibens nulli de ea magis promeriantur , quam qui docent , neminem , ut in fornice , ita in hommum genere

osse posse , di quo naturae impetu fertu , ut si,

eodem conetur ut ni ceteri doctrinis ac praeceptis suis se consentanee visunt , ut intelli gere inmus humanae naturae consentanea esse venta . En haec prima eaque maxima , quae in

12쪽

minibus esse pus , istus, principis ita δε-

guli bi persuadeant , ut esse velint a natura omnes habere ' neminem esse posse , ubi al-υν, ut ne alti sit, cupitis deinde ut se se viresque

suas moderentur , in eoque omnes intendant , quo

non ip tantum , sed celeri quoque omnes sint . Ex quo illud etiam conficitu , nullam naturae humanae maiorem esse e restatem , nullum sce-ιestius vitium , sed neutiam uideri foediorem amen iam , magisque cum ipsa nostri natura o utiliis rate pugnantem, quam ita esse comparato , ut -- bis tantum , eluti s soli in Tellure mus , smde mus , amemusque etiam eum totius humani generis eversone , esse . Sed videtur , inquiun , nostra utilitate tota ea profesci virtus quo Ν, inquiunt, ut ne virtus quidem sit sua vero velle

sudere quisquam in ut alter si , qui non modo noli , sed ne sentia quidem se esse . Itaque

ita si disputant , ω aut omnem omnino ab homine extirpatam istuνem velint , aut eo imprudentes regrediantur is agnoscant , nullam esse posse non mia humanam , sed ne ditanitus inditum , quae a propria elisitate si sejunctari ameae inprimis, quibus d initus ornamur, virtutes ad n sis' veram felicitatem promerendam nobis pra cipue traduntur . Nullius autem minutis hominem capacem disere , nescio uirum sit toti ominum hiasoriae adversariis eri impium ad omnem Dei beneficentiam, motadentiam tollendam

comparatum . Concludamus hoc nunc , homines ad

hanc virtutem , etiam ad id nulla ne disina nec humana lege adigeantur , a sua ipsorum natura impelli , esseque non modo impios, scelestis, qui contra quam natura fert adnituntur , sed 'ον sus

13쪽

Ius menter, Praeterea re illud an adisnamus, wn tem cum natura congruere semper , ides eam perficere, ad finem , quo tota tendit , ducere, eorumque , quae uis repugnent , accessone feri peiorem. Itera autem item cuique animanti insita quaeque non magis , quam prio illa , ab eo se

parari potes , propensio es , ut bene n , ides

sne dolore , ne aegνitudine . Postquam animans est , eiusque vita in tuto posta, nihil natura ipsa magis aversatur nihil metuis horretque magis,

quam dolorem , aut quia non naturae consentie

tem , aut quia eius deseruentem . Philosophi in primis docti oe acuti in animantium in flexiones omnes repetunt , ut eo se scilicet sempe inci nent , quo dolor aut aegritudo fert quia totus dolor subtiliores alii dispalan , ibi esse aliud videtur , quam voluntas ab eo satu aversa , in quo non secundum naturam sumus . v quidem haec altera naturae animalis propensio priori illa pinerior ut ei tum demum locus se , quum illa , ut dixi , in tuto es e sed e tamen cum illa copulata ' eousque cum tota natura perfusa Mit non minus quam illa si necessaria . Hinc fetis naturalis minime uibre doloris metus

horror , aversatis tum ut qua . vi maxima mpimur ad vitam eonservandum , eadem feramur ad aversandos dolores , nec eis cedamus . nis quum istae conservandae necessarios arbitramur . It

que A secundum naturam es , ne dolore esse

in virtu item maxima ac naturae pulcherrime con- sentiens, adlaborare, ut ne dolor smus . Atque titnulli sunt de genere humano magis promerentes, majoribusque laudibus digni, quam qui ea in re ingenium

14쪽

nium dotesque suas intendunt omnes , tit minor st nam ut ne ulla st quoniam feri nequit, ne experi quidem debet hinte homines dolorum copia I itanuli magis execrabiles , quam ii , qui in id se esse

natos sebi persuasere, ut omnibus modis vitae humanae tranquillitatem perturbarent dicam etiam nulli mgis sulti, quando res humanae nos docent , homi num fuisse neminem, qui alios miseros esscere volueriri , quin se se fecerit miserrimum. Nam ita natura sapienter comparatum est, ut in tota rerum uni verstate nulla sit, quae homini aut majorem miseriam creare ossi, quam homo , s adversetur , aut majorem felicitatem , s suis omnibus partibus alter cum altero conspiret amice . Quamobrem quum duo snt fontes, unde hominum dolores aegritudinesproin manant, natura m hominis ipsius ingenium ies facile animadvertere, ubi homines hominibus amice pulentur,' mentis corporisque vires iungant, bos quidem , qui plures sunt, maiores, omnes diseremia nari; illos vero non modo in pauciores conferri, sed imminui plurimum, esseque non tantum minus tolerabiles, sed quandoque etiam desiderabiles suo aut naturae m gulae conflantius adhaereamus, aut ne assis pediceptae voluptates minus delectent nam sunt volvi res fere semper doloris consequentes, eoque gratiores , quo illi aeriores suare o hae virtus secundum naturam est, ut qui bene esse velit, neque ne dolo- aegritudine, non solum nulli injussum dolorem inferat, sed aut natos, aut illatos auferat , possi, sin minus, levet demulceat sui quod esve nec cogitantes a natura rapimur Nam omnes ad alterius miseriam misericordia commoυemur . suum

15쪽

bus , ut paulo post dicemus , naturales propensiones Disinentur, ac in naturae defensionem armantum nr-hil esse potes magis perspicuum, quam a natura ipsa nos incitari, non solum ut ne quempiam laedam: P, sed ut pro mi alii aliis opitulemur, quae nobis hunc omnium pulcherrimum indidit affectum suare ego non tam naturam,quam bominum voluntatem saepe accusare soleo, quae quod nobis es proυidentissime a Deo tributum,

aut extarpare conatur, ne ullo modo sit, aut comprimere, quo minus in nostri felicitatem exseratur , aut corrumpere, quo in nostram eonvertatur perniciem

sua de re ego te disserentem audire malim , inviane, quam quidquam dicere, quod tu pro penitissima, qua harum rerum notitur polles , minus probes. Dicam tamen ut possumo qui ibi reliqui e

cimus, quo naturam pravis sudiis perversaque voluntate aut comprimamus, ne, quo tendis , perducat aut corrumpamus, ut alio trahat, non solum injuria,

sed inscitissime γ sultissime de eius malignitate conquerimur, atque eo tandem evadimus, ut at triniqueexHimemus, nullo M Ire libere est bonos quo vitiis, sceleribus inris, qui honesi esse nolimus, honestas, j ditiis et , causas praetendamus aut 3mpie suspicemuri, non esse Deo ιυ felicitatem noram, e se uitioni . suis rogemur . Au alios nolis interest, esse velimus iussos otios, quum

xota , ut praedicamus, natura prohibeantur , animai

vertere possimus mos eb Ie mendacissimos suum contra communi naturae sensu persentiscimus adversus naturae capacitatem disputamus, nec tam esse pravos, quam esse velle, utitros optimos j quantum invitis operae locamus, tantum poneremus in natura, quae damitica labe paulo tiidem es obsipa , non vera inham

16쪽

inhabilis' ad virtutem sectenda, praesertim ea, quam es credere pollere omnes Dei ope. , Iam terim totius naturae animatis ommunis naturalis propenso in ea, qua ad suum genus conservandum impelluntur, qua quidquid in terra gignituν, aliturque, ita per di animari Udetur, ut Aquaecumque sit, πω modo animantes, sed sirpes plantas agi et, quarum rerum nulla vi ,-ωθι ad praefinitum sibi a natura tempus pervenit , non initiari se s allis ad Mi similem procreandam non sentiat, tantoque impetu animantes insammet conciaretque , ut impedita furere faciat, compressa exta.

bescere . qua in esset ni deserta' ον- eida Tellusci in insevigere possimus, Lornu naturas

genitricis motus, tam multarum rerum atque tantarum

ordines, in quibus nihil unquam tam immensa vetuis stas mentita sit, aliqua mente infinitae intelliis gentiae, protadentiae gubernari. Nam seu dicas, esse iam aliquam vitalem animantem per omnem mundum pertinentem , se anima sui generis singulas mimri es animari, cieri , quum videas omnium in tanta generationum vicissitudina consan-riam, salua necesse in praeesse mundo Numen 'a flantissima Mentis, πη- haee fan confeνυemtur . Itaque Zeno ians tem esse mundum ono

oliva modulante canentes tibiae nascerentur, num

dubitares, quin esset in oliva tibicinis quaedam scientia Z Quid si Platani. fidiculas ferant numeri rose sonantes idem scilicet censeres in lataciis inessu musicam. Cur igitur mundus non animans sapiensiue iudicetur, quum ae se procreet Uinianis

crab aque apientes iasi νεμ in quidem , s tam

vim hanc

17쪽

hanc mundum animantem, atq' numerose progredientem, gignentem, non ipsam per se natura sua consare, sed ab ejus architectrice, moderatrice Mente, cuis

jus' sequitu leges, inditam perfusamque , quem admodum par erat, censuisset. Nam ut est per saperspicuum, nihil horum In ratione, modoque feri,

ita tantae mentis estigia, in rebus praesertim o poreis, brutis, non intrinsectis is natura sua proscisci, sed a Deo tot rerum universitati praesdenute , dubitare non possumus . Sed coepi secus agere atque initio consitueram suscepi enim tibi, mi Vi-viane, insituti operis rationem reddere, a quo saepe me pietatis causa longius rapit . suamquam qui ego id a re nostra alienum esse dico . Deo enim tota hominis insitutio inchoanda es , ejusque num se perscienda. Quod ergo ad eam propensonem, de qua disseruimus, spectat, tu ρ dubitas quia vehementissima ea si ac secundam prior et illas duas is maximae. Sed ei locus non es, ni quum duae illae in tuto sunt itaque ne persentitur quidem, quum aut de vita periclitatur animans , aut

magno aliquo dolore angitur . suum ita in tuto est, nullusque premit dolo A quempiam corripiat, maxima agit vi, quousque in priores illae non obsite, rint, ipsae per se in illam quas e region irrumpen-ges, aut inde deductae rationes non compresserint suae s omnia desne, inaniaput cetera ampedimenta, nec alio habe loco , quam quo aramarum telas maiora habent animantia sui es vidit aliquando,o- horis est furoris, ut nec mortis metu, nec incredιbιlibus cruciatibus queat coerceri sua ex re illud animam

vertere possemus, esse insta hujusmodi naturae animali vires, propensiones adeo non solum pervia

18쪽

caces , sed brutas , quum fraenum reperint , ut nulla nec , nec arte cohiberi possint, totamque hummanam vitam proturbent. Ex quo si illud, ut magnae si quum privatae, tum publicae praesertim g neris humani utilitatis modum illis imponere. Quod quum item virtute sat quantopere si virtus ad bene beateque visendum nececessaria , nemo es , qui ipse per se non intelligat. Sed ea de re deinceps. Duae, quae sunt reliquae hominum naturales propensiones, ita humanae naturae in propriae, ut nullam in illis bruta animantia partem babere vi- eseantur quorum altera es, felicitatis , de maximae volvtatis appetitus altera gloriae cupiditas qua omni ve inter ceteros nori genisis eminere ae di ingui enitimur jam pecorum natura praeteriti immemor , absentium incuriosa , futuri impromida , praesenti ramum indigentia ae dolore commovetur, nec alui veterum memoria titillatur, antiscendisti absentium libidine , aut futuri metu vel spe concitatur 'Daque se naturae congruenter vivunt , u nec cura praesentem dolorem augere no-σint, nec aut imaginatione absensium, aut novarum meditatione voluptatum praesentes turbare, atque in

voluptatis ipsius fruitione majorum demeris excruciari. Ergo ubi nec Orpus aegrum es ne quidquam

periculi imminet, nec aut venter , aut venus simulat, humi resoluta, mollioris Irati ignara , eoque miἡus anxia, non solum paeat o quieta sunt, sed 'otiosa somnolenta, ua nuru fit interea exIupe suis invidentia, nullum odium , nulla eqntentio, nuti

la bella, quae omines misere affictant , atque in

mutuam perniciem armant. Sed nos, naturae propen-Anibus abutentes 'ac alio insectentes , quam M.

19쪽

natura tendunt , ne in stammis quidem voluptatibus plene unquam nobis satisfacimus in pertagi enim

animus aut praeteritas revocat , aut novas semper

excogitat, eoque praesentibus minus tangitur , quo maiores O iucundiores, quibus aret, Mi confvis. Summam hic appetit , eam nempe qua ita tota ccuin patur natura, ut ibi reliquum aut metui, aut appetitui faciat, nec animadvertit , eo esse in loco po tum , ubi s fuerit adeptus , totus repente otiosus atque iners si necesse es , qui nullo ad quidquam praeterea agencium calcari prematur. Inde aut invidia macrescit , aut odio furit , nihilque es nee tam disseil arduum, nec tam sanctum , quo eius reprimi cupiditas possit . Iam bruta animantia inibi supra Mutarem naturam noverunt , ita nec Miae , ne imperii sunt cupida . suare nec ob ingenium , nec ob vires tilla es inter ea eminentiae ambitio , quae homines cetera futuros content noctu diuque vexat exmimulat , non quieturos , L humana disinaque omnia commiscuerint , ruinis simillimos , quas super id , quae oppressere , franguntur . Geon, miserrima es ambitio , honorumque. contenti sui , inquis , Me cum superiori or tione congruunt 8 Videris , inquis mrae malignitatem , quo penitius retegis , accusare , eoque homines a virtute , quam supra defendendam suscepisti , absterrere , quos virtutem cum tantis

naturae vitiis adipisci unquam posse , quis bipersuaserit nempe mirifice con emiunt , mi Vi-vian nec ego a consectanda ae onsequenda virtute ullos animum idcirco despondere velim quod hominum vitia , in quae nos reaut trabinos sinimus , tam sudiose depingam : non tam m. IV. b enim

20쪽

enim naturae , quam voluntatis ea sun , quiariae . quando consat ne iis via esse iis nobis reliqui , quo brutis praeoeliamus , ut sciis homines do te prudenterque uti sciverint , ides intra modum suum continere , esse possunt illi in eo ipso honi, beati , quo se malos' miseros feri a bitrantur . Nam principio , ni felicitatis , seu

summae undequaque perfectae, securae v iuptatis amore tangantur , praesenti flatu contenis i , eique , ut sera e scopulis, assis , humi pro-ni' ventri obedientes vivent . suumque at imbecilli , nudi , omnium indigi , ignaνi, segνeges denique , nec vis unis parentibus , ut heia tua , conjuncti , procreentur , ut invenire , iis bi melius commodiusque oecere. , 3bri nec arae,m induseria perpolire , ubi postrem , is -- petii pecude esse , nec hi η , ne sudebunt

Ium ne a Telluris quidem consortis mvis si ira , separare se ob aeterna confectari bona unquis poterunt , illo felicit tis amore incenduntur , et Rimulantur . ατθυε bis milen sent mile era, ' numquam Ius, qua superi perfruuntur , quaeque unica plena vera es , beatitudinis participes . Porro honorum illa' gloriae cupiditas , qua ne barbari quidem immanes homines vacui sunt , effusas olim Teia iure gentes a solivagas coegit ut inter se coirent. eivitates , iura , ordines , imperia conderens quorum I quis extrinsecus acceinta hominum imis probitate vitia accusare velit , is per me accuset: sed instam utilitatem, praesantiam ego defendam sempe . Nam quae se hominum ira , quos