Angeli Dalla Decima ... De facultatibus remediorum recte investigandis specimen

11쪽

1ornm Auctorum mentem assequerentur; non solam utrasque illas. disciplinas medicinam, et praesertim naturalem historiam plurimis inventis locupletarunt ,

verum etiam studiosos magis in observando cautos, magisque ad investigandum curiosos effecerunt. Itaque maxime hac in re primo illo aevo laborarunt Valerius Cordus, Fabius columna, Tabernamontanus,

Clusius, Gemerus, fratres Bauhini , aliique quos

brevitatis caussa praetereo. Ista Vero perscrutandi, atque observandi solertia paulatim abiit in artem, quae eo accuratior ac magis emendata evasit, quo longius in caeteris disciplinis, et artibus hominum ingenia processerunt. Atqui Ionge abest, ut omnibus numeris absoluta sit, ita ut

nihil amplius in ipsa desideretur: qui si etiam adeo

perplexa, parumque firma adhuc sunt pleraque e rum, quae ad remediorum notitiam pertinent, ut illa doctrina sua ipsa redundantia labascere, ac Pe ne corruere videatur. Quam multa enim adhuci adversus singulos morbos veluti certa auxilia designantur in iis remediorum collectionibus, quae in dies singulos in lucem prodeunti Quantis laudibus nonnullae Virtutes saepe extollantur , ac quibus jam testimoniis, et quam multis maximae solertiae atque cautionis speciem praese serentibus periclitationibus, atque observationibus sulcitae effernntur,quae postea, attentiore effectuum animadversione , nequaquam Dissiligod by Gorale

12쪽

II cum veritate consentire deprehendunturi Quanta potestas memoria nostra tributa est sublimato corrosivo, Iacertae viridi, acido nitrico adversus luem veneream; moscho, mercurio, Meloi Proscarabaeo adversus hydro- Phobiam; calci, uvae ursinae, acido Carbonico adversus lithiasim; amicae, et pulsatillae nigricanti ad.

Versus amaurosim; cicutae adversus cancrum, filoribus tineti adversus epilepsiami Quot ex istis sanatio nes relatae sunt, atque evulgataei Quanta diligentia facta suisse pericnia affirmatum est a quam fidis ubris, a quam eximiisl Attamen paulatim maxima ist rum remediorum existimatio vel plane corruit, vel

admodum imminuta est. Cum medicinae addiscendae operam navarem, mirabar summos aliquos viros, qui in medicina facienda aetatem consumpserant, Valde meticulosos , et quasi suspensos in remediorum Praescriptione morborum

cursum observare . paucisque remediis, atque vulgatioribus riti. Quamobrem cum primum meo arbitra. tu agere caepi, nimium iis fidens, quae a clarissimis Auctoribus emissa suerant, omnes pene morbos certo, facileque sanari posse existimabam. Itaque juvenili audacia morborum curam aggrediens interdum, auti quod sortuito in utiles naturae' concitationes pen admotum remedium incidebam , aut ex aliqua alia haud animadversa caussa, miram aliquam sanationem instar portenti obtinebam, unde et eo magis mei tot

13쪽

ae cedebat existimatio. Veruri tamen cum plerumque res longe aliter evenire, et in pejus ruere conspice rem, id initio aegrotantium , opero torum, et phar macopolarum malitiae, vel negligentiae , quam nonnumquam summam elae Cognoveram, vitio vertebam.

Nihilo miniis postquam , maxima etiam sedulitate adhibita, remedia, quae ad hunc illumve morbum veluti certa, nullamque prorsus dubitationem habentia clarissimi aliqui viri scriptis suis celebraverant, longe diversos effectus edere animadverterem, nam modo noxia , modo irrita, modo uxilia quidem, at neque Perpetua, meque tanti momenti , ut Praedica- satur, apparabant; et morbos illos ad sanitatem nonnisi longis ambagibus, et quasi tentando perduci potuisse intelligerem; de illis auctoritatibus dissidere caepi, et paulatim eadem ipsa mihi incessit sorinido, quam olim summis, ac diliguntissimis vixis ipse me

eum exprobabam. Quam rem mihi attentiore animo con ideranti, illarum narrationum vitium ex triplici canssa proficisci visum est, vel quod nonnulli bist xias magna ex parte fictas data oper4 evulgarunt, ut et inanem vulgi medicorum rumorem aucuparentur , et a primis illarum opinionum auctoribus gratia in inirent ; vel quod hoc quaestionis genus adeo disiici-la, adeo involutum, adeo εalebrarum plenum est, adeo multis, adeo subtilibus, adeo lubricii principiis siligoo by Corale

14쪽

Illigatur, ut nulla nos admiratio capiat oporteat, si non solum ignavi, atque leves, sed et plerique industrii, ac non indiligentes investigatores ab omni latitantium scopulorum asperitate haud satis sibis cavisse videantur ; vel quod plures viri et ingenio, et doctrina praestantes longioris laboris perta est, aut praecepta aliqua opinione, vel generali doctrina occupati

singulas periclitationes, atque observationes per vim ad illam doctrinam accomodare studuerunt. Enim vero neminem latet, quam multi, et superiore aetate, et nostra suerint, qui aut intemperati o

sequii caussa, aut inanis gloriolae spe freti, aut aliqu alia utilitate sibi proposita, Praecipites, atque ineptas sortuiti alicujus, neque satis explorati casus interpretationes, vel etiam sabulas sola mente compositas ad veri speciem exor m t. qtque pro verisspenitusque certis impudente sane audaciae in mydium protulerunt. Atqui pudet memorare plures cI in mos medicos illico has nenias avide hausisse, plaus que suo lavisse, immo vero ipsos aliquando maximae auctoritatis viros in iis Iibris, quos ad juvenes in remediorum doctrina instituendos composuerunte illas sedulo excripsisse, ita ut auctorum hominibus eorum

scripta reserta sint, quare plus in legendo studii, quam in auctoritatibus perpendendis, rectequη aestimandis solertiae adbibui Me videantur. Itaque d

ian ei e longe lateque ψissutas, 'que haud meritam

15쪽

celebritatem adeptae quandam identidem noctem reis mediorum scientiae offuderunt, ac illius progressibus

non mediocriter os cerunt.

Ipsis porro vel ut cum maxime veri studiosis, atque industriis medicis multi psex errandi caussa suit, scilicet fraudes, aut ignavia tum pharmacopolarum ,

tum aegrotantium, tum eorum, qui aegrotantium curae praeficiuntur ; perturbata , inconcinna , aut Praepostera remediorum administratio; aegrorum pe-criliarist naturae, aetatis, virium, consuetudinum, tum etiam rerum externarum Communium negligentia immanis in medicina iacienda occupatio; minus attenta morbi consideratio; generalis sacultatis aestimatio ex remedio adhibito aut in homine sano , aut in aliquo morbi casu, aut in alio animantium genere, alit in parte ab ani riali divulsa. Atque ut morbos ab aegris aut malitiose, aut mentis errore sim latos praeteream, valde pauci certe aegri sunt, Praesertim inter illos, qui in nosoco mi is, ubi maxima hujusmodi periculorum pars fieri solet, decumbunt , qui medicos adeo vereantur, ut dicto ipsis plane audientes esse velint, atque eorum praecepta negligere, ae ab illis vel transversum unguem discedere et temeritatis, et periculi plenissimum fore arbitrentur. Quid de curationum ministris dicam, de custodibus, de operariis y Quotus enim quisque eorum est, qui ita suum aegrum in oculis serat, ut munus suum

16쪽

IT quam plenissime exsequatur, nulli diligentiae , nulli labori parcat, aegro assidue adsit, illum senu er Observet, omnia ad medici praescriptum agat, omnia

naviter animadvertat, sedulo notet, Re omnium cer

tiorem medicum faciat 3 Neque vero ista nimia depilotanda sunt, nam eorum negligentia Satis amplam errandi occasionem in aestimandis remediorum iacultatibus praebet.

Quod vero ad pharmacopolas spectat, mirum quantum hoc hominum genus partim inscitia, partim ignavia atque socordia, partim nimia lucri cupiditate pecceti Etsi enim aliqui omni tempore fuerunt et animi integritate probatissimi, et doctrina, Pem spicacitate, solertia, diligentia praestantissimi ; tamen multo maxima pars ad hanc prope diem longo

usu in artis tractatione ad veterem disciplinam versata, et suis margaritis, suo bezctar, sua mumia, sua ungula alcis, suis absonis compositionibus sibi plaudens, rebus novis insensa, ac ex horrida antiquitate quandam hiulcae scientiae speciem petens inulta suo albitrio pro re nata agere non dubitavit: neque vero in pi aesentiarum, sublata jam magna ex parte antiqua illa asperitate, adhuc ab ejusmodi licentia cessatum omnino est. Itaque non pauci suo in arte medi eorum prae Scriptis modo addunt, modo subtrahunt, saepius in locum eorum, quibus carent, alia Fuff- iunt: ac ne jacturam cillam faciant, res aut qualita-

17쪽

18 te deleriores, aut conditione pravas, labe sacratas eorruptas offerre non dubitant; quibus pro arbitri. gerendis non mediocriter favet ipsa ex cognominum similitudine confusio. Nemo enim ignorat remedium illud, quod magnesiam medici appellant, valde diversa ratione parari, quare alia satis pura est, neque alienis rebus inquinata, alia vero Cum quadam neque certa calcis copia permixta. Atqui magnesia, et calx viribus medicis non mediocriter inter se pluribus in rebus differnnt; indeque fit, ut inagnesiae istae non plane iisdem virtutibus instruantur. Adde, quod e

dem purior magnesia ex sale Epso mensi educta saepe numero propter negligentiam in ea aut exurenda , aut asservanda cum quadam modo majore, modo minore copia acidi carbonici consociatur , qMod cum ab aliquo potentiore stomachi acido ex illa societate extricatur, turbas creat, quarum perperam minus attenti , minusque chemicarum rerum periti praeposteram medici praescriptionem insimulabunt. Addo plures cliinae varietates. Adde varietates Rhabarbari,

Semens inae , multorumque aliorum remediorum, quae eodem nomine designantur. Praeterea quanta

varietas in iis medicamentis, quae ab ipsis pbarmacopolis a A praescriptas normas conficiuntur tum Propter istarum normarum differentiam, tum propter diversam in eorum consectione sedulitatem, atque solertia nil At enim istae remediorum varietates non Disiligod by Corale

18쪽

saeuitatum qualitate, sed virium tantummodo ima, gnitudine disserunt, ita ut istarum debilitati aucta remedii copia supplere possit. Ita omnes istae Semen-

cinae intestinorum vermibus adversantur, omnes va

rietates Rhabarbari alvum dejectione purgant, Chinae

omnes ad sebres interruittentes valent, et sic de caeteris. Quae etiamsi Vera omnino essent, tamen saepissime non apta adhibiti remedii quantitate peccaretur, nam et medicorum in scrutanda remedii conditione aut otium . propter aegrotorum, quorum curae operam navant, multitudinem , aut comuetudo, aut ingenium deficit, et ipsos pharmacopolas aut omnes ita in remediorum cognitione esse versatos, ut optima omni tempore seligant, aut eorum plerosqtie ita

lucrum parvi pendere, ita aequo animo jacturam Pa ti, ut ex medici praescripto optima praebeant, quae vero vel corrupta sunt, Vel deteriora, vel infirmiora, omnino rejiciant, aut de eorum conditione sollicite medicum admoneant, laaud Verisimile est. Inde nullam in praescribenda remedii copia normam haberi posse facile patet: ac inter omnes constat idem remedium in eodem homine, atque morbo adhibitum sola copiae disserentia alias alium exitum habere. Huc accedit , quod assirmari nequaquam potest istas remediorum varietates sola Virium magnitudine di D

ierre. Quis enim ignorat e binas, quibus medici uti

utent, praeter communem adVersus I res intermit-

19쪽

tentes potestate in , aliquam aliam saepenumero medicam virtutem contine e pro chinarum varietate diversam Z Itaque Claina Catiis a miras turbas in nervis plerumque excitat, quare in stomacho qNaedam ae--ritudo, ac aliqua quasi titillatio, in auribus susurrus ac surditas, in mente stupor atque confusio ex stiant: China autem rubra magna astringendi potestate instruitur. Quapropter earum primam aegriusserunt ii, qrii exqrii sitiore nervorum sensu Pollent , et facilius ex admotis stimulis commoventur; secundam autem ii, qui sunt aut nimium rigidis partibus praediti, aut ad drsuriam, stranguriam, iscuriam proclives. Sed prat ter tantas istas, quas adhuc exposui, difficultates longe majores, ut arbitror, illae sunt, quae oriuntur vel ex praepostero illorum judicio, quae ex ali cujus rei sive ii,u, sive periclitatione fieri aliquando cernimus aut in homine quadam peculiari natura, atque condition P praedito, aut in aliquo alio animam-tium g nire, aut in parte ex animali divulsa; vel ex negleCta aut a vis, aut naturae morbi, aut istius di- erSorum temporum consideratione; vel ex ipsa remedii, de cujus facultatibus quaeritur, cum aliis rebus societate.

Aliqui prosecto suere summae auctoritatis Viri, qui in partibus vita carentibus aut ex homine, aut e X alio animali ablatis pericula de nonullis rebus secerunt,

20쪽

quani ob rem certas quasdam illam in facultates cognoscerent. Huc pertinent praesertim periclitationes clarissimi Piinglii de anti septicis, scilicet de illis re-nie diis, quae carnium, sanguinisque putridae eorruptioni obsistere existimantur. Quae inquisitioni sratio aliquando quidem sacem ad remediorum cognitionem praesert, tamen quae inde fieri conspiciuntur, si inconsulte ad morborum petu iactationem

traducant Ur, non rara eriandi occasio orietur. Et enim vis vitae medicamentorum in partes vita carentes potestatem quodammodo moderatur, cui accedit etiam eorum cum rebus, quas inter vias offendunt, temperatio. Praeterea istius potestatis effectus partibus, ad qrias remedia illa proxime admoventur, defi- . niuntur, quare Perperam eosdem ipsos in universum

corpus sundi ex ejusmodi periclitationibus putaretur. Ita campliora, quae ex illis Pringlii periculis inter

anti septica eminet, si partibus ex labescente vita ad putredinem vergentibus imponatur, putredinem illam arcet; vertam tantum abest, ut in dissitas partes, atquestri universu hi corpus virtus illa seratur, ut ali quando cum interius sumitur, si aut sanguinis redundantia, aut inflammatoria conditio, aut in . stomacho humorum corruptio adsint, maxima identidem mala, et putrida sanguinis labes consequantur. Quod si in nonnullis morbis, quae putridam Corruptionem minantur, camphoram interius sumptam Ia-