장음표시 사용
231쪽
I. Quod actio de eo, quod certo loco, non pertineat ad contractus bonae fidei, sed ad eos saltem, qui stricti iuris dicuntur, sive unitatex lasἰνβ. s. 6. I. II. Quod judex pedaneus in contracti bus stricti juris praecise ad 'verba contraeuis adstrictus merit. III. Et quod prbinde dicta actio potissi. mum, imo unice ex distincto officio praetoris& judicis pedanei profluxerit.
IV. Qnod porro , uti ex dictis insertur, si quis centum Ephesi dare stipulatus erat, domicilium autem suum Romae habebat, in hoc foro domicilii juxta jus civile strictum conveniri non poterat, licet solutio , prout promissum erat, Ephesi non perficeretur, v. t. s. as
V. Quod autem, quia hoc iniquum videbatur, praetor hanc iniquitatem corrigere voluerit. Praetoriam enim esse actionem de eo
quod certo loco, DD. facile concedunt. VI. Quod praetor, quemadmodum alias ius civile vetus illudque subtile aperte corrigere & abrogare non audebat: ita quoque in praesenti materia idem fatere noluerit, uno Mctionem nostram ut Item vocavit. Cons. Omni
no l. i. J. h. t. ubi Cajus ita: Sea quia , io
232쪽
quit, iniquum erat promisorad eum locam, in quem daturum sieprom, si fiet 4 et unquam ac- cederet, quod vel data opera faceres; et quia aliis locis necessario diseringeretur . non posse 'si ututorem ad suum pervenireri ideo visum
est, utilem actionem in eam rem comparare. VsI. Quod ex plurium, si non omnium confessione, actio haec utilis non differat realiter ab actione directa, sed saltem adjectitia qualit te. Sic v. g. si eum, qui Ephesi dare stipulatus cst, in hoc loco factae promissionis convenio, vocatur actio exsistulatu; si vero actionem in foro domicilii initituo, vocatur actio ex sipu .i 'lato de eo. quod certo loco. Fuse de hac ma- . . teria disserit Reinhardns Bachovius de Astio,. Disp. 7. stari, a. th. 3. Ex his autem, inquit,ae quod creditorem cum commemoratione Loin i agere offortebat, evincitur necefario,
quod ipsa actio prima, quam quis v.g. ex stipulat sibi quovis, sua natura sit stricii juris, S quod ipsa actio ex stipulatus sit injurietum deducenda: s sive potius, se re
proponenda id est, coram praetore, nam ita
pergit Bachovius quandoquidem haec rario juris noseries, ut obligatio es actio, strout primo consitura edi nata es. At in jure apud
pratorem propoοenda, qui secu'cum narr*ιissem Oropositionem actoris formulam do. has, es cum eapartes ad iώdicem fle aneum mittebat. Itaq; in nostris terminis necesse M.
beri actor exponere ρratori quod Titiu s sibi
233쪽
promisierat centum Ephesi dari sied quia in
locum adjectum non veniret, cogi o alibi emperiri, ita ut propter interesse loci permittat aestimationem D arbitrium judicI, an minoris, an majoris, fi omnino quanti reus siteondemnandus.juxta quam petitionem prato ormulam dabareermassa nominatim ar
bitriojudicis asinuatione ,σ hoc si formula
inferto, v. gr. sit patetTitium decem Ephesi debere,neque in eo loco pecuniam debito tempore solvisse judex ex arbitrio tuo condemna,Bachov. eis. Dc. thes a. in s. nam alias actor causa ca-Gret ob plus petitionem.v. f. n.yae action4U reus juxta naturam fricti Iuris judiciorum objecta exceptione actionis allia mota' absolveretur. 'uae sicilicet, concludiripersti-eue ostendunt, unam sFeciem fi eandem ori- ine esse actionem, quae alio loco movetur sed qua tantum novam induit qualisarem , diversam ab actionibusfricti1uris, in quibus
yudex ad certam quantitatem,qua in obiga rione itor fringitur. Haec ulterius prosequi- tur Bachovius, quae omnia huc transscribere nimis prolixum foret. Dissentit quidem Antan. Faber in tr. de error. pragmat. Decaa. ρn errori putans actionem alio loca institutam aliam omnino a priori & prorsus non ex sipula- tu esse; sed hujus singulas rationes jam fuse &acerbe simul retulatas invenies apud cit. Bacho' vium c loci ergo ut nos hic detineamus , operae pretium iterum non esse videtur.
234쪽
Quaeritur saltem pro ratione instituti nostri: Vtrum distinctio, inter actionem de eo, quod cerro loco, & inter arrectam adhuc hodie in foro utilitatem praestare queat l
Sed hic porro & in antecessiim quaeritur: I. an adhuc hodie judices pedaneos habea- 'us , in contractibus stricti juris ad verba conventionum praecise adstrictos e Negatur. 2. An adhuc hodie praetores habeamus, qui judicibus pedaneis certas formu-Ias praescribunt 3 Negatur. 3. Annon ho die libere & aperte iniquitatem juris veteris subtilis redarguere liceat, quod neutiquam licebat praetorii Ahirmaturi ε. An ergo, si hoc licet, adhuc illis coloribus opus sit, quibus Haetor uti necesse habebat Θ Nega
Quid ergo Z sane si omnia supposita illius distinctionis corruunt, quisnam adhuc
adstrueret, quod dicta distinctio utilitatem in foris Germaniae praebere possit λ Ergo hodie, sive in loco promissae solutionis', sive ob moram, vel ex alia causa, in loco dom cilii agatur, semper actio directa instituitur, nec adiectitia aliqua qualitate indigemus
amplius. Quod enim de bonae fidei judisciis dicitur in l. 7. pr. h. r. quod iis hoc per
se insit, ut alibi intentata pro aestimatione is i si definiantur: illud hodiet eoiam modo eo
235쪽
Li9. XIII. T1T. V. De Constituta pecunia.
DISTINCTIO I. Inter constitutum obligatorium &. . e Gorium.
Constitutum possessorium nihil aliud est,
quam species hctae traditionis per brevem manum, quando scilicet causa possessionis, in qua hactenus constiuitus fui, mutatur, v. g. si rem meam vendo , sed eam statim ab emtore conduco, aut si rem, quae hactenus ex titulo commodati, vel locati penes me fuit, jam titulo domini propter prae-γcedentem justum contractum possidere incipio, cons l. i s. f. de acqu. vel amisi. 6s confis R. V. item in materia pignorum,si de
bitor creditori hypothecam in rebus suis .constituit cum clausula constituti poesiorii, vi cujus debitor rem oppignoratam in casia morae non proprio suo, sed creditoris nomine possidet, atque adeo creditorem in posissessione constituit, de qua elausula vid. Meri
236쪽
Constitutum obligatorium e contrario nihil aliud est, quam geminatum Eudum pactum, respici ens solutionem vel debiti proprii, vel alieni; quod praetor ad corrigendam subtilitatem juris veteris iterum introduxit, quoniam grave est, fidem geminatam 'fallere, t. I. pr.sf. h. t. Unde in aprico est, in qua ratione γconstitutum debiti proprii a stipulatione , debiti item alieni a fideiu1lione differat. Ad con- r . stitutum enim non requiruntur verba solennia, sed quaelibet aliat, sive oretenus prolata , Iive scriptis comprefiensa suis ciunt. Placet subjicere casum exl. h. t. qui non parum ad illustrationem hujus maturiae conferre potest. Ita autem ait Marcellus: Titius Sejo episto- lam emisitin haec verba : Remanserunt apud me quinquetiora ex creviso tuo, ex contra ritu pupillorum meorum, quos reddere debe
bo Idibus Mavis robos. diuo s ad diem supersiriptum non aedero, tunc dare deben
o usuras tot, Quaero, an Lucius Titius in locum pupillorum hac cautione reus successerit Marcellus respondit, si intercessisset stipulatio, , successisse. Item quaero, an si non successisset, de constituta teneatur Marcellus respondet, in sortem teneri. Est enim humanior & utiliotista interpretatio. P . -
237쪽
Inter commodatum filius commodantis, setius commodatam &denique utriusque causasimul factum.
Sus in diversa culpae praestatione sese ex serit. Si enim commodatum Foliar commodantis gratia contrahitur, v.gaiquis sponsae forte suae, vel uxori, quo honestius culta ad se deduceretur: item si quis ludos edens praetor scenicis, vel ipsi praetori quis ultro commodavit, tunc a commodatario nil praeter cul am laram exigitur, t.,g. ι o. 1. h. t. ubi sub voce doti lata culpa comprehenditur. Quod si porro utriusque, o commodantis S commodatartigratia contra eius celebratus fuerit, v. g. si communem amicum ad Ccenam invitaverimus, tuque ejus rei curam suscepisses. & ego tibi argentum commodaverim, praestanda erit culpa levis, Lig. pr. vers' aisiurriusque f. h. t. Si vero denique commodatum sotius commodatarii gratia contrahitur, cu*a levissima a commodatario exigitur, ἀ- . sd
238쪽
Quod si quaeritur, quid in dubio praesuininatur: an scilicet solius commodantis, an μ-tius commodatarii, an vero simul urriusque
gratia Commodatum celebratum fuerit Z Tunc sine dubio pro media specie stabit presumtio. Ordinaria enim commodati natura est, ut propter solius accipientis utilitatem ineatur, L s. g. a. in .ss. h. r. at vero contrahentes in duribio ordinariae legum dispositioni se confose masse in entur.
Cum sub hoc titulo communiter mate lade dolo, culpa & casti fortuito generatim explicari soleat ; hinc nostri quoque offi- cii erit, ut distinctiones in hac materia o currentes , breviter ad trutinam rcvo cemus. Unde jam sequitur.
Inter dolum praeteritum re μα-
Dolus praeteritus pacto remitti potest, non
autem futurus, tale enim pactum ad de
239쪽
eumstantiis,nihil aliud denotat, quam acumen ingenii, commodum nostriam quocunque modo promovendi. Fit hoc autem duplici ratione, scilicet mediis vel litaris, quocatu dicitur dolus sonus, Germ. eint Elughrit myrmiisteit quo omnes licitae cautelae perintinent: vel iiscitis , & t c dolus malus appellari solet, Germ. -/ unde pro
Ius malus in jure prohibitus, nullibi vero dolus bonus.
VErus dolus ex malitiose proposito & in
tentione alterum laedendi dijudicatur:
fert. Interdum enim promiscue usurpantur; α eadem prorsus praedicata admittunt, interdum autem non. scilicet, quotiescunquς, agitur de privato damno resarciendo, toties nihil interest, utrum ex vero, an ex praelumto alterius dolo disinu moriatur, ut ex famosa
ι. aepositi aliisque eonstat. Ast, si de pta na publica imponenda agitur, trulc lera culp/
240쪽
vero dolo non aequiparatur. Hinc homicidium dolosum aliter punitur, quam culposum, ι. d. ad L. Corn. desicar. Sic tutor dolo vero pupillum laedens,infamia afficitur, non autem, qui dolo praesumto gaesionem infert, de
PRior producit querelam nullitatis per ea, quae ad tit. de Gl. mes. GH i. diximus , sed ob posteriorem contractus non est nu Ius, sed ex αδεν M. ven .ster native agendum est, vel ut suppleatur id, quod justo pretio deest, Vei, si hoc alter facere recusat, ut a contractu iterum recedatur. DO
Ius enim ex re nihil aliud est, quam laesi ultra
Inter culpam commissionisin omis
in Sus hic nullus deprehenditur, praeterquam ut terminos intelligamus. - Pro Pter utramque enim speciem eaedem actiones competunt, non modo ex Contractu , sed et